مفاهیم آیه منتخب، کارشناس حجت الاسلام حمید محمدی - طرح 1455
حق الناس
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْکُمْ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا ﴿29﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید اموال همدیگر را به ناروا مخورید مگر آنکه داد و ستدى با تراضى یکدیگر از شما [انجام گرفته] باشد و خودتان را مکشید زیرا خدا همواره با شما مهربان است (29)
این آیه قانون کلی اقتصاد اسلامی را برای ما بیان می کند که فقهای اسلام در همه بخش های معاملات به آن استدلال می کنند و از آنجا که این قانون یکی از زیربناهای اقتصاد اسلامی است، بارها در قرآن کریم مورد تأکید واقع شده است.
این قانون اعلام می کند که هرگونه تصرف در مال دیگری، بدون حق و مجوز منطقی و عقلایی ممنوع است. امام صادق (ع) هنگام تلاوت این آیه می فرمودند: کسی که قرض بگیرد و بداند که نمی تواند بازپرداخت نماید، گویی مال باطل خورده است.
امام باقر (ع) نیز در ذیل این آیه می فرمایند: ربا، قمار، کم فروشی و ظلم از مصادیق اکل مال بالباطل است. اینها مصادیقی است که به صورت روشن در لسان ائمه جاری شده است و البته که آیه منحصر در این موارد نیست.
در این آیه واژه باطل در مقابل حق آمده است و هرچیزی که ناحق، بی هدف، بی پایه و بیهوده باشد را باطل می گویند. بنابراین تجاوز، تقلب، غش در معامله و داد و ستدهایی که بر اساس ربا پایه گذاری می شوند، معاملتی که حدود مشخصی ندارند، خرید و فروش وسایل فساد و گناه تحت عنوان کلی باطل قرار می گیرند و هر نوع معامله روی آنها جایز نیست.
تعبیری که در این آیه مشاهده می کنیم، تعبیر خوردن مال است که کنایه از هرگونه تصرف می باشد. خواه به صورت خوردن معمولی، پوشیدن یا سکونت. مگر آنکه تجارتی با رضایت طرفین باشد. نکته قابل توجه بعدی این است که این فقط شامل بازرگانی مصطلح نمی شود. بلکه شامل هرگونه داد و ستدی می شود. پس هرگونه مبادله مالی و تجاری بین مردم رایج است، اگر از روی رضایت بوده و جنبه معقول و منطقی داشته باشد، مجاز است.
در این آیه می فرماید که اموال خودتان را به باطل نخورید که منظور از خودتان دیگران است. این تعبیر به این حقیقت اشاره دارد که اموال همه افراد جامعه، به معنای ثروت واحد است و به هم مرتبط می باشد که هرگونه صلاح و فسادی در آن، به کل جامعه تسری می کند. انشاء الله خداوند همه ما را در مسیر عمل کردن به آیات الهی موفق بدارد.
سؤال امروز:
در آیه 29 سوره نساء، کدام گزینه به عنوان یکی از نشانه های مهر خداوندی به مؤمنان ذکر شده است؟
1-خداوند از مؤمنان می خواهد تنها در تجارتی که رضایت طرفین در آن است، وارد شوند و خود را به هلاکت نیندازند.
2-از آنان می خواهد به کفر و شرک نزدیک نشده و خود را به هلاکت نیندازند.
3-مراقب اموال یکدیگر باشند و زکات خویش را بپردازند.
لطفا پاسخ مورد نظر خود را به سامانه پیامکی 300004444 ارسال فرمایید.
حق الناس
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْکُمْ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا ﴿29﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید اموال همدیگر را به ناروا مخورید مگر آنکه داد و ستدى با تراضى یکدیگر از شما [انجام گرفته] باشد و خودتان را مکشید زیرا خدا همواره با شما مهربان است (29)
این آیه قانون کلی اقتصاد اسلامی را برای ما بیان می کند که فقهای اسلام در همه بخش های معاملات به آن استدلال می کنند و از آنجا که این قانون یکی از زیربناهای اقتصاد اسلامی است، بارها در قرآن کریم مورد تأکید واقع شده است.
این قانون اعلام می کند که هرگونه تصرف در مال دیگری، بدون حق و مجوز منطقی و عقلایی ممنوع است. امام صادق (ع) هنگام تلاوت این آیه می فرمودند: کسی که قرض بگیرد و بداند که نمی تواند بازپرداخت نماید، گویی مال باطل خورده است.
امام باقر (ع) نیز در ذیل این آیه می فرمایند: ربا، قمار، کم فروشی و ظلم از مصادیق اکل مال بالباطل است. اینها مصادیقی است که به صورت روشن در لسان ائمه جاری شده است و البته که آیه منحصر در این موارد نیست.
در این آیه واژه باطل در مقابل حق آمده است و هرچیزی که ناحق، بی هدف، بی پایه و بیهوده باشد را باطل می گویند. بنابراین تجاوز، تقلب، غش در معامله و داد و ستدهایی که بر اساس ربا پایه گذاری می شوند، معاملتی که حدود مشخصی ندارند، خرید و فروش وسایل فساد و گناه تحت عنوان کلی باطل قرار می گیرند و هر نوع معامله روی آنها جایز نیست.
تعبیری که در این آیه مشاهده می کنیم، تعبیر خوردن مال است که کنایه از هرگونه تصرف می باشد. خواه به صورت خوردن معمولی، پوشیدن یا سکونت. مگر آنکه تجارتی با رضایت طرفین باشد. نکته قابل توجه بعدی این است که این فقط شامل بازرگانی مصطلح نمی شود. بلکه شامل هرگونه داد و ستدی می شود. پس هرگونه مبادله مالی و تجاری بین مردم رایج است، اگر از روی رضایت بوده و جنبه معقول و منطقی داشته باشد، مجاز است.
در این آیه می فرماید که اموال خودتان را به باطل نخورید که منظور از خودتان دیگران است. این تعبیر به این حقیقت اشاره دارد که اموال همه افراد جامعه، به معنای ثروت واحد است و به هم مرتبط می باشد که هرگونه صلاح و فسادی در آن، به کل جامعه تسری می کند. انشاء الله خداوند همه ما را در مسیر عمل کردن به آیات الهی موفق بدارد.
سؤال امروز:
در آیه 29 سوره نساء، کدام گزینه به عنوان یکی از نشانه های مهر خداوندی به مؤمنان ذکر شده است؟
1-خداوند از مؤمنان می خواهد تنها در تجارتی که رضایت طرفین در آن است، وارد شوند و خود را به هلاکت نیندازند.
2-از آنان می خواهد به کفر و شرک نزدیک نشده و خود را به هلاکت نیندازند.
3-مراقب اموال یکدیگر باشند و زکات خویش را بپردازند.
لطفا پاسخ مورد نظر خود را به سامانه پیامکی 300004444 ارسال فرمایید.
