- 398
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 22 - همزه در اصول قرائت حمزه کوفی
در این برنامه آقای کریم دولتی به آموزش همزه در اصول قرائت حمزه کوفی می پردازد.
همزهها
کلمه ءاعجمی به تحقیق هر دو همزه، و کلمه ءامنتم را با دو همزه، و به تحقیق آنها خوانده است. و کلمات ءانکم لتاتون، ائن لنا لاجرا، ءان کان ذامال به استفهام و تحقیق همزهها در آن. یضاهون را به ضم هاء بدون همزه، یاجوج و ماجوج را به ابدال همزه به الف در هر حال، و کلمه رؤوف را رؤف، و هزءا و کفؤا به سکون زال و فاء و همزه بعد از آنها خوانده است.
سکت بر ساکن قبل از همزه
روایت خلف از حمزه بر سکون آخر کلمه در موقع وصل به کلمه بعدی که حرف اول آن همزه است، قبل از نطق به همزه سکته کوتاه بدون تنفس آورده، این دو کلمه یا مثل: من امن و عذاب الیم جدا نوشته شده و یا مثل: الاولی، الاخرة و الانسان متصل نوشته شده است. به شرح زیر:
سکت بر ساکن موصول
مثل: الارض، الانسان، و سکت بر یاء فقط در: شیئ در حال وصل به مابعد به هر حرکت که باشد، این دو مورد روایت خلف از حمزه است (با اختلاف)، و در روایت خلاد به سکت و عدم آن است. و بعضی دو مورد فوق را قرائت حمزه (خلف و خلاد) دانستهاند.
سکت بر ساکن مفصول
مثل: قد افلح و من آمن به روایت خلف به دو وجه: سکت و عدم آن است، و برای خلاد، بدون سکت ذکر شده، و شرح بالا در موقع وصل است، ولی در وقف: در شیئ ادغام یا نقل است. در ال، الاولی، الاخرة و الارض یا به سکت و تحقیق همزه، و یا به نقل و حذف وقف میشود. در وقف بر ساکن مفصول، مثل: من امن و عذاب الیم، به روایت خلف سه وجه: نقل، سکت و ترک سکت، و به روایت خلاد، دو وجه: نقل یا ترک آن بدون سکت.
تبصره
در میم جمع، مثل: علیکم انفسکم فقط با سکت وقف میشود و نقل در آن صحیح نیست چون اصل حرکت آن ضمه است و اگر با نقل متحرک شود، حرکت آن تغیر میکند.
هاء سکت
هاء سکت، که در آخر کلمات هنگام وقف برای بیان حرکت ملحق میشود، و همچنین در آخر کلماتی که مبنی بر حرکتند و سلب حرکت از آنها در حال وقفی هم جایز نیست هاء سکت میآورند، حمزه هاء سکت را در وصل به حذف و در وقف به اثبات خوانده، و در دو کلمه: حسابیه و کتابیه را به اثبات هاء سکت در وصل و وقف خوانده است.
تبصره:در چهار محل در آیات که روایت حفص از عاصم با سکت است حمزه بدون سکت خوانده است.
همزهها
کلمه ءاعجمی به تحقیق هر دو همزه، و کلمه ءامنتم را با دو همزه، و به تحقیق آنها خوانده است. و کلمات ءانکم لتاتون، ائن لنا لاجرا، ءان کان ذامال به استفهام و تحقیق همزهها در آن. یضاهون را به ضم هاء بدون همزه، یاجوج و ماجوج را به ابدال همزه به الف در هر حال، و کلمه رؤوف را رؤف، و هزءا و کفؤا به سکون زال و فاء و همزه بعد از آنها خوانده است.
سکت بر ساکن قبل از همزه
روایت خلف از حمزه بر سکون آخر کلمه در موقع وصل به کلمه بعدی که حرف اول آن همزه است، قبل از نطق به همزه سکته کوتاه بدون تنفس آورده، این دو کلمه یا مثل: من امن و عذاب الیم جدا نوشته شده و یا مثل: الاولی، الاخرة و الانسان متصل نوشته شده است. به شرح زیر:
سکت بر ساکن موصول
مثل: الارض، الانسان، و سکت بر یاء فقط در: شیئ در حال وصل به مابعد به هر حرکت که باشد، این دو مورد روایت خلف از حمزه است (با اختلاف)، و در روایت خلاد به سکت و عدم آن است. و بعضی دو مورد فوق را قرائت حمزه (خلف و خلاد) دانستهاند.
سکت بر ساکن مفصول
مثل: قد افلح و من آمن به روایت خلف به دو وجه: سکت و عدم آن است، و برای خلاد، بدون سکت ذکر شده، و شرح بالا در موقع وصل است، ولی در وقف: در شیئ ادغام یا نقل است. در ال، الاولی، الاخرة و الارض یا به سکت و تحقیق همزه، و یا به نقل و حذف وقف میشود. در وقف بر ساکن مفصول، مثل: من امن و عذاب الیم، به روایت خلف سه وجه: نقل، سکت و ترک سکت، و به روایت خلاد، دو وجه: نقل یا ترک آن بدون سکت.
تبصره
در میم جمع، مثل: علیکم انفسکم فقط با سکت وقف میشود و نقل در آن صحیح نیست چون اصل حرکت آن ضمه است و اگر با نقل متحرک شود، حرکت آن تغیر میکند.
هاء سکت
هاء سکت، که در آخر کلمات هنگام وقف برای بیان حرکت ملحق میشود، و همچنین در آخر کلماتی که مبنی بر حرکتند و سلب حرکت از آنها در حال وقفی هم جایز نیست هاء سکت میآورند، حمزه هاء سکت را در وصل به حذف و در وقف به اثبات خوانده، و در دو کلمه: حسابیه و کتابیه را به اثبات هاء سکت در وصل و وقف خوانده است.
تبصره:در چهار محل در آیات که روایت حفص از عاصم با سکت است حمزه بدون سکت خوانده است.