- 657
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 26 - فضایل حافظ قرآن
در این برنامه آقای شهریار پرهیزگار به توضیحاتی درمورد فضایل حافظ قرآن می پردازند .
فضیلت حفظ قرآن کریم
برای پی بردن به فضیلت و اهمیت حفظ قرآن کافی است اندکی در احادیث رسیده از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) در اینباره و نیز در سیره عملی ایشان در تعامل با قرآن و اهل آن دقت کنیم. به طور کلی قرآن کریم در نگاه آن بزرگواران از جایگاهی رفیع و منزلتی ویژه برخوردار است و بالتبع مسائل مربوط به آن، از جمله «تلاوت و قرائت، تدبر و عمل به فرامین آن و آموختن و آموزاندن آن» و نیز «حفظ قرآن و در سینه داشتن آن»، مورد سفارش ایشان قرار گرفته است.
به چند نمونه از احادیث مرتبط با حفظ قرآن توجه کنید:
1ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «حَمَلَةُ القُرْآنِ هُمُ المَحْفُوفونَ بِرَحمَةِ اللهِ، المُلَبِّسونَ نُورَ اللهِ، المُعَلِّمونَ کَلامَ اللهِ. مَنْ عاداهُم فَقَدْ عادَی اللهَ و مَنْ والاهُم فَقَدْ والَی اللهَ.»:[1] حافظان قرآن مشمول رحمت خدا، در برکنندگان نور خدا و آموزگاران کلام خدایند. کسی که با آنان دوستی نماید با خدا دوستی نموده و کسی که با آنان دشمنی کند خدا را دشمن داشته است.
2ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «إنَّ اَکْرَمَ العِبادِ إلَی اللهِ بَعْدَ الاَنبیاءِ العُلَماءُ ثُمّ حَمَلَةُ القُرآن. یَخْرُجونَ مِن الدُّنیا کَما یَخْرُجُ الاَنبیاء وَ یَحْشُرونَ مِنْ قُبُورِهِم مَعَ الاَنبیاءِ و یَمُرُّونَ عَلی الصِّراط مَعَ الاَنبیاءِ و یَأخُذونَ ثوابَ الاَنبیاء. فَطوبی لِطالب العِلْمِ و حامِلِ القرآنِ ممّا لَهُم عِندَ اللهِ مِن الکرامَةِ وَ الشَّرَفِ.» [2]: گرامی*ترین بندگان بعد از انبیاء علما و سپس حافظان قرآن هستند. مانند انبیاء از دنیا می*روند، همراه انبیاء از قبرهایشان خارج می*شوند، به همراه انبیاء از صراط می*گذرند و ثواب انبیاء را می*برند. پس خوشا به حال پوینده راه علم و حافظ قرآن، به سبب کرامت و شرافتی که نزد خدا دارند.
3ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «مَنْ اَعْطاهُ اللهُ حِفْظَ کِتابِهِ فَظَنَّ اَنَّ أحَداً اُعْطِیَ أفْضَلَ مِمَّا اُعْطِیَ فَقَدْ غَمَطَ أفْضَلَ النِّعمَةِ.»: [3] هر کس که خداوند حفظ کتابش را به او ببخشد و گمان برد به کسی چیزی بهتر از او داده شده، بافضیلت*ترین نعمت را کوچک شمرده است.
4ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «أغْنَی النَّاسِ حَمَلَةُ القُرآنِ؛ مَنْ جَعَلَهُ اللهُ تَعالی فی جوْفِهِ.»: [4] بی*نیازترین مردم حافظان قرآن هستند؛ همان کسانی که خداوند متعال قرآن را در وجودشان جای داده است.
5ـ* قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «إذا ماتَ حامِلُ القُرآنِ أوحَی اللهُ إلَی الأرضِ أَن لا تَأکُلی لَحْمَهُ. قالَتْ: إلهی کَیفَ آکُلُ لَحْمَهُ و کَلامُکَ فی جَوْفِه.»: [5] هنگامی که حافظ قرآن از دنیا می*رود خدای تبارک و تعالی به زمین وحی می*کند که «گوشت بدن او را نخور.» زمین می*گوید: «پروردگارا، چگونه گوشت او را بخورم در حالی که کلام تو (قرآن) در قلب اوست.»
6ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «لِحاملِ القُرآنِ إذا عَمِلَ بِهِ فَأحَلَّ حَلالَهُ و حَرَّمَ حَرامَهُ شَفْعٌ فی عَشْرَةِ أهْلِ بَیْتِهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ کُلُّهُم قَدْ وَجَبَتْ لَهٌ النّارُ.»:[6] حافظ عامل به قرآن که حلال آن را حلال و حرام آن را حرام می*شمارد فردای قیامت در مورد 10 نفر از بستگانش ـ که همگی آنها اهل آتشند ـ حق شفاعت دارد.
7ـ قال علی (علیه السلام): « اِقرَؤُوا القرآنَ و اسْتَظْهِرُوهُ فإنّ اللّهَ تَعالى لا یُعَذِّبُ قلباً وَعَى القرآنَ. »:[7] قـرآن را تـلاوت کـنـیـد و آن را به خاطر سپارید، زیرا خداوند متعال دلى را که قرآن را در خود دارد عذاب نمى*کند.
8ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): « إنّ الّذى لیسَ فى جَوْفِهِ شیىءٌ مِنَ القرآنِ کَالبیتِ الخرابِ. » : [8] کسى که در درونش چیزى از قرآن نیست، دلش مانند خانه ویران است.
9ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): « مَنْ قَرَأ القرآنَ عن حفظِهِ ثمّ ظَنَّ أنّ اللّهَ تَعالى لا یَغْفِرُهُ فَهو مِمّنِ اسْتَهْزَأ بآیاتِ اللّهِ. »:[9] کـسـى کـه قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند خداى تعالى او را نمی*آمرزد، در شمار کسانى است که آیات الهى را به تمسخر گرفته*اند.
10ـ قال الامام الصادق (علیه السلام): «اَلْحافِظُ للْقرْآنِ الْعامِلُ بِه مَعَ السَّفَرةِ الْکِرامِ الْبَرَرَةِ.»: [10] حافظ قرآن که بدان عمل کند، در آخرت رفیق و همراه فرشتگان و سفیران الهی خواهد بود.
از بیانات نورانی معصومان در این باب
، می*توانیم به برخی از برکات حفظ قرآن پی ببریم؛ از جمله: «قرار گرفتن در پناه رحمت الهی، محشور شدن با انبیاء و همراهی با آنان، برخورداری از بالاترین ثروت فرهنگی (قرآن)، داشتن حق شفاعت در قیامت، ایمنی از عذاب آخرت، آبادانی دل و ...». البته چنانچه در متن شماری از احادیث تأکید شده، شرط این بهره*مندی آن است که حافظ قرآن در جهت عمل به احکام و فرامین آن حرکت کند و کلام وحی همواره نصب العین او باشد. بدیهی است که تنها بسنده کردن به خواندن ظاهری آیات، تمامی این برکات را به دنبال ندارد.
فضیلت حفظ قرآن کریم
برای پی بردن به فضیلت و اهمیت حفظ قرآن کافی است اندکی در احادیث رسیده از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) در اینباره و نیز در سیره عملی ایشان در تعامل با قرآن و اهل آن دقت کنیم. به طور کلی قرآن کریم در نگاه آن بزرگواران از جایگاهی رفیع و منزلتی ویژه برخوردار است و بالتبع مسائل مربوط به آن، از جمله «تلاوت و قرائت، تدبر و عمل به فرامین آن و آموختن و آموزاندن آن» و نیز «حفظ قرآن و در سینه داشتن آن»، مورد سفارش ایشان قرار گرفته است.
به چند نمونه از احادیث مرتبط با حفظ قرآن توجه کنید:
1ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «حَمَلَةُ القُرْآنِ هُمُ المَحْفُوفونَ بِرَحمَةِ اللهِ، المُلَبِّسونَ نُورَ اللهِ، المُعَلِّمونَ کَلامَ اللهِ. مَنْ عاداهُم فَقَدْ عادَی اللهَ و مَنْ والاهُم فَقَدْ والَی اللهَ.»:[1] حافظان قرآن مشمول رحمت خدا، در برکنندگان نور خدا و آموزگاران کلام خدایند. کسی که با آنان دوستی نماید با خدا دوستی نموده و کسی که با آنان دشمنی کند خدا را دشمن داشته است.
2ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «إنَّ اَکْرَمَ العِبادِ إلَی اللهِ بَعْدَ الاَنبیاءِ العُلَماءُ ثُمّ حَمَلَةُ القُرآن. یَخْرُجونَ مِن الدُّنیا کَما یَخْرُجُ الاَنبیاء وَ یَحْشُرونَ مِنْ قُبُورِهِم مَعَ الاَنبیاءِ و یَمُرُّونَ عَلی الصِّراط مَعَ الاَنبیاءِ و یَأخُذونَ ثوابَ الاَنبیاء. فَطوبی لِطالب العِلْمِ و حامِلِ القرآنِ ممّا لَهُم عِندَ اللهِ مِن الکرامَةِ وَ الشَّرَفِ.» [2]: گرامی*ترین بندگان بعد از انبیاء علما و سپس حافظان قرآن هستند. مانند انبیاء از دنیا می*روند، همراه انبیاء از قبرهایشان خارج می*شوند، به همراه انبیاء از صراط می*گذرند و ثواب انبیاء را می*برند. پس خوشا به حال پوینده راه علم و حافظ قرآن، به سبب کرامت و شرافتی که نزد خدا دارند.
3ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «مَنْ اَعْطاهُ اللهُ حِفْظَ کِتابِهِ فَظَنَّ اَنَّ أحَداً اُعْطِیَ أفْضَلَ مِمَّا اُعْطِیَ فَقَدْ غَمَطَ أفْضَلَ النِّعمَةِ.»: [3] هر کس که خداوند حفظ کتابش را به او ببخشد و گمان برد به کسی چیزی بهتر از او داده شده، بافضیلت*ترین نعمت را کوچک شمرده است.
4ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «أغْنَی النَّاسِ حَمَلَةُ القُرآنِ؛ مَنْ جَعَلَهُ اللهُ تَعالی فی جوْفِهِ.»: [4] بی*نیازترین مردم حافظان قرآن هستند؛ همان کسانی که خداوند متعال قرآن را در وجودشان جای داده است.
5ـ* قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «إذا ماتَ حامِلُ القُرآنِ أوحَی اللهُ إلَی الأرضِ أَن لا تَأکُلی لَحْمَهُ. قالَتْ: إلهی کَیفَ آکُلُ لَحْمَهُ و کَلامُکَ فی جَوْفِه.»: [5] هنگامی که حافظ قرآن از دنیا می*رود خدای تبارک و تعالی به زمین وحی می*کند که «گوشت بدن او را نخور.» زمین می*گوید: «پروردگارا، چگونه گوشت او را بخورم در حالی که کلام تو (قرآن) در قلب اوست.»
6ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): «لِحاملِ القُرآنِ إذا عَمِلَ بِهِ فَأحَلَّ حَلالَهُ و حَرَّمَ حَرامَهُ شَفْعٌ فی عَشْرَةِ أهْلِ بَیْتِهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ کُلُّهُم قَدْ وَجَبَتْ لَهٌ النّارُ.»:[6] حافظ عامل به قرآن که حلال آن را حلال و حرام آن را حرام می*شمارد فردای قیامت در مورد 10 نفر از بستگانش ـ که همگی آنها اهل آتشند ـ حق شفاعت دارد.
7ـ قال علی (علیه السلام): « اِقرَؤُوا القرآنَ و اسْتَظْهِرُوهُ فإنّ اللّهَ تَعالى لا یُعَذِّبُ قلباً وَعَى القرآنَ. »:[7] قـرآن را تـلاوت کـنـیـد و آن را به خاطر سپارید، زیرا خداوند متعال دلى را که قرآن را در خود دارد عذاب نمى*کند.
8ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): « إنّ الّذى لیسَ فى جَوْفِهِ شیىءٌ مِنَ القرآنِ کَالبیتِ الخرابِ. » : [8] کسى که در درونش چیزى از قرآن نیست، دلش مانند خانه ویران است.
9ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): « مَنْ قَرَأ القرآنَ عن حفظِهِ ثمّ ظَنَّ أنّ اللّهَ تَعالى لا یَغْفِرُهُ فَهو مِمّنِ اسْتَهْزَأ بآیاتِ اللّهِ. »:[9] کـسـى کـه قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند خداى تعالى او را نمی*آمرزد، در شمار کسانى است که آیات الهى را به تمسخر گرفته*اند.
10ـ قال الامام الصادق (علیه السلام): «اَلْحافِظُ للْقرْآنِ الْعامِلُ بِه مَعَ السَّفَرةِ الْکِرامِ الْبَرَرَةِ.»: [10] حافظ قرآن که بدان عمل کند، در آخرت رفیق و همراه فرشتگان و سفیران الهی خواهد بود.
از بیانات نورانی معصومان در این باب
، می*توانیم به برخی از برکات حفظ قرآن پی ببریم؛ از جمله: «قرار گرفتن در پناه رحمت الهی، محشور شدن با انبیاء و همراهی با آنان، برخورداری از بالاترین ثروت فرهنگی (قرآن)، داشتن حق شفاعت در قیامت، ایمنی از عذاب آخرت، آبادانی دل و ...». البته چنانچه در متن شماری از احادیث تأکید شده، شرط این بهره*مندی آن است که حافظ قرآن در جهت عمل به احکام و فرامین آن حرکت کند و کلام وحی همواره نصب العین او باشد. بدیهی است که تنها بسنده کردن به خواندن ظاهری آیات، تمامی این برکات را به دنبال ندارد.
