آیات 148 تا آخر سوره نساء و سوره مائده 1 تا 82 می باشد . مائده به معنی سفره آراسته از غذا می باشد ... ترجمه انصاریان
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی
لَا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا﴿148﴾
خداوند افشای بدی[ های مردم] را دوست ندارد مگر [برای] کسی که مورد ستم قرار گرفته [و برای دفع ستم چاره ای جز افشا نداشته باشد]؛ خداوند شنوا[ی نالۀ ستمدیده] و دانا[ی به وضع ستمکار] است«148»
إِنْ تُبْدُوا خَیْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ کَانَ عَفُوًّا قَدِیرًا﴿149﴾
اگر کار خیری را آشکارا انجام دهید یا آن را پنهان دارید، یا از بدی [دیگران در حق خودتان] گذشت کنید [کاری مورد رضای خدا انجام داده اید؛] مسلّماً خداوند همواره گذشت کننده و تواناست«149»
إِنَّ الَّذِینَ یَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَیُرِیدُونَ أَنْ یُفَرِّقُوا بَیْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَیَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَکْفُرُ بِبَعْضٍ وَیُرِیدُونَ أَنْ یَتَّخِذُوا بَیْنَ ذَلِکَ سَبِیلًا ﴿150﴾
بی تردید کسانی که به خدا و پیامبرانش کفر می ورزند و می خواهند بین خدا و پیامبرانش [به این که برخی از اینان فرستادۀ خدا نیستند] جدایی اندازند، و می گویند: به بعضی ایمان می آوریم و منکر برخی دیگر می شویم، و می خواهند [میان کفر و ایمان] راه [سومی] انتخاب کنند [بسیار ابلهند]«150»
أُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْکَافِرِینَ عَذَابًا مُهِینًا ﴿151﴾
اینان کافر واقعی اند، ما برای کافران عذاب خوارکننده ای آماده کرده ایم«151»
وَالَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَمْ یُفَرِّقُوا بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ أُولَئِکَ سَوْفَ یُؤْتِیهِمْ أُجُورَهُمْ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا ﴿152﴾
آنان که به خدا و پیامبرانش ایمان آورده و میان هیچ یک از آنان جدایی نینداختند خداوند پاداششان را عطا می کند؛ خداوند همواره بسیار آمرزنده و مهربان است«152»
یَسْأَلُکَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَیْهِمْ کِتَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَى أَکْبَرَ مِنْ ذَلِکَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَنْ ذَلِکَ وَآتَیْنَا مُوسَى سُلْطَانًا مُبِینًا ﴿153﴾
یهودیان از تو می خواهند از آسمانِ [علمِ خداوند] کتابی برای آنان نازل کنی، [این بازیگرانِ زشت باطن] بزرگ تر از آن را از موسی خواستند، [خواستۀ آنان این بود] که گفتند: خدا را آشکارا به ما نشان بده. پس به کیفر ستمشان صاعقه آنان را فراگرفت، سپس بعد از آن که [بر ضرورت پرستش معبود یگانه] دلایل روشن برای آنان آمد گوساله را [به عنوان معبود] انتخاب کردند ، و ما از این [گناهِ زشت بعد از توبۀ آنان] درگذشتیم، و به موسی معجزات و دلایل آشکار دادیم«153»
وَرَفَعْنَا فَوْقَهُمُ الطُّورَ بِمِیثَاقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِی السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِیثَاقًا غَلِیظًا ﴿154﴾
و کوه طور را به خاطر پیمان استوارشان [برای پذیرفتن نبوت موسی و عمل به تورات] بر فرازشان برافراشتیم، و به آنان گفتیم: با فروتنی از دروازۀ شهر درآیید، و نیز اِعلام کردیم: روز شنبه [از حکم حُرمتِ صید ماهی] تجاوز نکنید، و از آنان [برای اجرای این حکم] پیمانی محکم گرفتیم «154»
فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِیثَاقَهُمْ وَکُفْرِهِمْ بِآیَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ الْأَنْبِیَاءَ بِغَیْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَیْهَا بِکُفْرِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِیلًا﴿155﴾
پس به کیفر پیمان شکنی آنان و کفرورزی شان به آیات خدا، و ظالمانه کشتن انبیا، و گفتار [بی پایۀ باطل] آنان [مبنی بر این ] که دل هایمان در پوشش است [و بدین جهت کلام حق را نمی فهمیم، از رحمت خود دورشان کردیم]، بلکه خداوند [به سبب کفرشان] بر دل هایشان مُهرِ [محرومیت از فهم حقایق] زد، به این سبب جز اندکی مؤمن نمی شوند «155»
وَبِکُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَى مَرْیَمَ بُهْتَانًا عَظِیمًا ﴿156﴾
و [نیز] به علت انکارشان [نسبت به نبوت عیسی]، و گفتارشان دربارۀ مریمِ [پاکدامن و وارسته] که بُهتان بزرگی بود [مستحق عذابشان ساختیم]«156»
وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِیحَ عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِیهِ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ یَقِینًا ﴿157﴾
و به سبب این گفتار [سراسر دروغ]شان که گفتند: ما عیسی بن مریم فرستادۀ خدا را کشتیم. [به خواری دنیا و آتش دوزخ محکومشان کردیم،] درصورتی که او را نکشتند و به صلیب نیاویختند، بلکه [شخص دیگری به جای عیسی] بر آنان مشتبه شد، [و مشتبه شده را به صلیب کشیدند،] و آنان که دربارۀ وضع او دچار اختلاف شدند در مورد وی در تردیدند، و جز پیروی از گمانِ واهی هیچ آگاهی به [سرگذشت] عیسی ندارند؛ و یقیناً او را نکشتند «157»
بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَکَانَ اللَّهُ عَزِیزًا حَکِیمًا ﴿158﴾
بلکه خداوند او را به سوی خود بالا برد، خداوند همواره توانای شکست ناپذیر و حکیم است «158»
وَإِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیدًا ﴿159﴾
از اهل کتاب اَحدی نیست مگر آن که پیش از مرگش به عیسی ایمان می آورد [که او فرستادۀ خدا و بندۀ او و مژده دهنده به ظهور محمّد صلی الله علیه وآله است، و حال آن که ایمان در آن لحظه سودبخش نیست]، و [عیسی] در قیامت بر [باطل بودنِ عقاید و اعمال] آنان شاهد است «159»
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ طَیِّبَاتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ کَثِیرًا ﴿160﴾
پس به کیفر ستمی که یهودیان [به آیات خدا و بر خود و بر دیگران و آیین آسمانی مسیح] روا داشتند، و به سزای آن که بسیاری [از مردم] را از [سلوک در] راه خدا مانع شدند چیزهای پاکیزۀ دلپذیری [مانند شیر، پیهِ حیوانات، چربی و صید ماهی در روز شنبه] را که برای آنان حلال بود حرام کردیم «160»
وَأَخْذِهِمُ الرِّبَا وَقَدْ نُهُوا عَنْهُ وَأَکْلِهِمْ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَأَعْتَدْنَا لِلْکَافِرِینَ مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا ﴿161﴾
و [نیز به سبب] رِباگرفتنشان که [مؤکداً] از آن نهی شده بودند، و خوردن اموال مردم از راه نامشروع، [حلال های خدا بر آنان حرام شد] و ما برای کافرانِ از آنان عذابی دردناک آماده کرده ایم «161»
لَکِنِ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَالْمُقِیمِینَ الصَّلَاةَ وَالْمُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ أُولَئِکَ سَنُؤْتِیهِمْ أَجْرًا عَظِیمًا ﴿162﴾
ولی در بین آنان ثابت قدمان در دانش [که از برکت دانششان تسلیم حق شدند]، و مؤمنانی که به آنچه بر تو و آنچه پیش از تو نازل شده ایمان دارند، به ویژه خوانندگان نماز [با شرایط ویژه اش]، و پرداخت کنندگان زکات، و ایمان آورندگان به خدا و قیامت، همه و همه [جمعی هستند که] به زودی پاداش بزرگی عطایشان خواهیم کرد«162»
إِنَّا أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ کَمَا أَوْحَیْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِیِّینَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَوْحَیْنَا إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِیسَى وَأَیُّوبَ وَیُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَیْمَانَ وَآتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا ﴿163﴾
ما به سوی تو وحی فرستادیم همان گونه که به نوح و پیامبرانِ بعد از او وحی فرستادیم، و [نیز] به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانشان [که دارای مقام نبوتند]، و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی کردیم، و به داود «زبور» بخشیدیم«163»
وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَرُسُلًا لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْکَ وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَکْلِیمًا ﴿164﴾
و [به] پیامبرانی [وحی فرستادیم] که سرگذشتشان را پیش از این برایت گفتیم، و [نیز به] پیامبرانی [وحی کردیم] که داستانشان را برایت حکایت نکردیم، و خداوند بی واسطه و به صورتی ویژه با موسی سخن گفت «164»
رُسُلًا مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَکَانَ اللَّهُ عَزِیزًا حَکِیمًا ﴿165﴾
پیامبرانی که مژده رسان و بیم دهنده بودند تا برای مردم [چه در دنیا و چه آخرت] در پیشگاه خداوند پس از فرستادنِ پیامبران، حجت و عذری [برای کافربودنشان] نباشد؛ خداوند همواره توانای شکست ناپذیر و حکیم است «165»
لَکِنِ اللَّهُ یَشْهَدُ بِمَا أَنْزَلَ إِلَیْکَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَالْمَلَائِکَةُ یَشْهَدُونَ وَکَفَى بِاللَّهِ شَهِیدًا ﴿166﴾
[معاندانِ اهل کتاب نزول وحی را بر تو قبول ندارند،] ولی خداوند به [حقانیت] آنچه بر تو به علم و دانشش نازل کرده گواهی می دهد، و فرشتگان [هم] گواه [نزول وحی بر تو ] هستند؛ گرچه گواهی خداوند بس است «166»
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلَالًا بَعِیدًا ﴿167﴾
آنان که آلوده به کفر ند و [مردم را] از [قرارگرفتن در] راه خدا بازداشتند مسلّماً به گمراهی دوری [که هرگز در آن دسترسی به هدایت ندارند] افتاده اند «167»
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ یَکُنِ اللَّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِیَهْدِیَهُمْ طَرِیقًا﴿168﴾
بی تردید آنان که کفر ورزیدند و [به آیات خدا و خود و دیگران] ستم کردند، خداوند بر آن نیست که آنان را بیامرزد، و به راهی [که ضامن خیر دنیا و آخرت است] هدایتشان کند «168»
إِلَّا طَرِیقَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا وَکَانَ ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرًا ﴿169﴾
مگر به راه دوزخ، درحالی که در آن همواره جاودانه اند که این [جاودانه ساختنشان در دوزخ] بر خدا آسان است «169»
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّکُمْ فَآمِنُوا خَیْرًا لَکُمْ وَإِنْ تَکْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا﴿170﴾
ای مردم! حقاً پیامبری از سوی پروردگارتان به درستی و راستی به سویتان آمد، پس به او مؤمن شوید که به خیر شماست، و اگر کافر شوید [و نبوتش را انکار کنید بدانید خدا از شما و ایمانتان بی نیاز است؛ زیرا] آنچه در آسمان ها و زمین است در سیطرۀ مالکیت و فرمانروایی خداست، و خداوند همواره دانا و حکیم است«170»
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَکَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْیَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَیْرًا لَکُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَنْ یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَکَفَى بِاللَّهِ وَکِیلًا ﴿171﴾
ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ [و گزافه گویی] نداشته باشید، [و از چارچوب آیات حق و تعالیم پیامبران خارج نشوید!] و دربارۀ خداوند جز به راستی و درستی سخن مگویید! [حقیقت] جز این نیست که مسیح عیسی بن مریم فرستادۀ خدا، و کلمه [یعنی مخلوق] اوست که او را به مریم القا کرد، و [این عبد صالح،] روحی از سوی خداوند است، پس به خدا و پیامبرانش ایمان آورید، و نگویید خدا [ترکیبی از] سه [عنصرِ «اَب» و «اِبن» و «روحُ القُدُس»] است! [از این عقیدۀ باطل] بازایستید که به خیر [دنیا و آخرت] شماست، جز این نیست که خداوند معبود یکتاست، [و در ذات بی نهایتش ترکیبی وجود ندارد،] از این که دارای فرزندی باشد پاک و منزّه است، آنچه در آسمان ها و زمین است فقط مملوک اوست، خداوند از نظر کارسازی [و تدبیر همۀ امور هستی] بس است «171»
لَنْ یَسْتَنْکِفَ الْمَسِیحُ أَنْ یَکُونَ عَبْدًا لِلَّهِ وَلَا الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَمَنْ یَسْتَنْکِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَیَسْتَکْبِرْ فَسَیَحْشُرُهُمْ إِلَیْهِ جَمِیعًا ﴿172﴾
مسیح از این که بنده و پرستندۀ خدا باشد هرگز امتناع ندارد، فرشتگانِ مقرّب هم [از بنده بودن] سر برنمی تابند، آنان که رویگردان از بندگی خدایند، و [در برابر پروردگار] متکبّرند قطعاً خدا همۀ آنان را [برای حِسابرسی] به سوی خود جمع خواهد کرد «172»
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَیَزِیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَأَمَّا الَّذِینَ اسْتَنْکَفُوا وَاسْتَکْبَرُوا فَیُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا وَلَا یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیًّا وَلَا نَصِیرًا ﴿173﴾
اما آنان که مؤمن شدند و کارهای شایسته انجام دادند پاداششان را به طور کامل می دهد، و از احسانش بر آنان می افزاید، ولی کسانی که [از ایمان و عمل صالح] امتناع ورزیدند و [در برابر پروردگار] تکبّر کردند به عذاب دردناکی عذابشان می کند، و [برای نجات خود] در برابر خداوند دوست و یاوری نخواهند یافت«173»
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُبِینًا﴿174﴾
ای مردم! به یقین از سوی پروردگارتان برای شما بُرهانِ ویژه ای [چون پیامبر اسلام] آمد، و نیز نوری روشنگرِ [راه هدایت؛ مانند قرآن] به جانب شما فرستادیم «174»
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِیمًا ﴿175﴾
در نتیجه آنان که به خداوند ایمان آوردند و به او تمسک جستند قطعاً در رحمتی ویژه و احسانی از نزد خود واردشان خواهد کرد، و به سوی خود به راه راست هدایتشان می کند«175»
یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلَالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَهُوَ یَرِثُهَا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وَلَدٌ فَإِنْ کَانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَکَ وَإِنْ کَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿176﴾
از تو دربارۀ «کلاله»؛ [یعنی برادران و خواهرانِ میراث بَر] فتوا می خواهند، بگو: خداوند دربارۀ کلاله به شما به این صورت فتوا می دهد: اگر مردی بی فرزند از دنیا برود و خواهری داشته باشد، خواهر، نصف میراثِ به جا مانده را به ارث می برد. و [اگر زنی بمیرد و جز یک برادر نداشته باشد] برادر، همۀ میراثِ به جا ماندۀ او را به ارث می برد، [البته] اگر زن فرزندی نداشته باشد، و اگر [ وارثان میت] دو خواهر باشند دو سوم میراثِ او را به ارث می برند، و اگر [وارثان میت] چند برادر و خواهر باشند سهم ارثِ هر مرد دو برابر زن است، خداوند [احکامش را] برای شما توضیح می دهد تا گمراه نشوید؛ خداوند به همه چیز داناست«176»
سوره 5: المائدة
شماره سوره 5 نام سوره مائده تعداد آیات 120 مدنی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَکُمْ بَهِیمَةُ الْأَنْعَامِ إِلَّا مَا یُتْلَى عَلَیْکُمْ غَیْرَ مُحِلِّی الصَّیْدِ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللَّهَ یَحْکُمُ مَا یُرِیدُ ﴿1﴾
ای مؤمنان! به همۀ قراردادها[ی خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نذرها و سوگندها] وفا کنید! گوشت چهارپایانِ دامی، جز آنچه [در آیات بعد حرام بودنش] بر شما خوانده می شود برایتان حلال است. و درحالی که مُحرِم [به اِحرام حج یا عمره] هستید نباید شکار را حلال بدانید، یقیناً خداوند آنچه را بخواهد [بر اساس علم و حکمتش و در جهت مصلحت زندگی شما] فرمان می دهد«1»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْیَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ﴿2﴾
ای مؤمنان! [هتک حُرمت] شعائر الهی [چون مناسک حج] را بر خود مباح نشمارید! و [نیز شکستن حُرمت] ماه های حرام، قربانی بی نشان، قربانی نشاندار، و راهیان به سوی بیت الحرام را که خواهان احسان خشنودی پروردگارشان هستند [بر خود روا مدارید]! چون از اِحرام درآمدید [در صورت تمایل می توانید] شکار کنید، و کینه توزی با گروهی که شما را از ورود به مسجد الحرام بازداشتند وادارتان نکند که به آنان ستم کنید [و حقوقشان را پایمال سازید.] و یکدیگر را بر [انجام] کارهای نیک و اطاعت از حق و ترک محرّمات یاری کنید. و بر گناه و تجاوز [از حدود الهی] به یکدیگر کمک ندهید! و به فرمان بردن از خدا و اجتناب از محرّماتش گردن نهید که خداوند سخت کیفر است«2»
حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّیَةُ وَالنَّطِیحَةُ وَمَا أَکَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَکَّیْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَلِکُمْ فِسْقٌ الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَةٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿3﴾
[خوردنِ آنچه تناسبی با جسم و روح شما ندارد] بر شما حرام شده [چون]: گوشت مُردار، خون، گوشت خوک، آنچه وقت ذبح نام غیر خدا بر آن خوانده شده، [گوشت] حیوانِ خفه شده، حیوانی که به ضرب چوب و سنگ مرده، حیوانی که به سبب پرت شدن از بلندی جان داده، حیوانی که به ضرب شاخ حیوان دیگر بی جان شده، حیوانی که درنده ای آن را [کشته و از آن] خورده به جز آنچه [در آستانۀ مرگ با ذبح شرعی] تزکیه کرده اید، و نیز حیوانی که برای بُت قربانی شده، و آنچه به وسیلۀ تیرهای قمار سهم بندی می کنید حرام است، [همۀ] این ها [در صورت حلال شمردنْ] گناه و نافرمانی [از احکام الهی] است. امروز کافران از [شکست و نابودی] دینتان [که اسلام ناب آسمانی است] نا امید شده اند، جای آن نیست که از آنان بترسید، باید از من بیم داشته باشید [که مبادا با ضربه زدن به دین، به دست خودتان دچار عذابِ سختِ من در دنیا و آخرت شوید.] امروز [با نصب علی بن ابی طالب علیه السلام به امامت و ولایت،] دینتان را به کمال رساندم، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برای شما به عنوان دین پسندیدم. پس هرکه در حال شدتِ گرسنگی بی آن که مایل به گناه باشد [به خوردن محرّماتِ بیان شده] ناچار شود، [می تواند به اندازۀ ضرورت از آن ها بهره گیرد؛ زیرا] خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است«3»
یَسْأَلُونَکَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَکُمُ اللَّهُ فَکُلُوا مِمَّا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ ﴿4﴾
از تو می پرسند چه چیزی بر آنان حلال شده؟ بگو: همۀ پاکیزه های دلپذیر، و نیز آنچه حیوانات شکاری صید می کنند بر شما حلال شده درحالی که احکام و قوانین تزکیه شدن را که خداوند به شما تعلیم داده به آن ها می آموزید، بر این اساس از آنچه برای شما [صید کرده و] نگاه داشته اند بخورید، و [هنگام فرستادن حیوانِ شکارکننده] نام خدا را بر آن ببرید، و از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید! زیرا خداوند حسابرسی سریع است «4»
الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حِلٌّ لَکُمْ وَطَعَامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذَا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَافِحِینَ وَلَا مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ وَمَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴿5﴾
امروز همۀ پاکیزه های دلپذیر برای شما حلال شده است، و طعام اهل کتاب [که با مواد نجس و حرام آمیخته نباشد] بر شما حلال، و طعام شما هم بر آنان حلال است، و زنان پاکدامنِ مؤمن و زنان پاکدامن از اهل کتاب درصورتی که مَهریۀ آنان را بپردازید [بر شما حلال اند]، درحالی که قصدتان ازدواج با آنان باشد نه زِنا، و نخواهید در خلوت معشوقۀ نامشروع بگیرید، هر کس به حقایق ایمانی کفر ورزد قطعاً عملش تباه شده، و در آخرت در زمرۀ تباه کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهد بود«5»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَإِنْ کُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا وَإِنْ کُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیدًا طَیِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُمْ مِنْهُ مَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَلِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿6﴾
ای مؤمنان! هنگامی که برای نماز برمی خیزید صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید، و بخشی از سر و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت آن ها مسح کنید! و اگر جُنُب باشید به غسل روی آورید! و چنانچه بیمار هستید، یا در سفر به سر می برید، یا یکی از شما از قضای حاجت آمده بود، یا با زنان آمیزش جنسی داشتید و آبی [برای وضو و غسل] نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید؛ به این کیفیت که بخشی از صورت و دست هایتان را به آن مسح کنید! خداوند نمی خواهد [با تشریع احکامش] شما را به مشقّت اندازد؛ بلکه می خواهد شما را [از آلودگی ها] پاک کند، و نعمتش را بر شما تمام کند تا سپاس بگذارید «6»
وَاذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَمِیثَاقَهُ الَّذِی وَاثَقَکُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿7﴾
و نعمت های خدا را بر خود، و پیمانش را [در لزوم اطاعت از او و پیامبرش] که شما را مؤکداً به آن موظف داشته یاد کرده [قلباً مورد توجه قرار دهید]؛ آن گاه که گفتید: [به گوشِ قبول] شنیدیم و در مقام اطاعت برآمدیم. از خداوند [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید، قطعاً خداوند به اسرار و نیات باطن ها آگاه است«7»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿8﴾
ای مؤمنان! همواره [در همۀ امور] برای خدا قیام کنید و بر اساس عدالت گواهی دهید! و نباید دشمنی با گروهی شما را از عدالت ورزی بازدارد، عدالت کنید که عدالت کردن به [اطاعت از حق و] پرهیز [از تجاوز] نزدیک تر است، از خداوند [فرمان برید، و از محرّماتش] بپرهیزید! زیرا خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است«8»
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ ﴿9﴾
خداوند به آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند وعدۀ [حتمی] داده که برای آنان آمرزشی ویژه و پاداش بزرگی است «9»
وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ﴿10﴾
وکسانی که به کفر گرویدند و آیات ما را منکر شدند اهل دوزخند«10»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ یَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ فَکَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿11﴾
ای مؤمنان! نعمت خدا را بر خود یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] هنگامی که گروهی قصد کردند [برای نابودکردنتان] به شما شبیخون زنند نهایتاً خداوند توطئۀ آنان را از شما بازداشت، از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید؛ و مؤمنان باید فقط بر خدا توکل کنند!«11»
وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیبًا وَقَالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَیْتُمُ الزَّکَاةَ وَآمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَلَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ ﴿12﴾
خداوند از بنی اسرائیل [بر لزوم اطاعت از احکامش و پیروی از موسی] پیمان گرفت، و از آنان دوازده سرپرست برانگیختیم [تا هریک عهده دارِ امور قبیله ای باشد]، و خداوند اِعلام کرد: به یقین من با شمایم، اگر نماز را [با شرایط ویژه اش] بخوانید، و زکات بپردازید، و به پیامبرانم ایمان آورید و آنان را در اهدافشان یاری کنید، و برای [جلب خشنودی] خداوند [به نیازمندان] وامی نیکو دهید دراین صورت گناهانتان را محو می کنم، و شما را در بهشت هایی که از زیر [درختان] آن نهرها جاری است وارد می کنم، پس هرکس از شما بعد از این پیمان به کفر روی آورد، قطعاً از راه راست منحرف شده است «12»
فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِیثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِیَةً یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَى خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ ﴿13﴾
پس آنان را به علت پیمان شکنی [از رحمت خود] راندیم، و دل هایشان را [از پذیرش حق] سخت [و غیر قابل انعطاف] قرار دادیم [تاجایی که] پیوسته سخنان [حق] را از جایگاه های حقیقی اش [برای گمراه ماندنِ مردم] تغییر می دهند، و بخشی از آنچه [از معارف تورات] را که به وسیلۀ آن پند داده شدند به فراموشی سپرده [و نادیده گرفتند]، و همواره از کارهای خائنانۀ آنان جز اندکی از ایشان [که وفادار به پیمان خدایند] آگاه می شوی، پس [تا آمدن حکم جهاد] از آنان بگذر! و [از مجازاتشان] چشم پوشی کن؛ زیرا خداوند نیکوکاران را دوست دارد «13»
وَمِنَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِیثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَسَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ ﴿14﴾
از کسانی که مدّعی نصرانیت بودند [نیز بر لزوم اطاعت از احکام خود و پیروی از عیسی] پیمان گرفتیم، آنان بخشی از آنچه را [از معارف انجیل] که به وسیلۀ آن پند داده شدند به فراموشی سپرده [و نادیده گرفتند]، بر این اساس بین آنان تا روز قیامت دشمنی و کینه انداختیم، و به زودی خدا آنان را از آنچه همواره انجام می دادند آگاه می کند «14»
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِمَّا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ﴿15﴾
ای اهل کتاب! یقیناً پیامبر ما به سوی شما آمد درحالی که بسیاری از آنچه را شما [از کتاب تورات و انجیل دربارۀ نشانه های پیامبری او و قرآن] همواره پنهان می داشتید برای شما توضیح می دهد، و از بسیاری [از مخفی کاری های ناروای شما هم] چشم پوشی می کند، یقیناً از سوی خداوند برای شما نور و کتابی روشنگر آمده است «15»
یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿16﴾
خداوند به وسیلۀ آن [نور و کتاب،] کسانی را که خواهان خشنودی او هستند به راه های سلامت هدایت می کند، و آنان را به خواست خود از تاریکی ها[یی چون؛ جهل، کفر، شرک و تکبّر] به سوی نورِ [معرفت، ایمان، اخلاق و عمل صالح] می برد، و به راه راست هدایتشان می کند «16»
لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ قُلْ فَمَنْ یَمْلِکُ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا إِنْ أَرَادَ أَنْ یُهْلِکَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ وَمَنْ فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا یَخْلُقُ مَا یَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿17﴾
قطعاً آنان که گفتند: خدا همان مسیح فرزند مریم است. بدون تردید کافر شده اند، بگو: اگر خداوند بخواهد مسیح و مادرش و همۀ کسانی را که در زمین هستند هلاک کند چه کسی می تواند در برابر [اراده و قدرت] او اختیار چیزی را داشته باشد [تا مانع این کار شود]؟ درحالی که مالکیت و فرمانروایی آسمان ها و زمین و آنچه بین آن دوتاست فقط در سیطرۀ خداست، هرچه را بخواهد می آفریند، و خداوند بر هر کاری تواناست «17»
وَقَالَتِ الْیَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ یُعَذِّبُکُمْ بِذُنُوبِکُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَشَاءُ وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا وَإِلَیْهِ الْمَصِیرُ ﴿18﴾
یهود و نصاری گفتند: ما فرزندان خداوند و محبوبان اوییم. بگو: [اگر ادعای شما درست است] پس چرا خداوند شما را به علت گناهانتان عذاب می کند؟ [این گونه که می گویید نیست،] شما هم بشری از [جنس] مخلوقات خدایید، هرکه را بخواهد می آمرزد، و هرکه را بخواهد عذاب می کند، مالکیت و فرمانروایی آسمان ها و زمین و آنچه بین آن دوتاست فقط در سیطرۀ خداست؛ و بازگشت به سوی اوست «18»
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِیرٍ وَلَا نَذِیرٍ فَقَدْ جَاءَکُمْ بَشِیرٌ وَنَذِیرٌ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿19﴾
ای اهل کتاب! مسلّماً پیامبر ما پس از سپری شدنِ روزگاری از انقطاع نبوت، در حالی به سوی شما آمده که [آنچه را از احکام و معارف الهی به او وحی شده] برای شما بیان می کند، که [روز قیامت در دادگاه حسابرسی] نگویید هیچ مژده دهنده و بیم رسانی برای ما نیامد، بدون شک مژده دهنده و بیم رسان به سویتان آمد، و خداوند بر هر کاری تواناست«19»
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیَاءَ وَجَعَلَکُمْ مُلُوکًا وَآتَاکُمْ مَا لَمْ یُؤْتِ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِینَ ﴿20﴾
[به یاد آرید] هنگامی که موسی به قومش گفت: ای قومِ من! نعمت های خدا را بر خود یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] آن گاه که در بین شما پیامبرانی قرار داد و بعضی از شما را به پادشاهی رسانید، و آنچه به هیچ کس از جهانیانِ [روزگارتان] نداده بود به شما عطا کرد «20»
یَا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِی کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِینَ ﴿21﴾
ای قومِ من! به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر کرده درآیید، و [در برابر دشمن و رویارویی با اهل باطل] عقبگرد نکنید! [و تن به فرار ندهید] که از تباه کنندگان [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهید شد «21»
قَالُوا یَا مُوسَى إِنَّ فِیهَا قَوْمًا جَبَّارِینَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّى یَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ یَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ ﴿22﴾
گفتند: ای موسی! همانا در آن جا مردمی زورگو و ستمگر هستند، و ما هرگز در آن جا وارد نمی شویم تا آنان از آن جا بیرون روند، اگر از آن جا بیرون روند البته ما وارد خواهیم شد «22»
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمَا ادْخُلُوا عَلَیْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّکُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ﴿23﴾
دو مرد از کسانی که خداترس بودند و خداوند به هر دو نعمت [ایمان و شهامت] داده بود گفتند: از این دروازه به آنان یورش برید! چون به آن جا درآیید یقیناً پیروزید، و اگر مؤمن هستید فقط بر خداوند توکل کنید !«23»
قَالُوا یَا مُوسَى إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِیهَا فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّکَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ ﴿24﴾
گفتند: ای موسی! تا آنان در آن جایند ما هرگز به آن جا وارد نمی شویم، پس تو و پروردگارت بروید و با آنان بجنگید که ما [تا پایانِ کار و به دست آمدن فرصتِ ورود] در همین جا نشسته ایم!«24»
قَالَ رَبِّ إِنِّی لَا أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسِی وَأَخِی فَافْرُقْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ﴿25﴾
[موسی] گفت: پروردگارا! من جز اختیار خود و برادرم را ندارم، پس بین ما و این گروه منحرف نافرمان جدایی انداز !«25»
قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعِینَ سَنَةً یَتِیهُونَ فِی الْأَرْضِ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ ﴿26﴾
[خداوند به کیفر نافرمانی بنی اسرائیل از پیامبرشان،] حکم داد که: [ورود به] این سرزمین مقدس تا چهل سال بر آنان حرام شد، همواره در طول این مدت در زمین [سینا] سرگردان خواهند بود، پس بر این گروه منحرف نافرمان غمگین مباش!«26»
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّکَ قَالَ إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ ﴿27﴾
و داستان دو فرزند آدم را [که سراسر پند و عبرت است] بر اساس درستی و راستی بر آنان بخوان، آن هنگامی که هر دو [با انجام کار نیکی] برای تقرّب [به پروردگار] اقدام کردند، از یکی پذیرفته شد و از دیگری قبول نشد، [آن که عملش مردود گشت از روی حسد و کینه به برادرش] گفت: [سوگند می خورم که] تو را حتماً می کشم. [او در پاسخش] گفت: خداوند فقط از پرهیزگاران می پذیرد «27»
لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَیَّ یَدَکَ لِتَقْتُلَنِی مَا أَنَا بِبَاسِطٍ یَدِیَ إِلَیْکَ لِأَقْتُلَکَ إِنِّی أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِینَ ﴿28﴾
تو اگر برای کشتنِ من دست بگشایی من به قصد کشتنِ تو دست نمی گشایم؛ [زیرا] از خداوند پروردگار جهانیان می ترسم «28»
إِنِّی أُرِیدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِی وَإِثْمِکَ فَتَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَلِکَ جَزَاءُ الظَّالِمِینَ ﴿29﴾
من می خواهم به عوارض گناه [کشتن] من و گناه خودت دچار شوی، و در نتیجه از دوزخیان باشی، و این کیفر ستمکاران است «29»
فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِیهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴿30﴾
پس به خود اجازه داد مرتکب قتل برادرش شود، در نتیجه او را کشت و از تباه کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] شد «30»
فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا یَبْحَثُ فِی الْأَرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُوَارِی سَوْءَةَ أَخِیهِ قَالَ یَا وَیْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَکُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِیَ سَوْءَةَ أَخِی فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِینَ ﴿31﴾
نهایتاً [در کنار جسد برادرش سرگردان بود و فکرش به جایی نمی رسید، که] خداوند زاغی را برانگیخت که زمین را می کاوید تا به او نشان دهد چگونه جسد برادرش را دفن کند، [قاتل با دیدن عملِ زاغ] فریاد زد: وای بر من! آیا ناتوان از اینم که مانند این زاغ باشم تا جسد برادرم را دفن کنم؟! سرانجام از پشیمانان شد «31»
مِنْ أَجْلِ ذَلِکَ کَتَبْنَا عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا وَلَقَدْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا بِالْبَیِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ بَعْدَ ذَلِکَ فِی الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ ﴿32﴾
به این سبب به بنی اسرائیل سفارش کردیم: هرکس انسانی را جز برای قصاص، یا بدون این که در زمین به تبهکاری و فتنه انگیزی آلوده شده باشد به قتل برساند چنان است که همۀ انسان ها را به قتل رسانده، و هرکس شخصی را [از مرگ برهاند و] زنده بدارد گویی همۀ انسان ها را زنده کرده است. همانا پیامبران، دلایل روشنی برای بنی اسرائیل آوردند، آن گاه بسیاری از آنان پس از آن در زمین به اسراف کاری [و تجاوز از حدود الهی] برخاستند «32»
إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿33﴾
کیفر آنان که با خدا و پیامبرش می جنگند و در زمین به تبهکاری و فتنه انگیزی می کوشند فقط این است که به سختی کشته شوند، یا به دارشان بیاویزند، یا دست ها و پاهایشان برعکس [یکدیگر؛ یعنی دست راست و پای چپ، یا دست چپ و پای راست] بریده شود، یا [از وطن] تبعید شوند، این برای آنان در دنیا مایۀ رسوایی و خواری است، و برای آنان در آخرت عذاب بزرگی است «33»
إِلَّا الَّذِینَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ﴿34﴾
مگر کسانی که پیش از دست یافتنتان به آنان [به راستی و درستی] توبه کنند، بدانید که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است«34»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿35﴾
ای مؤمنان! از خداوند [اطاعت کرده، و از محرّماتش] بپرهیزید، و دستاویزی [چون ایمان و عمل صالح، و آبروی مقرّبانِ درگاهش را برای تقرّب] به سوی او بخواهید، و در راه او جهاد کنید تا [بر موانع راه سعادت] پیروز شوید «35»
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ أَنَّ لَهُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لِیَفْتَدُوا بِهِ مِنْ عَذَابِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿36﴾
مسلّماً کافران اگر همۀ آنچه در زمین است و همانند آن را مالک باشند تا آن را برای نجاتشان از عذاب روز قیامت عوض دهند از آنان نپذیرند، و برای آنان عذاب دردناکی است «36»
یُرِیدُونَ أَنْ یَخْرُجُوا مِنَ النَّارِ وَمَا هُمْ بِخَارِجِینَ مِنْهَا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِیمٌ﴿37﴾
همواره می خواهند از آتش درآیند ولی از آن بیرون آمدنی نیستند، و برای آنان عذاب پایداری است«37»
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُمَا جَزَاءً بِمَا کَسَبَا نَکَالًا مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ﴿38﴾
دستِ مرد و زنِ دزد را به کیفر کار [زشت]ی که انجام داده اند به عنوان مجازاتی از سوی خداوند قطع کنید، خداوند [در تشریع احکام بر وفق مصلحت انسان ها] توانای شکست ناپذیر است «38»
فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ یَتُوبُ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿39﴾
کسی که پس از ستم کردنش [چون عمل زشت دزدی، به ارادۀ خودش و از روی صِدق و درستی] توبه کند، و [مفاسدش را] اصلاح سازد، مسلّماً خداوند توبه اش را می پذیرد؛ زیرا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است «39»
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ یُعَذِّبُ مَنْ یَشَاءُ وَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿40﴾
آیا ندانسته ای که مالکیت و فرمانروایی آسمان ها و زمین در سیطرۀ خداست؟ هرکه را بخواهد عذاب می کند، و آن را که بخواهد می آمرزد، خداوند بر هر کاری تواناست«40»
یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ لَا یَحْزُنْکَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذِینَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذِینَ هَادُوا سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِینَ لَمْ یَأْتُوکَ یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ یَقُولُونَ إِنْ أُوتِیتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِکَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا أُولَئِکَ الَّذِینَ لَمْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿41﴾
ای پیامبر! کسانی که به سوی انکار حقایق می شتابند تو را غمگین نسازند، چه آنان که به زبانشان اظهار ایمان کردند و دل هایشان ایمان نیاورده، و چه آنان که یهودی اند و بسیار به سخنانِ دروغ گوش می دهند، و در برابر دیگر یهودیانی که [از روی حسد و کبر] نزد تو نیامده اند [برای جاسوسی] گوش به فرمانند، [هم آنان که] سخنان [خدا در تورات] را پس از استواری در جایگاه هایش [برای گمراه ماندنِ مردم] تغییر می دهند، و [به مقلّدان و تابعان خود] می گویند: اگر [از جانب پیامبر، احکام و دستورهایی] مطابق آنچه ما می گوییم به شما داده شد بپذیرید، و اگر [به مانندِ] آن به شما ابلاغ نشد از آن اجتناب کنید! کسانی که خداوند برای آنان عذاب بخواهد تو هرگز نمی توانی چیزی از [عذاب] خدا را از آنان برطرف کنی، اینان مردمی هستند که خداوند [به کیفر جنایاتشان] نخواسته دل هایشان را [از کفر و نفاق] پاک کند، برای آنان در دنیا رسوایی و در آخرت عذاب بزرگی است «41»
سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ أَکَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جَاءُوکَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَإِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ یَضُرُّوکَ شَیْئًا وَإِنْ حَکَمْتَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ ﴿42﴾
آنان بسیار به سخنان دروغ گوش می دهند و با همۀ توان مال حرام می خورند، اگر نزد تو آمدند بین آنان [در آنچه تو را داور قرار می دهند] داوری کن، یا از آنان روی برتاب! و اگر روی برتابی هیچ زیانی به تو نمی رسانند، و چون بینشان داوری کردی به عدالت داوری کن! زیرا خداوند عدالت پیشگان را دوست دارد «42»
وَکَیْفَ یُحَکِّمُونَکَ وَعِنْدَهُمُ التَّوْرَاةُ فِیهَا حُکْمُ اللَّهِ ثُمَّ یَتَوَلَّوْنَ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ وَمَا أُولَئِکَ بِالْمُؤْمِنِینَ ﴿43﴾
[شگفتا!] چگونه تو را بین خود به داوری می پذیرند درحالی که تورات که در آن حکم خداست نزد آنان است؟ آن گاه بعد از آن که بین آنان [مطابق با تورات] داوری کردی روی برمی تابند، و [این روی برتافتن نشانۀ این است که] آنان [به تورات هم] ایمان ندارند!«43»
إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِیهَا هُدًى وَنُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتَابِ اللَّهِ وَکَانُوا عَلَیْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ ﴿44﴾
مسلّماً ما تورات را که در آن هدایتگری [به سوی احکام] و روشنگری [نسبت به مسائل اعتقادی] است نازل کردیم، پیامبرانی که تسلیم [خدا و وحی الهی] بودند بر اساس تورات [تا زمان ظهور مسیح] بین یهودیان داوری می کردند، و نیز انبوهی از الهی مسلکان که حفظ و حراست کتاب خدا از آنان خواسته شده بود، و بر درستی آن شاهد بودند [به وسیلۀ آن به داوری می نشستند]، پس [ای دانشمندان یهود!] از مردم بیم نداشته باشید، از من بترسید و آیاتم را به بهایی اندک نفروشید! کسانی که بر اساس آنچه خداوند نازل کرده داوری نکنند قطعاً کافرند «44»
وَکَتَبْنَا عَلَیْهِمْ فِیهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَیْنَ بِالْعَیْنِ وَالْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ کَفَّارَةٌ لَهُ وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿45﴾
ما در تورات به بنی اسرائیل سفارش کردیم که [در قانونِ کیفر؛] جان در برابر جان، چشم به عوض چشم، بینی به جای بینی، گوش مقابل گوش و دندان در برابر دندان، و زخم ها را نیز کیفری است، پس هرکه [از کیفردادن] گذشت کند آن گذشت کفاره ای برای گناهان اوست، و آنان که بر اساس آنچه خداوند نازل کرده داوری نکنند مسلّماً ستمکارند«45»
وَقَفَّیْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَیْنَاهُ الْإِنْجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ ﴿46﴾
و به دنبال پیامبرانِ گذشته، عیسی بن مریم را فرستادیم درحالی که گواهی دهنده [حقانیت] توراتِ پیش از خود بود، و انجیل را که در آن هدایتگری [به سوی احکام] و روشنگری [در مورد مسائل اعتقادی بود] به او عطا کردیم، درحالی که به حقانیت توراتِ نازل شدۀ پیش از خود گواهی می داد، و برای پرهیزگاران هدایت کننده و موعظه گر بود «46»
وَلْیَحْکُمْ أَهْلُ الْإِنْجِیلِ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِ وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿47﴾
و باید اهل انجیل بر پایۀ آنچه خداوند در آن نازل کرده داوری کنند! و آنان که بر اساس آنچه خدا نازل کرده داوری نکنند مسلّماً منحرف و نافرمانند«47»
وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَکَ مِنَ الْحَقِّ لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَکِنْ لِیَبْلُوَکُمْ فِی مَا آتَاکُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿48﴾
ما این قرآن را به درستی و راستی به سوی تو نازل کردیم درحالی که گواهی دهنده کتاب های نازل شدۀ پیش از خود، و گواه صادق بر [حقانیت همۀ] آن هاست، پس بین آنان بر اساس آنچه خداوند نازل کرده داوری کن! و با توجه به آنچه که از حق به سویت آمده از خواسته ها[ی نامشروع] آنان پیروی مکن، برای هریک از شما [ملت ها] آیین و راه روشنی قرار دادیم، و اگر خدا می خواست همۀ شما را به صورت امت واحدی شکل می داد، ولی می خواهد شما را با آنچه عطایتان کرده بیازماید، پس به سوی کارهای نیک بر یکدیگر پیشی گیرید، بازگشت همۀ شما به سوی خداوند است، نهایتاً شما را به آنچه همواره در مورد آن اختلاف می کردید آگاه می کند، [و بر پایۀ اعمالتان پاداش یا کیفر می دهد] «48»
وَأَنِ احْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ یَفْتِنُوکَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْکَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُصِیبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ کَثِیرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ ﴿49﴾
و بین آنان بر پایۀ آنچه خداوند نازل کرده داوری کن! و از خواسته های [نامشروع] آنان پیروی مکن! و از ایشان برحذر باش! مبادا این که تو را از بخشی از آنچه خداوند به سویت نازل کرده منحرف کنند، پس اگر [از داوری حکیمانه ات] رویگردان شدند بدان که خداوند می خواهد آنان را به سبب پاره ای از گناهانشان مجازات کند، مسلّماً بسیاری از مردم منحرف و نافرمانند «49»
أَفَحُکْمَ الْجَاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْمًا لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ﴿50﴾
آیا [با وجود آیات نورانی قرآن و مشعل نبوت] جویای فرهنگ جاهلیت اند؟ برای قومی که یقین [به حقایق الهی] دارند چه کسی از نظر داوری بهتر از خداست؟«50»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِیَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ﴿51﴾
ای مؤمنان! یهود و نصاری را سرپرست و دوست خود نگیرید، آنان دوستان یکدیگرند [و فقط به روابط میان خود بر ضد شما وفادارند،] هرکس از شما سرپرستی و دوستی آنان را بپذیرد قطعاً در زمرۀ آنان خواهد بود، بی تردید خداوند مردم ستمکار را هدایت نمی کند «51»
فَتَرَى الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ یُسَارِعُونَ فِیهِمْ یَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِیبَنَا دَائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ یَأْتِیَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَیُصْبِحُوا عَلَى مَا أَسَرُّوا فِی أَنْفُسِهِمْ نَادِمِینَ ﴿52﴾
کسانی که در دل هایشان [در مورد پیروزشدن اسلام بر دیگر فرهنگ ها] بیماری [شک و تردید] است می بینی که در مورد [دوستی با] یهود و نصاری شتاب می ورزند، [و بر اساس خیال باطلشان که مبادا اسلام و مسلمانان تکیه گاه استواری نباشند] می گویند: می ترسیم آسیبِ ناگواری به ما برسد، [پس لازم است با یهود و نصاری دوستی کنیم.] امید است خداوند از سوی خود پیروزی یا خیر دیگری [برای مسلمانان] پیش آرد تا [این بیماردلان] بر آنچه در دل هایشان پنهان می داشتند پشیمان شوند «52»
وَیَقُولُ الَّذِینَ آمَنُوا أَهَؤُلَاءِ الَّذِینَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَکُمْ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خَاسِرِینَ ﴿53﴾
مؤمنان [پس از پیروزی، به یکدیگر] می گویند: آیا این [بیماردلان] آنان هستند که با سوگندهای مؤکدشان به خدا سوگند می خوردند که همراه [و همراز] شمایند؟! [ولی روشن شد که دروغ می گفتند، و به سبب دوستی با یهود و نصاری] اعمالشان نابود و [بی اثر] گشت، در نهایت از تباه کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] شدند «53»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ﴿54﴾
ای مؤمنان! هرکس از شما از دین خود برگردد [و به آیین های ضد اسلام روی آورَد زیانی به خدا و پیامبر نمی رساند]، خداوند به زودی گروهی را می آورد که محبوب خدایند و خداوند هم محبوب آنان است، در برابر مؤمنان فروتنند و در برابر کافران سرسخت [و قدرتمند]، همواره در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنشِ هیچ سرزنش کننده ای نمی هراسند، این احسان خداست که به هرکس بخواهد می دهد؛ خداوند بسیار عطاکننده و داناست«54»
إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ ﴿55﴾
سرپرست و دوست واقعی شما فقط خدا و پیامبر اوست، و نیز مؤمنانی [چون علی بن ابی طالب علیه السلام] که همواره نماز را [با شرایط ویژه اش] می خوانند و درحال رکوع به تهیدستان صدقه می دهند «55»
وَمَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ ﴿56﴾
و آنان که خدا و پیامبرش و مؤمنانی [چون امامان معصوم علیهم السلام] را به سرپرستی و دوستی بپذیرند [حزب خدایند و] مسلّماً حزب خدا فقط [همه جا و در هر زمان] پیروزند«56»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَکُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَالْکُفَّارَ أَوْلِیَاءَ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ﴿57﴾
ای مؤمنان! کسانی که دین شما را به مسخره و بازیچه گرفته اند سرپرست و دوست خود نگیرید! چه از اهل کتاب باشند و چه از کافران، اگر مؤمن هستید از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید !«57»
وَإِذَا نَادَیْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا یَعْقِلُونَ﴿58﴾
چون مردم را برای نماز فرا می خوانید آن را به مسخره و بازیچه می گیرند، این [کار زشتشان] به سبب آن است که آنان گروهی هستند که [در حقایق الهی و معارف وحی] اندیشه نمی کنند«58»
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ هَلْ تَنْقِمُونَ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْنَا وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلُ وَأَنَّ أَکْثَرَکُمْ فَاسِقُونَ ﴿59﴾
بگو: ای اهل کتاب! جز این را بر ما عیب می گیرید که ما به خداوند و آنچه [از سوی او] بر ما نازل شده، و آنچه پیش از ما [بر پیامبران] نازل گشته ایمان آورده ایم؟! همانا [این عیب جویی شما به علت این است که] بیشتر شما منحرف و نافرمان هستید«59»
قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَیْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِیرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولَئِکَ شَرٌّ مَکَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ ﴿60﴾
بگو: آیا شما را از کسانی خبر دهم که کیفرشان [از مؤمنانی که به گمانتان از ایمانشان عیب می گیرید، و سزاوار عذابشان می دانید] نزد خداوند بدتر است؟ [آنان] قومی [از گذشتگان خود شما هستند] که خداوند [از رحمت خود] طردشان کرده، و بر آنان خشم گرفته، و برخی از آنان را به صورت بوزینه و خوک درآورده، و [نیز آنان که به جای خدا] طاغوت را پرستیدند! اینانند که جایگاهشان بدتر، و از راه راست گمراه ترند «60»
وَإِذَا جَاءُوکُمْ قَالُوا آمَنَّا وَقَدْ دَخَلُوا بِالْکُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا کَانُوا یَکْتُمُونَ ﴿61﴾
چون نزد شما آیند می گویند: ایمان آوردیم. درحالی که با کفر بر شما وارد می شوند و با کفر بیرون می روند، خداوند به آنچه [ از کفر و نفاق] که همواره پنهان می کنند داناتر است «61»
وَتَرَى کَثِیرًا مِنْهُمْ یُسَارِعُونَ فِی الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿62﴾
بسیاری از آنان را می بینی که به سوی گناه و تجاوز [از حدود خدا] و حرام خواری می شتابند، هرآینه بد است اعمالی که همواره انجام می دادند «62»
لَوْلَا یَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَصْنَعُونَ ﴿63﴾
چرا الهی مسلکان و عالِمان یهود، آنان را از گفتار گناه آلود و حرام خواری باز نمی دارند؟ قطعاً بد است سکوتی که همواره پیش می گرفتند !«63»
وَقَالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَیْدِیهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا بَلْ یَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ یُنْفِقُ کَیْفَ یَشَاءُ وَلَیَزِیدَنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیَانًا وَکُفْرًا وَأَلْقَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ کُلَّمَا أَوْقَدُوا نَارًا لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ ﴿64﴾
یهود گفتند: دست [قدرت] خدا [برای تأمین رزق و تصرف در امور آفرینش و تشریع بعضی از قوانین تکوینی و تشریعی] بسته است! دست های خودشان بسته باد! و بر آنان به سبب گفتار [باطل]شان لعنت باد! بلکه دست [قدرتِ خداوند به صورت کامل و بی نهایت] همواره گشوده و باز است، هرگونه که بخواهد انفاق می کند، مسلّماً آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می افزاید، ما میان آنان تا روز قیامت کینه و دشمنی انداختیم، هرگاه آتشی برای جنگ [با مؤمنان] افروختند خدا آن را خاموش کرد، همواره در زمین به تبهکاری و فتنه انگیزی می کوشند، خداوند تبهکارانِ فتنه انگیز را دوست ندارد«64»
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَلَأَدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِیمِ ﴿65﴾
اگر اهل کتاب ایمان [واقعی به خداوند و پیامبر اسلام] می آوردند و [از خدا اطاعت کرده، از محرّماتش] اجتناب می کردند، قطعاً گناهانشان را محو می کردیم و در بهشت های پرنعمت واردشان می ساختیم «65»
وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِیلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا یَعْمَلُونَ﴿66﴾
اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از سوی پروردگارشان به آنان نازل شده [باور داشتند و به آیاتش] عمل می کردند، بی تردید از برکات آسمان و زمین بهره مند می شدند، از آنان گروهی میانه رو هستند و بسیاری از آنان آنچه را انجام می دهند بد است«66»
یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ﴿67﴾
ای پیامبر! آنچه از سوی پروردگارت [دربارۀ معرفی علی بن ابی طالب علیه السلام به مقام ولایت و امامت بر امت] بر تو نازل شده ابلاغ کن! اگر انجام ندهی پیام خدا را به مردم نرسانده ای! خداوند تو را از [گزند] مردم حفظ می کند، مسلّماً خداوند قوم کافر را هدایت نمی کند«67»
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَیْءٍ حَتَّى تُقِیمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِیلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ وَلَیَزِیدَنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیَانًا وَکُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ﴿68﴾
بگو: ای اهل کتاب! شما بر مسلک قابل اعتنایی نیستید تا زمانی که به تورات و انجیل و آنچه را از جانب پروردگارتان بر شما نازل شده عمل کنید، بی تردید آنچه [چون قرآن] از سوی پروردگارت بر تو نازل شده بر سرکشی و کفرِ بسیاری از آنان می افزاید، پس بر [سرکشی و کفرِ] قومِ کافر غمگین مباش «68»
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَى مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿69﴾
مسلّماً کسانی که [به ظاهر] ایمان آوردند، و یهودی ها و صابئی ها و نصاری هرکدامشان [قلباً] به خدا و روز قیامت مؤمن شوند، و کار شایسته انجام دهند نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین شوند «69»
لَقَدْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَیْهِمْ رُسُلًا کُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُهُمْ فَرِیقًا کَذَّبُوا وَفَرِیقًا یَقْتُلُونَ ﴿70﴾
هرآینه ما از بنی اسرائیل [بر اطاعت از احکام و قوانین تورات و پیروی از موسی] پیمان گرفتیم، و پیامبرانی به سوی آنان فرستادیم، هرگاه پیامبری آنچه دلخواهشان نبود برای آنان می آورْد گروهی را منکر می شدند و گروهی را می کشتند «70»
وَحَسِبُوا أَلَّا تَکُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَصَمُّوا ثُمَّ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ ثُمَّ عَمُوا وَصَمُّوا کَثِیرٌ مِنْهُمْ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ ﴿71﴾
و پندارشان این بود که [برای آنان] عذابی در کار نیست، براین اساس [از دیدن واقعیات] کور، و [از شنیدن آیات حق] کر شدند، سپس [بعد از آگاهی و توبه کردن،] خداوند توبۀ آنان را پذیرفت، باز بسیاری از آنان کور و کر شدند، خداوند به آنچه انجام می دهند بیناست «71»
لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ وَقَالَ الْمَسِیحُ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَرَبَّکُمْ إِنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَارٍ ﴿72﴾
آنان که [از روی اعتقاد] گفتند: خدا همان مسیح فرزند مریم است، مسلّماً کافر شدند، درحالی که مسیح گفت: ای بنی اسرائیل! خداوندِ یکتا را که پروردگارِ من و پروردگار همۀ شماست بپرستید، مسلّماً هرکس برای خداوند [در ربوبیت و خالقیت] شریک قائل شود خداوند بهشت را بر او حرام کرده، و جایگاهش آتش است، و برای ستمکاران هیچ یاوری نخواهد بود «72»
لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ یَنْتَهُوا عَمَّا یَقُولُونَ لَیَمَسَّنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿73﴾
آنان که گفتند: خدا یکی از [این] سه [عنصر: پدر، پسر و روحُ القُدُس] است. قطعاً کافر شدند، درحالی که هیچ معبودی جز خداوند یکتا وجود ندارد، و اگر از آنچه می گویند بازنایستند قطعاً به کافرانِ از آنان عذاب دردناکی خواهد رسید «73»
أَفَلَا یَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَیَسْتَغْفِرُونَهُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿74﴾
آیا [با توبه کردن از عقیدۀ شرک آلودِ تثلیث] به سوی خدا بازنمی گردند و از او درخواست آمرزش نمی کنند؟ درحالی که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است «74»
مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کَانَا یَأْکُلَانِ الطَّعَامَ انْظُرْ کَیْفَ نُبَیِّنُ لَهُمُ الْآیَاتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّى یُؤْفَکُونَ﴿75﴾
مسیح فرزند مریم جز فرستاده ای [از سوی خدای یکتا] نیست که پیش از او پیامبرانی [آمدند و] درگذشتند، و مادرش زنِ [درست کردار و] راست گفتاری بود، هر دو [مانند دیگر انسان ها] غذا می خوردند، با دقت بنگر چگونه دلایل را برای آنان بیان می کنیم [تا بدانند تولدیافتگان و نیازمندانِ به خوراک، خدا نیستند،] آن گاه با دقت بنگر که آنان را چگونه [از حق به سوی باطل] بازشان می گردانند؟!«75»
قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا وَاللَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿76﴾
بگو: آیا به جای خداوند چیزی را می پرستید که اختیار هیچ زیان و سودی را برای شما ندارد؟! درحالی که خداوند شنوا[ی همۀ گفتارها] و دانا[ی به همۀ امور] است «76»
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا کَثِیرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ ﴿77﴾
بگو: ای اهل کتاب! در دینتان به ناحق، غلوّ [و گزافه گویی] نداشته باشید! و از خواسته های [نامشروعِ] گروهی که یقیناً پیش از این گمراه شدند و بسیاری را به گمراهی کشیدند و از راه راست به بیراهه رفتند پیروی نکنید !«77»
لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِکَ بِمَا عَصَوْا وَکَانُوا یَعْتَدُونَ ﴿78﴾
کافران از بنی اسرائیل به زبان داود و عیسی بن مریم لعنت شدند، لعنت شدنشان بدین سبب بود که [از فرمان های خدا و پیامبران] سرپیچی کردند، و همواره [از حدود الهی] تجاوز داشتند «78»
کَانُوا لَا یَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنْکَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ ﴿79﴾
آنان یکدیگر را از کارهای زشتی که مرتکب می شدند باز نمی داشتند، هرآینه بد بود آنچه را پیوسته انجام می دادند !«79»
تَرَى کَثِیرًا مِنْهُمْ یَتَوَلَّوْنَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَفِی الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ ﴿80﴾
بسیاری از آنان را می بینی با کافران رابطۀ دوستی دارند، مسلّماً بد است آنچه به دست خودشان برای قیامتشان پیش فرستاده اند، و نتیجه اش این است که خداوند بر آنان خشمگین شده، و هم آنان در عذاب جاودانه اند «80»
وَلَوْ کَانُوا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِیِّ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِیَاءَ وَلَکِنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ ﴿81﴾
اگر به خداوند و پیامبر و آنچه بر او نازل شده ایمان می آوردند قطعاً کافران را به عنوان دوست خود انتخاب نمی کردند؛ ولی بسیاری از آنان منحرف و نافرمانند«81»
لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ ﴿82﴾...
مسلّماً سرسخت ترین مردم را در کینه و دشمنی با مؤمنان، یهودیان و مشرکان خواهی یافت، و البته نزدیک ترینشان را در دوستی با مؤمنان کسانی می یابی که گفتند: ما نصرانی هستیم. این دوستی آنان به سبب این است که گروهی از آنان کشیشانِ دانشمند و عابدانِ خداترسند، و آنان [در برابر حق] تکبّر نمی کنند «82»
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی
لَا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا﴿148﴾
خداوند افشای بدی[ های مردم] را دوست ندارد مگر [برای] کسی که مورد ستم قرار گرفته [و برای دفع ستم چاره ای جز افشا نداشته باشد]؛ خداوند شنوا[ی نالۀ ستمدیده] و دانا[ی به وضع ستمکار] است«148»
إِنْ تُبْدُوا خَیْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ کَانَ عَفُوًّا قَدِیرًا﴿149﴾
اگر کار خیری را آشکارا انجام دهید یا آن را پنهان دارید، یا از بدی [دیگران در حق خودتان] گذشت کنید [کاری مورد رضای خدا انجام داده اید؛] مسلّماً خداوند همواره گذشت کننده و تواناست«149»
إِنَّ الَّذِینَ یَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَیُرِیدُونَ أَنْ یُفَرِّقُوا بَیْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَیَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَکْفُرُ بِبَعْضٍ وَیُرِیدُونَ أَنْ یَتَّخِذُوا بَیْنَ ذَلِکَ سَبِیلًا ﴿150﴾
بی تردید کسانی که به خدا و پیامبرانش کفر می ورزند و می خواهند بین خدا و پیامبرانش [به این که برخی از اینان فرستادۀ خدا نیستند] جدایی اندازند، و می گویند: به بعضی ایمان می آوریم و منکر برخی دیگر می شویم، و می خواهند [میان کفر و ایمان] راه [سومی] انتخاب کنند [بسیار ابلهند]«150»
أُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْکَافِرِینَ عَذَابًا مُهِینًا ﴿151﴾
اینان کافر واقعی اند، ما برای کافران عذاب خوارکننده ای آماده کرده ایم«151»
وَالَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَمْ یُفَرِّقُوا بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ أُولَئِکَ سَوْفَ یُؤْتِیهِمْ أُجُورَهُمْ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا ﴿152﴾
آنان که به خدا و پیامبرانش ایمان آورده و میان هیچ یک از آنان جدایی نینداختند خداوند پاداششان را عطا می کند؛ خداوند همواره بسیار آمرزنده و مهربان است«152»
یَسْأَلُکَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَیْهِمْ کِتَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَى أَکْبَرَ مِنْ ذَلِکَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَنْ ذَلِکَ وَآتَیْنَا مُوسَى سُلْطَانًا مُبِینًا ﴿153﴾
یهودیان از تو می خواهند از آسمانِ [علمِ خداوند] کتابی برای آنان نازل کنی، [این بازیگرانِ زشت باطن] بزرگ تر از آن را از موسی خواستند، [خواستۀ آنان این بود] که گفتند: خدا را آشکارا به ما نشان بده. پس به کیفر ستمشان صاعقه آنان را فراگرفت، سپس بعد از آن که [بر ضرورت پرستش معبود یگانه] دلایل روشن برای آنان آمد گوساله را [به عنوان معبود] انتخاب کردند ، و ما از این [گناهِ زشت بعد از توبۀ آنان] درگذشتیم، و به موسی معجزات و دلایل آشکار دادیم«153»
وَرَفَعْنَا فَوْقَهُمُ الطُّورَ بِمِیثَاقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِی السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِیثَاقًا غَلِیظًا ﴿154﴾
و کوه طور را به خاطر پیمان استوارشان [برای پذیرفتن نبوت موسی و عمل به تورات] بر فرازشان برافراشتیم، و به آنان گفتیم: با فروتنی از دروازۀ شهر درآیید، و نیز اِعلام کردیم: روز شنبه [از حکم حُرمتِ صید ماهی] تجاوز نکنید، و از آنان [برای اجرای این حکم] پیمانی محکم گرفتیم «154»
فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِیثَاقَهُمْ وَکُفْرِهِمْ بِآیَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ الْأَنْبِیَاءَ بِغَیْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَیْهَا بِکُفْرِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِیلًا﴿155﴾
پس به کیفر پیمان شکنی آنان و کفرورزی شان به آیات خدا، و ظالمانه کشتن انبیا، و گفتار [بی پایۀ باطل] آنان [مبنی بر این ] که دل هایمان در پوشش است [و بدین جهت کلام حق را نمی فهمیم، از رحمت خود دورشان کردیم]، بلکه خداوند [به سبب کفرشان] بر دل هایشان مُهرِ [محرومیت از فهم حقایق] زد، به این سبب جز اندکی مؤمن نمی شوند «155»
وَبِکُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَى مَرْیَمَ بُهْتَانًا عَظِیمًا ﴿156﴾
و [نیز] به علت انکارشان [نسبت به نبوت عیسی]، و گفتارشان دربارۀ مریمِ [پاکدامن و وارسته] که بُهتان بزرگی بود [مستحق عذابشان ساختیم]«156»
وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِیحَ عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِیهِ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ یَقِینًا ﴿157﴾
و به سبب این گفتار [سراسر دروغ]شان که گفتند: ما عیسی بن مریم فرستادۀ خدا را کشتیم. [به خواری دنیا و آتش دوزخ محکومشان کردیم،] درصورتی که او را نکشتند و به صلیب نیاویختند، بلکه [شخص دیگری به جای عیسی] بر آنان مشتبه شد، [و مشتبه شده را به صلیب کشیدند،] و آنان که دربارۀ وضع او دچار اختلاف شدند در مورد وی در تردیدند، و جز پیروی از گمانِ واهی هیچ آگاهی به [سرگذشت] عیسی ندارند؛ و یقیناً او را نکشتند «157»
بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَکَانَ اللَّهُ عَزِیزًا حَکِیمًا ﴿158﴾
بلکه خداوند او را به سوی خود بالا برد، خداوند همواره توانای شکست ناپذیر و حکیم است «158»
وَإِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیدًا ﴿159﴾
از اهل کتاب اَحدی نیست مگر آن که پیش از مرگش به عیسی ایمان می آورد [که او فرستادۀ خدا و بندۀ او و مژده دهنده به ظهور محمّد صلی الله علیه وآله است، و حال آن که ایمان در آن لحظه سودبخش نیست]، و [عیسی] در قیامت بر [باطل بودنِ عقاید و اعمال] آنان شاهد است «159»
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ طَیِّبَاتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ کَثِیرًا ﴿160﴾
پس به کیفر ستمی که یهودیان [به آیات خدا و بر خود و بر دیگران و آیین آسمانی مسیح] روا داشتند، و به سزای آن که بسیاری [از مردم] را از [سلوک در] راه خدا مانع شدند چیزهای پاکیزۀ دلپذیری [مانند شیر، پیهِ حیوانات، چربی و صید ماهی در روز شنبه] را که برای آنان حلال بود حرام کردیم «160»
وَأَخْذِهِمُ الرِّبَا وَقَدْ نُهُوا عَنْهُ وَأَکْلِهِمْ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَأَعْتَدْنَا لِلْکَافِرِینَ مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا ﴿161﴾
و [نیز به سبب] رِباگرفتنشان که [مؤکداً] از آن نهی شده بودند، و خوردن اموال مردم از راه نامشروع، [حلال های خدا بر آنان حرام شد] و ما برای کافرانِ از آنان عذابی دردناک آماده کرده ایم «161»
لَکِنِ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَالْمُقِیمِینَ الصَّلَاةَ وَالْمُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ أُولَئِکَ سَنُؤْتِیهِمْ أَجْرًا عَظِیمًا ﴿162﴾
ولی در بین آنان ثابت قدمان در دانش [که از برکت دانششان تسلیم حق شدند]، و مؤمنانی که به آنچه بر تو و آنچه پیش از تو نازل شده ایمان دارند، به ویژه خوانندگان نماز [با شرایط ویژه اش]، و پرداخت کنندگان زکات، و ایمان آورندگان به خدا و قیامت، همه و همه [جمعی هستند که] به زودی پاداش بزرگی عطایشان خواهیم کرد«162»
إِنَّا أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ کَمَا أَوْحَیْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِیِّینَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَوْحَیْنَا إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِیسَى وَأَیُّوبَ وَیُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَیْمَانَ وَآتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا ﴿163﴾
ما به سوی تو وحی فرستادیم همان گونه که به نوح و پیامبرانِ بعد از او وحی فرستادیم، و [نیز] به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانشان [که دارای مقام نبوتند]، و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی کردیم، و به داود «زبور» بخشیدیم«163»
وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَرُسُلًا لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْکَ وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَکْلِیمًا ﴿164﴾
و [به] پیامبرانی [وحی فرستادیم] که سرگذشتشان را پیش از این برایت گفتیم، و [نیز به] پیامبرانی [وحی کردیم] که داستانشان را برایت حکایت نکردیم، و خداوند بی واسطه و به صورتی ویژه با موسی سخن گفت «164»
رُسُلًا مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَکَانَ اللَّهُ عَزِیزًا حَکِیمًا ﴿165﴾
پیامبرانی که مژده رسان و بیم دهنده بودند تا برای مردم [چه در دنیا و چه آخرت] در پیشگاه خداوند پس از فرستادنِ پیامبران، حجت و عذری [برای کافربودنشان] نباشد؛ خداوند همواره توانای شکست ناپذیر و حکیم است «165»
لَکِنِ اللَّهُ یَشْهَدُ بِمَا أَنْزَلَ إِلَیْکَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَالْمَلَائِکَةُ یَشْهَدُونَ وَکَفَى بِاللَّهِ شَهِیدًا ﴿166﴾
[معاندانِ اهل کتاب نزول وحی را بر تو قبول ندارند،] ولی خداوند به [حقانیت] آنچه بر تو به علم و دانشش نازل کرده گواهی می دهد، و فرشتگان [هم] گواه [نزول وحی بر تو ] هستند؛ گرچه گواهی خداوند بس است «166»
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلَالًا بَعِیدًا ﴿167﴾
آنان که آلوده به کفر ند و [مردم را] از [قرارگرفتن در] راه خدا بازداشتند مسلّماً به گمراهی دوری [که هرگز در آن دسترسی به هدایت ندارند] افتاده اند «167»
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ یَکُنِ اللَّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِیَهْدِیَهُمْ طَرِیقًا﴿168﴾
بی تردید آنان که کفر ورزیدند و [به آیات خدا و خود و دیگران] ستم کردند، خداوند بر آن نیست که آنان را بیامرزد، و به راهی [که ضامن خیر دنیا و آخرت است] هدایتشان کند «168»
إِلَّا طَرِیقَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا وَکَانَ ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرًا ﴿169﴾
مگر به راه دوزخ، درحالی که در آن همواره جاودانه اند که این [جاودانه ساختنشان در دوزخ] بر خدا آسان است «169»
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّکُمْ فَآمِنُوا خَیْرًا لَکُمْ وَإِنْ تَکْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا﴿170﴾
ای مردم! حقاً پیامبری از سوی پروردگارتان به درستی و راستی به سویتان آمد، پس به او مؤمن شوید که به خیر شماست، و اگر کافر شوید [و نبوتش را انکار کنید بدانید خدا از شما و ایمانتان بی نیاز است؛ زیرا] آنچه در آسمان ها و زمین است در سیطرۀ مالکیت و فرمانروایی خداست، و خداوند همواره دانا و حکیم است«170»
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَکَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْیَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَیْرًا لَکُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَنْ یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَکَفَى بِاللَّهِ وَکِیلًا ﴿171﴾
ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ [و گزافه گویی] نداشته باشید، [و از چارچوب آیات حق و تعالیم پیامبران خارج نشوید!] و دربارۀ خداوند جز به راستی و درستی سخن مگویید! [حقیقت] جز این نیست که مسیح عیسی بن مریم فرستادۀ خدا، و کلمه [یعنی مخلوق] اوست که او را به مریم القا کرد، و [این عبد صالح،] روحی از سوی خداوند است، پس به خدا و پیامبرانش ایمان آورید، و نگویید خدا [ترکیبی از] سه [عنصرِ «اَب» و «اِبن» و «روحُ القُدُس»] است! [از این عقیدۀ باطل] بازایستید که به خیر [دنیا و آخرت] شماست، جز این نیست که خداوند معبود یکتاست، [و در ذات بی نهایتش ترکیبی وجود ندارد،] از این که دارای فرزندی باشد پاک و منزّه است، آنچه در آسمان ها و زمین است فقط مملوک اوست، خداوند از نظر کارسازی [و تدبیر همۀ امور هستی] بس است «171»
لَنْ یَسْتَنْکِفَ الْمَسِیحُ أَنْ یَکُونَ عَبْدًا لِلَّهِ وَلَا الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَمَنْ یَسْتَنْکِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَیَسْتَکْبِرْ فَسَیَحْشُرُهُمْ إِلَیْهِ جَمِیعًا ﴿172﴾
مسیح از این که بنده و پرستندۀ خدا باشد هرگز امتناع ندارد، فرشتگانِ مقرّب هم [از بنده بودن] سر برنمی تابند، آنان که رویگردان از بندگی خدایند، و [در برابر پروردگار] متکبّرند قطعاً خدا همۀ آنان را [برای حِسابرسی] به سوی خود جمع خواهد کرد «172»
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَیَزِیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَأَمَّا الَّذِینَ اسْتَنْکَفُوا وَاسْتَکْبَرُوا فَیُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا وَلَا یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیًّا وَلَا نَصِیرًا ﴿173﴾
اما آنان که مؤمن شدند و کارهای شایسته انجام دادند پاداششان را به طور کامل می دهد، و از احسانش بر آنان می افزاید، ولی کسانی که [از ایمان و عمل صالح] امتناع ورزیدند و [در برابر پروردگار] تکبّر کردند به عذاب دردناکی عذابشان می کند، و [برای نجات خود] در برابر خداوند دوست و یاوری نخواهند یافت«173»
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُبِینًا﴿174﴾
ای مردم! به یقین از سوی پروردگارتان برای شما بُرهانِ ویژه ای [چون پیامبر اسلام] آمد، و نیز نوری روشنگرِ [راه هدایت؛ مانند قرآن] به جانب شما فرستادیم «174»
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِیمًا ﴿175﴾
در نتیجه آنان که به خداوند ایمان آوردند و به او تمسک جستند قطعاً در رحمتی ویژه و احسانی از نزد خود واردشان خواهد کرد، و به سوی خود به راه راست هدایتشان می کند«175»
یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلَالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَهُوَ یَرِثُهَا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وَلَدٌ فَإِنْ کَانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَکَ وَإِنْ کَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿176﴾
از تو دربارۀ «کلاله»؛ [یعنی برادران و خواهرانِ میراث بَر] فتوا می خواهند، بگو: خداوند دربارۀ کلاله به شما به این صورت فتوا می دهد: اگر مردی بی فرزند از دنیا برود و خواهری داشته باشد، خواهر، نصف میراثِ به جا مانده را به ارث می برد. و [اگر زنی بمیرد و جز یک برادر نداشته باشد] برادر، همۀ میراثِ به جا ماندۀ او را به ارث می برد، [البته] اگر زن فرزندی نداشته باشد، و اگر [ وارثان میت] دو خواهر باشند دو سوم میراثِ او را به ارث می برند، و اگر [وارثان میت] چند برادر و خواهر باشند سهم ارثِ هر مرد دو برابر زن است، خداوند [احکامش را] برای شما توضیح می دهد تا گمراه نشوید؛ خداوند به همه چیز داناست«176»
سوره 5: المائدة
شماره سوره 5 نام سوره مائده تعداد آیات 120 مدنی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَکُمْ بَهِیمَةُ الْأَنْعَامِ إِلَّا مَا یُتْلَى عَلَیْکُمْ غَیْرَ مُحِلِّی الصَّیْدِ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللَّهَ یَحْکُمُ مَا یُرِیدُ ﴿1﴾
ای مؤمنان! به همۀ قراردادها[ی خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نذرها و سوگندها] وفا کنید! گوشت چهارپایانِ دامی، جز آنچه [در آیات بعد حرام بودنش] بر شما خوانده می شود برایتان حلال است. و درحالی که مُحرِم [به اِحرام حج یا عمره] هستید نباید شکار را حلال بدانید، یقیناً خداوند آنچه را بخواهد [بر اساس علم و حکمتش و در جهت مصلحت زندگی شما] فرمان می دهد«1»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْیَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ﴿2﴾
ای مؤمنان! [هتک حُرمت] شعائر الهی [چون مناسک حج] را بر خود مباح نشمارید! و [نیز شکستن حُرمت] ماه های حرام، قربانی بی نشان، قربانی نشاندار، و راهیان به سوی بیت الحرام را که خواهان احسان خشنودی پروردگارشان هستند [بر خود روا مدارید]! چون از اِحرام درآمدید [در صورت تمایل می توانید] شکار کنید، و کینه توزی با گروهی که شما را از ورود به مسجد الحرام بازداشتند وادارتان نکند که به آنان ستم کنید [و حقوقشان را پایمال سازید.] و یکدیگر را بر [انجام] کارهای نیک و اطاعت از حق و ترک محرّمات یاری کنید. و بر گناه و تجاوز [از حدود الهی] به یکدیگر کمک ندهید! و به فرمان بردن از خدا و اجتناب از محرّماتش گردن نهید که خداوند سخت کیفر است«2»
حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّیَةُ وَالنَّطِیحَةُ وَمَا أَکَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَکَّیْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَلِکُمْ فِسْقٌ الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَةٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿3﴾
[خوردنِ آنچه تناسبی با جسم و روح شما ندارد] بر شما حرام شده [چون]: گوشت مُردار، خون، گوشت خوک، آنچه وقت ذبح نام غیر خدا بر آن خوانده شده، [گوشت] حیوانِ خفه شده، حیوانی که به ضرب چوب و سنگ مرده، حیوانی که به سبب پرت شدن از بلندی جان داده، حیوانی که به ضرب شاخ حیوان دیگر بی جان شده، حیوانی که درنده ای آن را [کشته و از آن] خورده به جز آنچه [در آستانۀ مرگ با ذبح شرعی] تزکیه کرده اید، و نیز حیوانی که برای بُت قربانی شده، و آنچه به وسیلۀ تیرهای قمار سهم بندی می کنید حرام است، [همۀ] این ها [در صورت حلال شمردنْ] گناه و نافرمانی [از احکام الهی] است. امروز کافران از [شکست و نابودی] دینتان [که اسلام ناب آسمانی است] نا امید شده اند، جای آن نیست که از آنان بترسید، باید از من بیم داشته باشید [که مبادا با ضربه زدن به دین، به دست خودتان دچار عذابِ سختِ من در دنیا و آخرت شوید.] امروز [با نصب علی بن ابی طالب علیه السلام به امامت و ولایت،] دینتان را به کمال رساندم، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برای شما به عنوان دین پسندیدم. پس هرکه در حال شدتِ گرسنگی بی آن که مایل به گناه باشد [به خوردن محرّماتِ بیان شده] ناچار شود، [می تواند به اندازۀ ضرورت از آن ها بهره گیرد؛ زیرا] خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است«3»
یَسْأَلُونَکَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَکُمُ اللَّهُ فَکُلُوا مِمَّا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ ﴿4﴾
از تو می پرسند چه چیزی بر آنان حلال شده؟ بگو: همۀ پاکیزه های دلپذیر، و نیز آنچه حیوانات شکاری صید می کنند بر شما حلال شده درحالی که احکام و قوانین تزکیه شدن را که خداوند به شما تعلیم داده به آن ها می آموزید، بر این اساس از آنچه برای شما [صید کرده و] نگاه داشته اند بخورید، و [هنگام فرستادن حیوانِ شکارکننده] نام خدا را بر آن ببرید، و از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید! زیرا خداوند حسابرسی سریع است «4»
الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حِلٌّ لَکُمْ وَطَعَامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذَا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَافِحِینَ وَلَا مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ وَمَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴿5﴾
امروز همۀ پاکیزه های دلپذیر برای شما حلال شده است، و طعام اهل کتاب [که با مواد نجس و حرام آمیخته نباشد] بر شما حلال، و طعام شما هم بر آنان حلال است، و زنان پاکدامنِ مؤمن و زنان پاکدامن از اهل کتاب درصورتی که مَهریۀ آنان را بپردازید [بر شما حلال اند]، درحالی که قصدتان ازدواج با آنان باشد نه زِنا، و نخواهید در خلوت معشوقۀ نامشروع بگیرید، هر کس به حقایق ایمانی کفر ورزد قطعاً عملش تباه شده، و در آخرت در زمرۀ تباه کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهد بود«5»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَإِنْ کُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا وَإِنْ کُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیدًا طَیِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُمْ مِنْهُ مَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَلِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿6﴾
ای مؤمنان! هنگامی که برای نماز برمی خیزید صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید، و بخشی از سر و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت آن ها مسح کنید! و اگر جُنُب باشید به غسل روی آورید! و چنانچه بیمار هستید، یا در سفر به سر می برید، یا یکی از شما از قضای حاجت آمده بود، یا با زنان آمیزش جنسی داشتید و آبی [برای وضو و غسل] نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید؛ به این کیفیت که بخشی از صورت و دست هایتان را به آن مسح کنید! خداوند نمی خواهد [با تشریع احکامش] شما را به مشقّت اندازد؛ بلکه می خواهد شما را [از آلودگی ها] پاک کند، و نعمتش را بر شما تمام کند تا سپاس بگذارید «6»
وَاذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَمِیثَاقَهُ الَّذِی وَاثَقَکُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿7﴾
و نعمت های خدا را بر خود، و پیمانش را [در لزوم اطاعت از او و پیامبرش] که شما را مؤکداً به آن موظف داشته یاد کرده [قلباً مورد توجه قرار دهید]؛ آن گاه که گفتید: [به گوشِ قبول] شنیدیم و در مقام اطاعت برآمدیم. از خداوند [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید، قطعاً خداوند به اسرار و نیات باطن ها آگاه است«7»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿8﴾
ای مؤمنان! همواره [در همۀ امور] برای خدا قیام کنید و بر اساس عدالت گواهی دهید! و نباید دشمنی با گروهی شما را از عدالت ورزی بازدارد، عدالت کنید که عدالت کردن به [اطاعت از حق و] پرهیز [از تجاوز] نزدیک تر است، از خداوند [فرمان برید، و از محرّماتش] بپرهیزید! زیرا خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است«8»
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ ﴿9﴾
خداوند به آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند وعدۀ [حتمی] داده که برای آنان آمرزشی ویژه و پاداش بزرگی است «9»
وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ﴿10﴾
وکسانی که به کفر گرویدند و آیات ما را منکر شدند اهل دوزخند«10»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ یَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ فَکَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿11﴾
ای مؤمنان! نعمت خدا را بر خود یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] هنگامی که گروهی قصد کردند [برای نابودکردنتان] به شما شبیخون زنند نهایتاً خداوند توطئۀ آنان را از شما بازداشت، از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید؛ و مؤمنان باید فقط بر خدا توکل کنند!«11»
وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیبًا وَقَالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَیْتُمُ الزَّکَاةَ وَآمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَلَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ ﴿12﴾
خداوند از بنی اسرائیل [بر لزوم اطاعت از احکامش و پیروی از موسی] پیمان گرفت، و از آنان دوازده سرپرست برانگیختیم [تا هریک عهده دارِ امور قبیله ای باشد]، و خداوند اِعلام کرد: به یقین من با شمایم، اگر نماز را [با شرایط ویژه اش] بخوانید، و زکات بپردازید، و به پیامبرانم ایمان آورید و آنان را در اهدافشان یاری کنید، و برای [جلب خشنودی] خداوند [به نیازمندان] وامی نیکو دهید دراین صورت گناهانتان را محو می کنم، و شما را در بهشت هایی که از زیر [درختان] آن نهرها جاری است وارد می کنم، پس هرکس از شما بعد از این پیمان به کفر روی آورد، قطعاً از راه راست منحرف شده است «12»
فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِیثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِیَةً یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَى خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ ﴿13﴾
پس آنان را به علت پیمان شکنی [از رحمت خود] راندیم، و دل هایشان را [از پذیرش حق] سخت [و غیر قابل انعطاف] قرار دادیم [تاجایی که] پیوسته سخنان [حق] را از جایگاه های حقیقی اش [برای گمراه ماندنِ مردم] تغییر می دهند، و بخشی از آنچه [از معارف تورات] را که به وسیلۀ آن پند داده شدند به فراموشی سپرده [و نادیده گرفتند]، و همواره از کارهای خائنانۀ آنان جز اندکی از ایشان [که وفادار به پیمان خدایند] آگاه می شوی، پس [تا آمدن حکم جهاد] از آنان بگذر! و [از مجازاتشان] چشم پوشی کن؛ زیرا خداوند نیکوکاران را دوست دارد «13»
وَمِنَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِیثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَسَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ ﴿14﴾
از کسانی که مدّعی نصرانیت بودند [نیز بر لزوم اطاعت از احکام خود و پیروی از عیسی] پیمان گرفتیم، آنان بخشی از آنچه را [از معارف انجیل] که به وسیلۀ آن پند داده شدند به فراموشی سپرده [و نادیده گرفتند]، بر این اساس بین آنان تا روز قیامت دشمنی و کینه انداختیم، و به زودی خدا آنان را از آنچه همواره انجام می دادند آگاه می کند «14»
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِمَّا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ﴿15﴾
ای اهل کتاب! یقیناً پیامبر ما به سوی شما آمد درحالی که بسیاری از آنچه را شما [از کتاب تورات و انجیل دربارۀ نشانه های پیامبری او و قرآن] همواره پنهان می داشتید برای شما توضیح می دهد، و از بسیاری [از مخفی کاری های ناروای شما هم] چشم پوشی می کند، یقیناً از سوی خداوند برای شما نور و کتابی روشنگر آمده است «15»
یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿16﴾
خداوند به وسیلۀ آن [نور و کتاب،] کسانی را که خواهان خشنودی او هستند به راه های سلامت هدایت می کند، و آنان را به خواست خود از تاریکی ها[یی چون؛ جهل، کفر، شرک و تکبّر] به سوی نورِ [معرفت، ایمان، اخلاق و عمل صالح] می برد، و به راه راست هدایتشان می کند «16»
لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ قُلْ فَمَنْ یَمْلِکُ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا إِنْ أَرَادَ أَنْ یُهْلِکَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ وَمَنْ فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا یَخْلُقُ مَا یَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿17﴾
قطعاً آنان که گفتند: خدا همان مسیح فرزند مریم است. بدون تردید کافر شده اند، بگو: اگر خداوند بخواهد مسیح و مادرش و همۀ کسانی را که در زمین هستند هلاک کند چه کسی می تواند در برابر [اراده و قدرت] او اختیار چیزی را داشته باشد [تا مانع این کار شود]؟ درحالی که مالکیت و فرمانروایی آسمان ها و زمین و آنچه بین آن دوتاست فقط در سیطرۀ خداست، هرچه را بخواهد می آفریند، و خداوند بر هر کاری تواناست «17»
وَقَالَتِ الْیَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ یُعَذِّبُکُمْ بِذُنُوبِکُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَشَاءُ وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا وَإِلَیْهِ الْمَصِیرُ ﴿18﴾
یهود و نصاری گفتند: ما فرزندان خداوند و محبوبان اوییم. بگو: [اگر ادعای شما درست است] پس چرا خداوند شما را به علت گناهانتان عذاب می کند؟ [این گونه که می گویید نیست،] شما هم بشری از [جنس] مخلوقات خدایید، هرکه را بخواهد می آمرزد، و هرکه را بخواهد عذاب می کند، مالکیت و فرمانروایی آسمان ها و زمین و آنچه بین آن دوتاست فقط در سیطرۀ خداست؛ و بازگشت به سوی اوست «18»
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِیرٍ وَلَا نَذِیرٍ فَقَدْ جَاءَکُمْ بَشِیرٌ وَنَذِیرٌ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿19﴾
ای اهل کتاب! مسلّماً پیامبر ما پس از سپری شدنِ روزگاری از انقطاع نبوت، در حالی به سوی شما آمده که [آنچه را از احکام و معارف الهی به او وحی شده] برای شما بیان می کند، که [روز قیامت در دادگاه حسابرسی] نگویید هیچ مژده دهنده و بیم رسانی برای ما نیامد، بدون شک مژده دهنده و بیم رسان به سویتان آمد، و خداوند بر هر کاری تواناست«19»
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیَاءَ وَجَعَلَکُمْ مُلُوکًا وَآتَاکُمْ مَا لَمْ یُؤْتِ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِینَ ﴿20﴾
[به یاد آرید] هنگامی که موسی به قومش گفت: ای قومِ من! نعمت های خدا را بر خود یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] آن گاه که در بین شما پیامبرانی قرار داد و بعضی از شما را به پادشاهی رسانید، و آنچه به هیچ کس از جهانیانِ [روزگارتان] نداده بود به شما عطا کرد «20»
یَا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِی کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِینَ ﴿21﴾
ای قومِ من! به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر کرده درآیید، و [در برابر دشمن و رویارویی با اهل باطل] عقبگرد نکنید! [و تن به فرار ندهید] که از تباه کنندگان [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهید شد «21»
قَالُوا یَا مُوسَى إِنَّ فِیهَا قَوْمًا جَبَّارِینَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّى یَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ یَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ ﴿22﴾
گفتند: ای موسی! همانا در آن جا مردمی زورگو و ستمگر هستند، و ما هرگز در آن جا وارد نمی شویم تا آنان از آن جا بیرون روند، اگر از آن جا بیرون روند البته ما وارد خواهیم شد «22»
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمَا ادْخُلُوا عَلَیْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّکُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ﴿23﴾
دو مرد از کسانی که خداترس بودند و خداوند به هر دو نعمت [ایمان و شهامت] داده بود گفتند: از این دروازه به آنان یورش برید! چون به آن جا درآیید یقیناً پیروزید، و اگر مؤمن هستید فقط بر خداوند توکل کنید !«23»
قَالُوا یَا مُوسَى إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِیهَا فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّکَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ ﴿24﴾
گفتند: ای موسی! تا آنان در آن جایند ما هرگز به آن جا وارد نمی شویم، پس تو و پروردگارت بروید و با آنان بجنگید که ما [تا پایانِ کار و به دست آمدن فرصتِ ورود] در همین جا نشسته ایم!«24»
قَالَ رَبِّ إِنِّی لَا أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسِی وَأَخِی فَافْرُقْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ﴿25﴾
[موسی] گفت: پروردگارا! من جز اختیار خود و برادرم را ندارم، پس بین ما و این گروه منحرف نافرمان جدایی انداز !«25»
قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعِینَ سَنَةً یَتِیهُونَ فِی الْأَرْضِ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ ﴿26﴾
[خداوند به کیفر نافرمانی بنی اسرائیل از پیامبرشان،] حکم داد که: [ورود به] این سرزمین مقدس تا چهل سال بر آنان حرام شد، همواره در طول این مدت در زمین [سینا] سرگردان خواهند بود، پس بر این گروه منحرف نافرمان غمگین مباش!«26»
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّکَ قَالَ إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ ﴿27﴾
و داستان دو فرزند آدم را [که سراسر پند و عبرت است] بر اساس درستی و راستی بر آنان بخوان، آن هنگامی که هر دو [با انجام کار نیکی] برای تقرّب [به پروردگار] اقدام کردند، از یکی پذیرفته شد و از دیگری قبول نشد، [آن که عملش مردود گشت از روی حسد و کینه به برادرش] گفت: [سوگند می خورم که] تو را حتماً می کشم. [او در پاسخش] گفت: خداوند فقط از پرهیزگاران می پذیرد «27»
لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَیَّ یَدَکَ لِتَقْتُلَنِی مَا أَنَا بِبَاسِطٍ یَدِیَ إِلَیْکَ لِأَقْتُلَکَ إِنِّی أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِینَ ﴿28﴾
تو اگر برای کشتنِ من دست بگشایی من به قصد کشتنِ تو دست نمی گشایم؛ [زیرا] از خداوند پروردگار جهانیان می ترسم «28»
إِنِّی أُرِیدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِی وَإِثْمِکَ فَتَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَلِکَ جَزَاءُ الظَّالِمِینَ ﴿29﴾
من می خواهم به عوارض گناه [کشتن] من و گناه خودت دچار شوی، و در نتیجه از دوزخیان باشی، و این کیفر ستمکاران است «29»
فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِیهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴿30﴾
پس به خود اجازه داد مرتکب قتل برادرش شود، در نتیجه او را کشت و از تباه کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] شد «30»
فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا یَبْحَثُ فِی الْأَرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُوَارِی سَوْءَةَ أَخِیهِ قَالَ یَا وَیْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَکُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِیَ سَوْءَةَ أَخِی فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِینَ ﴿31﴾
نهایتاً [در کنار جسد برادرش سرگردان بود و فکرش به جایی نمی رسید، که] خداوند زاغی را برانگیخت که زمین را می کاوید تا به او نشان دهد چگونه جسد برادرش را دفن کند، [قاتل با دیدن عملِ زاغ] فریاد زد: وای بر من! آیا ناتوان از اینم که مانند این زاغ باشم تا جسد برادرم را دفن کنم؟! سرانجام از پشیمانان شد «31»
مِنْ أَجْلِ ذَلِکَ کَتَبْنَا عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا وَلَقَدْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا بِالْبَیِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ بَعْدَ ذَلِکَ فِی الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ ﴿32﴾
به این سبب به بنی اسرائیل سفارش کردیم: هرکس انسانی را جز برای قصاص، یا بدون این که در زمین به تبهکاری و فتنه انگیزی آلوده شده باشد به قتل برساند چنان است که همۀ انسان ها را به قتل رسانده، و هرکس شخصی را [از مرگ برهاند و] زنده بدارد گویی همۀ انسان ها را زنده کرده است. همانا پیامبران، دلایل روشنی برای بنی اسرائیل آوردند، آن گاه بسیاری از آنان پس از آن در زمین به اسراف کاری [و تجاوز از حدود الهی] برخاستند «32»
إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿33﴾
کیفر آنان که با خدا و پیامبرش می جنگند و در زمین به تبهکاری و فتنه انگیزی می کوشند فقط این است که به سختی کشته شوند، یا به دارشان بیاویزند، یا دست ها و پاهایشان برعکس [یکدیگر؛ یعنی دست راست و پای چپ، یا دست چپ و پای راست] بریده شود، یا [از وطن] تبعید شوند، این برای آنان در دنیا مایۀ رسوایی و خواری است، و برای آنان در آخرت عذاب بزرگی است «33»
إِلَّا الَّذِینَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ﴿34﴾
مگر کسانی که پیش از دست یافتنتان به آنان [به راستی و درستی] توبه کنند، بدانید که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است«34»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿35﴾
ای مؤمنان! از خداوند [اطاعت کرده، و از محرّماتش] بپرهیزید، و دستاویزی [چون ایمان و عمل صالح، و آبروی مقرّبانِ درگاهش را برای تقرّب] به سوی او بخواهید، و در راه او جهاد کنید تا [بر موانع راه سعادت] پیروز شوید «35»
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ أَنَّ لَهُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لِیَفْتَدُوا بِهِ مِنْ عَذَابِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿36﴾
مسلّماً کافران اگر همۀ آنچه در زمین است و همانند آن را مالک باشند تا آن را برای نجاتشان از عذاب روز قیامت عوض دهند از آنان نپذیرند، و برای آنان عذاب دردناکی است «36»
یُرِیدُونَ أَنْ یَخْرُجُوا مِنَ النَّارِ وَمَا هُمْ بِخَارِجِینَ مِنْهَا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِیمٌ﴿37﴾
همواره می خواهند از آتش درآیند ولی از آن بیرون آمدنی نیستند، و برای آنان عذاب پایداری است«37»
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُمَا جَزَاءً بِمَا کَسَبَا نَکَالًا مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ﴿38﴾
دستِ مرد و زنِ دزد را به کیفر کار [زشت]ی که انجام داده اند به عنوان مجازاتی از سوی خداوند قطع کنید، خداوند [در تشریع احکام بر وفق مصلحت انسان ها] توانای شکست ناپذیر است «38»
فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ یَتُوبُ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿39﴾
کسی که پس از ستم کردنش [چون عمل زشت دزدی، به ارادۀ خودش و از روی صِدق و درستی] توبه کند، و [مفاسدش را] اصلاح سازد، مسلّماً خداوند توبه اش را می پذیرد؛ زیرا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است «39»
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ یُعَذِّبُ مَنْ یَشَاءُ وَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿40﴾
آیا ندانسته ای که مالکیت و فرمانروایی آسمان ها و زمین در سیطرۀ خداست؟ هرکه را بخواهد عذاب می کند، و آن را که بخواهد می آمرزد، خداوند بر هر کاری تواناست«40»
یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ لَا یَحْزُنْکَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذِینَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذِینَ هَادُوا سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِینَ لَمْ یَأْتُوکَ یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ یَقُولُونَ إِنْ أُوتِیتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِکَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا أُولَئِکَ الَّذِینَ لَمْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿41﴾
ای پیامبر! کسانی که به سوی انکار حقایق می شتابند تو را غمگین نسازند، چه آنان که به زبانشان اظهار ایمان کردند و دل هایشان ایمان نیاورده، و چه آنان که یهودی اند و بسیار به سخنانِ دروغ گوش می دهند، و در برابر دیگر یهودیانی که [از روی حسد و کبر] نزد تو نیامده اند [برای جاسوسی] گوش به فرمانند، [هم آنان که] سخنان [خدا در تورات] را پس از استواری در جایگاه هایش [برای گمراه ماندنِ مردم] تغییر می دهند، و [به مقلّدان و تابعان خود] می گویند: اگر [از جانب پیامبر، احکام و دستورهایی] مطابق آنچه ما می گوییم به شما داده شد بپذیرید، و اگر [به مانندِ] آن به شما ابلاغ نشد از آن اجتناب کنید! کسانی که خداوند برای آنان عذاب بخواهد تو هرگز نمی توانی چیزی از [عذاب] خدا را از آنان برطرف کنی، اینان مردمی هستند که خداوند [به کیفر جنایاتشان] نخواسته دل هایشان را [از کفر و نفاق] پاک کند، برای آنان در دنیا رسوایی و در آخرت عذاب بزرگی است «41»
سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ أَکَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جَاءُوکَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَإِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ یَضُرُّوکَ شَیْئًا وَإِنْ حَکَمْتَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ ﴿42﴾
آنان بسیار به سخنان دروغ گوش می دهند و با همۀ توان مال حرام می خورند، اگر نزد تو آمدند بین آنان [در آنچه تو را داور قرار می دهند] داوری کن، یا از آنان روی برتاب! و اگر روی برتابی هیچ زیانی به تو نمی رسانند، و چون بینشان داوری کردی به عدالت داوری کن! زیرا خداوند عدالت پیشگان را دوست دارد «42»
وَکَیْفَ یُحَکِّمُونَکَ وَعِنْدَهُمُ التَّوْرَاةُ فِیهَا حُکْمُ اللَّهِ ثُمَّ یَتَوَلَّوْنَ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ وَمَا أُولَئِکَ بِالْمُؤْمِنِینَ ﴿43﴾
[شگفتا!] چگونه تو را بین خود به داوری می پذیرند درحالی که تورات که در آن حکم خداست نزد آنان است؟ آن گاه بعد از آن که بین آنان [مطابق با تورات] داوری کردی روی برمی تابند، و [این روی برتافتن نشانۀ این است که] آنان [به تورات هم] ایمان ندارند!«43»
إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِیهَا هُدًى وَنُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتَابِ اللَّهِ وَکَانُوا عَلَیْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ ﴿44﴾
مسلّماً ما تورات را که در آن هدایتگری [به سوی احکام] و روشنگری [نسبت به مسائل اعتقادی] است نازل کردیم، پیامبرانی که تسلیم [خدا و وحی الهی] بودند بر اساس تورات [تا زمان ظهور مسیح] بین یهودیان داوری می کردند، و نیز انبوهی از الهی مسلکان که حفظ و حراست کتاب خدا از آنان خواسته شده بود، و بر درستی آن شاهد بودند [به وسیلۀ آن به داوری می نشستند]، پس [ای دانشمندان یهود!] از مردم بیم نداشته باشید، از من بترسید و آیاتم را به بهایی اندک نفروشید! کسانی که بر اساس آنچه خداوند نازل کرده داوری نکنند قطعاً کافرند «44»
وَکَتَبْنَا عَلَیْهِمْ فِیهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَیْنَ بِالْعَیْنِ وَالْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ کَفَّارَةٌ لَهُ وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿45﴾
ما در تورات به بنی اسرائیل سفارش کردیم که [در قانونِ کیفر؛] جان در برابر جان، چشم به عوض چشم، بینی به جای بینی، گوش مقابل گوش و دندان در برابر دندان، و زخم ها را نیز کیفری است، پس هرکه [از کیفردادن] گذشت کند آن گذشت کفاره ای برای گناهان اوست، و آنان که بر اساس آنچه خداوند نازل کرده داوری نکنند مسلّماً ستمکارند«45»
وَقَفَّیْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَیْنَاهُ الْإِنْجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ ﴿46﴾
و به دنبال پیامبرانِ گذشته، عیسی بن مریم را فرستادیم درحالی که گواهی دهنده [حقانیت] توراتِ پیش از خود بود، و انجیل را که در آن هدایتگری [به سوی احکام] و روشنگری [در مورد مسائل اعتقادی بود] به او عطا کردیم، درحالی که به حقانیت توراتِ نازل شدۀ پیش از خود گواهی می داد، و برای پرهیزگاران هدایت کننده و موعظه گر بود «46»
وَلْیَحْکُمْ أَهْلُ الْإِنْجِیلِ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِ وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿47﴾
و باید اهل انجیل بر پایۀ آنچه خداوند در آن نازل کرده داوری کنند! و آنان که بر اساس آنچه خدا نازل کرده داوری نکنند مسلّماً منحرف و نافرمانند«47»
وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَکَ مِنَ الْحَقِّ لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَکِنْ لِیَبْلُوَکُمْ فِی مَا آتَاکُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿48﴾
ما این قرآن را به درستی و راستی به سوی تو نازل کردیم درحالی که گواهی دهنده کتاب های نازل شدۀ پیش از خود، و گواه صادق بر [حقانیت همۀ] آن هاست، پس بین آنان بر اساس آنچه خداوند نازل کرده داوری کن! و با توجه به آنچه که از حق به سویت آمده از خواسته ها[ی نامشروع] آنان پیروی مکن، برای هریک از شما [ملت ها] آیین و راه روشنی قرار دادیم، و اگر خدا می خواست همۀ شما را به صورت امت واحدی شکل می داد، ولی می خواهد شما را با آنچه عطایتان کرده بیازماید، پس به سوی کارهای نیک بر یکدیگر پیشی گیرید، بازگشت همۀ شما به سوی خداوند است، نهایتاً شما را به آنچه همواره در مورد آن اختلاف می کردید آگاه می کند، [و بر پایۀ اعمالتان پاداش یا کیفر می دهد] «48»
وَأَنِ احْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ یَفْتِنُوکَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْکَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُصِیبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ کَثِیرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ ﴿49﴾
و بین آنان بر پایۀ آنچه خداوند نازل کرده داوری کن! و از خواسته های [نامشروع] آنان پیروی مکن! و از ایشان برحذر باش! مبادا این که تو را از بخشی از آنچه خداوند به سویت نازل کرده منحرف کنند، پس اگر [از داوری حکیمانه ات] رویگردان شدند بدان که خداوند می خواهد آنان را به سبب پاره ای از گناهانشان مجازات کند، مسلّماً بسیاری از مردم منحرف و نافرمانند «49»
أَفَحُکْمَ الْجَاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْمًا لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ﴿50﴾
آیا [با وجود آیات نورانی قرآن و مشعل نبوت] جویای فرهنگ جاهلیت اند؟ برای قومی که یقین [به حقایق الهی] دارند چه کسی از نظر داوری بهتر از خداست؟«50»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِیَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ﴿51﴾
ای مؤمنان! یهود و نصاری را سرپرست و دوست خود نگیرید، آنان دوستان یکدیگرند [و فقط به روابط میان خود بر ضد شما وفادارند،] هرکس از شما سرپرستی و دوستی آنان را بپذیرد قطعاً در زمرۀ آنان خواهد بود، بی تردید خداوند مردم ستمکار را هدایت نمی کند «51»
فَتَرَى الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ یُسَارِعُونَ فِیهِمْ یَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِیبَنَا دَائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ یَأْتِیَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَیُصْبِحُوا عَلَى مَا أَسَرُّوا فِی أَنْفُسِهِمْ نَادِمِینَ ﴿52﴾
کسانی که در دل هایشان [در مورد پیروزشدن اسلام بر دیگر فرهنگ ها] بیماری [شک و تردید] است می بینی که در مورد [دوستی با] یهود و نصاری شتاب می ورزند، [و بر اساس خیال باطلشان که مبادا اسلام و مسلمانان تکیه گاه استواری نباشند] می گویند: می ترسیم آسیبِ ناگواری به ما برسد، [پس لازم است با یهود و نصاری دوستی کنیم.] امید است خداوند از سوی خود پیروزی یا خیر دیگری [برای مسلمانان] پیش آرد تا [این بیماردلان] بر آنچه در دل هایشان پنهان می داشتند پشیمان شوند «52»
وَیَقُولُ الَّذِینَ آمَنُوا أَهَؤُلَاءِ الَّذِینَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَکُمْ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خَاسِرِینَ ﴿53﴾
مؤمنان [پس از پیروزی، به یکدیگر] می گویند: آیا این [بیماردلان] آنان هستند که با سوگندهای مؤکدشان به خدا سوگند می خوردند که همراه [و همراز] شمایند؟! [ولی روشن شد که دروغ می گفتند، و به سبب دوستی با یهود و نصاری] اعمالشان نابود و [بی اثر] گشت، در نهایت از تباه کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] شدند «53»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ﴿54﴾
ای مؤمنان! هرکس از شما از دین خود برگردد [و به آیین های ضد اسلام روی آورَد زیانی به خدا و پیامبر نمی رساند]، خداوند به زودی گروهی را می آورد که محبوب خدایند و خداوند هم محبوب آنان است، در برابر مؤمنان فروتنند و در برابر کافران سرسخت [و قدرتمند]، همواره در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنشِ هیچ سرزنش کننده ای نمی هراسند، این احسان خداست که به هرکس بخواهد می دهد؛ خداوند بسیار عطاکننده و داناست«54»
إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ ﴿55﴾
سرپرست و دوست واقعی شما فقط خدا و پیامبر اوست، و نیز مؤمنانی [چون علی بن ابی طالب علیه السلام] که همواره نماز را [با شرایط ویژه اش] می خوانند و درحال رکوع به تهیدستان صدقه می دهند «55»
وَمَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ ﴿56﴾
و آنان که خدا و پیامبرش و مؤمنانی [چون امامان معصوم علیهم السلام] را به سرپرستی و دوستی بپذیرند [حزب خدایند و] مسلّماً حزب خدا فقط [همه جا و در هر زمان] پیروزند«56»
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَکُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَالْکُفَّارَ أَوْلِیَاءَ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ﴿57﴾
ای مؤمنان! کسانی که دین شما را به مسخره و بازیچه گرفته اند سرپرست و دوست خود نگیرید! چه از اهل کتاب باشند و چه از کافران، اگر مؤمن هستید از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید !«57»
وَإِذَا نَادَیْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا یَعْقِلُونَ﴿58﴾
چون مردم را برای نماز فرا می خوانید آن را به مسخره و بازیچه می گیرند، این [کار زشتشان] به سبب آن است که آنان گروهی هستند که [در حقایق الهی و معارف وحی] اندیشه نمی کنند«58»
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ هَلْ تَنْقِمُونَ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْنَا وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلُ وَأَنَّ أَکْثَرَکُمْ فَاسِقُونَ ﴿59﴾
بگو: ای اهل کتاب! جز این را بر ما عیب می گیرید که ما به خداوند و آنچه [از سوی او] بر ما نازل شده، و آنچه پیش از ما [بر پیامبران] نازل گشته ایمان آورده ایم؟! همانا [این عیب جویی شما به علت این است که] بیشتر شما منحرف و نافرمان هستید«59»
قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَیْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِیرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولَئِکَ شَرٌّ مَکَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ ﴿60﴾
بگو: آیا شما را از کسانی خبر دهم که کیفرشان [از مؤمنانی که به گمانتان از ایمانشان عیب می گیرید، و سزاوار عذابشان می دانید] نزد خداوند بدتر است؟ [آنان] قومی [از گذشتگان خود شما هستند] که خداوند [از رحمت خود] طردشان کرده، و بر آنان خشم گرفته، و برخی از آنان را به صورت بوزینه و خوک درآورده، و [نیز آنان که به جای خدا] طاغوت را پرستیدند! اینانند که جایگاهشان بدتر، و از راه راست گمراه ترند «60»
وَإِذَا جَاءُوکُمْ قَالُوا آمَنَّا وَقَدْ دَخَلُوا بِالْکُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا کَانُوا یَکْتُمُونَ ﴿61﴾
چون نزد شما آیند می گویند: ایمان آوردیم. درحالی که با کفر بر شما وارد می شوند و با کفر بیرون می روند، خداوند به آنچه [ از کفر و نفاق] که همواره پنهان می کنند داناتر است «61»
وَتَرَى کَثِیرًا مِنْهُمْ یُسَارِعُونَ فِی الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿62﴾
بسیاری از آنان را می بینی که به سوی گناه و تجاوز [از حدود خدا] و حرام خواری می شتابند، هرآینه بد است اعمالی که همواره انجام می دادند «62»
لَوْلَا یَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَصْنَعُونَ ﴿63﴾
چرا الهی مسلکان و عالِمان یهود، آنان را از گفتار گناه آلود و حرام خواری باز نمی دارند؟ قطعاً بد است سکوتی که همواره پیش می گرفتند !«63»
وَقَالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَیْدِیهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا بَلْ یَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ یُنْفِقُ کَیْفَ یَشَاءُ وَلَیَزِیدَنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیَانًا وَکُفْرًا وَأَلْقَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ کُلَّمَا أَوْقَدُوا نَارًا لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ ﴿64﴾
یهود گفتند: دست [قدرت] خدا [برای تأمین رزق و تصرف در امور آفرینش و تشریع بعضی از قوانین تکوینی و تشریعی] بسته است! دست های خودشان بسته باد! و بر آنان به سبب گفتار [باطل]شان لعنت باد! بلکه دست [قدرتِ خداوند به صورت کامل و بی نهایت] همواره گشوده و باز است، هرگونه که بخواهد انفاق می کند، مسلّماً آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می افزاید، ما میان آنان تا روز قیامت کینه و دشمنی انداختیم، هرگاه آتشی برای جنگ [با مؤمنان] افروختند خدا آن را خاموش کرد، همواره در زمین به تبهکاری و فتنه انگیزی می کوشند، خداوند تبهکارانِ فتنه انگیز را دوست ندارد«64»
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَلَأَدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِیمِ ﴿65﴾
اگر اهل کتاب ایمان [واقعی به خداوند و پیامبر اسلام] می آوردند و [از خدا اطاعت کرده، از محرّماتش] اجتناب می کردند، قطعاً گناهانشان را محو می کردیم و در بهشت های پرنعمت واردشان می ساختیم «65»
وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِیلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا یَعْمَلُونَ﴿66﴾
اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از سوی پروردگارشان به آنان نازل شده [باور داشتند و به آیاتش] عمل می کردند، بی تردید از برکات آسمان و زمین بهره مند می شدند، از آنان گروهی میانه رو هستند و بسیاری از آنان آنچه را انجام می دهند بد است«66»
یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ﴿67﴾
ای پیامبر! آنچه از سوی پروردگارت [دربارۀ معرفی علی بن ابی طالب علیه السلام به مقام ولایت و امامت بر امت] بر تو نازل شده ابلاغ کن! اگر انجام ندهی پیام خدا را به مردم نرسانده ای! خداوند تو را از [گزند] مردم حفظ می کند، مسلّماً خداوند قوم کافر را هدایت نمی کند«67»
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَیْءٍ حَتَّى تُقِیمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِیلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ وَلَیَزِیدَنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیَانًا وَکُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ﴿68﴾
بگو: ای اهل کتاب! شما بر مسلک قابل اعتنایی نیستید تا زمانی که به تورات و انجیل و آنچه را از جانب پروردگارتان بر شما نازل شده عمل کنید، بی تردید آنچه [چون قرآن] از سوی پروردگارت بر تو نازل شده بر سرکشی و کفرِ بسیاری از آنان می افزاید، پس بر [سرکشی و کفرِ] قومِ کافر غمگین مباش «68»
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَى مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿69﴾
مسلّماً کسانی که [به ظاهر] ایمان آوردند، و یهودی ها و صابئی ها و نصاری هرکدامشان [قلباً] به خدا و روز قیامت مؤمن شوند، و کار شایسته انجام دهند نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین شوند «69»
لَقَدْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَیْهِمْ رُسُلًا کُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُهُمْ فَرِیقًا کَذَّبُوا وَفَرِیقًا یَقْتُلُونَ ﴿70﴾
هرآینه ما از بنی اسرائیل [بر اطاعت از احکام و قوانین تورات و پیروی از موسی] پیمان گرفتیم، و پیامبرانی به سوی آنان فرستادیم، هرگاه پیامبری آنچه دلخواهشان نبود برای آنان می آورْد گروهی را منکر می شدند و گروهی را می کشتند «70»
وَحَسِبُوا أَلَّا تَکُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَصَمُّوا ثُمَّ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ ثُمَّ عَمُوا وَصَمُّوا کَثِیرٌ مِنْهُمْ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ ﴿71﴾
و پندارشان این بود که [برای آنان] عذابی در کار نیست، براین اساس [از دیدن واقعیات] کور، و [از شنیدن آیات حق] کر شدند، سپس [بعد از آگاهی و توبه کردن،] خداوند توبۀ آنان را پذیرفت، باز بسیاری از آنان کور و کر شدند، خداوند به آنچه انجام می دهند بیناست «71»
لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ وَقَالَ الْمَسِیحُ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَرَبَّکُمْ إِنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَارٍ ﴿72﴾
آنان که [از روی اعتقاد] گفتند: خدا همان مسیح فرزند مریم است، مسلّماً کافر شدند، درحالی که مسیح گفت: ای بنی اسرائیل! خداوندِ یکتا را که پروردگارِ من و پروردگار همۀ شماست بپرستید، مسلّماً هرکس برای خداوند [در ربوبیت و خالقیت] شریک قائل شود خداوند بهشت را بر او حرام کرده، و جایگاهش آتش است، و برای ستمکاران هیچ یاوری نخواهد بود «72»
لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ یَنْتَهُوا عَمَّا یَقُولُونَ لَیَمَسَّنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿73﴾
آنان که گفتند: خدا یکی از [این] سه [عنصر: پدر، پسر و روحُ القُدُس] است. قطعاً کافر شدند، درحالی که هیچ معبودی جز خداوند یکتا وجود ندارد، و اگر از آنچه می گویند بازنایستند قطعاً به کافرانِ از آنان عذاب دردناکی خواهد رسید «73»
أَفَلَا یَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَیَسْتَغْفِرُونَهُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿74﴾
آیا [با توبه کردن از عقیدۀ شرک آلودِ تثلیث] به سوی خدا بازنمی گردند و از او درخواست آمرزش نمی کنند؟ درحالی که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است «74»
مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کَانَا یَأْکُلَانِ الطَّعَامَ انْظُرْ کَیْفَ نُبَیِّنُ لَهُمُ الْآیَاتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّى یُؤْفَکُونَ﴿75﴾
مسیح فرزند مریم جز فرستاده ای [از سوی خدای یکتا] نیست که پیش از او پیامبرانی [آمدند و] درگذشتند، و مادرش زنِ [درست کردار و] راست گفتاری بود، هر دو [مانند دیگر انسان ها] غذا می خوردند، با دقت بنگر چگونه دلایل را برای آنان بیان می کنیم [تا بدانند تولدیافتگان و نیازمندانِ به خوراک، خدا نیستند،] آن گاه با دقت بنگر که آنان را چگونه [از حق به سوی باطل] بازشان می گردانند؟!«75»
قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا وَاللَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿76﴾
بگو: آیا به جای خداوند چیزی را می پرستید که اختیار هیچ زیان و سودی را برای شما ندارد؟! درحالی که خداوند شنوا[ی همۀ گفتارها] و دانا[ی به همۀ امور] است «76»
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا کَثِیرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ ﴿77﴾
بگو: ای اهل کتاب! در دینتان به ناحق، غلوّ [و گزافه گویی] نداشته باشید! و از خواسته های [نامشروعِ] گروهی که یقیناً پیش از این گمراه شدند و بسیاری را به گمراهی کشیدند و از راه راست به بیراهه رفتند پیروی نکنید !«77»
لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِکَ بِمَا عَصَوْا وَکَانُوا یَعْتَدُونَ ﴿78﴾
کافران از بنی اسرائیل به زبان داود و عیسی بن مریم لعنت شدند، لعنت شدنشان بدین سبب بود که [از فرمان های خدا و پیامبران] سرپیچی کردند، و همواره [از حدود الهی] تجاوز داشتند «78»
کَانُوا لَا یَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنْکَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ ﴿79﴾
آنان یکدیگر را از کارهای زشتی که مرتکب می شدند باز نمی داشتند، هرآینه بد بود آنچه را پیوسته انجام می دادند !«79»
تَرَى کَثِیرًا مِنْهُمْ یَتَوَلَّوْنَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَفِی الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ ﴿80﴾
بسیاری از آنان را می بینی با کافران رابطۀ دوستی دارند، مسلّماً بد است آنچه به دست خودشان برای قیامتشان پیش فرستاده اند، و نتیجه اش این است که خداوند بر آنان خشمگین شده، و هم آنان در عذاب جاودانه اند «80»
وَلَوْ کَانُوا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِیِّ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِیَاءَ وَلَکِنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ ﴿81﴾
اگر به خداوند و پیامبر و آنچه بر او نازل شده ایمان می آوردند قطعاً کافران را به عنوان دوست خود انتخاب نمی کردند؛ ولی بسیاری از آنان منحرف و نافرمانند«81»
لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ ﴿82﴾...
مسلّماً سرسخت ترین مردم را در کینه و دشمنی با مؤمنان، یهودیان و مشرکان خواهی یافت، و البته نزدیک ترینشان را در دوستی با مؤمنان کسانی می یابی که گفتند: ما نصرانی هستیم. این دوستی آنان به سبب این است که گروهی از آنان کشیشانِ دانشمند و عابدانِ خداترسند، و آنان [در برابر حق] تکبّر نمی کنند «82»
