- 998
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت22 ، صفات فرعی حروف (2)
جناب آقای پورزرگری در این برنامه به موضوع "صفات فرعی" حروف می پردازد و مروری بر دروس جلسات قبل دارند.
صفات فرعی حروف- صفت صفیر
در لغت صوت شبیه صدای پرنده را گویند و در تجوید ، صدای سوت مانندی است که از سه حرف « ص– س – ز» شنیده می شود. اصولاً «صفیر» یا سوت ، ناشی از تراکم بسیار زیاد مولکول های هوا در عبور از مجرائی بسیار باریک است. صفیر در «ص» قوی تر از «ز» و در «س» از هر دو کمتر است. دلیل آن را نیز در اجتماع صفات اصلی «ص» به ویژه استعلاء و اطباق می دانند و «ز» نیز دارای جهر است.
باید دقت شود که مراد از ذکر صفت صفیر این نیست که هنگام تلفظ این حروف، به ویژه «ص» سوت شدیدی از مخرج حرف شنیده شود! چیزی که در قرائت برخی از قاریان غیر فنّی به گوش می خورد. در مورد «ص» فقط کافی است «س» تلفظ کرده و بدون تکلف در سوت زدن عمدی، فقط حجم «س» را زیاد کنیم. جهت ایجاد تفخیم و پر حجمی در صدا، اصطلاحاً باد در گلو می اندازیم و صدا را کلفت می کنیم!
صفات فرعی حروف – صفت قلقله
«قَلقَلَه» از مهم ترین صفات فرعی است. قلقله در لغت به معنای «جنبش- بیقراری – تحریک» آمده است.
قلقله در اصطلاح تجویدی، عبارتست از : «جنبش مختصر حرف در حال سکون» البته این جنبش نباید به حد حرکت کامل برسد.
حروف قلقله عبارتند از : « ب – ج – د – ط – ق » که در عبارت «قُطبُ جَدّ» جمع آمده اند.
هرگاه این حروف چه در وسط کلمه و چه در آخر آن (هنگام وقف) ساکن شوند، باید کمی در مخرج خود حرکت کنند تا صدای آن ها رها گردد. به عبارت دیگر مرحله «رهش» در این حروف، بدون قلقله صورت نمی گیرد.
مراتب قلقله: اگر حروف قلقله در آخر کلمه قرار داشته باشد (هنگام وقف) ، قلقله آن آشکارتر از زمانی است که همان حرف در وسط کلمه ساکن باشد.
چند مثال:
اَقلامٌ – اَطرافِ – اَبرارَ – اَجداثِ – اَدبارَ
طَریق – مُحیط – نَصیب – بَهیج – بَعید – بِالحَقّ
صفات فرعی حروف- صفت صفیر
در لغت صوت شبیه صدای پرنده را گویند و در تجوید ، صدای سوت مانندی است که از سه حرف « ص– س – ز» شنیده می شود. اصولاً «صفیر» یا سوت ، ناشی از تراکم بسیار زیاد مولکول های هوا در عبور از مجرائی بسیار باریک است. صفیر در «ص» قوی تر از «ز» و در «س» از هر دو کمتر است. دلیل آن را نیز در اجتماع صفات اصلی «ص» به ویژه استعلاء و اطباق می دانند و «ز» نیز دارای جهر است.
باید دقت شود که مراد از ذکر صفت صفیر این نیست که هنگام تلفظ این حروف، به ویژه «ص» سوت شدیدی از مخرج حرف شنیده شود! چیزی که در قرائت برخی از قاریان غیر فنّی به گوش می خورد. در مورد «ص» فقط کافی است «س» تلفظ کرده و بدون تکلف در سوت زدن عمدی، فقط حجم «س» را زیاد کنیم. جهت ایجاد تفخیم و پر حجمی در صدا، اصطلاحاً باد در گلو می اندازیم و صدا را کلفت می کنیم!
صفات فرعی حروف – صفت قلقله
«قَلقَلَه» از مهم ترین صفات فرعی است. قلقله در لغت به معنای «جنبش- بیقراری – تحریک» آمده است.
قلقله در اصطلاح تجویدی، عبارتست از : «جنبش مختصر حرف در حال سکون» البته این جنبش نباید به حد حرکت کامل برسد.
حروف قلقله عبارتند از : « ب – ج – د – ط – ق » که در عبارت «قُطبُ جَدّ» جمع آمده اند.
هرگاه این حروف چه در وسط کلمه و چه در آخر آن (هنگام وقف) ساکن شوند، باید کمی در مخرج خود حرکت کنند تا صدای آن ها رها گردد. به عبارت دیگر مرحله «رهش» در این حروف، بدون قلقله صورت نمی گیرد.
مراتب قلقله: اگر حروف قلقله در آخر کلمه قرار داشته باشد (هنگام وقف) ، قلقله آن آشکارتر از زمانی است که همان حرف در وسط کلمه ساکن باشد.
چند مثال:
اَقلامٌ – اَطرافِ – اَبرارَ – اَجداثِ – اَدبارَ
طَریق – مُحیط – نَصیب – بَهیج – بَعید – بِالحَقّ
