- 645
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 6 - اصل تکرار
در این برنامه آقای محمد مهدی بحرالعلوم به توضیحاتی در مورد اصل تکرار می پردازند .
تکرار و مرور در تمام امور مهم است. اگر انسان بخواهد به تبحر و تسلط در کاری برسد، باید آن‌قدر تکرار کند تا در انجام آن مسلط شود. اگر مسئله‌ای با حافظه انسان مرتبط باشد، اهمیت تکرار در آن موضوع بیشتر می‌شود. به ذهن سپردن یک شعر، به خاطر نگه داشتن معنای لغات یا تسلط بر مطالب تاریخ و شبیه آنها تنها با دقت و تکرار ممکن است.
از آنجا که حفظ قرآن با حافظه ارتباط دارد، صرفاً نمی‌توان به حفظ اولیه دل خوش داشت! حفظ قرآن زمانی مؤثر و مفید است که با مرور همراه باشد.
شخصی بخشی از قرآن را حفظ کرده است ولی آنها را مرور نمی‌کند. تا چند روز اول پس از حفظ، محفوظات در ذهن باقی مانده است. کم‌کم در برخی کلمات یا آیات اشکال ایجاد می‌شود. از دو سه هفته به بعد اگر بخواهد آیات را بخواند شاید حداکثر پنجاه درصد صحیح بخواند. دو ماه از حفظ گذشته، تقریباً جز کلمات متفرق چیزی به ذهن نمی‌رسد. ارزش مرور محفوظات در طول زمان، بیش از حفظ اول می‌باشد. حفظ هر بخش از قرآن در صورتی ارزشمند است که با مرور تا آخر عمر همراه باشد (دقت کنید).
روایات متعددی نقل شده که توصیه می‌کند اگر قرآن را به ذهن سپردید، نگذارید از صفحه ذهن (و البته قلب‌تان) پاک شود.
امام صادق(ع) فرموده است:
هر کس سوره‌ای از قرآن را فراموش کند، آن سوره به صورتی زیبا و درجه‌ای بلند در بهشت برایش نمایان می‌شود.
زمانی که آن را ببیند، می‌گوید: تو کیستی؟ چه قدر زیبایی! کاش از آنِ من بودی!
آن سوره قرآن در پاسخش می‌گوید: مرا نمی‌شناسی؟ من فلان سوره‌ام؛ اگر مرا فراموش نکرده بودی، تو را به این مقام (بلند) می‌رساندم (ولی حیف که مرا از دست دادی).
شیوه های مرور:
در تمام شیوه‌های مرور، مبنای اصلی «تکرار محفوظات» است. در نحوه تکرار اختلاف وجود دارد و در هر روش، تکرار به شکلی خاص انجام می‌شود.
شیوه اول: مرور با استماع بدون قرائت
در این روش، بخش در نظر گرفته شده برای مرور فقط با شنیدن (که معمولاً با تلاوت ترتیل صورت می‌گیرد) و بدون خواندن مرور می‌شود. حافظ قرآن آیات را به طور مرتب می‌شنود و به جهت این‌که امکان خواندن برای وی فراهم نیست فقط در ذهنش مرور صورت می‌گیرد.
مزایا:
1ـ این روش انرژی کمی می‌خواهد.
2ـ در شرایط مختلف و به شرط فراهم بودن امکان استماع، قابل انجام است.
3ـ این روش تمرکز زیادی را نمی‌طلبد.
معایب:
1ـ به جهت این‌که حافظ قرآن، آیات را نمی‌خواند تثبیت محفوظات در این روش بسیار اندک است.
2ـ این روش به وسایل کمک آموزشی مانند: نوار و ضبط صوت، سی دی و کامپیوتر نیاز دارد.
شیوه دوم: مرور به صورت قرائت بدون استماع
در این روش، بخش در نظر گرفته شده برای مرور توسط حافظ قرائت می‌شود بدون این‌که با استماع همراه باشد.
در این روش بعضی آیات را با صدای بلند و برخی با صدای آهسته و گروهی بدون صدا قرائت می‌کنند؛ دسته‌ای از رو قرائت می‌کنند و عده‌ای از بر می‌خوانند؛ برخی، آیات را به صورت ترتیل و گروه دیگری به صورت ساده قرائت می‌کنند.
مزیت:
تقریباً در تمام شرایط می‌توان از این روش استفاده کرد.
عیب:
به علت اتکای مرور به حافظه و بدون کمک‌های جانبی، احتمال اختلال در تثبیت محفوظات در این شیوه وجود دارد.
شیوه سوم: مرور به صورت قرائت همراه استماع
در این شیوه، بخش در نظر گرفته شده برای مرور توسط حافظ و همراه با استماع تلاوت ترتیل قرائت می‌شود.
در این روش بعضی، آیات را با صدای بلند و برخی با صدای آهسته و گروهی بدون صدا قرائت می‌کنند؛ دسته‌ای از رو قرائت می‌کنند و عده‌ای از بر می‌خوانند؛ برخی، آیات را به صورت ترتیل و گروه دیگری به صورت ساده قرائت می‌کنند.
مزایا:
1ـ تثبیت محفوظات در این روش فوق‌العاده زیاد است.
2ـ در شرایط مختلف با شرط فراهم بودن امکان استماع، قابل انجام است.
عیب:
این روش به وسایل کمک آموزشی (نوار و ضبط صوت یا سی دی و کامپیوتر یا وسایل نظیر آنها) نیاز دارد.
تکرار و مرور در تمام امور مهم است. اگر انسان بخواهد به تبحر و تسلط در کاری برسد، باید آن‌قدر تکرار کند تا در انجام آن مسلط شود. اگر مسئله‌ای با حافظه انسان مرتبط باشد، اهمیت تکرار در آن موضوع بیشتر می‌شود. به ذهن سپردن یک شعر، به خاطر نگه داشتن معنای لغات یا تسلط بر مطالب تاریخ و شبیه آنها تنها با دقت و تکرار ممکن است.
از آنجا که حفظ قرآن با حافظه ارتباط دارد، صرفاً نمی‌توان به حفظ اولیه دل خوش داشت! حفظ قرآن زمانی مؤثر و مفید است که با مرور همراه باشد.
شخصی بخشی از قرآن را حفظ کرده است ولی آنها را مرور نمی‌کند. تا چند روز اول پس از حفظ، محفوظات در ذهن باقی مانده است. کم‌کم در برخی کلمات یا آیات اشکال ایجاد می‌شود. از دو سه هفته به بعد اگر بخواهد آیات را بخواند شاید حداکثر پنجاه درصد صحیح بخواند. دو ماه از حفظ گذشته، تقریباً جز کلمات متفرق چیزی به ذهن نمی‌رسد. ارزش مرور محفوظات در طول زمان، بیش از حفظ اول می‌باشد. حفظ هر بخش از قرآن در صورتی ارزشمند است که با مرور تا آخر عمر همراه باشد (دقت کنید).
روایات متعددی نقل شده که توصیه می‌کند اگر قرآن را به ذهن سپردید، نگذارید از صفحه ذهن (و البته قلب‌تان) پاک شود.
امام صادق(ع) فرموده است:
هر کس سوره‌ای از قرآن را فراموش کند، آن سوره به صورتی زیبا و درجه‌ای بلند در بهشت برایش نمایان می‌شود.
زمانی که آن را ببیند، می‌گوید: تو کیستی؟ چه قدر زیبایی! کاش از آنِ من بودی!
آن سوره قرآن در پاسخش می‌گوید: مرا نمی‌شناسی؟ من فلان سوره‌ام؛ اگر مرا فراموش نکرده بودی، تو را به این مقام (بلند) می‌رساندم (ولی حیف که مرا از دست دادی).
شیوه های مرور:
در تمام شیوه‌های مرور، مبنای اصلی «تکرار محفوظات» است. در نحوه تکرار اختلاف وجود دارد و در هر روش، تکرار به شکلی خاص انجام می‌شود.
شیوه اول: مرور با استماع بدون قرائت
در این روش، بخش در نظر گرفته شده برای مرور فقط با شنیدن (که معمولاً با تلاوت ترتیل صورت می‌گیرد) و بدون خواندن مرور می‌شود. حافظ قرآن آیات را به طور مرتب می‌شنود و به جهت این‌که امکان خواندن برای وی فراهم نیست فقط در ذهنش مرور صورت می‌گیرد.
مزایا:
1ـ این روش انرژی کمی می‌خواهد.
2ـ در شرایط مختلف و به شرط فراهم بودن امکان استماع، قابل انجام است.
3ـ این روش تمرکز زیادی را نمی‌طلبد.
معایب:
1ـ به جهت این‌که حافظ قرآن، آیات را نمی‌خواند تثبیت محفوظات در این روش بسیار اندک است.
2ـ این روش به وسایل کمک آموزشی مانند: نوار و ضبط صوت، سی دی و کامپیوتر نیاز دارد.
شیوه دوم: مرور به صورت قرائت بدون استماع
در این روش، بخش در نظر گرفته شده برای مرور توسط حافظ قرائت می‌شود بدون این‌که با استماع همراه باشد.
در این روش بعضی آیات را با صدای بلند و برخی با صدای آهسته و گروهی بدون صدا قرائت می‌کنند؛ دسته‌ای از رو قرائت می‌کنند و عده‌ای از بر می‌خوانند؛ برخی، آیات را به صورت ترتیل و گروه دیگری به صورت ساده قرائت می‌کنند.
مزیت:
تقریباً در تمام شرایط می‌توان از این روش استفاده کرد.
عیب:
به علت اتکای مرور به حافظه و بدون کمک‌های جانبی، احتمال اختلال در تثبیت محفوظات در این شیوه وجود دارد.
شیوه سوم: مرور به صورت قرائت همراه استماع
در این شیوه، بخش در نظر گرفته شده برای مرور توسط حافظ و همراه با استماع تلاوت ترتیل قرائت می‌شود.
در این روش بعضی، آیات را با صدای بلند و برخی با صدای آهسته و گروهی بدون صدا قرائت می‌کنند؛ دسته‌ای از رو قرائت می‌کنند و عده‌ای از بر می‌خوانند؛ برخی، آیات را به صورت ترتیل و گروه دیگری به صورت ساده قرائت می‌کنند.
مزایا:
1ـ تثبیت محفوظات در این روش فوق‌العاده زیاد است.
2ـ در شرایط مختلف با شرط فراهم بودن امکان استماع، قابل انجام است.
عیب:
این روش به وسایل کمک آموزشی (نوار و ضبط صوت یا سی دی و کامپیوتر یا وسایل نظیر آنها) نیاز دارد.
