- 1118
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 38 ، استثناء
در این برنامه استاد کریم دولتی درباره موضوع استثناء توضیح می دهند و به مرور موضوعات جلسات قبل می پردازند.
استثناء خارج کردن اسم واقع بعد از الا یا یکی از اخواتش است از حکم ما قبل آن . همه دانش آموزان آمدند غیر از مریم . حکم حضور مر یم را از بقیه دانش اموزان جدا نمودیم ؛به مریم ( مستثنی ) می گوییم به همه دانش اموزان ( مستثنی منه ) و به الا( ادات استثناء) می گوییم علاوه بر الا ؛ غیر ، سوی ، خلا ، عدا و حاشا ادات استثنایند که حکم مخصوص به خود را دارا می باشند و در کتب درسی دبیرستان نیامده است .
استثناء سه نوع است :
1- استثنای متصل یا موجبه یا مثبت ، در این نوع استثناء مستثنی از جنس مستثنی منه است مثلاً هر دو انسان یا هر دو اشیاء و یا هر دو حیوان هستند . در این نوع استثناء مستثنی منه ذکر می شود و مستثنی همیشه منصوب است مثال :
فرح التلامیذُ الّا علیاً . لعب اللاعبون َ الّا واحداً
2 - استثنای منقطع ، در این نوع استثناء مستثنی از جنسی غیر از جنس مستثنی منه است ؛ این نوع استثناء هم همیشه منصوب است مثلاً عاد الغائبونَ الّا دوّابَهم .همه غایبان برگشتند غیر از چهار پایانشان . ملاحظه می کنید که حاضران انسان و چهار پایان حیوانند پس همجنس نیستند و استثناء منقطع و منصوب است .
3- استثنای مفرّغ : استثنایی است که در آن مستثنی منه ذکر نمی شود و محذوف است و معنای ماقبل الّا ناتمام است و معنای ان توسط بعد از الّا کامل می شود بنا براین اعراب یا حرکتش متناسب با نیاز جمله، قبل از وجود الّا مشخص می شود یعنی فرض را بر این می گذاریم که الّا در جمله نیست هر نقشی که لازم بود همان حرکت را روی مستثنی می گذاریم.
استثناء خارج کردن اسم واقع بعد از الا یا یکی از اخواتش است از حکم ما قبل آن . همه دانش آموزان آمدند غیر از مریم . حکم حضور مر یم را از بقیه دانش اموزان جدا نمودیم ؛به مریم ( مستثنی ) می گوییم به همه دانش اموزان ( مستثنی منه ) و به الا( ادات استثناء) می گوییم علاوه بر الا ؛ غیر ، سوی ، خلا ، عدا و حاشا ادات استثنایند که حکم مخصوص به خود را دارا می باشند و در کتب درسی دبیرستان نیامده است .
استثناء سه نوع است :
1- استثنای متصل یا موجبه یا مثبت ، در این نوع استثناء مستثنی از جنس مستثنی منه است مثلاً هر دو انسان یا هر دو اشیاء و یا هر دو حیوان هستند . در این نوع استثناء مستثنی منه ذکر می شود و مستثنی همیشه منصوب است مثال :
فرح التلامیذُ الّا علیاً . لعب اللاعبون َ الّا واحداً
2 - استثنای منقطع ، در این نوع استثناء مستثنی از جنسی غیر از جنس مستثنی منه است ؛ این نوع استثناء هم همیشه منصوب است مثلاً عاد الغائبونَ الّا دوّابَهم .همه غایبان برگشتند غیر از چهار پایانشان . ملاحظه می کنید که حاضران انسان و چهار پایان حیوانند پس همجنس نیستند و استثناء منقطع و منصوب است .
3- استثنای مفرّغ : استثنایی است که در آن مستثنی منه ذکر نمی شود و محذوف است و معنای ماقبل الّا ناتمام است و معنای ان توسط بعد از الّا کامل می شود بنا براین اعراب یا حرکتش متناسب با نیاز جمله، قبل از وجود الّا مشخص می شود یعنی فرض را بر این می گذاریم که الّا در جمله نیست هر نقشی که لازم بود همان حرکت را روی مستثنی می گذاریم.
