- 3952
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 12- الف در حالت قطع
در این برنامه استاد سید مهدی سیف درباره موضوع الف در حالت قطع و وصل توضیح می دهند همچنین به مرور دروس گذشته می پردازند.
در عربی همزه با الف فرق دارد. الف همیشه ساکن است (البته ساکن ذاتی نه علامتی) اما همزه همیشه با حرکات گوناگون و نیز با علامت ساکن دیده می‌شود، مانند: اِسْماعیل- بَأسٍ که گاهی قطـع و گاهی هم وصل می باشد که ذیلاً به تعریف هر یک می پردازیم:
1- همزه وصل: همزه‌ای است که اگر به حرف ماقبل متّصل گردد ساقط گردیده و خوانده نمی‌شود. مانند: همزة اَللهُ در «بِسْمِ اللهِ» و «سُبْحانَ اللهِ» با اینکه همین همزه اگر در اول کلام قرار گیرد خوانده می‌شود، مانند: اَللهُ اَکْبَرُ.
2- همزه قطع: همزه‌ای است که در حال وقف و وصل خوانده می‌شود و هیچگاه ساقط نمی‌شود مانند: اِبْراهیمْ - اَیْنَ- اَقْلِعی.
چگونگی تشخیص همزة قطع و وصل از یکدیگر و نحوه خواندن آنها
الف) همزة قطع
باید دانست همزه های قطع بر پنج دسته تقسیم می‌شوند:
1- کلیّة همزه‌هایی که با آن اسم یا فعل یا حرف ساخته شده باشد و همزه جزو آنها باشد مانند: اِبْراهیمْ، اَساسْ، اَخَذَ، اَتاهُمْ، اِذْ، اِنَّ، اِلی و فقط هفت کلمه در قرآن کریم با اینکه اسم می‌باشند، لکن استثناءً همزة آنها وصل می‌باشند که عبارتند از: اِمْرَءْ، اِمْرَءَةً، اِبْنْ، اِبْنَتِ، اِثْنانِ، اِثْنَتانِ، اِسْم که همگی به‌صورت مستقل، مکسور خوانده می شوند و نیز از حروف فقط کلمة "اَلْ" استثناءً همزه اش وصل می‌باشد و در همه جا ابتدا مفتوح خوانده می‌شود.
2- همزه استفهام که معنی فارسی آن کلمة "آیا" می‌باشد، مانند: ءَاَنْتَ قُلْتَ، اَهکَذا، اَفَرَءَیْتَ که همیشه هم مفتوح هستند.
3- همزه های باب اِفعال در مصدر و ماضی و فعل امر حاضر مانند: اِکْرامْ، اَکْرَمَ، اَکْرِمی که همگی قطع هستند.
4- همزة اَفْعَلُ التّفضیل که معمولاً بر وزن اَفْعَلُ می‌باشد، مانند: اَصْدَقُ و اَکْرَمُ.
5- همزه‌های مُتکلّم وحده از هر باب و هر وزن که باشد، مانند: اَعْلَمُ و اَرْحَمُ.
توجّه: همزه های فعل تعجّب از فروعات باب افعال می‌باشد و لذا همزة آنها نیز قطع می‌باشد، مانند: اَسْمِعْ بِهِمْ وَ اَبْصِرْ (سورة مریم آیة 38).
ب) همزة وصل
به جزء موارد یاد شده، همزه های دیگر در قرآن کریم همگی وصل می‌باشند که اگر در ابتدا خواسته باشیم آنها را بخوانیم نحوة خواندن آنها به این شرح است: اگر حرف سوّم فعل (با احتساب همزة وصل) مفتوح یا مکسور باشد، همزة وصل آن مکسور خوانده می شود و اگر حرف سوّم فعل، مضموم باشد، همزة وصل آن نیز مضموم خواهد شد مانند: قُلِ اِنْظُروُا، رَبِّ اغْفِرْ، مَااکْتَسَبَ، اَلَّذینَ اسْتُضْعِفوُا که اگر خواسته باشیم بر کلمات قُلْ، رَبِّ، ما، اَلَّذینَ وقف کرده باشیم کلمات بعد به این صورت خوانده می‌شوند: اُنْظُروُا، اِغْفِرْ، اِکْتَسَبَ، اُسْتُضْعِفوُا.
در کلمات اِقْضوُا، اِبْنوُا، اِمْشوُا، اِمْضوُا اگر چه ظاهراً طبق قاعدة بالا باید در ابتدا مضموم خوانده شوند لکن چون در اصل و قبل از اعلال اِقْضیُوا، اِبْنِیُوا، اِمْشیُوا، اِمْضیُوا. بوده‌اند فلذا علی القاعده همزة وصل در همة اینها ابتدا به کسره خوانده می‌شود.
در عربی همزه با الف فرق دارد. الف همیشه ساکن است (البته ساکن ذاتی نه علامتی) اما همزه همیشه با حرکات گوناگون و نیز با علامت ساکن دیده می‌شود، مانند: اِسْماعیل- بَأسٍ که گاهی قطـع و گاهی هم وصل می باشد که ذیلاً به تعریف هر یک می پردازیم:
1- همزه وصل: همزه‌ای است که اگر به حرف ماقبل متّصل گردد ساقط گردیده و خوانده نمی‌شود. مانند: همزة اَللهُ در «بِسْمِ اللهِ» و «سُبْحانَ اللهِ» با اینکه همین همزه اگر در اول کلام قرار گیرد خوانده می‌شود، مانند: اَللهُ اَکْبَرُ.
2- همزه قطع: همزه‌ای است که در حال وقف و وصل خوانده می‌شود و هیچگاه ساقط نمی‌شود مانند: اِبْراهیمْ - اَیْنَ- اَقْلِعی.
چگونگی تشخیص همزة قطع و وصل از یکدیگر و نحوه خواندن آنها
الف) همزة قطع
باید دانست همزه های قطع بر پنج دسته تقسیم می‌شوند:
1- کلیّة همزه‌هایی که با آن اسم یا فعل یا حرف ساخته شده باشد و همزه جزو آنها باشد مانند: اِبْراهیمْ، اَساسْ، اَخَذَ، اَتاهُمْ، اِذْ، اِنَّ، اِلی و فقط هفت کلمه در قرآن کریم با اینکه اسم می‌باشند، لکن استثناءً همزة آنها وصل می‌باشند که عبارتند از: اِمْرَءْ، اِمْرَءَةً، اِبْنْ، اِبْنَتِ، اِثْنانِ، اِثْنَتانِ، اِسْم که همگی به‌صورت مستقل، مکسور خوانده می شوند و نیز از حروف فقط کلمة "اَلْ" استثناءً همزه اش وصل می‌باشد و در همه جا ابتدا مفتوح خوانده می‌شود.
2- همزه استفهام که معنی فارسی آن کلمة "آیا" می‌باشد، مانند: ءَاَنْتَ قُلْتَ، اَهکَذا، اَفَرَءَیْتَ که همیشه هم مفتوح هستند.
3- همزه های باب اِفعال در مصدر و ماضی و فعل امر حاضر مانند: اِکْرامْ، اَکْرَمَ، اَکْرِمی که همگی قطع هستند.
4- همزة اَفْعَلُ التّفضیل که معمولاً بر وزن اَفْعَلُ می‌باشد، مانند: اَصْدَقُ و اَکْرَمُ.
5- همزه‌های مُتکلّم وحده از هر باب و هر وزن که باشد، مانند: اَعْلَمُ و اَرْحَمُ.
توجّه: همزه های فعل تعجّب از فروعات باب افعال می‌باشد و لذا همزة آنها نیز قطع می‌باشد، مانند: اَسْمِعْ بِهِمْ وَ اَبْصِرْ (سورة مریم آیة 38).
ب) همزة وصل
به جزء موارد یاد شده، همزه های دیگر در قرآن کریم همگی وصل می‌باشند که اگر در ابتدا خواسته باشیم آنها را بخوانیم نحوة خواندن آنها به این شرح است: اگر حرف سوّم فعل (با احتساب همزة وصل) مفتوح یا مکسور باشد، همزة وصل آن مکسور خوانده می شود و اگر حرف سوّم فعل، مضموم باشد، همزة وصل آن نیز مضموم خواهد شد مانند: قُلِ اِنْظُروُا، رَبِّ اغْفِرْ، مَااکْتَسَبَ، اَلَّذینَ اسْتُضْعِفوُا که اگر خواسته باشیم بر کلمات قُلْ، رَبِّ، ما، اَلَّذینَ وقف کرده باشیم کلمات بعد به این صورت خوانده می‌شوند: اُنْظُروُا، اِغْفِرْ، اِکْتَسَبَ، اُسْتُضْعِفوُا.
در کلمات اِقْضوُا، اِبْنوُا، اِمْشوُا، اِمْضوُا اگر چه ظاهراً طبق قاعدة بالا باید در ابتدا مضموم خوانده شوند لکن چون در اصل و قبل از اعلال اِقْضیُوا، اِبْنِیُوا، اِمْشیُوا، اِمْضیُوا. بوده‌اند فلذا علی القاعده همزة وصل در همة اینها ابتدا به کسره خوانده می‌شود.
