فهرست
سبک شناسی در هنر تلاوت قرآن کریم

سبک شناسی در هنر تلاوت قرآن کریم

  • 24 دقیقه مدت
  • 170 دریافت شده
جلسه نوزدهم، به کارشناسی استاد غلامرضا شاه میوه اصفهانی
در برنامه امروز به بررسی ابعاد سبکی مرحوم کامل یوسف بهتیمی می پردازیم. وی قاری قرارات و جوابات است. یعنی در ارائه پرده های بم و اوج و استفاده از دو اکتاو صوتی خود سنگ تمام گذاشته است. ایشان دارای سبک مستقلی است که مبتنی بر دو سبک دیگر یعنی سبک مصطفی اسماعیل و محمد سلامه همراه با اضافاتی است که ابداع سبک او بوده و خود به آن افزوده است.

از حیث صوت باید گفت که صدای خاص ایشان یکی از بارزترین صداهایی است که در عالم قرائت ظهور و بروز پیدا کرده است. زیرا این صدا هم دارای زنگ مخصوص خودش است و هم تمایل زیادی به گلو یا حلق در این صدا وجود دارد که آن را از سایر رنگ های صوتی که در عالم قرائت وجود دارد، متمایز می کند.

وسعت صدای او بسیار کامل است. تمکن و استطاعت او در استفاده از پرده‌های بم صدا و قرارات و هم در بخش بم صدا، او یکی از قاریانی است که بسیار کامل عمل کرده است. شدت صدایش نسبتا خوب است و در بخش تحریر و انعطاف هم جزو صداهای ممتاز عالم قرائت است.

نکته قابل ذکر در بخش صدای قاری این است که او در هر طبقه صدای خود یعنی قرار یا بم های صدا، توسط و اوج دارای حنجره مستقلی است و رنگ صوتی در این سه طبقه در صدایشان کاملا متفاوت است و به نوعی شنونده را سیراب می کند.

در حوزه اجرای مقامات با توجه به اینکه شیوه ارائه مقامات ایشان شبیه مصطفی اسماعیل است، بنابراین در تلاوت ایشان اکثر مقامات اصلی به اجرا در آمده اما در عین حال ازفروع مقامات و مقامات مرکب هم استفاده های زیادی برده است. ایشان هم مانند مصطفی اسماعیل با محوریت بیات در شروع تلاوت و در اکتاو دوم تلاوت خود را ارائه می کند. حتی شیوه اوج گیری او نیز مانند مصطفی اسماعیل است.

ویژگی ایشان در حوزه مقامات مرکب استفاده از برخی از مقامات مرکب است که معمولا در تلاوت مرحوم مصطفی اسماعیل کمتر استفاده شده است. مثل مقام ماهور که در حقیقت جنس اول او راست است و در جنس بالا به عجم منتقل می شود که در بسیاری از اجراها آن را برعمس اجرا نموده است.
در حوزه روش‌ها و برنامه‌هایی که یک قاری در تلاوت خودش دارد، روش اوج گیری او همان استفاده از درجه هفتم و انتقال به درجه هشتم بیات است که در تلاوت مرحوم مصطفی اسماعیل یا علی البنا دیده می شود. استفاده از فواصل به شکل معتدلی در تلاوت ایشان دیده می شود به ویژه فاصله هشتم و پنجم در تلاوت ایشان بسیار دیده می شود. وی از روش پلکانی انتقال درجات و گلیساندو هم استفاده نموده است.

یکی دیگر از تفاوت‌های سبک ایشان با سبک مرحوم مصطفی اسماعیل این است که بعد از اینکه ایشان به اکتاو دوم می رسد، در یک جاهایی به 8 درجه پایین‌تر نزول کرده و در حقیقت یک ردیف مستقلی را اجرا می کند. یعنی بم خوانی اکتاوی که در تلاوت مصطفی اسماعیل نیست، در صدای ایشان وجود دارد. در عین حال فرودهای اکتاوی از درجه هشتم به سوم صدا نیز به کرات در صوت ایشان دیده می‌شود.

از ویژگی های بارز سبک مرحوم کامل یسف بهتیمی این است که از تحریرها در بخش بم صدای خود بسیار استفاده کرده و این تحریرها خیلی سریع و ریز اجرا میشود که از جمله تفاوت های ایشان در حوزه اجرای نغمات با دیگر قاریانی است که در این قالب می شناسیم. اما در عین حال وقتی که به توسط و اوج صدا می رسد، نوع تحریرها تغییر کرده و بیشتر با تمایل به گلو و همراه با شکست های صوتی اجرا می شود.

در بخش ارائه غفلات وی از کسانی است که غفلات خاصی را در دوران اوج خود در مصر قرائت نمود. اگر الان کسی بخواهد از روش او تقلید کند و رنگ بیشتری در تلاوت خود در تقلید از بهتیمی داشته باشد، حتما بایستی این غفلات را اجرا کند.

در مجموع کامل یوسف بهتیمی خطی تر از مصطفی اسماعیل می خواند و تفاوت بین نوت کف و اوج ایشان در یک ردیف نزدیکتر بوده و تلورانس کمتری دارد. اما در سبک مصطفی اسماعیل بیشتر است. تمایل کامل یوسف در ارائه نغمات در پرده‌های جواب الجواب یا اوج صدا در قیاس با سبک های مشابه بیشتر بوده و در بخش جوابات کارنامه پربار تری دارد و در حقیقت یکی ازجذابیت های سبک ایشان استفاده بیشتر از جواب الجوابات در حوزه استفاده از مقامات است.

قطعات صوتی

  • عنوان
    زمان
  • 24:20

مشخصات

سایر مشخصات

تصاویر

قسمت‌های دیگر

پایگاه قرآن