فهرست
قسمت 6 - آشنایی با اندامهای صوتی

قسمت 6 - آشنایی با اندامهای صوتی

  • 23 دقیقه مدت
  • 179 دریافت شده
در این برنامه استاد ابوالفضل علامی به آموزش اندامهای صوتی می پردازند .
آشنایی با اندام تولید و انتشار صوت در بدن
حال در اینجا به طور مختصر و جداگانه به بررسی اندامهای مؤثر در دریافت،تولید و تشدید صوت در انسان پرداخته و وظایف و علایم هشدار دهنده بیماری های انها را باز خواهیم شناخت.

گوش

دستگاه شنوایی انسان از سه قسمت گوش خارجی،گوش میانی و گوش داخلی تشکیل یافته است.مهمترین وظایف گوش حفظ تعادل بدن،دریافت ارتعاش ها و امواج صوتی و تشخیص سمت و سوی آنهاست.

ارتعاش های صوتی از طریق هوا و دیوارهای گوش خارجی وارد مجرای گوش شده و به پرده صماخ و استخوانهای ریز گوش می رسد و سپس از راه پنجره ی بیضی شکل گوش داخلی وارد و مایع درون آن را مرتعش می سازد.بر اثر ارتعاش این مایع ، سلولهای حساس گوش داخلی تحریک شده و این تحریک از طریق عصب شنوایی مراکز مغزی منتقل و موجب شنیدن صدا می شود.

بنابراین گوش خارجی و میانی نقش انتقال دهنده وگوش داخلی نقش دریافت کننده را دارند.اما گوش میانی علاوه بر انتقال امواج صوتی به گوش داخلی نقش دریافت کننده را دارند.

اما گوش میانی علاوه بر انتقال امواج صوتی به گوش داخلی در حدود سی دی سی بل ارتعاش صوتی را تقویت می نماید.از آنجا که گوش نقش بسیار حساس و پر اهمیتی در دریافت صوت و نیز به هنگام خواندن افراد ایفا می کند میزان سلامت و حساسیت ان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

لذا توجه به توصیه های بهداشتی و نیز برخی از علایم هشدار دهنده که می تواند نشانه ای برای بیماری گوش باشد مانند درد گوش،ترشح گوش،کم شنوایی،وزوز گوش و سرگیجه از ایجاد و پیشرفت بیماری و جلوگیری می نماید.

گوش از بیرون تا داخل از اعضایی تشکیل شده است که به ترتیب به نام آنها اشاره می شود :

1 – لاله گوش

2 – مجرای گوش خارجی

3 – پرده صماخ و صندوق گوش

4 – استخوانهای ریز گوش

5 – ویستیبول

6 – پنجره بیضی

7 – عصب شنوایی

بینی

بینی انسان از قسمتهای گوناگونی همچون بینی خارجی ،حفره ها،سینوسها و حفره عقب بینی تشکیل یافته است.

وظایف بینی عبارت است از شرکت در فرآیند تنفس، بوییدن و و تشدید صوت.

بینی خارجی از استخوان و غضروف تشکیل یافته و همان قسمت ظاهری بینی است.حفره های بینی دو دالانی هستند که به وسیله دیواره ای از هم جدا شده و مجرای عبور هوا یا بوهای مختلف اند.داخل این حفره ها و بر روی دیوار آن برجستگی هایی بنام کرنه و فرورفتگی هایی بنام مئا وجود دارد.در اطراف این حفره ها سینوس ها قرار دارند که فضاهایی پر از هوا بوده و با حفره های بینی مرتبط می باشند.سینوس ها به سینوسهای پیشین و سینوسهای پسین تقسیم می شوند.آنچه لازم است بدانیم این است که حفره های بینی افزون بر راه عبور هوا بودن، به همراه سینوس ها در طنین و تشدید صوت مؤثر هستند.بنابراین اگر بینی یا سینوس ها دچار گرفتگی یا اشکال باشند،صدا تو دماغی شده و طنین صدا تغییر می یابد.با توجه به این موضوع بیماری های بینی می تواند تأثیری مستقیم بر صوت انسان داشته باشد.شایع ترین بیماری بینی،انحراف بینی است و مهمترین علایم بیماری های بینی ،گرفتگی،آب ریزش،خون ریزی (رعاف)، اختلال در بویایی و دردهای سر و صورت است.

حلق و حنجره

حلق/گلو در چهارراه بینی،دهان،حنجره و مری قرار گرفته و دارای سه قسمت بالایی ، دهانی و پایینی است.به همین جهت در عمل بلعیدن غذا،تنفس،صوت و شنوایی دخالت مستقیم دارد.یکی دیگر از ویژگی های گلو آن است که به منزله حفره تشدید صوت عمل می کند.به این صورت که نرم کام بر اثر انقباض و انبساط می تواند را گلو به بینی را بسته یا باز نامید و بدین وسیله طنین صدا را تغییر دهد.اما حنجره یک داربست غضروفی است که جلوی گلوی پایینی قرار دارد.از آنجا که یکی از وظایف حنجره افزون بر شرکت در فرآیند تنفس ایجاد صوت می باشد لازم است قدری در مورد عملکرد این عضو صوتی توضیح داده شود.

حنجره به سه ناحیه گوناگون تقسیم می شود ،

ناحیه بالایی (شامل اپی گلوت،عضلات آری تینوئید و طناب آری تینوئید و طناب صوتی کاذب)

ناحیه میانی (شامل گلوت،طناب ها (تارها)ی صوتی و فضای بین آنها)

ناحیه پایینی یا زیرگلوت.

حنجره دارای نه غضروف و نه عضله است که شرح و تفصیل آنها از عهده ما و حوصله مباحث این مطالب خارج است.

در اینجا فقط اشاره می کنیم که این عضلات در باز و بسته شدن طناب های صوتی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند.طنابهای صوتی مهم ترین بخش حنجره هستند.تعداد آنها دوتاست و در عمل تنفس،زیر و بمی صوت و قوت و ضعف ان تأثیر به سزایی دارند.عبور هوای داخل ریه ها از حنجره موجب ارتعاش طناب های صوتی شده و در نتیجه صدا ایجاد می گردد.

در اینجا قابل توجه آن است که ارتفاع صدای یک شخص به تعداد ارتعاش های طناب های صوتی در ثانیه،قوت و شدت صوت او به فشار هوایی که از گلوت خارج می شود و طنین و جنس صدای وی به اندازه و شکل طناب های صوتی و نیز فضای حنجره ، گلو (حلق) و بینی بستگی دارد.

با عنایت به این که حنجره مهم ترین عضو صوتی انسان است و سلامت ان در هر نوع فعالیت خوانندگی و از جمله تلاوت قرآن کریم بسیار حایز اهمیت است. در این قسمت به برخی بیماری های مهم و شایع حنجره و نشانه های آنها به طور خلاصه اشاره می نماییم.مهم ترین نشانه های بیماری حنجره از این قرار است:

- سرفه هایی که علت آن در حنجره بوده و همراه با گرفتگی صدا باشد.

- نفس تنگی در ناحیه حنجره که مهمترین نشانه ان ناراحتی تنفس به هنگام عمل دم یا شهیق است.اما اگر ناراحتی تنفس در هنگام عمل بازدم یا زفیر باشد علت نفس تنگی بیشتر مربوط به ریه ها است.

- سر انجام مهم ترین نشانه،گرفتگی یا تغییر که بر حسب علت و شکل آن انواع مختلفی دارد که به برخی از آنها اشاره می نماییم :

صدای خشن : که در لارنژیت مزمن دیده می شود.

صدای گرفته : که در لارنژیت حاد وجود دارد.

صدای دورگه : که معمولاً در فلج طناب صوتی یک طرف وجود دارد.

صدای خفه : که به علت ایجاد تومور در ناحیه حنجره به وجود می آید.

صدای کلفت غیر طبیعی : که در اثر سرطان طناب های صوتی بوجود می آید

صدای خواجوی : که در اشخاص خواجه دیده می شود.در این اشخاص حتی بعد از بلوغ هم تون صدای کودکی در آنها باقی می ماند.

با صدایی : که در اثر سل پیشرفته حاصل می شود.

و اما مهم ترین و شایع ترین بیماری خای حنجره عبارتند از لارنژیت حاد که علت آن در مردان بیشتر استعال دخانیات،صحبت کردن پس از یک زکام (سرماخورگی)،کمبود ویتامین ها در بدنفتغییر فصل ئ نوع شغل می تواند باشد.شروع این بیماری معمولاً با احساس خارش و خشگی در ناحیه حنجره و در برخی موارد با سرفه و دردناکی حنجره هنگام صحبت کردن همراه است.

استراحت در محل گرم و مرطوب،نوشیدن مایعات گرم و پرهیز از غذاهای تند و محرک و پرهیز از صحبت کردن از راه های درمان بهداشتی است.اما درمان دارویی آن باید تحت نظر پزشک انجام شود.

یکی دیگر از بیماری های حنجره تومور های خوش خیم است که شکل های گوناگونی دارد.از شایع ترین این تومورها پولیپ طناب صوتی است که عبارت است از یک توده یا زایده ی کوچک دُم دار می باشد که در کنار طناب صوتی ایجاد می شود.در چنین حالتی صدا ناصداف به گوش می رسد.

از دیگر آسیب های حنجره ندولهای صوتی است که در خوانندگان و افرادی که شغل آنها همراه با صحبت کردن زیاد است به وجود می آید.در ابتدای این بیماری،صدا صاف است ولی به تدریج هنگام صحبت کردن،خستگی صوتی ایجاد شده و در مورد خوانندگان نیز هنگام ایجاد صدای زیر یا اوج،این صدا ناصاف و خش دار می گردد.

قطعات صوتی

  • عنوان
    زمان
  • 23:51

مشخصات

سایر مشخصات

تصاویر

قسمت‌های دیگر

پایگاه قرآن