- 742
- 1000
- 1000
- 1000
سبک شناسی در هنر تلاوت قرآن کریم
جلسه نهم، به کارشناسی استاد غلامرضا شاه میوه اصفهانی
در این برنامه به بررسی ابعاد سبکی مرحوم مصطفی اسماعیل که اولین نفر از نسل دوم قاریان تاریخ قرائت قرآن در کشور مصر است، می پردازیم. وسعت صوتی ایشان همانطور که اهل فن می دانند، به شکل طبیعی حدود 14 درجه و به طورغیر طبیعی حدود 15 درجه است. چون نوت کف صدای ایشان همیشه همراه با کمی هوا یا نفس است که به همین دلیل شروع ایشان در ابتدای تلاوت معمولا از درجه ای است که در تنالیته اصلی صدایشان وجود ندارد، اما به دلیل برنامه لحنی که ایشان در ادامه دارد و استفاده از 15 درجه صوتی، در حقیقت از چنین پرده یا نوتی شروع می کند.
استاد اسماعیل از حیث طنین، صدایی بسیار معمولی دارد. اما در دیوان دوم از حیث طنین، از صدایی بسیار جذاب، تأثیرگذار و فاخر برخوردار است.در حوزه انعطاف وتحریر نیز به جرأت می توان گفت که صدای ایشان از صداهای ممتاز عالم قرائت است.
کارنامه لحنی استاد اسماعیل در تلاوت هایی که از آن مرحوم به یادگار مانده است نشان می دهد که از حیث انعطاف، چالاکی صدا و تحریرهایی که به شکل های مختلف مورد استفاده قرار می دهد، بلاشک یکی از صداهای ماندگار و ممتاز عالم قرائت است. حجم و قدرت صدای ایشان نیز مناسب و متوسط است که با کم و زیاد کردن آن در طول اجرا، زیبایی خاصی به الحان خود می بخشد.
استاد مصطفی اسماعیل بیشتر قاری است که به دلیل نبوغ لحنی و شیوه ای که اجرا نموده است، دارای شهرت جهانی است. جایگاه وی در عالم قرائت قرآن کریم به گفته بسیاری ازبزرگان این حوزه، جایگاه ویژه ای است. استاد محمد عبدالوهاب از نوابغ موسیقی مصر در خصوص ایشان می گوید: او کسی است که همواره مارا از طرق مختلف موسیقایی و غفله هایی که اصلا توقع آن را نداریم، شگفت زده می کند. او فردی است که در فن بداهه خوانی و بالا رفتن تا جواب الجواب مقامات، دارای قدرت و جرئت زیادی است.
او بزرگترین مجدد لحن در حوزه تلاوت قرآن است. چون هم قاریان هم عصر خود و هم پس از خود را تحت تأثیر لحن خود قرار داده است. وی بیشترین مقلد را در دیگر کشورهای اسلامی از جمله ایران دارد و بیشترین تأثیر را بر آنها گذاشته است.
اگر به تلاوت های دهه 40 استاد مصطفی اسماعیل که اولین اجراهای ایشان نیز می باشد، دقت کنیم، متوجه می شویم که سبک او به مرور پیشرفت بیشتری نموده و نظم و انضباط بیشتری یافته است. یکی از دلایلی که می توانیم ایشان را دارای عظمت در تلاوت قرآن بدانیم، این است که او شاید نخستین کسی است که نسبت به تلاوت های نسل پیش از خود که دارای چارچوب مشخص نبودند، نظم بیشتری به تلاوت قرآن بخشیده و شیوه اجرای مقام به مقام را در دستور کار خود قرار داده است.
وی مقام بیات را به عنوان مقام اساسی و شالوده اجراهای خود قرار داده است و اولین قاری است که مقام بیات را در دو دیوان کامل اجرا نموده و با استفاده از فروع مقام بیات، رنگ آمیزی متنوعی به تلاوت خود بخشیده است. استفاده از تمامی فروع بیات و در مجال اجرای بیات استفاده از مقام شوری به عنوان یک شاخص سبکی، جزو مهم ترین برنامه های لحنی ایشان در مقام بیات است و در بیش از 80 درصد از تلاوت های ایشان، چنین مسیری در اجرای مقام بیات و یا پس از بیات، استفاده از مقام هایی مثل صبا، حجاز، نهاوند، رست، سه گاه و عجم وجود دارد.
مرحوم مصطفی اسماعیل از جمله قاریانی است که از ظرفیت کامل مقامات استفاده نموده و تقریبا همه مقامات اصلی را مورد استفاده قرار داده است. حتی مقام کرد را در قالب اجرای مقام بیات استفاده نموده و از مقام مرکب نیز بهره جسته است.
نکته ای که در خصوص ایشان بسیار حائز اهمیت است این است که وی از جشنواره مقامات مختلف به خوبی استفاده کرده و به خلق ردیف هایی مبادرت ورزیده که پیش از این اصلا وجود نداشته است. وی همه مقامات مرکب را در نظامی مشخص و کاملا مرتبط با هم قرار داده است و به همین دلیل به راحتی مورد تقلید بقیه قاریان قرار می گیرد.
وی از جمله قاریانی است که نظم بیشتری به غفله های قراء قبل از خود بخشیده و نواقص آن را کامل نموده است. او غفله هایی را مورد استفاده قرار داده که برای نخستین بار در عالم قرائت قرآن شنیده می شود. او از جمله قاریانی است که چون با توجه به مفهوم، آیات را ارائه می کرد، از غفله های انتظاری در بسیاری از مقامات خود استفاده نموده است.
در این برنامه به بررسی ابعاد سبکی مرحوم مصطفی اسماعیل که اولین نفر از نسل دوم قاریان تاریخ قرائت قرآن در کشور مصر است، می پردازیم. وسعت صوتی ایشان همانطور که اهل فن می دانند، به شکل طبیعی حدود 14 درجه و به طورغیر طبیعی حدود 15 درجه است. چون نوت کف صدای ایشان همیشه همراه با کمی هوا یا نفس است که به همین دلیل شروع ایشان در ابتدای تلاوت معمولا از درجه ای است که در تنالیته اصلی صدایشان وجود ندارد، اما به دلیل برنامه لحنی که ایشان در ادامه دارد و استفاده از 15 درجه صوتی، در حقیقت از چنین پرده یا نوتی شروع می کند.
استاد اسماعیل از حیث طنین، صدایی بسیار معمولی دارد. اما در دیوان دوم از حیث طنین، از صدایی بسیار جذاب، تأثیرگذار و فاخر برخوردار است.در حوزه انعطاف وتحریر نیز به جرأت می توان گفت که صدای ایشان از صداهای ممتاز عالم قرائت است.
کارنامه لحنی استاد اسماعیل در تلاوت هایی که از آن مرحوم به یادگار مانده است نشان می دهد که از حیث انعطاف، چالاکی صدا و تحریرهایی که به شکل های مختلف مورد استفاده قرار می دهد، بلاشک یکی از صداهای ماندگار و ممتاز عالم قرائت است. حجم و قدرت صدای ایشان نیز مناسب و متوسط است که با کم و زیاد کردن آن در طول اجرا، زیبایی خاصی به الحان خود می بخشد.
استاد مصطفی اسماعیل بیشتر قاری است که به دلیل نبوغ لحنی و شیوه ای که اجرا نموده است، دارای شهرت جهانی است. جایگاه وی در عالم قرائت قرآن کریم به گفته بسیاری ازبزرگان این حوزه، جایگاه ویژه ای است. استاد محمد عبدالوهاب از نوابغ موسیقی مصر در خصوص ایشان می گوید: او کسی است که همواره مارا از طرق مختلف موسیقایی و غفله هایی که اصلا توقع آن را نداریم، شگفت زده می کند. او فردی است که در فن بداهه خوانی و بالا رفتن تا جواب الجواب مقامات، دارای قدرت و جرئت زیادی است.
او بزرگترین مجدد لحن در حوزه تلاوت قرآن است. چون هم قاریان هم عصر خود و هم پس از خود را تحت تأثیر لحن خود قرار داده است. وی بیشترین مقلد را در دیگر کشورهای اسلامی از جمله ایران دارد و بیشترین تأثیر را بر آنها گذاشته است.
اگر به تلاوت های دهه 40 استاد مصطفی اسماعیل که اولین اجراهای ایشان نیز می باشد، دقت کنیم، متوجه می شویم که سبک او به مرور پیشرفت بیشتری نموده و نظم و انضباط بیشتری یافته است. یکی از دلایلی که می توانیم ایشان را دارای عظمت در تلاوت قرآن بدانیم، این است که او شاید نخستین کسی است که نسبت به تلاوت های نسل پیش از خود که دارای چارچوب مشخص نبودند، نظم بیشتری به تلاوت قرآن بخشیده و شیوه اجرای مقام به مقام را در دستور کار خود قرار داده است.
وی مقام بیات را به عنوان مقام اساسی و شالوده اجراهای خود قرار داده است و اولین قاری است که مقام بیات را در دو دیوان کامل اجرا نموده و با استفاده از فروع مقام بیات، رنگ آمیزی متنوعی به تلاوت خود بخشیده است. استفاده از تمامی فروع بیات و در مجال اجرای بیات استفاده از مقام شوری به عنوان یک شاخص سبکی، جزو مهم ترین برنامه های لحنی ایشان در مقام بیات است و در بیش از 80 درصد از تلاوت های ایشان، چنین مسیری در اجرای مقام بیات و یا پس از بیات، استفاده از مقام هایی مثل صبا، حجاز، نهاوند، رست، سه گاه و عجم وجود دارد.
مرحوم مصطفی اسماعیل از جمله قاریانی است که از ظرفیت کامل مقامات استفاده نموده و تقریبا همه مقامات اصلی را مورد استفاده قرار داده است. حتی مقام کرد را در قالب اجرای مقام بیات استفاده نموده و از مقام مرکب نیز بهره جسته است.
نکته ای که در خصوص ایشان بسیار حائز اهمیت است این است که وی از جشنواره مقامات مختلف به خوبی استفاده کرده و به خلق ردیف هایی مبادرت ورزیده که پیش از این اصلا وجود نداشته است. وی همه مقامات مرکب را در نظامی مشخص و کاملا مرتبط با هم قرار داده است و به همین دلیل به راحتی مورد تقلید بقیه قاریان قرار می گیرد.
وی از جمله قاریانی است که نظم بیشتری به غفله های قراء قبل از خود بخشیده و نواقص آن را کامل نموده است. او غفله هایی را مورد استفاده قرار داده که برای نخستین بار در عالم قرائت قرآن شنیده می شود. او از جمله قاریانی است که چون با توجه به مفهوم، آیات را ارائه می کرد، از غفله های انتظاری در بسیاری از مقامات خود استفاده نموده است.
