- 859
قرآن ترجمه - جزء بیست و یکم
قرآن ترجمه حجت الاسلام ملکی با صدای محمد حسین سعیدیان و گویندگی علی همت مومیوند
جزء بیست و یک شامل آیات عنکبوت 46 تا آخر، روم، لقمان سجده، احزاب 1تا30 می باشد.
با اهل‌کتاب تنها با بهترین روش، بحث و مناظره کنید، به‌جز با بعضی‌شان که از این ملایمت سوءاستفاده کنند. به آن‌ها بگویید: «هم به قرآنی که بر خودمان فرستاده شده و هم به تورات و انجیلی که بر شما فرستاده شده است، ایمان آورده‌ایم. خداى ما و شما یکى است و در برابرش تسلیمیم.» 46
بر اساس همین تسلیمِ در برابر حقیقت، قرآن را بر تو فرستادیم؛ پس یهودیان و مسیحیان واقعی به آن ایمان می‌آورند. گروهی از بت‌پرست‌ها هم به آن ایمان می‌آورند. فقط بی‌دین‌های لج‌بازند که آیه‌ها و نشانه‌های ما را انکار می‌کنند. 47
تو قبل از نزول قرآن نه اهل خواندن بودی و نه اهل نوشتن؛ وگرنه بهانه‌جوهای یاوه‌گو در وحی‌بودنِ قرآن تردید می‌کردند. 48
این قرآن گردآوری‌شده از کتاب‌های دیگر نیست؛ بلکه آیه‌هایی روشن است، جاگرفته در سینۀ کسانی که معرفت دارند. آیه‌های ما را فقط بدکاران انکار می‌کنند. 49
بت‌پرست‌های بهانه‌جو به‌مسخره می‌گفتند: «چرا از طرف خدا بر او معجزه‌های دیگری فرستاده نشده است؟!» بگو: «اختیار معجزه‌ها، همه، دست خداست. من فقط هشداردهنده‌ای باصراحتم.» 50
همین برایشان کافی نیست که کتابی آسمانی بر تو فرستاده‌ایم که به‌مرور برایشان خوانده میشود؟! به‌یقین، این کتاب سرشار از رحمت و یادآوری برای مردم باایمان است. 51
پیامبر، بگو: «همین بس که خدا بینِ من و شما شاهد باشد. آخر، او از آنچه در آسمان‌ها و زمین است، باخبر است. کسانی که به بت‌ها ایمان بیاورند و خدا را انکار کنند، سرمایۀ عمرشان را باخته‌اند.» 52
به‌مسخره، از تو عذاب فوری می‌خواهند! اگر قرار نبود که هر ملتی مدتی در دنیا زندگی کند، این‌ها حتماً عذاب فوری سراغشان می‌آمد؛ البته در اوج بی‌خبری و یک‌دفعه بالاخره سراغشان خواهد آمد! 53
بله، به‌مسخره از تو عذاب فوری می‌خواهند. جهنم، این قبیل بی‌دین‌ها را حتماً محاصره می‌کند؛ آن‌روزی که عذاب از درودیوار بر آن‌ها ببارد و خدا بگوید: «بچشید همان کارهای زشتی را که دائم مشغولش بودید.» 54و55
بندگان باایمانم! زمینِ من پهناور است. به جایی بروید که با خیال راحت بتوانید فقط مرا بپرستید. 56
البته دنیا گذراست و هرکسی طعم مرگ را می‌چشد. سپس فقط به‌سوی ما برِتان می‌گردانند. 57
آن‌وقت،کسانی را که ایمان آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، در خانه‌هایی بهشتی حتماً جا می‌دهیم که از زیرشان جوی‌ها روان است و در آنجا ماندنی‌اند. خوب پاداشی است پاداش اهل عمل! 58
همان کسانی که صبوری به‌خرج دادند و به خدا توکل کردند. 59
در ضمن، نگران روزی‌تان هم نباشید؛ چه جنبندگان زیادی هستند که قدرت ذخیره‌سازی غذای خود را ندارند. خدا آن‌ها و شما را روزی می‌دهد. او شنوا و داناست. 60
اگر از بت‌پرست‌ها بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده و خورشید و ماه را در خدمتتان گذاشته است، حتماً پاسخ می‌دهند: «خدا.» پس چطور از بندگی‌اش به انحراف کشیده می‌شوند؟!{بت‌پرست‌ها خدا را باور دارند؛ اما خدایان دیگر را هم در مدیریت عالم شریک او می‌دانند.} 61
البته خدا روزیِ هرکه را صلاح بداند، زیاد و کم می‌کند؛ چون خدا هر چیزی را می‌داند. 62
اگر ازآن‌ها بپرسی چه کسی از آسمان برف و باران می‌فرستد تا به‌برکتش زمین را بعد ازمردنش زنده کند،حتماً پاسخ می‌دهند: «خدا.» با این اتمام‌حجت، بگو: «الحمدلله که معترفید!» البته بیشترشان عقلشان را به‌کار نمی‌اندازند. 63
زندگیِ این دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست و زندگیِ سرای آخرت است که زندگی واقعی است. کاش این را می‌دانستند! 64
سوار کشتی که می‌شوند، وقتی به‌خطر می‌افتند، خدا را از تهِ دل صدا می‌زنند؛ اما به‌محض اینکه خدا با رساندنشان به ساحل نجاتشان داد، باز به بت‌پرستی ادامه می‌دهند. 65
بگذار نعمت‌هایی را که به آن‌ها داده‌ایم، ناشکری کنند و خوش باشند! بالاخره خواهند فهمید! 66
مگر نمی‌بینند که مامکه را مکان امن قرار داده‌ایم، باآنکه مردمِ اطرافشان قتل و غارت می‌شوند؟! بااین نعمت باارزش، باز هم به بت‌های هیچ‌وپوچ اعتقاد دارندو نعمتهای خدا را ناشکری می‌کنند؟! 67
چه کسانی ستمکارتر از آن‌هایی‌اند که به خدا نسبتِ دروغ می‌دهند یاحق را که به‌سویشان آمده است، دروغ می‌دانند؟! آیاجهنم جایگاه چنین بی‌دین‌هایی نیست؟! 68
البته کسانی را که در راه ما تلاش می‌کنند، در پیمودن راه‌های کمال و سعادت کمک می‌کنیم. بله، خدا در کنار درستکاران است. 69
سوره روم
به نام خدای بزرگوار مهربان
الف، لام، میم. 1
در نزدیکی‌های مرز عربستان، رومیان از ایرانیان شکست خوردند؛ ولی بعد از این شکست، ظرف چند سالِ آینده پیروز خواهند شد. البته قبل و بعدِ هر پیروزی و شکستی، همه چیز در اختیار خداست. آن روز که رومیان پیروز شوند، مسلمانان هم به‌کمک خدا درجنگ بَدر پیروز می‌شوند و خوشحال. بله، خدا هرکه را بخواهد، کمک می‌کند؛ چون او شکست‌ناپذیرِ مهربان است. 2تا5
خدا وعده‌ای داده که راستِ راست است. خلاف وعده‌اش هم عمل نمی‌کند؛ ولی بیشترِ مردم این حقیقت را نمی‌دانند. 6
این‌ها فقط ظاهری از زندگیِ دنیا را می‌شناسند؛ درحالی‌که دربارۀ آخرت، خودشان را به غفلت زده‌اند. 7
آیا در خلوت خودشان فکر نمی‌کنند که خدا آسمان‌ها و زمین را و آنچه میان آن‌هاست، جز بر اساس حکمت و تا مدتی معیّن نیافریده است؟! بااین‌همه، خیلی از مردم زندگیِ بعد از مرگ و دیدار خدا را باور ندارند! 8
مگر به گوشه‌وکنار دنیا سفر نکرده‌اند تا ببینند آخرعاقبتِ کسانی که قبل از آن‌ها زندگی می‌کرده‌اند، چه شد؟! تازه، آن‌ها قوی‌تر از این‌ها بودند: به کندوکاو زمین پرداختند و بیشتر ازاینکه این‌ها آبادش کنند، آن‌ها آبادش کردند! پیامبرانشان دلیل‌های روشنی برایشان آوردند؛ ولی آن‌ها نپذیرفتند. خدا بنانداشت که به آن‌ها بد کند؛ بلکه خودشان به خودشان بد می‌کردند. 9
آخرعاقبتِ چنین کسانی که کارهای زشت کردند، بد وضعیتی شد؛ برای آنکه آیه‌های خدا را دروغ دانستند و به‌مسخره‌اش گرفتند! {معنای دیگر برای آیه: کسانی که مرتکب کارهای زشت شوند، آخروعاقبتشان این است که کم‌کم آیه‌ها و احکام خدا را تکذیب و تمسخر خواهند کرد.} 10
خدا موجودات را پدید می‌آورَد و بعد از مرگ، دوباره زنده‌شان می‌کند و آن‌وقت فقط به‌سوی او برگردانده می‌شوند. 11
روزی که قیامت برپا شود، گناهکارها سرخورده و درمانده می‌شوند. 12
از بت‌هایی که به‌جای خدا پرستیده بودند، شفاعت‌کننده‌ای برایشان نخواهد بود. آن‌وقت است که دیگر از اعتقاد به بت‌هایشان دست می‌کشند! 13
روزی که قیامت برپا شود، خوبان و بدان اینطور از هم جدا می‌شوند: 14
کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، در باغ‌های سرسبز بهشتی از خوشی در پوست خود نمی‌گنجند! 15
اما کسانی که بی‌دینی کرده‌اند و آیه‌های ما و دیدار آخرت را دروغ دانسته‌اند، برای ماندن در عذاب احضارشان می‌کنند. 16
پاک و منزّه است خدا وقتی از روز وارد شب می‌شوید، ازشب وارد روز می‌شوید، نیمه‌شب و وقتی به وسط ظهر می‌رسید.همچنین، در آسمان‌ها و زمین سپاس مخصوص اوست. 17و18
موجود زنده را از مادّۀ بی‌جان می‌سازد و مادّۀ بی‌جان را از موجود زنده. زمین را بعد از مردنش زنده می‌کند و شما هم همین‌طور از قبرها بیرون آورده می‌شوید. 19
از نشانه‌های او این است که شما را در ابتدا از خاکِ بی‌جان آفرید. بعدش در قدوقامت انسان، به‌سرعت در سراسر زمین پخش شدید. 20
از نشانه‌های او این است که برایتان از نوع خودتان همسرانی آفرید تا در کنارشان به آرامش روحی‌روانی برسید. بینتان هم، محبت و مهربانی انداخت. در رابطۀ زن و مرد، برای مردمی که فکرشان را به‌کار بیندازند، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 21
از نشانه‌های او آفرینش آسمان‌ها و زمین و گوناگونیِ زبان‌ها و رنگ‌های شماست. در این‌همه تنوع، برای افراد خوش‌فهم نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 22
از نشانه‌های اوست خوابتان در شب و نیز کارتان در روز برای به‌دست‌آوردن روزیِ او. در این نظم، برای مردمی که گوش شنوا دارند، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 23
از نشانه‌های او این است: برق آسمان را نشانتان می‌دهد که مایۀ بیم و امیدتان است. از آسمان هم، برف و باران می‌فرستد تا به‌برکتش زمین را بعد از مردنش زنده کند. در این پدیده‌ها، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست برای مردمی که عقلشان را به‌کار می‌اندازند. 24
از نشانه‌هایش این است که آسمان و زمین به‌فرمان او برپاست. بعد، باصدای شیپور قیامت، وقتی فراخوانِ بیرون‌آمدن اززمین بدهد، یک‌دفعه همه از قبرها خارج می‌شوید! 25
هرکه در آسمان‌ها و زمین است، فقط مال اوست و همه گوش‌به‌فرمان اویند. 26
اوست که موجودات را پدید می‌آورد و بعد ازمرگ، دوباره زنده‌شان می‌کند. این کار برایش آسان‌تر است؛چون‌که صفات برتر در آسمان‌ها و زمین مال اوست و او شکست ناپذیرِ کاردرست است. 27
خدا از وضع خودتان برایتان مثالی می‌زند: از بردگانی که در اختیار دارید، آیا هیچ کدامشان را در اموالی که روزی‌تان کرده‌ایم، شریک می‌کنید؟! طوری‌که هر دو حقّ برابر داشته باشید؟! و همان‌قدر از آن‌ها بترسید که از رقیبانتان می‌ترسید؟! هرگز! پس چطور انتظار دارید که خدا از مخلوقاتش، کسی را شریک خود در کاروبار عالم کند؟! آیه‌هایمان را اینطور برای مردمی که عقلشان را به‌کار بیندازند، توضیح می‌دهیم. 28
ولی این‌قبیل بدکارها، با ندانم‌کاری، تابع میل خودشان هستند. چه کسی آن‌هایی را که خدا به‌حال خودشان رها کرده، به راه می‌آورد؟! بله، دیگر هیچ یاوری ندارند! 29
بنابراین با میانه‌روی و نیز با همۀ وجودت، به دین اسلام رو بیاور: با همان سرشتی که خدا مردم را بر اساس آن آفریده است. این سرشتِ خداجو تغییر برنمی‌دارد. این‌ها همان برنامه‌های استواری است که ضامن خوشبختی است؛ ولی بیشترِ مردم این حقیقت را نمی‌دانند! 30
بله، با این حالت به دین رو بیاورید که دارید به‌طرف خدا می‌روید. درحضورش مراقب رفتارتان باشید و نماز را با آدابش بخوانید. جزو بت‌پرست‌ها هم نباشید؛ 31
همان کسانی که با دینشان برخوردِ گزینشی می‌کنند و به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. هر فرقه‌ای به تکه‌ای از دین که انتخاب کرده‌اند، دل خوش کردند. 32
این‌ها، تا مشکلی سراغشان می‌آید، رو به خدا می‌آورند و صدایش می‌زنند؛ اما به‌محض اینکه مشکلشان را برطرف کند، بعضی‌شان باز به بت‌پرستی رو می‌آورند! 33
آخرش، نعمت‌هایی را که به آن‌ها داده‌ایم، ناشکری می‌کنند. خوش باشید! بالاخره خواهید فهمید. 34
مگر فرشته‌ای برایشان فرستاده‌ایم که بت‌پرستی‌شان را توجیه و تأیید کرده باشد؟! 35
وقتی راحتی و رفاهی به این مردم بچشانیم، به آن سرخوش می‌شوند؛ ولی به‌محض اینکه در نتیجۀ کارهای زشتشان سختی و بلایی دامن‌گیرشان شود، سرخورده می‌شوند! 36
مگر نمی‌بینند که خدا روزیِ هرکه را صلاح بداند، زیاد و کم می‌کند؟ در این تقسیم حکیمانۀ روزی، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 37
از این روزیِ خدا، حقّ قوم‌وخویش و فقیر و درراه‌‌مانده راادا کن. این کار برای کسانی که دنبال رضای خدا هستند، بهتر است. آنان همان مردم خوشبخت‌اند. 38
آنچه به‌طمعِ عوضِ بیشتر یا برای راه‌افتادن کارتان به مردم می‌دهید، ازنظر خدا ارزشی ندارد؛ ولی صدقه‌هایی که برای رضای خدا می‌دهید، ارزشمند است. چنین کسانی از درون رشد می‌کنند. 39
خداست که شما را آفریده، بعد روزی‌تان داده است، آنگاه می‌میرانَدتان و سپس روز قیامت زنده‌تان می‌کند. از دست بت‌هایتان چنین کارهایی ساخته است؟! پاک و برتر است خدا از بت‌هایشان. 40
درنتیجۀ گناهانی که مردم مرتکب می‌شوند، انواع بدبختی و بلا درجای‌جایِ دنیا رخ می‌دهد تاخدا سزای برخی کارهای زشتشان را به آن‌ها بچشاند؛ شاید به‌خود بیایند و به‌طرف خدا برگردند. 41
بگو: «به گوشه‌وکنار دنیا سفر کنید و ببینید آخرعاقبتِ کسانی که قبل از شما بوده و بیشترشان بت‌پرست بوده‌اند، چه شد!» 42
با همۀ وجودت به دین استوار اسلام رو بیاور، قبل از آنکه روزی از طرف خدا فرا برسد که برگشت ندارد! در آن روز خوبان و بدان اینطور از هم جدا می‌شوند. 43
کسانی که بی‌دینی کنند، دودش به چشم خودشان می‌رود. کسانی هم که کارِ خوب کنند، بهشت را برای خودشان آماده می‌کنند. 44
این جداشدن برای آن است که خدا مؤمنانِ نیکوکار را از لطف خودش پاداش دهد؛ چون او بی‌دین‌ها را دوست ندارد. 45
از نشانه‌های او این است که بادها را می‌فرستد تا مژده‌رسان بارانِ رحمتش باشند، از فواید بادها به شما بچشاند، کشتی‌ها به‌فرمانش در حرکت باشند، از نعمتهای بیش از اندازۀ خدا بهره‌مند شوید و شاید شکر کنید. 46
پیامبران زیادی به‌سوی قوم‌وقبیله‌هایشان فرستادیم که دلیل‌های روشنی برایشان آوردند. برخی‌شان ایمان نیاوردند. ازاین گناهکارها انتقام گرفتیم و مؤمنان را کمک کردیم؛ چون کمک به مؤمنان به‌عهدۀ ماست. 47
بله، خداست که بادها را می‌فرستد تا ابرها را به حرکت درآورند؛ بعد ابرها را در آسمانِ مناطقی که صلاح بداند، پخش می‌کند و متراکم می‌سازد. دست‌آخر، دانه‌های باران را می‌بینی که از لابه‌لایشان فرو می‌ریزد. به‌محض اینکه خدا بر سر هر گروه از بندگانش که به مصلحت بداند، باران فرو بریزد، آن‌ها خوشحال می‌شوند. 48
قبل از بارش باران بر آن‌ها، بله دقیقاً قبلش، حسابی مأیوس بودند! 49
به آثار رحمت الهی نگاه کن که زمین‌های مرده را چطور زنده می‌کند! بی‌شک، چنین کسی زنده‌کنندۀ مرده‌ها هم هست؛ زیرا او از عهدۀ هر کاری برمی‌آید. 50
اگر باد سوزانی بفرستیم که در نتیجه‌اش مزرعه و باغشان را زرد و پژمرده ببینند، یکسره به ناشکری می‌پردازند. 51
البته تو نه می‌توانی حرفت را برای مرده‌دل‌ها مطرح کنی، نه دعوتت را به جماعتی برسانی که خودشان را به کری زده و به حق پشت کرده‌اند 52
و نه جماعتی را از گمراهی نجات بدهی که خودشان را به کوری زده‌اند؛ بلکه حرفت را به گوش فقط کسانی می‌توانی برسانی که آمادگی پذیرش آیه‌های ما را دارند و در برابر حقیقت تسلیم‌اند. 53
خداست که شما را آفرید، درحالى‌که نوزادی ناتوان بودید. بعدش به شما قوّت جوانى داد و آخرکار، ضعف و پیرى رابر شما مسلط کرد. بله، خدا هرچه بخواهد، می‌آفریند و اوست دانای توانا. 54
روزی که قیامت برپا شود، گناهکارها قسم می‌خورند که جز لحظه‌ای در برزخ نمانده‌اند! در دنیا هم همین‌طور از مسیر حق به انحراف کشیده می‌شدند. 55
ولی کسانی که معرفت و ایمان دارند، می‌گویند: «بر اساس آنچه در کتاب‌های آسمانی آمده بود، شما تا روز قیامت در برزخ مانده‌اید! حالا این است روز قیامت! ولی شما خودتان علم و اعتقادی به آن پیدا نکردید.» 56
آن روز، نه عذرخواهیِ این‌قبیل بدکارها سودی به‌حالشان دارد و نه اجازۀ جبران به آن‌ها داده میشود. 57
واقعاً، در این قرآن از هر مثالی برای راهنمایی مردم استفاده کرده‌ایم. اگر هر آیه و نشانه‌ای برای این بی‌دین‌ها بیاوری، می‌گویند: «فقط دارید بیهوده‌گویی می‌کنید!» 58
بله، بر دل‌های کسانی که خودشان را به نادانی زده‌اند، خدا اینطور مُهر بدبختی و بی‌خبری می‌زند! 59
صبوری کن که وعدۀ خدا حق است. مبادا کسانی که به وعده‌های خدا یقین پیدا نمی‌کنند، شست‌وشوی مغزی‌ات بدهند! 60
سوره لقمان
به نام خدای بزرگوار مهربان
الف، لام، میم. 1
آیه‌هایِ کتاب حکمت‌آموز پیشِ روی شماست 2
که راهنمایی و رحمتی است برای درستکاران؛ 3
همان کسانی که نماز را با آدابش می‌خوانند و صدقه می‌دهند و به آخرت کاملاً یقین دارند. 4
آنان بر مَرکب هدایت خدا سوارندو آنان همان مردم خوشبخت‌اند. 5
عده‌ای از مردم با تهیه و توزیع محصولات مخرّب فرهنگی، مردم ساده‌لوح را از راه خدا به‌در می‌کنند و آیات و احکام الهی را به‌مسخره می‌گیرند. عذابی خفت‌بار نصیب چنین جماعتی میشود! 6
وقتی آیه‌های ما برایشان خوانده شود، با تکبر رو برمی‌گردانند؛ انگار آیه‌هایمان را اصلاً نشنیده‌اند؛ مانند کسانی که گوش‌هایشان سنگین است! پس به عذابی زجرآور مژده‌شان بده! 7
ازطرف دیگر، کسانی که اسلام آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، باغ‌های پُرنازونعمتی در انتظارشان است 8
که آنجا ماندنی‌اند. خدا وعده‌ای داده که راستِ راست است؛ چون او شکست‌ناپذیرِ کاردرست است. 9
آسمان‌ها را با ستون‌هایی نامرئی آفریده است. در زمین نیز کوه‌هایی ریشه‌دار گذاشته تا زمین با لرزه‌های دائمش زندگی‌تان را به‌هم نریزد. خدا گونه‌های جانوری هم در زمین پراکنده است. از آسمان، برف و باران فرستاده‌ایم و با آن، درختان و گیاهان سودمندِ نر و ماده در زمین پرورش داده‌ایم. 10
این است آفرینش خدا! حالا نشانم بدهید کسانی که غیر اویند، یعنی بت‌ها، چه چیزی آفریده‌اند؟! هیچ! بلکه این بت‌پرست‌های بدکار غرق گمراهی‌اند.{مفهوم این جمله این است که قانون جاذبه و قوانین نادیدنیِ فراوانی وجود دارد که مانند ستون‌هایی محکم، زمین و آسمان و کرات و کهکشان‌ها را در مدار خود نگه داشته‌اند؛ طوری‌که آن‌ها بدون برخورد با یکدیگر و بسیار منظم و شگفت‌انگیز در گردش‌اند.} 11
به لقمان حکمت آموختیم که: «خدا را شکر کن»؛ چون هرکه شکر کند، به‌سود خودش شکر می‌کند. هرکه هم ناشکری کند، دودش به چشم خودش می‌رود! آخر، خدا بی‌نیازِ ستودنی است.{قرآن از باورهای عقلی و پندهای اخلاقی و دستورهای فقهی و نیز بصیرت‌های راهگشا، به‌خاطر «محکم»بودنشان با نام «حکمت» یاد می‌کند: یکتاپرستی، خوبی به پدر و مادر، رعایت حقوق مردم و به‌ویژه خویشان، کمک به نیازمندان، پرهیز از اسراف، دوری از بخل، زندگی به‌سبک دین، نکشتن انسان‌های بی‌گناه، پرداختن به یتیمان و... .} 12
لقمان وقتی پسرش را نصیحت می‌کرد، گفت: «گل‌پسرم! به‌جای خدا بت نپرست که بت‌پرستی بد ستمی است.» 13
ما هم به انسان دربارۀ والدینش، به‌ویژه مادرش اینطور سفارش کردیم: «مرا شکر کن. آنان را هم.» مادرش که او را در دوران حاملگی به شکم می‌کشد، هر روز توانش بیش از پیش تحلیل می‌رود و تازه، دو سال هم شیرش می‌دهد. حواستان باشد که به من ختم میشود آخرعاقبتِ همه. 14
اگر سعی کردند چیزهای دیگری را بی‌دلیل به‌جای من بپرستی، اطاعتشان نکن. در زندگی روزمره، با آن‌ها بسیار پسندیده معاشرت کن؛ اما در مسائل دینی، دنبال کسی باش که به درگاه من رو آورده باشد. دست‌آخر، به‌سوی من است برگشتنتان؛ پس شما را از کارهایتان باخبر می‌کنم. 15
لقمان ادامه داد:«گل‌پسرم! به‌اندازۀ ارزنی اگر کاری بکنی، زیر سنگ هم که باشد یادر آسمان‌ها یا در دل زمین، خدا حاضرش می‌کند؛ چون خدا نکته‌سنجِ آگاه است. 16
گل‌پسرم! نماز را با آدابش بخوان و امربه‌معروف کن و نهی‌ازمنکر. در برابر سختی‌هایی که برایت پیش می‌آید، صبوری کن که این نشانۀ ارادۀ قوی است. 17
با بى‌اعتنایى، از مردم رو برنگردان و با سرمستی و قلدری روی زمین راه نرو که خدا هیچ خیال‌بافِ خودپسندی را دوست ندارد. 18
در راه و رفتارت متعادل باش و صدایت را بالا نبر که بلندترینِ صداها عرعرِ خرهاست.» 19
مگر نمی‌بینید که خدا تمام مواد و موجودات را در آسمان‌ها و زمین، در اختیارتان گذاشته و شما را غرقِ نعمتهای ظاهری و باطنیِ خودش کرده است؟!برخى مردم بدون هیچ دلیل عقلی یا الهام درونی یا استناد به کتاب روشنگر آسمانی، دربارۀ یکتاییِ خدا چون‌وچرا می‌کنند. 20
وقتی از آن‌ها خواسته میشود: «از دستورهایی پیروی کنید که خدافرستاده است» جواب می‌دهند: «نه! بلکه ازچیزهایی تقلید می‌کنیم که دیدیم پدرانمان دنبال آن‌اند.» حتی اگر شیطان با این تقلید کورکورانه، به‌طرف آتش سوزان جهنم دعوتشان کرده باشد؟! 21
هرکه خود را با همۀ وجود تسلیم خدا کند و درستکار باشد، به محکم‌ترین دستگیره چنگ زده است. آخرعاقبتِ همۀ کارها هم فقط دست خداست. 22
نکند هرکه بی‌دین شود، بی‌دینی‌اش غصه‌دارت کند! به‌سوی ماست برگشتنشان و ما از کارهایشان باخبرشان می‌کنیم! خدا می‌داند هر آنچه را در دل‌ها می‌گذرد. 23
از دنیای ناچیز برخوردارشان می‌کنیم؛ ولی آخرکار، آن‌ها را به‌طرف عذابی نفس‌گیر می‌کشانیم.{اگر زندگی کافر سراسر رفاه کامل باشد، باز در مقایسه با نعمتهای همیشگیِ آخرت، کم است و اندک. چند سال دنیای محدود و زودگذر کجا و هزاران‌هزار سال آخرتِ ابدی کجا!} 24
اگر از آن‌ها بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده است، حتماً پاسخ می‌دهند: «خدا.» بگو: «الحمدلله که معترفید!» ولی بیشترشان عقلشان را به‌کار نمی‌اندازند. 25
آنچه در آسمان‌ها و زمین است، فقط مال خداست؛ زیرا تنها او بی‌نیازِ ستودنی است. 26
هرچه درخت روی زمین است، به‌فرض، قلم شود و دریاها مرکّب آن و دریاهای زیاد دیگری هم بیاید کمکش، ثبت حقایق عالم پایان نمی‌پذیرد. آخر، خدا شکست‌ناپذیرِ کاردرست است. 27
آفرینش همۀ شما و دوباره‌زنده‌کردنتان، برای خدا به‌آسانیِ آفرینش و دوباره‌زنده‌کردن یک نفر است! او شنوای آگاه است. 28
مگر ندیدی که خدا در طول سال، مدتی شب‌ها را بلند و روزها را کوتاه می‌کند و مدتی روزها را بلند و شب‌ها را کوتاه؟ و اینکه خورشید و ماه را در خدمتتان گذاشته و هر کدامشان برای مدتی معیّن در مدار خود در گردش‌اند؟ و اینکه خدا از کارهایتان آگاه است؟{بلند و کوتاه‌شدنِ تدریجی شب‌ها و روزهای سال، در بیشترِ مناطق کرۀ زمین، جز منطقه‌هایی که روی خط استوا قرار دارند، فصل‌های مختلف سال را پدید می‌آورد. این تغییر، زمینه را آماده می‌کند برای تنوع آب‌وهوایی و رشد گیاهان و درختان و مواد خوراکیِ گوناگون برای ساکنان زمین.} 29
این‌ها دلیل است بر اینکه خدا حق است و بت‌هایی که بت‌پرست‌ها صدا می‌زنند، باطل و اینکه تنها خدا بلندمرتبۀ بزرگ است. 30
مگر ندیدی که کشتی‌ها به‌واسطۀ قوانین فیزیکی و عوامل جوّیِ مقهور خدا در دریاها رفت‌وآمد می‌کنند تا خدا گوشه‌ای از نشانه‌های یکتایی‌اش را نشانتان دهد؟! در این
قدرت‌نمایی، برای هر صبرکنندۀ شکرگزار نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 31
وقتی امواج دریا مانند ابرهایی تیره‌وتار محاصره‌شان کند، خدا را از تهِ دل صدا می‌زنند؛ اما وقتی خدا با رساندنشان به ساحل نجاتشان دهد، فقط عدۀ کمی از آن‌ها به همان حالِ خوشِ توحیدی باقی می‌مانند! البته آیه‌هایمان را جز هر عهد‌شکن نمک‌نشناسی انکار نمی‌کند. 32
مردم! در حضور خدا مراقب رفتارتان باشید. بترسید از روزی که از دست هیچ پدر و مادری برای بچه‌شان کاری ساخته نیست و از دست هیچ بچه‌ای برای پدر و مادرش! وعدۀ خدا حق است. مبادا زندگی دنیا و زرق‌و‌برقش گولتان بزند! مبادا شیطان با وعدۀ آمرزش الهی گولتان بزند! 33
زمان قیامت را فقط خدا می‌داند. اوست که هم برف و باران می‌فرستد و هم دقیق می‌داند که بچه‌ها در شکم مادران چه ویژگی‌هایی دارند. کسی چه می‌داند فرداها چه می‌کند و کسی چه می‌داند کجای عالم می‌میرد! فقط خدا دانای آگاه است. 34
سوره سجده
به نام خدای بزرگوار مهربان
الف، لام، میم. 1
این کتاب بدون شک از طرف صاحب‌اختیار جهانیان فرستاده شده است. 2
ادعا می‌کنند که ساخته‌وپرداختۀ محمد است؟! بگو:«اصلاً! بلکه آن کلام حقی است از طرف خدا» تا مردمی را هشدار دهی که بعد از عیسی هیچ پیامبری به خود ندیده‌اند تا هدایت شوند. 3
خداست که آسمان‌ها و زمین را و آنچه میان آن‌هاست، در طول شش مرحله آفرید. آن‌وقت، بر مقام فرمانرواییِ جهان تکیه زد. علل و عوامل هستی بدون او کاری برایتان نمی‌کنند. پس چرا به‌خودتان نمی‌آیید؟! 4
کار جهان رااز آسمان تا زمین اداره می‌کند.در پایان، همۀ کارها طی مرحله‌ای که به‌اندازۀ هزار سال با حساب شماست،به‌سویش برمی‌گردند و حسابرسی می‌شوند. 5
اوست که دانای پنهان و پیداست و شکست‌ناپذیرِ مهربان؛ 6
همان کسی که هرچه آفریده، به بهترین حالت آفریده. آفرینش انسان را از گِل شروع کرد,7
بقای نسل آدم را هم در چکه‌آبی ناچیز قرار داده است. 8
بعد ازاینکه خلقت هر انسان را کامل کرد، به او جان می‌دهد. برایتان نعمت گوش و چشم و عقل هم گذاشته است تا با آن‌ها حقایق را بفهمید؛ اما حیف که کمتر شکر می‌کنید! 9
منکِران معاد می‌پرسند: «آیا بعد از مردن که در زمین گم‌وگور می‌شویم، باز از نو زنده می‌شویم؟!» اصلاً آن‌ها دیدار خدا را باور ندارند. 10
بگو: «فرشتۀ مرگ که مأمور قبض روحتان است، جانتان را می‌گیرد. بعد، فقط به‌سوی صاحب‌اختیارتان برگردانده می‌شوید.» 11
کاش این گناهکارها را آن‌وقتی می‌دیدی که درمحضر خدا سرافکنده‌اند و التماس می‌کنند: «خدایا، حقایق را دیدیم و شنیدیم. به دنیا برِمان گردان تا کارهای خوب بکنیم. ما دیگر به قیامت یقین پیدا کرده‌ایم.» 12
اگر می‌خواستیم، به هرکسی حتی به شخص بی‌دین توفیق می‌دادیم تا راه درست را برود؛ ولی برنامۀ حتمی‌ام این است که جهنم را از همۀ جنّیان و آدمیانِ بی‌ایمان پر کنم. 13
پس عذاب جهنم را بچشید! چون با بی‌اعتنایی، دیدار امروزتان را فراموش کردید. ما هم فراموشتان کرده‌ایم! بله، عذاب همیشگی را بچشید، به‌سزای کارهای زشتی که می‌کردید. 14
کسانی به آیه‌های ما ایمان واقعی دارند که: وقتی آنان را با آن آیه‌ها به‌خود بیاورند، سجده‌کنان به‌خاک می‌افتند و خدا را بی‌هیچ تکبری، از سرِ سپاس به پاکی یاد می‌کنند.{این یکی از چهار آیۀ سجده‌دار قرآن است که اگر تمام آیه را بخوانی یا بشنوی، لازم است فوراً به سجده بروی. البته جز داشتن مُهر، شرایط دیگر سجدۀ نمازِ واجب، مثل وضو و روبه‌قبله‌بودن و...، در اینجا لازم نیست، هرچند بودنش بهتر است. خوب است در حال سجده، این ذکر را زمزمه کنی: «لا إلٰهَ إلّا اللّٰه حَقّاً حَقّاً. لا إلٰهَ الّا اللّٰه ایماناً وَ تَصدِیقاً. لا إلٰهَ إلّا اللّٰه عُبُودِیةً وَ رِقّاً. سَجَدتُ لَک یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً. لا مُستَنکفاً وَ لا مُستَکبِراً. بَل أنَا عَبدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُستَجیرٌ.»} 15
شب‌ها از بستر گرم‌ونرم برمی‌خیزند و خدا را با بیم و امید صدا می‌زنند. از آنچه به آنان روزی کرده‌ایم هم، در راه خدا هزینه می‌کنند. 16
کسی نمی‌داند چه نعمت‌هایی خارج از تصور برای آنان کنار گذاشته شده است؛ به‌طوری‌که اشک شوق از دیدگان جاری می‌سازد! این پاداش نتیجۀ کارهایی است که می‌کردند. 17
آنانی که مؤمن‌اند، با آن‌هایی که منحرف‌اند، یکی‌اند؟! هرگز یکسان نیستند. 18
کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، جایگاهشان باغ‌هایی پردرخت است و این پذیرایی نتیجۀ کارهایی است که می‌کردند؛ 19
اما کسانی که به راه انحراف رفته‌اند،جایگاهشان آتش است. هر بار بخواهند از آنجا فرار کنند، برِشان می‌گردانند و به آن‌ها می‌گویند: «بچشید عذاب جهنمی را که دروغش می‌دانستید.» 20
البته قبل از عذاب بزرگ‌ترِ آخرت، از عذاب نقدترِ دنیا هم به آن‌ها می‌چشانیم؛ شاید از راه انحراف برگردند. 21
چه کسانی ستمکارتر از آن‌هایی‌اند که وقتی آیه‌های خدا را به آن‌ها یادآوری می‌کنند، از آن رو برمی‌گردانند؟! ما از گناهکارها انتقام می‌گیریم. 22
به موسى کتاب آسمانى دادیم. تردید نکن که او تورات را تحویل گرفت. آن را راهنمای بنى‌اسرائیل قرار داده بودیم. 23
عده‌ای از آنان را برای اینکه صبوری به‌خرج دادند و به آیه‌هایمان یقین پیدا کردند، راهبرانی قرار دادیم که به‌فرمان ما مردم را به خوشبختی می‌رساندند.{امامت، در اینجا، به‌معنای امامت ظاهری و رهبریِ جامعه یا الگوبودن یا راهنمایی در احکام دینی نیست! بلکه به‌معنای هدایت باطنی و امامت ملکوتی و دست‌گیری و رساندن مردم به کمال است؛ یعنی، نه صِرف نشان‌دادن راه، بلکه راه‌بردن و رساندن به سرمنزل مقصود.} 24
البته خدا روز قیامت، در هر چیزی که سرش اختلاف داشتند، بینشان داوری می‌کند. 25
مگر همین برای بیداری مردم کافی نیست که نسل‌های فراوانی را قبل از آن‌ها نابود کردیم و حالا این‌ها دارند روی ویرانه‌های خانه‌های آن‌ها راه می‌روند؟! در همین، عبرت‌هایی هست. پس چرا گوش شنوا ندارند؟! 26
مگر ندیدند که ابرهای بارانی را به‌طرف زمین‌های خشک‌شده روانه می‌کنیم و به‌برکت باران، دوباره سرسبزشان می‌کنیم تا چهارپایانشان و خودشان از آن استفاده کنند؟! پس چرا چشم بینا ندارند؟! 27
به مسلمانان می‌گویند: «اگر راست می‌گویید، این وعدۀ پیروزی‌تان کِی می‌رسد پس؟!» 28
بگو: «روز پیروزی ما، نه ایمان‌آوردن بت‌پرست‌ها سودی به‌حالشان دارد و نه مهلت فرار به آن‌ها داده میشود!» 29
پس اعتنا نکن به آن‌ها و منتظر پیروزی باش. البته آن‌ها هم منتظر شکست تواَند! 30
جزء بیست و یک شامل آیات عنکبوت 46 تا آخر، روم، لقمان سجده، احزاب 1تا30 می باشد.
با اهل‌کتاب تنها با بهترین روش، بحث و مناظره کنید، به‌جز با بعضی‌شان که از این ملایمت سوءاستفاده کنند. به آن‌ها بگویید: «هم به قرآنی که بر خودمان فرستاده شده و هم به تورات و انجیلی که بر شما فرستاده شده است، ایمان آورده‌ایم. خداى ما و شما یکى است و در برابرش تسلیمیم.» 46
بر اساس همین تسلیمِ در برابر حقیقت، قرآن را بر تو فرستادیم؛ پس یهودیان و مسیحیان واقعی به آن ایمان می‌آورند. گروهی از بت‌پرست‌ها هم به آن ایمان می‌آورند. فقط بی‌دین‌های لج‌بازند که آیه‌ها و نشانه‌های ما را انکار می‌کنند. 47
تو قبل از نزول قرآن نه اهل خواندن بودی و نه اهل نوشتن؛ وگرنه بهانه‌جوهای یاوه‌گو در وحی‌بودنِ قرآن تردید می‌کردند. 48
این قرآن گردآوری‌شده از کتاب‌های دیگر نیست؛ بلکه آیه‌هایی روشن است، جاگرفته در سینۀ کسانی که معرفت دارند. آیه‌های ما را فقط بدکاران انکار می‌کنند. 49
بت‌پرست‌های بهانه‌جو به‌مسخره می‌گفتند: «چرا از طرف خدا بر او معجزه‌های دیگری فرستاده نشده است؟!» بگو: «اختیار معجزه‌ها، همه، دست خداست. من فقط هشداردهنده‌ای باصراحتم.» 50
همین برایشان کافی نیست که کتابی آسمانی بر تو فرستاده‌ایم که به‌مرور برایشان خوانده میشود؟! به‌یقین، این کتاب سرشار از رحمت و یادآوری برای مردم باایمان است. 51
پیامبر، بگو: «همین بس که خدا بینِ من و شما شاهد باشد. آخر، او از آنچه در آسمان‌ها و زمین است، باخبر است. کسانی که به بت‌ها ایمان بیاورند و خدا را انکار کنند، سرمایۀ عمرشان را باخته‌اند.» 52
به‌مسخره، از تو عذاب فوری می‌خواهند! اگر قرار نبود که هر ملتی مدتی در دنیا زندگی کند، این‌ها حتماً عذاب فوری سراغشان می‌آمد؛ البته در اوج بی‌خبری و یک‌دفعه بالاخره سراغشان خواهد آمد! 53
بله، به‌مسخره از تو عذاب فوری می‌خواهند. جهنم، این قبیل بی‌دین‌ها را حتماً محاصره می‌کند؛ آن‌روزی که عذاب از درودیوار بر آن‌ها ببارد و خدا بگوید: «بچشید همان کارهای زشتی را که دائم مشغولش بودید.» 54و55
بندگان باایمانم! زمینِ من پهناور است. به جایی بروید که با خیال راحت بتوانید فقط مرا بپرستید. 56
البته دنیا گذراست و هرکسی طعم مرگ را می‌چشد. سپس فقط به‌سوی ما برِتان می‌گردانند. 57
آن‌وقت،کسانی را که ایمان آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، در خانه‌هایی بهشتی حتماً جا می‌دهیم که از زیرشان جوی‌ها روان است و در آنجا ماندنی‌اند. خوب پاداشی است پاداش اهل عمل! 58
همان کسانی که صبوری به‌خرج دادند و به خدا توکل کردند. 59
در ضمن، نگران روزی‌تان هم نباشید؛ چه جنبندگان زیادی هستند که قدرت ذخیره‌سازی غذای خود را ندارند. خدا آن‌ها و شما را روزی می‌دهد. او شنوا و داناست. 60
اگر از بت‌پرست‌ها بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده و خورشید و ماه را در خدمتتان گذاشته است، حتماً پاسخ می‌دهند: «خدا.» پس چطور از بندگی‌اش به انحراف کشیده می‌شوند؟!{بت‌پرست‌ها خدا را باور دارند؛ اما خدایان دیگر را هم در مدیریت عالم شریک او می‌دانند.} 61
البته خدا روزیِ هرکه را صلاح بداند، زیاد و کم می‌کند؛ چون خدا هر چیزی را می‌داند. 62
اگر ازآن‌ها بپرسی چه کسی از آسمان برف و باران می‌فرستد تا به‌برکتش زمین را بعد ازمردنش زنده کند،حتماً پاسخ می‌دهند: «خدا.» با این اتمام‌حجت، بگو: «الحمدلله که معترفید!» البته بیشترشان عقلشان را به‌کار نمی‌اندازند. 63
زندگیِ این دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست و زندگیِ سرای آخرت است که زندگی واقعی است. کاش این را می‌دانستند! 64
سوار کشتی که می‌شوند، وقتی به‌خطر می‌افتند، خدا را از تهِ دل صدا می‌زنند؛ اما به‌محض اینکه خدا با رساندنشان به ساحل نجاتشان داد، باز به بت‌پرستی ادامه می‌دهند. 65
بگذار نعمت‌هایی را که به آن‌ها داده‌ایم، ناشکری کنند و خوش باشند! بالاخره خواهند فهمید! 66
مگر نمی‌بینند که مامکه را مکان امن قرار داده‌ایم، باآنکه مردمِ اطرافشان قتل و غارت می‌شوند؟! بااین نعمت باارزش، باز هم به بت‌های هیچ‌وپوچ اعتقاد دارندو نعمتهای خدا را ناشکری می‌کنند؟! 67
چه کسانی ستمکارتر از آن‌هایی‌اند که به خدا نسبتِ دروغ می‌دهند یاحق را که به‌سویشان آمده است، دروغ می‌دانند؟! آیاجهنم جایگاه چنین بی‌دین‌هایی نیست؟! 68
البته کسانی را که در راه ما تلاش می‌کنند، در پیمودن راه‌های کمال و سعادت کمک می‌کنیم. بله، خدا در کنار درستکاران است. 69
سوره روم
به نام خدای بزرگوار مهربان
الف، لام، میم. 1
در نزدیکی‌های مرز عربستان، رومیان از ایرانیان شکست خوردند؛ ولی بعد از این شکست، ظرف چند سالِ آینده پیروز خواهند شد. البته قبل و بعدِ هر پیروزی و شکستی، همه چیز در اختیار خداست. آن روز که رومیان پیروز شوند، مسلمانان هم به‌کمک خدا درجنگ بَدر پیروز می‌شوند و خوشحال. بله، خدا هرکه را بخواهد، کمک می‌کند؛ چون او شکست‌ناپذیرِ مهربان است. 2تا5
خدا وعده‌ای داده که راستِ راست است. خلاف وعده‌اش هم عمل نمی‌کند؛ ولی بیشترِ مردم این حقیقت را نمی‌دانند. 6
این‌ها فقط ظاهری از زندگیِ دنیا را می‌شناسند؛ درحالی‌که دربارۀ آخرت، خودشان را به غفلت زده‌اند. 7
آیا در خلوت خودشان فکر نمی‌کنند که خدا آسمان‌ها و زمین را و آنچه میان آن‌هاست، جز بر اساس حکمت و تا مدتی معیّن نیافریده است؟! بااین‌همه، خیلی از مردم زندگیِ بعد از مرگ و دیدار خدا را باور ندارند! 8
مگر به گوشه‌وکنار دنیا سفر نکرده‌اند تا ببینند آخرعاقبتِ کسانی که قبل از آن‌ها زندگی می‌کرده‌اند، چه شد؟! تازه، آن‌ها قوی‌تر از این‌ها بودند: به کندوکاو زمین پرداختند و بیشتر ازاینکه این‌ها آبادش کنند، آن‌ها آبادش کردند! پیامبرانشان دلیل‌های روشنی برایشان آوردند؛ ولی آن‌ها نپذیرفتند. خدا بنانداشت که به آن‌ها بد کند؛ بلکه خودشان به خودشان بد می‌کردند. 9
آخرعاقبتِ چنین کسانی که کارهای زشت کردند، بد وضعیتی شد؛ برای آنکه آیه‌های خدا را دروغ دانستند و به‌مسخره‌اش گرفتند! {معنای دیگر برای آیه: کسانی که مرتکب کارهای زشت شوند، آخروعاقبتشان این است که کم‌کم آیه‌ها و احکام خدا را تکذیب و تمسخر خواهند کرد.} 10
خدا موجودات را پدید می‌آورَد و بعد از مرگ، دوباره زنده‌شان می‌کند و آن‌وقت فقط به‌سوی او برگردانده می‌شوند. 11
روزی که قیامت برپا شود، گناهکارها سرخورده و درمانده می‌شوند. 12
از بت‌هایی که به‌جای خدا پرستیده بودند، شفاعت‌کننده‌ای برایشان نخواهد بود. آن‌وقت است که دیگر از اعتقاد به بت‌هایشان دست می‌کشند! 13
روزی که قیامت برپا شود، خوبان و بدان اینطور از هم جدا می‌شوند: 14
کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، در باغ‌های سرسبز بهشتی از خوشی در پوست خود نمی‌گنجند! 15
اما کسانی که بی‌دینی کرده‌اند و آیه‌های ما و دیدار آخرت را دروغ دانسته‌اند، برای ماندن در عذاب احضارشان می‌کنند. 16
پاک و منزّه است خدا وقتی از روز وارد شب می‌شوید، ازشب وارد روز می‌شوید، نیمه‌شب و وقتی به وسط ظهر می‌رسید.همچنین، در آسمان‌ها و زمین سپاس مخصوص اوست. 17و18
موجود زنده را از مادّۀ بی‌جان می‌سازد و مادّۀ بی‌جان را از موجود زنده. زمین را بعد از مردنش زنده می‌کند و شما هم همین‌طور از قبرها بیرون آورده می‌شوید. 19
از نشانه‌های او این است که شما را در ابتدا از خاکِ بی‌جان آفرید. بعدش در قدوقامت انسان، به‌سرعت در سراسر زمین پخش شدید. 20
از نشانه‌های او این است که برایتان از نوع خودتان همسرانی آفرید تا در کنارشان به آرامش روحی‌روانی برسید. بینتان هم، محبت و مهربانی انداخت. در رابطۀ زن و مرد، برای مردمی که فکرشان را به‌کار بیندازند، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 21
از نشانه‌های او آفرینش آسمان‌ها و زمین و گوناگونیِ زبان‌ها و رنگ‌های شماست. در این‌همه تنوع، برای افراد خوش‌فهم نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 22
از نشانه‌های اوست خوابتان در شب و نیز کارتان در روز برای به‌دست‌آوردن روزیِ او. در این نظم، برای مردمی که گوش شنوا دارند، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 23
از نشانه‌های او این است: برق آسمان را نشانتان می‌دهد که مایۀ بیم و امیدتان است. از آسمان هم، برف و باران می‌فرستد تا به‌برکتش زمین را بعد از مردنش زنده کند. در این پدیده‌ها، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست برای مردمی که عقلشان را به‌کار می‌اندازند. 24
از نشانه‌هایش این است که آسمان و زمین به‌فرمان او برپاست. بعد، باصدای شیپور قیامت، وقتی فراخوانِ بیرون‌آمدن اززمین بدهد، یک‌دفعه همه از قبرها خارج می‌شوید! 25
هرکه در آسمان‌ها و زمین است، فقط مال اوست و همه گوش‌به‌فرمان اویند. 26
اوست که موجودات را پدید می‌آورد و بعد ازمرگ، دوباره زنده‌شان می‌کند. این کار برایش آسان‌تر است؛چون‌که صفات برتر در آسمان‌ها و زمین مال اوست و او شکست ناپذیرِ کاردرست است. 27
خدا از وضع خودتان برایتان مثالی می‌زند: از بردگانی که در اختیار دارید، آیا هیچ کدامشان را در اموالی که روزی‌تان کرده‌ایم، شریک می‌کنید؟! طوری‌که هر دو حقّ برابر داشته باشید؟! و همان‌قدر از آن‌ها بترسید که از رقیبانتان می‌ترسید؟! هرگز! پس چطور انتظار دارید که خدا از مخلوقاتش، کسی را شریک خود در کاروبار عالم کند؟! آیه‌هایمان را اینطور برای مردمی که عقلشان را به‌کار بیندازند، توضیح می‌دهیم. 28
ولی این‌قبیل بدکارها، با ندانم‌کاری، تابع میل خودشان هستند. چه کسی آن‌هایی را که خدا به‌حال خودشان رها کرده، به راه می‌آورد؟! بله، دیگر هیچ یاوری ندارند! 29
بنابراین با میانه‌روی و نیز با همۀ وجودت، به دین اسلام رو بیاور: با همان سرشتی که خدا مردم را بر اساس آن آفریده است. این سرشتِ خداجو تغییر برنمی‌دارد. این‌ها همان برنامه‌های استواری است که ضامن خوشبختی است؛ ولی بیشترِ مردم این حقیقت را نمی‌دانند! 30
بله، با این حالت به دین رو بیاورید که دارید به‌طرف خدا می‌روید. درحضورش مراقب رفتارتان باشید و نماز را با آدابش بخوانید. جزو بت‌پرست‌ها هم نباشید؛ 31
همان کسانی که با دینشان برخوردِ گزینشی می‌کنند و به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. هر فرقه‌ای به تکه‌ای از دین که انتخاب کرده‌اند، دل خوش کردند. 32
این‌ها، تا مشکلی سراغشان می‌آید، رو به خدا می‌آورند و صدایش می‌زنند؛ اما به‌محض اینکه مشکلشان را برطرف کند، بعضی‌شان باز به بت‌پرستی رو می‌آورند! 33
آخرش، نعمت‌هایی را که به آن‌ها داده‌ایم، ناشکری می‌کنند. خوش باشید! بالاخره خواهید فهمید. 34
مگر فرشته‌ای برایشان فرستاده‌ایم که بت‌پرستی‌شان را توجیه و تأیید کرده باشد؟! 35
وقتی راحتی و رفاهی به این مردم بچشانیم، به آن سرخوش می‌شوند؛ ولی به‌محض اینکه در نتیجۀ کارهای زشتشان سختی و بلایی دامن‌گیرشان شود، سرخورده می‌شوند! 36
مگر نمی‌بینند که خدا روزیِ هرکه را صلاح بداند، زیاد و کم می‌کند؟ در این تقسیم حکیمانۀ روزی، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 37
از این روزیِ خدا، حقّ قوم‌وخویش و فقیر و درراه‌‌مانده راادا کن. این کار برای کسانی که دنبال رضای خدا هستند، بهتر است. آنان همان مردم خوشبخت‌اند. 38
آنچه به‌طمعِ عوضِ بیشتر یا برای راه‌افتادن کارتان به مردم می‌دهید، ازنظر خدا ارزشی ندارد؛ ولی صدقه‌هایی که برای رضای خدا می‌دهید، ارزشمند است. چنین کسانی از درون رشد می‌کنند. 39
خداست که شما را آفریده، بعد روزی‌تان داده است، آنگاه می‌میرانَدتان و سپس روز قیامت زنده‌تان می‌کند. از دست بت‌هایتان چنین کارهایی ساخته است؟! پاک و برتر است خدا از بت‌هایشان. 40
درنتیجۀ گناهانی که مردم مرتکب می‌شوند، انواع بدبختی و بلا درجای‌جایِ دنیا رخ می‌دهد تاخدا سزای برخی کارهای زشتشان را به آن‌ها بچشاند؛ شاید به‌خود بیایند و به‌طرف خدا برگردند. 41
بگو: «به گوشه‌وکنار دنیا سفر کنید و ببینید آخرعاقبتِ کسانی که قبل از شما بوده و بیشترشان بت‌پرست بوده‌اند، چه شد!» 42
با همۀ وجودت به دین استوار اسلام رو بیاور، قبل از آنکه روزی از طرف خدا فرا برسد که برگشت ندارد! در آن روز خوبان و بدان اینطور از هم جدا می‌شوند. 43
کسانی که بی‌دینی کنند، دودش به چشم خودشان می‌رود. کسانی هم که کارِ خوب کنند، بهشت را برای خودشان آماده می‌کنند. 44
این جداشدن برای آن است که خدا مؤمنانِ نیکوکار را از لطف خودش پاداش دهد؛ چون او بی‌دین‌ها را دوست ندارد. 45
از نشانه‌های او این است که بادها را می‌فرستد تا مژده‌رسان بارانِ رحمتش باشند، از فواید بادها به شما بچشاند، کشتی‌ها به‌فرمانش در حرکت باشند، از نعمتهای بیش از اندازۀ خدا بهره‌مند شوید و شاید شکر کنید. 46
پیامبران زیادی به‌سوی قوم‌وقبیله‌هایشان فرستادیم که دلیل‌های روشنی برایشان آوردند. برخی‌شان ایمان نیاوردند. ازاین گناهکارها انتقام گرفتیم و مؤمنان را کمک کردیم؛ چون کمک به مؤمنان به‌عهدۀ ماست. 47
بله، خداست که بادها را می‌فرستد تا ابرها را به حرکت درآورند؛ بعد ابرها را در آسمانِ مناطقی که صلاح بداند، پخش می‌کند و متراکم می‌سازد. دست‌آخر، دانه‌های باران را می‌بینی که از لابه‌لایشان فرو می‌ریزد. به‌محض اینکه خدا بر سر هر گروه از بندگانش که به مصلحت بداند، باران فرو بریزد، آن‌ها خوشحال می‌شوند. 48
قبل از بارش باران بر آن‌ها، بله دقیقاً قبلش، حسابی مأیوس بودند! 49
به آثار رحمت الهی نگاه کن که زمین‌های مرده را چطور زنده می‌کند! بی‌شک، چنین کسی زنده‌کنندۀ مرده‌ها هم هست؛ زیرا او از عهدۀ هر کاری برمی‌آید. 50
اگر باد سوزانی بفرستیم که در نتیجه‌اش مزرعه و باغشان را زرد و پژمرده ببینند، یکسره به ناشکری می‌پردازند. 51
البته تو نه می‌توانی حرفت را برای مرده‌دل‌ها مطرح کنی، نه دعوتت را به جماعتی برسانی که خودشان را به کری زده و به حق پشت کرده‌اند 52
و نه جماعتی را از گمراهی نجات بدهی که خودشان را به کوری زده‌اند؛ بلکه حرفت را به گوش فقط کسانی می‌توانی برسانی که آمادگی پذیرش آیه‌های ما را دارند و در برابر حقیقت تسلیم‌اند. 53
خداست که شما را آفرید، درحالى‌که نوزادی ناتوان بودید. بعدش به شما قوّت جوانى داد و آخرکار، ضعف و پیرى رابر شما مسلط کرد. بله، خدا هرچه بخواهد، می‌آفریند و اوست دانای توانا. 54
روزی که قیامت برپا شود، گناهکارها قسم می‌خورند که جز لحظه‌ای در برزخ نمانده‌اند! در دنیا هم همین‌طور از مسیر حق به انحراف کشیده می‌شدند. 55
ولی کسانی که معرفت و ایمان دارند، می‌گویند: «بر اساس آنچه در کتاب‌های آسمانی آمده بود، شما تا روز قیامت در برزخ مانده‌اید! حالا این است روز قیامت! ولی شما خودتان علم و اعتقادی به آن پیدا نکردید.» 56
آن روز، نه عذرخواهیِ این‌قبیل بدکارها سودی به‌حالشان دارد و نه اجازۀ جبران به آن‌ها داده میشود. 57
واقعاً، در این قرآن از هر مثالی برای راهنمایی مردم استفاده کرده‌ایم. اگر هر آیه و نشانه‌ای برای این بی‌دین‌ها بیاوری، می‌گویند: «فقط دارید بیهوده‌گویی می‌کنید!» 58
بله، بر دل‌های کسانی که خودشان را به نادانی زده‌اند، خدا اینطور مُهر بدبختی و بی‌خبری می‌زند! 59
صبوری کن که وعدۀ خدا حق است. مبادا کسانی که به وعده‌های خدا یقین پیدا نمی‌کنند، شست‌وشوی مغزی‌ات بدهند! 60
سوره لقمان
به نام خدای بزرگوار مهربان
الف، لام، میم. 1
آیه‌هایِ کتاب حکمت‌آموز پیشِ روی شماست 2
که راهنمایی و رحمتی است برای درستکاران؛ 3
همان کسانی که نماز را با آدابش می‌خوانند و صدقه می‌دهند و به آخرت کاملاً یقین دارند. 4
آنان بر مَرکب هدایت خدا سوارندو آنان همان مردم خوشبخت‌اند. 5
عده‌ای از مردم با تهیه و توزیع محصولات مخرّب فرهنگی، مردم ساده‌لوح را از راه خدا به‌در می‌کنند و آیات و احکام الهی را به‌مسخره می‌گیرند. عذابی خفت‌بار نصیب چنین جماعتی میشود! 6
وقتی آیه‌های ما برایشان خوانده شود، با تکبر رو برمی‌گردانند؛ انگار آیه‌هایمان را اصلاً نشنیده‌اند؛ مانند کسانی که گوش‌هایشان سنگین است! پس به عذابی زجرآور مژده‌شان بده! 7
ازطرف دیگر، کسانی که اسلام آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، باغ‌های پُرنازونعمتی در انتظارشان است 8
که آنجا ماندنی‌اند. خدا وعده‌ای داده که راستِ راست است؛ چون او شکست‌ناپذیرِ کاردرست است. 9
آسمان‌ها را با ستون‌هایی نامرئی آفریده است. در زمین نیز کوه‌هایی ریشه‌دار گذاشته تا زمین با لرزه‌های دائمش زندگی‌تان را به‌هم نریزد. خدا گونه‌های جانوری هم در زمین پراکنده است. از آسمان، برف و باران فرستاده‌ایم و با آن، درختان و گیاهان سودمندِ نر و ماده در زمین پرورش داده‌ایم. 10
این است آفرینش خدا! حالا نشانم بدهید کسانی که غیر اویند، یعنی بت‌ها، چه چیزی آفریده‌اند؟! هیچ! بلکه این بت‌پرست‌های بدکار غرق گمراهی‌اند.{مفهوم این جمله این است که قانون جاذبه و قوانین نادیدنیِ فراوانی وجود دارد که مانند ستون‌هایی محکم، زمین و آسمان و کرات و کهکشان‌ها را در مدار خود نگه داشته‌اند؛ طوری‌که آن‌ها بدون برخورد با یکدیگر و بسیار منظم و شگفت‌انگیز در گردش‌اند.} 11
به لقمان حکمت آموختیم که: «خدا را شکر کن»؛ چون هرکه شکر کند، به‌سود خودش شکر می‌کند. هرکه هم ناشکری کند، دودش به چشم خودش می‌رود! آخر، خدا بی‌نیازِ ستودنی است.{قرآن از باورهای عقلی و پندهای اخلاقی و دستورهای فقهی و نیز بصیرت‌های راهگشا، به‌خاطر «محکم»بودنشان با نام «حکمت» یاد می‌کند: یکتاپرستی، خوبی به پدر و مادر، رعایت حقوق مردم و به‌ویژه خویشان، کمک به نیازمندان، پرهیز از اسراف، دوری از بخل، زندگی به‌سبک دین، نکشتن انسان‌های بی‌گناه، پرداختن به یتیمان و... .} 12
لقمان وقتی پسرش را نصیحت می‌کرد، گفت: «گل‌پسرم! به‌جای خدا بت نپرست که بت‌پرستی بد ستمی است.» 13
ما هم به انسان دربارۀ والدینش، به‌ویژه مادرش اینطور سفارش کردیم: «مرا شکر کن. آنان را هم.» مادرش که او را در دوران حاملگی به شکم می‌کشد، هر روز توانش بیش از پیش تحلیل می‌رود و تازه، دو سال هم شیرش می‌دهد. حواستان باشد که به من ختم میشود آخرعاقبتِ همه. 14
اگر سعی کردند چیزهای دیگری را بی‌دلیل به‌جای من بپرستی، اطاعتشان نکن. در زندگی روزمره، با آن‌ها بسیار پسندیده معاشرت کن؛ اما در مسائل دینی، دنبال کسی باش که به درگاه من رو آورده باشد. دست‌آخر، به‌سوی من است برگشتنتان؛ پس شما را از کارهایتان باخبر می‌کنم. 15
لقمان ادامه داد:«گل‌پسرم! به‌اندازۀ ارزنی اگر کاری بکنی، زیر سنگ هم که باشد یادر آسمان‌ها یا در دل زمین، خدا حاضرش می‌کند؛ چون خدا نکته‌سنجِ آگاه است. 16
گل‌پسرم! نماز را با آدابش بخوان و امربه‌معروف کن و نهی‌ازمنکر. در برابر سختی‌هایی که برایت پیش می‌آید، صبوری کن که این نشانۀ ارادۀ قوی است. 17
با بى‌اعتنایى، از مردم رو برنگردان و با سرمستی و قلدری روی زمین راه نرو که خدا هیچ خیال‌بافِ خودپسندی را دوست ندارد. 18
در راه و رفتارت متعادل باش و صدایت را بالا نبر که بلندترینِ صداها عرعرِ خرهاست.» 19
مگر نمی‌بینید که خدا تمام مواد و موجودات را در آسمان‌ها و زمین، در اختیارتان گذاشته و شما را غرقِ نعمتهای ظاهری و باطنیِ خودش کرده است؟!برخى مردم بدون هیچ دلیل عقلی یا الهام درونی یا استناد به کتاب روشنگر آسمانی، دربارۀ یکتاییِ خدا چون‌وچرا می‌کنند. 20
وقتی از آن‌ها خواسته میشود: «از دستورهایی پیروی کنید که خدافرستاده است» جواب می‌دهند: «نه! بلکه ازچیزهایی تقلید می‌کنیم که دیدیم پدرانمان دنبال آن‌اند.» حتی اگر شیطان با این تقلید کورکورانه، به‌طرف آتش سوزان جهنم دعوتشان کرده باشد؟! 21
هرکه خود را با همۀ وجود تسلیم خدا کند و درستکار باشد، به محکم‌ترین دستگیره چنگ زده است. آخرعاقبتِ همۀ کارها هم فقط دست خداست. 22
نکند هرکه بی‌دین شود، بی‌دینی‌اش غصه‌دارت کند! به‌سوی ماست برگشتنشان و ما از کارهایشان باخبرشان می‌کنیم! خدا می‌داند هر آنچه را در دل‌ها می‌گذرد. 23
از دنیای ناچیز برخوردارشان می‌کنیم؛ ولی آخرکار، آن‌ها را به‌طرف عذابی نفس‌گیر می‌کشانیم.{اگر زندگی کافر سراسر رفاه کامل باشد، باز در مقایسه با نعمتهای همیشگیِ آخرت، کم است و اندک. چند سال دنیای محدود و زودگذر کجا و هزاران‌هزار سال آخرتِ ابدی کجا!} 24
اگر از آن‌ها بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده است، حتماً پاسخ می‌دهند: «خدا.» بگو: «الحمدلله که معترفید!» ولی بیشترشان عقلشان را به‌کار نمی‌اندازند. 25
آنچه در آسمان‌ها و زمین است، فقط مال خداست؛ زیرا تنها او بی‌نیازِ ستودنی است. 26
هرچه درخت روی زمین است، به‌فرض، قلم شود و دریاها مرکّب آن و دریاهای زیاد دیگری هم بیاید کمکش، ثبت حقایق عالم پایان نمی‌پذیرد. آخر، خدا شکست‌ناپذیرِ کاردرست است. 27
آفرینش همۀ شما و دوباره‌زنده‌کردنتان، برای خدا به‌آسانیِ آفرینش و دوباره‌زنده‌کردن یک نفر است! او شنوای آگاه است. 28
مگر ندیدی که خدا در طول سال، مدتی شب‌ها را بلند و روزها را کوتاه می‌کند و مدتی روزها را بلند و شب‌ها را کوتاه؟ و اینکه خورشید و ماه را در خدمتتان گذاشته و هر کدامشان برای مدتی معیّن در مدار خود در گردش‌اند؟ و اینکه خدا از کارهایتان آگاه است؟{بلند و کوتاه‌شدنِ تدریجی شب‌ها و روزهای سال، در بیشترِ مناطق کرۀ زمین، جز منطقه‌هایی که روی خط استوا قرار دارند، فصل‌های مختلف سال را پدید می‌آورد. این تغییر، زمینه را آماده می‌کند برای تنوع آب‌وهوایی و رشد گیاهان و درختان و مواد خوراکیِ گوناگون برای ساکنان زمین.} 29
این‌ها دلیل است بر اینکه خدا حق است و بت‌هایی که بت‌پرست‌ها صدا می‌زنند، باطل و اینکه تنها خدا بلندمرتبۀ بزرگ است. 30
مگر ندیدی که کشتی‌ها به‌واسطۀ قوانین فیزیکی و عوامل جوّیِ مقهور خدا در دریاها رفت‌وآمد می‌کنند تا خدا گوشه‌ای از نشانه‌های یکتایی‌اش را نشانتان دهد؟! در این
قدرت‌نمایی، برای هر صبرکنندۀ شکرگزار نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 31
وقتی امواج دریا مانند ابرهایی تیره‌وتار محاصره‌شان کند، خدا را از تهِ دل صدا می‌زنند؛ اما وقتی خدا با رساندنشان به ساحل نجاتشان دهد، فقط عدۀ کمی از آن‌ها به همان حالِ خوشِ توحیدی باقی می‌مانند! البته آیه‌هایمان را جز هر عهد‌شکن نمک‌نشناسی انکار نمی‌کند. 32
مردم! در حضور خدا مراقب رفتارتان باشید. بترسید از روزی که از دست هیچ پدر و مادری برای بچه‌شان کاری ساخته نیست و از دست هیچ بچه‌ای برای پدر و مادرش! وعدۀ خدا حق است. مبادا زندگی دنیا و زرق‌و‌برقش گولتان بزند! مبادا شیطان با وعدۀ آمرزش الهی گولتان بزند! 33
زمان قیامت را فقط خدا می‌داند. اوست که هم برف و باران می‌فرستد و هم دقیق می‌داند که بچه‌ها در شکم مادران چه ویژگی‌هایی دارند. کسی چه می‌داند فرداها چه می‌کند و کسی چه می‌داند کجای عالم می‌میرد! فقط خدا دانای آگاه است. 34
سوره سجده
به نام خدای بزرگوار مهربان
الف، لام، میم. 1
این کتاب بدون شک از طرف صاحب‌اختیار جهانیان فرستاده شده است. 2
ادعا می‌کنند که ساخته‌وپرداختۀ محمد است؟! بگو:«اصلاً! بلکه آن کلام حقی است از طرف خدا» تا مردمی را هشدار دهی که بعد از عیسی هیچ پیامبری به خود ندیده‌اند تا هدایت شوند. 3
خداست که آسمان‌ها و زمین را و آنچه میان آن‌هاست، در طول شش مرحله آفرید. آن‌وقت، بر مقام فرمانرواییِ جهان تکیه زد. علل و عوامل هستی بدون او کاری برایتان نمی‌کنند. پس چرا به‌خودتان نمی‌آیید؟! 4
کار جهان رااز آسمان تا زمین اداره می‌کند.در پایان، همۀ کارها طی مرحله‌ای که به‌اندازۀ هزار سال با حساب شماست،به‌سویش برمی‌گردند و حسابرسی می‌شوند. 5
اوست که دانای پنهان و پیداست و شکست‌ناپذیرِ مهربان؛ 6
همان کسی که هرچه آفریده، به بهترین حالت آفریده. آفرینش انسان را از گِل شروع کرد,7
بقای نسل آدم را هم در چکه‌آبی ناچیز قرار داده است. 8
بعد ازاینکه خلقت هر انسان را کامل کرد، به او جان می‌دهد. برایتان نعمت گوش و چشم و عقل هم گذاشته است تا با آن‌ها حقایق را بفهمید؛ اما حیف که کمتر شکر می‌کنید! 9
منکِران معاد می‌پرسند: «آیا بعد از مردن که در زمین گم‌وگور می‌شویم، باز از نو زنده می‌شویم؟!» اصلاً آن‌ها دیدار خدا را باور ندارند. 10
بگو: «فرشتۀ مرگ که مأمور قبض روحتان است، جانتان را می‌گیرد. بعد، فقط به‌سوی صاحب‌اختیارتان برگردانده می‌شوید.» 11
کاش این گناهکارها را آن‌وقتی می‌دیدی که درمحضر خدا سرافکنده‌اند و التماس می‌کنند: «خدایا، حقایق را دیدیم و شنیدیم. به دنیا برِمان گردان تا کارهای خوب بکنیم. ما دیگر به قیامت یقین پیدا کرده‌ایم.» 12
اگر می‌خواستیم، به هرکسی حتی به شخص بی‌دین توفیق می‌دادیم تا راه درست را برود؛ ولی برنامۀ حتمی‌ام این است که جهنم را از همۀ جنّیان و آدمیانِ بی‌ایمان پر کنم. 13
پس عذاب جهنم را بچشید! چون با بی‌اعتنایی، دیدار امروزتان را فراموش کردید. ما هم فراموشتان کرده‌ایم! بله، عذاب همیشگی را بچشید، به‌سزای کارهای زشتی که می‌کردید. 14
کسانی به آیه‌های ما ایمان واقعی دارند که: وقتی آنان را با آن آیه‌ها به‌خود بیاورند، سجده‌کنان به‌خاک می‌افتند و خدا را بی‌هیچ تکبری، از سرِ سپاس به پاکی یاد می‌کنند.{این یکی از چهار آیۀ سجده‌دار قرآن است که اگر تمام آیه را بخوانی یا بشنوی، لازم است فوراً به سجده بروی. البته جز داشتن مُهر، شرایط دیگر سجدۀ نمازِ واجب، مثل وضو و روبه‌قبله‌بودن و...، در اینجا لازم نیست، هرچند بودنش بهتر است. خوب است در حال سجده، این ذکر را زمزمه کنی: «لا إلٰهَ إلّا اللّٰه حَقّاً حَقّاً. لا إلٰهَ الّا اللّٰه ایماناً وَ تَصدِیقاً. لا إلٰهَ إلّا اللّٰه عُبُودِیةً وَ رِقّاً. سَجَدتُ لَک یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً. لا مُستَنکفاً وَ لا مُستَکبِراً. بَل أنَا عَبدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُستَجیرٌ.»} 15
شب‌ها از بستر گرم‌ونرم برمی‌خیزند و خدا را با بیم و امید صدا می‌زنند. از آنچه به آنان روزی کرده‌ایم هم، در راه خدا هزینه می‌کنند. 16
کسی نمی‌داند چه نعمت‌هایی خارج از تصور برای آنان کنار گذاشته شده است؛ به‌طوری‌که اشک شوق از دیدگان جاری می‌سازد! این پاداش نتیجۀ کارهایی است که می‌کردند. 17
آنانی که مؤمن‌اند، با آن‌هایی که منحرف‌اند، یکی‌اند؟! هرگز یکسان نیستند. 18
کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای خوب کرده‌اند، جایگاهشان باغ‌هایی پردرخت است و این پذیرایی نتیجۀ کارهایی است که می‌کردند؛ 19
اما کسانی که به راه انحراف رفته‌اند،جایگاهشان آتش است. هر بار بخواهند از آنجا فرار کنند، برِشان می‌گردانند و به آن‌ها می‌گویند: «بچشید عذاب جهنمی را که دروغش می‌دانستید.» 20
البته قبل از عذاب بزرگ‌ترِ آخرت، از عذاب نقدترِ دنیا هم به آن‌ها می‌چشانیم؛ شاید از راه انحراف برگردند. 21
چه کسانی ستمکارتر از آن‌هایی‌اند که وقتی آیه‌های خدا را به آن‌ها یادآوری می‌کنند، از آن رو برمی‌گردانند؟! ما از گناهکارها انتقام می‌گیریم. 22
به موسى کتاب آسمانى دادیم. تردید نکن که او تورات را تحویل گرفت. آن را راهنمای بنى‌اسرائیل قرار داده بودیم. 23
عده‌ای از آنان را برای اینکه صبوری به‌خرج دادند و به آیه‌هایمان یقین پیدا کردند، راهبرانی قرار دادیم که به‌فرمان ما مردم را به خوشبختی می‌رساندند.{امامت، در اینجا، به‌معنای امامت ظاهری و رهبریِ جامعه یا الگوبودن یا راهنمایی در احکام دینی نیست! بلکه به‌معنای هدایت باطنی و امامت ملکوتی و دست‌گیری و رساندن مردم به کمال است؛ یعنی، نه صِرف نشان‌دادن راه، بلکه راه‌بردن و رساندن به سرمنزل مقصود.} 24
البته خدا روز قیامت، در هر چیزی که سرش اختلاف داشتند، بینشان داوری می‌کند. 25
مگر همین برای بیداری مردم کافی نیست که نسل‌های فراوانی را قبل از آن‌ها نابود کردیم و حالا این‌ها دارند روی ویرانه‌های خانه‌های آن‌ها راه می‌روند؟! در همین، عبرت‌هایی هست. پس چرا گوش شنوا ندارند؟! 26
مگر ندیدند که ابرهای بارانی را به‌طرف زمین‌های خشک‌شده روانه می‌کنیم و به‌برکت باران، دوباره سرسبزشان می‌کنیم تا چهارپایانشان و خودشان از آن استفاده کنند؟! پس چرا چشم بینا ندارند؟! 27
به مسلمانان می‌گویند: «اگر راست می‌گویید، این وعدۀ پیروزی‌تان کِی می‌رسد پس؟!» 28
بگو: «روز پیروزی ما، نه ایمان‌آوردن بت‌پرست‌ها سودی به‌حالشان دارد و نه مهلت فرار به آن‌ها داده میشود!» 29
پس اعتنا نکن به آن‌ها و منتظر پیروزی باش. البته آن‌ها هم منتظر شکست تواَند! 30