- 1457
- 1000
- 1000
- 1000
تلاوت تحقیق محمود شحات انور سوره نساء 174 تا آخر، شمس، لیل، ضحی، کوثر
تلاوت تحقیق محمود شحات انور، این تلاوت در سال 2019 در کشور اندونزی اجرا گردیده است.
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُبِینًا﴿174﴾
ای مردم! دلیل آشکاری از طرف پروردگارتان برای شما آمد و نور واضحی بسوی شما فرستادیم. (174)
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِیمًا ﴿175﴾
اما آنها که ایمان به خدا آوردند و به آن (کتاب آسمانی) چنگ زدند به زودی همه را در رحمت و فضل خود وارد خواهد ساخت و در راه راستی به سوی خودش هدایت میکند. (175)
یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلَالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَهُوَ یَرِثُهَا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وَلَدٌ فَإِنْ کَانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَکَ وَإِنْ کَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿176﴾
از تو (درباره ارث خواهران و برادران) سوال میکنند، بگو خداوند حکم کلاله (خواهر و برادر) را برای شما بیان میکند: اگر مردی از دنیا برود که فرزند نداشته باشد و برای او خواهری باشد نصف اموالی را که به جا گذاشته از او (به ارث) میبرد و (اگر خواهری از دنیا برود و وارث او یک برادر باشد) او تمام مال را از آن خواهر به ارث میبرد، در صورتی که (شخص متوفی) فرزند نداشته باشد، و اگر دو خواهر (از متوفی) باقی بماند دو ثلث اموال را میبرند و اگر برادر و خواهر با هم باشند (تمام اموال را میان خود تقسیم میکنند به این ترتیب که) برای هر مذکر دو برابر سهم مؤ نث خواهد بود - خداوند (احکام خود را) برای شما بیان میکند تا گمراه نشوید و خداوند به همه چیز دانا است. (176)
سوره 91: الشمس
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿1﴾
به خورشید و گسترش نور آن سوگند! (1)
وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿2﴾
و به ماه در آن هنگام که بعد از آن در آید (2)
وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿3﴾
و به روز هنگامی که صفحه زمین را روشن سازد (3)
وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا ﴿4﴾
و قسم به شب آن هنگام که صفحه زمین را بپوشاند (4)
وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا ﴿5﴾
و قسم به آسمان و کسی که آسمان را بنا کرده. (5)
وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا ﴿6﴾
و قسم به زمین و کسی که آن را گسترانیده. (6)
وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا ﴿7﴾
و سوگند به نفس آدمی و آن کس که آن را منظم ساخته، (7)
فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ﴿8﴾
سپس فجور و تقوا (شر و خیر) را به او الهام کرده است (8)
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاهَا ﴿9﴾
که هر کس نفس خود را تزکیه کرده، رستگار شده (9)
وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا ﴿10﴾
و آن کس که نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته، نومید و محروم گشته است. (10)
کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوَاهَا ﴿11﴾
قوم ثمود بر اثر طغیان (پیامبرشان را) تکذیب کردند. (11)
إِذِ انْبَعَثَ أَشْقَاهَا ﴿12﴾
آنگاه که شقی ترین آنها بپاخاست. (12)
فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ نَاقَةَ اللَّهِ وَسُقْیَاهَا ﴿13﴾
و فرستاده الهی (صالح) به آنها گفت ناقه خدا را با آبشخورش واگذارید (و مزاحم آن نشوید). (13)
فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَیْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوَّاهَا ﴿14﴾
ولی آنها او را تکذیب نمودند و ناقه را پی کردند و به هلاکت رساندند، لذا پروردگارشان آنها را به خاطر گناهی که مرتکب شده بودند در هم کوبید و سرزمینشان را صاف و مسطح نمود! (14)
وَلَا یَخَافُ عُقْبَاهَا ﴿15﴾
و او هرگز از فرجام این کار بیم ندارد (15)
سوره 92: اللیل
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَى ﴿1﴾
قسم به شب در آن هنگام که جهان را بپوشاند. (1)
وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى ﴿2﴾
و قسم به روز هنگامی که تجلی کند. (2)
وَمَا خَلَقَ الذَّکَرَ وَالْأُنْثَى ﴿3﴾
و قسم به آن کس که جنس مذکر و مؤ نث را آفرید. (3)
إِنَّ سَعْیَکُمْ لَشَتَّى ﴿4﴾
که سعی و تلاش شما مختلف است: (4)
فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى وَاتَّقَى ﴿5﴾
اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد. (5)
وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى ﴿6﴾
و جزای نیک (الهی) را تصدیق کند. (6)
فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَى ﴿7﴾
ما او را در مسیر آسانی قرار میدهیم. (7)
وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى ﴿8﴾
اما کسی که بخل ورزد و از این طریق بینیازی طلبد. (8)
وَکَذَّبَ بِالْحُسْنَى ﴿9﴾
و پاداش نیک (الهی) را تکذیب کند. (9)
فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى ﴿10﴾
ما به زودی او را در مسیر دشواری قرار میدهیم. (10)
وَمَا یُغْنِی عَنْهُ مَالُهُ إِذَا تَرَدَّى ﴿11﴾
و در آن هنگام که (در جهنم یا قبر) سقوط میکند اموالش به حال او سودی نخواهد داشت! (11)
إِنَّ عَلَیْنَا لَلْهُدَى ﴿12﴾
مسلما هدایت کردن بر ما است. (12)
وَإِنَّ لَنَا لَلْآخِرَةَ وَالْأُولَى ﴿13﴾
و دنیا و آخرت از آن ما است. (13)
فَأَنْذَرْتُکُمْ نَارًا تَلَظَّى ﴿14﴾
و من شما را از آتشی که زبانه میکشد بیم میدهم. (14)
لَا یَصْلَاهَا إِلَّا الْأَشْقَى ﴿15﴾
کسی جز بدبخت ترین مردم وارد آن نمیشود. (15)
الَّذِی کَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿16﴾
همان کس که آیات (خدا را) تکذیب کرد و به آن پشت نمود. (16)
وَسَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى ﴿17﴾
و به زودی باتقواترین مردم از آن دور داشته میشود. (17)
الَّذِی یُؤْتِی مَالَهُ یَتَزَکَّى ﴿18﴾
همان کس که مال خود را (در راه خدا) میبخشد تا تزکیه نفس کند. (18)
وَمَا لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِنْ نِعْمَةٍ تُجْزَى ﴿19﴾
و هیچ کس را نزد او حق نعمتی نیست تا بخواهد (به وسیله این انفاق) او را جزا دهد. (19)
إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْأَعْلَى ﴿20﴾
بلکه تنها هدفش جلب رضای پروردگار بزرگ او است. (20)
وَلَسَوْفَ یَرْضَى ﴿21﴾
و به زودی راضی و خشنود میشود. (21)
سوره 93: الضحى
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَالضُّحَى ﴿1﴾
قسم به روز در آن هنگام که آفتاب بر آید (و همه جا را فرا گیرد). (1)
وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَى ﴿2﴾
و سوگند به شب در آن هنگام که آرام گیرد. (2)
مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَى ﴿3﴾
که خداوند هرگز تو را وانگذاشته، و مورد خشم قرار نداده است. (3)
وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولَى ﴿4﴾
و مسلما آخرت برای تو از دنیا بهتر است. (4)
وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى ﴿5﴾
و به زودی پروردگارت آن قدر به تو عطا میکند که خشنود شو (5)
أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى ﴿6﴾
آیا تو را یتیم نیافت و سپس پناه داد؟ (6)
وَوَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدَى ﴿7﴾
و تو را گمشده یافت و هدایت کرد. (7)
وَوَجَدَکَ عَائِلًا فَأَغْنَى ﴿8﴾
و تو را فقیر یافت و بینیاز نمود. (8)
فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿9﴾
حال که چنین است یتیم را تحقیر مکن. (9)
وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿10﴾
و سؤ ال کننده را از خود مران. (10)
وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ ﴿11﴾
و نعمتهای پروردگارت را بازگو کن. (11)
سوره 108: الکوثر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ ﴿1﴾
ما به تو کوثر (خیر و برکت فراوان) عطا کردیم. (1)
فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ ﴿2﴾
اکنون که چنین است برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن. (2)
إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ ﴿3﴾
مسلما دشمن تو ابتر و بلا عقب است. (3)
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُبِینًا﴿174﴾
ای مردم! دلیل آشکاری از طرف پروردگارتان برای شما آمد و نور واضحی بسوی شما فرستادیم. (174)
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِیمًا ﴿175﴾
اما آنها که ایمان به خدا آوردند و به آن (کتاب آسمانی) چنگ زدند به زودی همه را در رحمت و فضل خود وارد خواهد ساخت و در راه راستی به سوی خودش هدایت میکند. (175)
یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلَالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَهُوَ یَرِثُهَا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وَلَدٌ فَإِنْ کَانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَکَ وَإِنْ کَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿176﴾
از تو (درباره ارث خواهران و برادران) سوال میکنند، بگو خداوند حکم کلاله (خواهر و برادر) را برای شما بیان میکند: اگر مردی از دنیا برود که فرزند نداشته باشد و برای او خواهری باشد نصف اموالی را که به جا گذاشته از او (به ارث) میبرد و (اگر خواهری از دنیا برود و وارث او یک برادر باشد) او تمام مال را از آن خواهر به ارث میبرد، در صورتی که (شخص متوفی) فرزند نداشته باشد، و اگر دو خواهر (از متوفی) باقی بماند دو ثلث اموال را میبرند و اگر برادر و خواهر با هم باشند (تمام اموال را میان خود تقسیم میکنند به این ترتیب که) برای هر مذکر دو برابر سهم مؤ نث خواهد بود - خداوند (احکام خود را) برای شما بیان میکند تا گمراه نشوید و خداوند به همه چیز دانا است. (176)
سوره 91: الشمس
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿1﴾
به خورشید و گسترش نور آن سوگند! (1)
وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿2﴾
و به ماه در آن هنگام که بعد از آن در آید (2)
وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿3﴾
و به روز هنگامی که صفحه زمین را روشن سازد (3)
وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا ﴿4﴾
و قسم به شب آن هنگام که صفحه زمین را بپوشاند (4)
وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا ﴿5﴾
و قسم به آسمان و کسی که آسمان را بنا کرده. (5)
وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا ﴿6﴾
و قسم به زمین و کسی که آن را گسترانیده. (6)
وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا ﴿7﴾
و سوگند به نفس آدمی و آن کس که آن را منظم ساخته، (7)
فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ﴿8﴾
سپس فجور و تقوا (شر و خیر) را به او الهام کرده است (8)
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاهَا ﴿9﴾
که هر کس نفس خود را تزکیه کرده، رستگار شده (9)
وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا ﴿10﴾
و آن کس که نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته، نومید و محروم گشته است. (10)
کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوَاهَا ﴿11﴾
قوم ثمود بر اثر طغیان (پیامبرشان را) تکذیب کردند. (11)
إِذِ انْبَعَثَ أَشْقَاهَا ﴿12﴾
آنگاه که شقی ترین آنها بپاخاست. (12)
فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ نَاقَةَ اللَّهِ وَسُقْیَاهَا ﴿13﴾
و فرستاده الهی (صالح) به آنها گفت ناقه خدا را با آبشخورش واگذارید (و مزاحم آن نشوید). (13)
فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَیْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوَّاهَا ﴿14﴾
ولی آنها او را تکذیب نمودند و ناقه را پی کردند و به هلاکت رساندند، لذا پروردگارشان آنها را به خاطر گناهی که مرتکب شده بودند در هم کوبید و سرزمینشان را صاف و مسطح نمود! (14)
وَلَا یَخَافُ عُقْبَاهَا ﴿15﴾
و او هرگز از فرجام این کار بیم ندارد (15)
سوره 92: اللیل
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَى ﴿1﴾
قسم به شب در آن هنگام که جهان را بپوشاند. (1)
وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى ﴿2﴾
و قسم به روز هنگامی که تجلی کند. (2)
وَمَا خَلَقَ الذَّکَرَ وَالْأُنْثَى ﴿3﴾
و قسم به آن کس که جنس مذکر و مؤ نث را آفرید. (3)
إِنَّ سَعْیَکُمْ لَشَتَّى ﴿4﴾
که سعی و تلاش شما مختلف است: (4)
فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى وَاتَّقَى ﴿5﴾
اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد. (5)
وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى ﴿6﴾
و جزای نیک (الهی) را تصدیق کند. (6)
فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَى ﴿7﴾
ما او را در مسیر آسانی قرار میدهیم. (7)
وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى ﴿8﴾
اما کسی که بخل ورزد و از این طریق بینیازی طلبد. (8)
وَکَذَّبَ بِالْحُسْنَى ﴿9﴾
و پاداش نیک (الهی) را تکذیب کند. (9)
فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى ﴿10﴾
ما به زودی او را در مسیر دشواری قرار میدهیم. (10)
وَمَا یُغْنِی عَنْهُ مَالُهُ إِذَا تَرَدَّى ﴿11﴾
و در آن هنگام که (در جهنم یا قبر) سقوط میکند اموالش به حال او سودی نخواهد داشت! (11)
إِنَّ عَلَیْنَا لَلْهُدَى ﴿12﴾
مسلما هدایت کردن بر ما است. (12)
وَإِنَّ لَنَا لَلْآخِرَةَ وَالْأُولَى ﴿13﴾
و دنیا و آخرت از آن ما است. (13)
فَأَنْذَرْتُکُمْ نَارًا تَلَظَّى ﴿14﴾
و من شما را از آتشی که زبانه میکشد بیم میدهم. (14)
لَا یَصْلَاهَا إِلَّا الْأَشْقَى ﴿15﴾
کسی جز بدبخت ترین مردم وارد آن نمیشود. (15)
الَّذِی کَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿16﴾
همان کس که آیات (خدا را) تکذیب کرد و به آن پشت نمود. (16)
وَسَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى ﴿17﴾
و به زودی باتقواترین مردم از آن دور داشته میشود. (17)
الَّذِی یُؤْتِی مَالَهُ یَتَزَکَّى ﴿18﴾
همان کس که مال خود را (در راه خدا) میبخشد تا تزکیه نفس کند. (18)
وَمَا لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِنْ نِعْمَةٍ تُجْزَى ﴿19﴾
و هیچ کس را نزد او حق نعمتی نیست تا بخواهد (به وسیله این انفاق) او را جزا دهد. (19)
إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْأَعْلَى ﴿20﴾
بلکه تنها هدفش جلب رضای پروردگار بزرگ او است. (20)
وَلَسَوْفَ یَرْضَى ﴿21﴾
و به زودی راضی و خشنود میشود. (21)
سوره 93: الضحى
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَالضُّحَى ﴿1﴾
قسم به روز در آن هنگام که آفتاب بر آید (و همه جا را فرا گیرد). (1)
وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَى ﴿2﴾
و سوگند به شب در آن هنگام که آرام گیرد. (2)
مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَى ﴿3﴾
که خداوند هرگز تو را وانگذاشته، و مورد خشم قرار نداده است. (3)
وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولَى ﴿4﴾
و مسلما آخرت برای تو از دنیا بهتر است. (4)
وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى ﴿5﴾
و به زودی پروردگارت آن قدر به تو عطا میکند که خشنود شو (5)
أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى ﴿6﴾
آیا تو را یتیم نیافت و سپس پناه داد؟ (6)
وَوَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدَى ﴿7﴾
و تو را گمشده یافت و هدایت کرد. (7)
وَوَجَدَکَ عَائِلًا فَأَغْنَى ﴿8﴾
و تو را فقیر یافت و بینیاز نمود. (8)
فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿9﴾
حال که چنین است یتیم را تحقیر مکن. (9)
وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿10﴾
و سؤ ال کننده را از خود مران. (10)
وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ ﴿11﴾
و نعمتهای پروردگارت را بازگو کن. (11)
سوره 108: الکوثر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ ﴿1﴾
ما به تو کوثر (خیر و برکت فراوان) عطا کردیم. (1)
فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ ﴿2﴾
اکنون که چنین است برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن. (2)
إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ ﴿3﴾
مسلما دشمن تو ابتر و بلا عقب است. (3)
