- 809
قرآن ترجمه - جزء بیست و چهارم
قرآن ترجمه حجت الاسلام ملکی با صدای محمد حسین سعیدیان و گویندگی علی همت مومیوند
جزء بیست و چهارم شامل آیات زمر ٣١ تا آخر، غافر، فصلت ١ تا 46 می باشد.
آن‌وقت در روز قیامت همۀ شما پیش خدا بر سر حقانیتِ همدیگر بگومگو می‌کنید. 31
چه کسانی ستمکارتر از آن‌هایی‌اند که دروغ به خدا می‌بندند و اسلام راستین را که به‌سویشان آمده است، دروغ می‌دانند؟! آیا جایگاه چنین بی‌دین‌هایی در جهنم نیست؟! 32
ولی فقط کسانی که اسلام راستین را به صحنه بیاورند و از عمق جان هم باورش داشته باشند، خودمراقب واقعی‌اند. 33
هرچه دلشان بخواهد، پیش خدا برایشان آماده است. این است پاداش درستکاران! 34
به‌پاس صداقتشان، خدا حتی بدترین کارهایشان را نیست‌و‌نابود می‌کند و پاداششان را هم بر اساس بهترین کارهایشان می‌دهد. 35
آیا خدا کفایت‌کنندۀ بنده‌اش نیست؟! اما بت‌پرست‌ها تو را از غیرخدا می‌ترسانند. هرکه را خدا به‌حال خودش رها کند، هیچ راهبری ندارد 36
و دست هرکه را خدا بگیرد، دیگر کسی او را به بیراهه نمی‌برد. آیا خدا شکست‌ناپذیرِ انتقام‌گیرنده نیست؟! 37
اگر از آن‌ها بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده است، حتماً جواب می‌دهند: «خدا.» بگو: «اگر خدا بخواهد آسیبی به من برساند، به‌نظر شما آیا بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستید، می‌توانند آسیبش را دفع کنند؟! یا اگر بخواهد رحمتی به من برساند، آیا بت‌هایتان می‌توانند جلوی رحمتش را بگیرند؟!» بگو: «خدا برایم بس است؛ چون اهل توکل فقط به او توکل میکنند.» 38
بگو: «مردم! هر کاری از دستتان برمی‌آید، بکنید. من هم به وظیفه‌ام عمل می‌کنم. بالاخره خواهید فهمید که عذاب خوارکنندۀ دنیا سراغ چه کسی می‌آید و عذاب دائمی آخرت یقۀ چه کسی را می‌گیرد!» 39و40
ما این کتاب را برای راهنمایی مردم، حساب‌شده و هدف‌دار بر تو فرستادیم. هرکه به راه راست برود، سودش به جیب خودش می‌رود و هرکه به راه کج برود، دودش به چشم خودش می‌رود. تو همه‌کارۀ آن‌ها نیستی تا به‌زور به‌راهشان بیاوری. 41
خدا جان انسان‌ها را هنگام مرگ و هنگام خواب می‌گیرد. در حالت دوم، جان کسی که مرگش را حتمی کرده است، نگه می‌دارد و جان بقیه را برمی‌گرداند تا آن‌وقتی‌که مرگ حتمی‌شان فرا برسد. در این کار برای مردمی که فکرشان را به‌کار بیندازند، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 42
بت‌پرست‌ها به‌جای خدا بت‌ها را می‌پرستند، به این بهانه که آن‌ها واسطه‌اند! بگو: «حتی اگر بت‌هایتان مالک چیزی نباشند و قدرت تعقل نداشته باشند، باز هم آن‌ها را می‌پرستید؟!» 43
بگو: «شفاعت در اختیار خداست. فرمانروایی آسمان‌ها و زمین فقط در اختیار اوست و سرانجام فقط به‌سوی او برِتان می‌گردانند.» 44
هر وقت از یکتایی خدا یادی به‌میان آید، کسانی که آخرت را باور ندارند، رو ترش میکنند! ولی همین‌که به‌جای خدا از بت‌هایشان یادی شود، خوشحال می‌شوند!{مانند ذکر «لا إله إلّا الله» یا گفتن اینکه «همه چیز دست خداست» یا انجام‌دادن کاری تنها برای رضای خدا یا مؤثرندانستن غیرخدا در هستی.} 45
بگو: «خدایا، ای پدیدآورندۀ آسمان‌ها و زمین، ای دانای پنهان و پیدا، تو خودت بین بندگانت در هر چیزی که سرش اختلاف دارند، داوری می‌کنی.» 46
بدکارها اگر به‌فرض محال، دو برابرِ تمام دارایی‌های زمین راهم داشته باشند، برای رهایی ازعذابِ سختِ روز قیامت هزینه‌اش میکنند! ولی فایده ندارد. تازه، عذاب هایی از طرف خدا برایشان رونمایی می‌شود که اصلاً فکرش را هم نمی‌توانستند بکنند! 47
بله، حقیقت کارهای زشتشان برایشان رو می‌شود و همان عذاب‌هایی به جانشان می‌افتد که مسخره‌اش می‌کردند. 48
وقتی انسان مشکلی برایش پیش بیاید، ما را صدا می‌زند؛ ولی همین‌که از طرف خودمان نعمتی به او مرحمت کنیم، می‌گوید: «این با شمّ اقتصادی خودم گیرم آمده است.» نه، بلکه آزمایشی است از طرف خدا؛ ولی بیشترشان سرّش را نمی‌دانند. 49
کسانی هم که قبل از آن‌ها بودند، همین حرف را می‌زدند؛ ولی آنچه به‌دست آورده بودند، دردی از آن‌ها دوا نکرد! 50
بالاخره نتیجۀ شوم این رفتارهای ناپسند به خودشان برگشت. مردم بدکارِ این زمان هم، نتیجۀ شوم رفتارهای ناپسندشان به‌همین زودی‌ها به خودشان برمی‌گردد و نمی‌توانند حریف خدا بشوند. 51
مگر نمی‌دانند خدا روزیِ هرکه را صلاح بداند، زیاد و کم می‌کند؟! در این تقسیم حکیمانۀ روزی، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست برای مردمِ باایمان. 52
از طرفم بگو: «آی بندگان من که با بی‌دینی و آلودگی به گناهان به خودتان جفا کرده‌اید، از لطف خدا ناامید نشوید: خدا همۀ گناهان را با توبه می‌آمرزد. آخر، فقط اوست آمرزندۀ مهربان,1- {دارم امید عاطفتی از جناب دوست کردم جنایتی و امیدم به عفو اوست} 2- {اما بی‌توبه، همۀ گناهان جز بت‌پرستی را برای هرکه صلاح بداند، می‌آمرزد} 53
و قبل از آنکه عذاب الهی سراغتان بیاید و کسی به فریادتان نرسد، رو به‌سوی خدا کنید و در برابرش سرِ تسلیم فرود بیاورید. 54
قبل از آنکه عذاب الهی در اوج غفلت و یک‌دفعه سراغتان بیاید، از بهترین دینی پیروی کنید که از طرف خدا به‌سویتان فرستاده شده است.» 55
این‌ها را بگو، تا مبادا کسی در قیامت بگوید: «افسوس بر من از کوتاهی‌هایی که در حضور خدا کردم و آیه‌ها و احکام الهی را به‌مسخره گرفتم!» 56
یا بگوید: «اگر خدا راهنمایی‌ام می‌کرد، خودمراقب می‌شدم!» 57
یا وقتی عذاب را ببیند، بگوید: «کاش فرصتی داشتم تا به دنیا برگردم و درستکار بشوم!» 58
چرا، آیه‌ها و نشانه‌هایم سراغت آمد؛ ولی آن‌ها را دروغ دانستی و تکبر کردی و بی‌دین شدی. 59
روز قیامت کسانى را که به خدا دروغ بسته‌اند، روسیاه مى‌بینى. جایگاه چنین متکبرانی در جهنم نیست؟! 60
خدا کسانی را که مراقب رفتارشان بودند، به‌خاطر چنین سعادتی که نصیبشان شده، نجات می‌دهد. نه از بیرون آسیب می‌بینند و نه از درون غصه می‌خورند. 61
خدا آفرینندۀ هر چیزی است و او همه‌کارۀ موجودات است. 62
کلیدهای گنج‌های آسمان‌ها و زمین در اختیار اوست و کسانی که این قبیل آیه‌ها و نشانه‌های خدا را انکار میکنند، سرمایۀ عمرشان را باخته‌اند. 63
بگو: «آن‌وقت به من دستور می‌دهید که جز خدا را بپرستم، ای نادان‌ها؟!» 64
به تو و به تک‌تک پیامبران قبل از تو این‌طور وحی شده است: «اگر بت بپرستی، کارهایت هدر می‌رود و سرمایۀ عمرت را می‌بازی! 65
بلکه فقط خدا را بپرست و شکرگزار باش.» 66
بت‌پرست‌ها بزرگیِ خدا را آن‌طورکه بایدوشاید نشناخته‌اند و حال آنکه روز قیامت، زمین یکسره در مشت اوست و بساط آسمان‌ها به‌دست قدرت او برچیده می‌شود! بله، خدا پاک و برتر است از بت‌هایشان. 67
در شیپور قیامت می‌دمند. پس هرکه در آسمان‌ها و زمین است، درجا جان می‌دهد! جز هر آنکه خدا بخواهد. آن‌وقت بار دیگر در آن می‌دمند. یک‌دفعه همه‌شان بلند می‌شوند و مات‌ومبهوت نگاه میکنند. 68
صحنۀ محشر با نور خدا روشن می‌شود. کتاب به‌میان می‌آید و پیامبران و شاهدانِ اعمال را حاضر میکنند. آن‌وقت منصفانه و بی‌آنکه به آن‌ها ستم شود، بینشان داوری می‌شود؛{این کتاب مانند کتاب‌های رایج بین ما نیست؛ بلکه همان کتابِ علم خداست که شرق و غرب عالم را فراگرفته و تغییر و تحریف در آن، راه ندارد و همۀ موجودات و حرکت‌های آفرینش در آن ثبت و ضبط است. شاید این همان «لوح محفوظ»، «اُمّ‌الکتاب»، «امام مبین»، «کتاب» و «کتاب مکنون» است که در آیه‌های دیگر آمده‌اند} 69
چون کارهای هرکس را به‌طور کامل به او پس می‌دهند. تازه، خدا بهتر می‌داند که چه میکنند. 70
بی‌دین‌ها را گروه‌گروه به‌طرف جهنم روانه میکنند. وقتی به نزدیکش می‌رسند، درهایش باز می‌شود و نگهبانانش از آن‌ها می‌پرسند: «مگر پیامبرانی از جنس خودتان برای شما نیامدند که آیه‌های خدا را برایتان بخوانند و دیدار امروزتان را به شما هشدار بدهند؟!» پاسخ می‌دهند: «چرا، ولی باور نکردیم. الان هم دیگر وعدۀ عذاب دربارۀ ما بی‌دین‌ها حتمی شده.» 71
به آن‌ها گفته می‌شود: «به طبقه‌های جهنم وارد شوید که همیشه در جهنم ماندنی هستید و بد جایی است جایگاه متکبران!» 72
کسانی راهم که درحضور خدا مراقب رفتارشان بوده‌اند،گروه‌گروه به‌طرف بهشت بدرقه میکنند.وقتی به آنجا می‌رسند، درحالی‌که درهایش بازاست، باصحنه‌ای شگفت انگیز روبه‌رو می‌شوند. نگهبانانش به آنان می‌گویند: «سلام بر شما. خوش آمدید! وارد بهشت شوید که در اینجا ماندنی هستید.» 73
بهشتیان می‌گویند: «خدا را سپاس که به وعده‌اش دربارۀ ما وفا کرد و سرزمین بهشت را برای ما به‌یادگار گذاشت تا در هر نقطه‌اش که بخواهیم، بمانیم. خوب پاداشی است پاداش اهل عمل!» 74
آن روز، فرشتگان را می‌بینی که به دور مسند فرمانرواییِ جهان حلقه زده‌اند و خدا را از سرِ سپاس، به پاکی یاد میکنند. حال که داوری عادلانه بین همه تمام شد، فرشتگان و بهشتیان می‌گویند: الحمد لله ربّ العالمین 75
سوره غافر
به نام خدای بزرگوار مهربان
حا، میم. 1
این کتاب فرستادۀ خدای شکست‌ناپذیرِ داناست 2
که آمرزندۀ گناه است و توبه‌پذیر و مجازاتش شدید است و نعمت‌هایش مستمر. معبودی جز او نیست و به او ختم می‌شود آخرعاقبتِ همه. 3
غیر از بی‌دین‌ها، کسی در آیه‌های خدا چون‌وچرا نمى‌کند. پس پیشرفت‌های مادی‌شان در سرزمین‌های دیگر، مبادا تحت تأثیرت قرار بدهد! 4
قبلشان قوم نوح و بعدشان گروه‌های مخالفِ دیگر، پیامبران را دروغگو دانستند. هر ملتی توطئه می‌کردند پیامبرشان را از هر راهی محدود کنند و با حرف‌های بیهوده جاروجنجال راه می‌انداختند تا با آن، حقیقت را پایمال کنند. لذا گریبانشان را گرفتم! خب، چطور بود مجازات من؟! 5
وعدۀ خدا دربارۀ بی‌دین‌ها این‌طور حتمی شده است که آن‌ها جهنمی باشند. 6
فرشتگانی که ادارۀ جهان را به‌عهده دارند و فرشتگان مقربی که جزو حلقۀ نزدیکِ اداره‌کنندگان جهان‌اند، خدا را از سرِ سپاس به پاکی یاد میکنند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان این‌طور آمرزش می‌خواهند: «خدایا، رحمت و علم بی‌پایانت همه چیز را فرا گرفته. پس بیامرز کسانی را که توبه میکنند و دنباله‌روِ راهت هستند و از عذاب سوزان جهنم حفظشان کن. 7
خدایا، آنان را با هرکدام از پدر و مادر و همسر و بچه‌هایشان که شایسته‌اند، واردباغ‌های همیشه‌سبزی کن که به آنان وعده داده‌ای. آخر، تو شکست‌ناپذیرِ کاردرستی. 8
همچنین، از سختی‌های قیامت حفظشان کن. آن روز به آن‌هایی که از بدی‌ها حفظشان کنی، حسابی لطف کرده‌ای و این است آن کامیابی بزرگ!» 9
به بی‌دین‌ها هم خطاب می‌شود: «نفرت خدا از شما به‌مراتب شدیدتر است از نفرت شما از خودتان! چون در دنیا به ایمان دعوت می‌شدید؛ ولی باور نمی‌کردید.» 10
آن‌ها در جهنم می‌گویند: «خدایا، دو بار جانمان را گرفتی و دو بار زنده‌مان کردی. دیگر معاد را باور کردیم و به گناهانمان معترفیم. حالا، راهی هست برای خروج؟»{دو میراندن: در پایان زندگی دنیایی و در پایان زندگی برزخی. دو زنده‌کردن: در ابتدای زندگی برزخی و در ابتدای قیامت.} 11
به آن‌ها می‌گویند: «به‌هیچ‌وجه! چون‌که در دنیا هر وقت از یکتاییِ خدا یادی به‌میان می‌آمد، باور نمی‌کردید؛ اما وقتی به‌جایش حرفی از بت‌ها بود، باورتان می‌شد! پس قضاوت دربارۀ شما با خدای بلندمرتبه و بزرگ است.» 12
هم‌اوست که آیه‌ها و معجزه‌هایش را نشانتان می‌دهد و برایتان از آسمان رزق‌وروزی می‌فرستد؛ ولی جز آنکه به‌طرف خدا رو می‌آورد، کسی به‌خود نمی‌آید. 13
پس خدا را از ته دل عبادت کنید؛ هرچند بی‌دین‌ها خوششان نیاید. 14
اعلا مراتب کمال را خدا دارد، ادارۀ جهان دست اوست و روح را به‌فرمان خودش بر هرکس از بندگانش که شایسته بداند، می‌فرستد تا مردم را دربارۀ روز دیدار خدا هشدار بدهد{روح موجودی برتر از همۀ فرشتگان.} 15
همان روزی که حقیقتِ همگان رو می‌شود و چیزی از آن‌ها برای خدا پوشیده نمی‌ماند. او می‌پرسد: «امروز فرمانروایی در اختیار کیست؟» و خودش پاسخ می‌دهد: «در اختیار خدای یگانۀ مسلط بر همه.» 16
امروز هرکسی به‌سزای کارهایش جزا داده می‌شود. ذره‌ای ستم در کار نیست امروز؛ چون خدا به‌سرعت حسابرسی می‌کند. 17
آن‌ها را از روز نزدیک قیامت بترسان؛ همان وقت که جان‌ها به گلو می‌رسد، درحالی‌که از شدت غم‌وغصه خود‌خوری میکنند! بدکارها نه رفیق دلسوزی دارند و نه شفاعت کننده‌ای که حرفش خریدار داشته باشد! 18
خدا خیانت چشم‌ها و مخفی‌کاری دل‌ها را می‌داند. 19
او به‌حق داوری می‌کند؛ ولی بت‌هایی که آن‌ها به‌جای خدا صدایشان می‌زنند، اصلاً چیزی از داوری سرشان نمی‌شود. بله، تنها خدا شنوای بیناست. 20
مگر به گوشه‌وکنار دنیا سفر نکرده‌اند تا ببینند آخرعاقبتِ کسانی که قبل از آن‌ها زندگی می‌کرده‌اند، چه شد؟! روی زمین، آن‌ها خیلی قوی‌تر و پیشرفته‌تر از این‌ها بودند. خدا هم به‌سزای گناهانشان گیرشان انداخت و در برابر خدا حمایت‌کننده‌ای نداشتند. 21
این عذاب برای آن بود که پیامبرانشان دلیل‌های روشنی برایشان آوردند؛ ولی آن‌ها نپذیرفتند. خدا هم گریبانشان را گرفت. آخر، او نیرومند است و مجازاتش شدید. 22
موسی را با معجزه‌هایمان و منطق واضح به‌سوی فرعون و هامان و قارون فرستادیم. ولی آن‌ها گفتند: «او جادوگری است حسابی دروغگو.» 23و24
وقتی موسی از طرف ما حقیقت را برایشان آورد، گفتند: «از مؤمنان همراهش، مردانشان را بکشید و زنانشان را برای بهره‌کشی نگه دارید.» نقشۀ چنین بی‌دین‌هایی جز نقشی بر آب نیست.{قبل از به‌دنیاآمدن حضرت موسی(ع)، فرعونیان تصمیم گرفتند پسران بنی‌اسرائیل را بکشند تا نجات‌دهنده‌شان از بین برود. بعد از شکست ساحران هم، خواستند تمام مردان و پسران بنی‌اسرائیل را بکشند و زنانشان (زن و دختر) را برای بهره‌کشی نگه دارند.} 25
فرعون هم گفت:«بگذارید تا موسی راهم بکشم و او هرچه می‌خواهد، خدایش را برای نجات خودش صدا بزند! چون من می‌ترسم که او دینتان را تغییر بدهد یا سرزمینتان را به فساد و فتنه بکشاند.» 26
موسی گفت: «از شرّ هر متکبری که روز حساب را باور ندارد، به صاحب‌اختیار خودم و شما پناه می‌برم.» 27
در این میان، مردی مؤمن از خاندان فرعون که ایمانش را مخفی می‌کرد، گفت: «می‌خواهید کسی را به جرم این بکشید که می‌گوید: ’صاحب‌اختیارم خداست‘، حال آنکه از طرف خدا برای شما دلیل‌های روشن آورده است؟! گیرم دروغگو باشد، دروغش رسوایش می‌کند؛ اما اگر راستگو باشد، لااقل قسمتی از عذاب‌هایی که به شما وعده می‌دهد، سرتان می‌آید! چون خدا زیاده‌خواهان دروغگو را به سرمنزل مقصود نمی‌رساند. 28
آی قوم من، امروز در این سرزمین حکومت دست شماست و شما بر اوضاع مسلّطید؛ اما اگر عذاب الهی سراغمان بیاید،چه کسی از ما حمایت خواهد کرد؟!» فرعون گفت: «شما را فقط به چیزی توصیه می‌کنم که به‌صلاحتان می‌دانم و راه صواب را نشانتان می‌دهم و بس!» 29
آن مرد مؤمن ادامه داد: «آی قوم من، می‌ترسم از دچارشدنتان به سرنوشتی که برسر گروه‌های مخالف آمده است؛ 30
همان‌که بر سر قوم نوح و عاد و ثمود و اقوام بعد از آن‌ها آمد. البته خدا قصد کوچک‌ترین ظلمی به بندگانش ندارد. 31
آی قوم من، می‌ترسم از وضعیتتان در روز قیامت که صدا به صدا نمی‌رسد! 32
همان روزی که پشت می‌کنید و پا به فرار می‌گذارید؛ ولی در برابر خدا پشت‌وپناهی ندارید. بله، هرکه را خدا به‌حال خودش رها کند، هیچ راهبری ندارد. 33
البته یوسف هم، قبل از این برایتان دلیل‌های روشن آورد؛ ولی شما در آنچه او برایتان آورده بود، دائم در شک بودید. وقتی هم از دنیا رفت، مدعی شدید خدا هرگز بعد از او پیامبری نمی‌فرستد! خدا شکاک‌های هدردهندۀ نعمت را این‌طور به‌حال خودشان رها می‌کند؛ 34
همان کسانی که دربارۀ آیه‌های خدا چون‌وچرا می‌کردند، بی‌آنکه هیچ دلیلی در اختیارشان باشد. این کار، هم از نظر خدا و هم از نظر مؤمنان خیلی نفرت‌انگیز و ناپسند است. بر دل هر متکبر زورگویی خدا این‌طور مُهر بدبختی و بی‌خبری می‌زند.» 35
فرعون به وزیر خود گفت: «هامان، برای تحقیقِ بیشتر رصدخانه‌ای بزرگ برای من بساز؛ بلکه با آن از اوضاع فلکی مطلع بشوم و با آنکه فکر می‌کنم موسی دروغگو باشد، از خدایش اطلاعاتی به‌دست بیاورم.» کارهای زشت فرعون در نظرش این‌طور رنگ‌ولعاب داده شد و از راه خدا بازماند. نقشۀ فرعون جز نقشی بر آب نبود. 36و37
آن مرد مؤمن ادامه داد: «آی قوم من، دنبال من بیایید تا راه صواب را نشانتان بدهم. 38
آی قوم من، زندگی این دنیا متاعی زودگذر و ناچیز است و فقط آخرت سرای ماندنی است. 39
آن‌هایی که کار بدی بکنند، جز به‌مانندش مجازات نمی‌بینند و آنانی که کار خوبی بکنند، چه مرد باشند چه زن، به‌شرط باایمان‌بودن، وارد بهشت می‌شوند و در آنجا از روزیِ فراوان بهره‌مند می‌شوند. 40
آی قوم من، چه شده که من به‌سوی نجات دعوتتان می‌کنم و شما به‌سوی آتش دعوتم می‌کنید؟! 41
شما دعوتم می‌کنید که منکر خدای واحد شوم و چیزهایی را به‌جایش بپرستم که خبری ازآن ندارم؛ درحالی‌که من دعوتتان می‌کنم به‌سوی آن شکست‌ناپذیرِ آمرزنده. 42
بت‌هایی که به‌طرفشان دعوتم می‌کنید، بدون شک نه برای دنیا حرف مفیدی دارند و نه برای آخرت! البته برگشتن ما به‌سوی خداست. هدردهنده‌های نعمت هم همه جهنمی‌اند. 43
به‌همین زودی‌ها به حرف‌هایم می‌رسید. امور خودم را به خدا می‌سپارم، که خدا حال و روز بندگانش را می‌بیند.» 44
آخر سر، خدا او را از شرّ نقشه‌هایی که برضدّش در سر می‌پروراندند، حفظ کرد و عذابی شدید به جان فرعونیان افتاد؛ 45
همان آتشی که در عالم برزخ شبانه‌روز دچارش می‌شوند. روزی هم که قیامت برپا شود، دستور می‌آید: «فرعونیان را وارد سخت‌ترین عذاب کنید!» 46
وقتی در آتش با همدیگر بگومگو میکنند، زیردست‌ها به سرانِ خودکامه می‌گویند: «ما در دنیا دنباله‌روِ شما بودیم. در عوض، حالا شما می‌توانید قسمتی از آتش را از ما دور کنید؟!» 47
سران خودکامه می‌گویند: «فعلاً که همگی‌مان داخل آتشیم! آخر، خدا بین بنده‌هایش عادلانه قضاوت کرده است.» 48
جهنمی‌ها از نگهبانان جهنم درخواست میکنند: «از همان خدایتان بخواهید برای یک روز هم که شده، از شدت عذابمان کم کند!» 49
نگهبانان می‌گویند: «مگر پیامبرانتان دلیل‌های روشن برایتان نمی‌آوردند؟!» جهنمی‌ها می‌گویند: «چرا.» نگهبان‌ها می‌گویند: «پس خودتان از خدا بخواهید؛ ولی بدانید درخواست شما بی‌دین‌ها به جایی نمی‌رسد.» 50
پیامبرانمان و مؤمنان را در زندگی دنیا و در روزی که شاهدان اعمال برای شهادت‌دادن برمی‌خیزند، البته یاری می‌کنیم؛ 51
همان روزی که عذرخواهیِ بدکارها فایده‌ای به‌حالشان ندارد و لعنت و عاقبت‌به‌شرّی در انتظارشان است! 52
در واقع، به موسی کتاب راهنما یعنی تورات را دادیم و آن را میان بنی‌اسرائیل به‌یادگار گذاشتیم 53
که مایۀ راهنمایی و یادآوری برای مردم عاقل بود. 54
بنابراین صبوری کن که وعدۀ خدا حق است و از او بخواه که پیامدهای منفی کارهایت را بپوشاند و هر صبح و شب خدا را به پاکی یاد کن.{هر کاری «نتایج ناخواسته» دارد. حتی کارهای خوبی که انسان انجام می‌دهد، ممکن است منافع نامشروع عده‌ای را به‌خطر بیندازد یا حسادت عده‌ای دیگر را برانگیزد. در نتیجه، آن‌ها موضع‌گیری میکنند و تبلیغات منفی به‌راه می‌اندازند. برای خنثی‌کردن این توطئه‌ها و برای درامان‌ماندن از پیامدهای منفی‌اش، باید به خدا پناه برد.} 55
البته کسانی که به‌منظور پایمال‌کردن حقیقت، در آیه‌های خدا چون‌وچرا میکنند، بی‌آنکه هیچ دلیلی در اختیارشان باشد، فقط عقدۀ خودبزرگ‌بینی دارند. البته به منظورشان هم نمی‌رسند! پس پناه ببر به خدا؛ زیرا فقط اوست شنوای دعاها و دانای نیازها. 56
با اینکه آفرینش آسمان‌ها و زمین باشکوه‌تر از آفرینش انسان‌هاست، بیشترِ این مردم بی‌دین نمی‌دانند که نمی‌توانند حریف خدا بشوند! 57
نه کوردل با بینای حقیقت یکی است و نه مؤمنان درستکار با بدکارها. حیف که کمتر به‌خود می‌آیید! 58
قیامت حتماً آمدنی است و جای هیچ شک‌وشبهه‌ای در آن نیست؛ ولی بیشترِ مردم این حقیقت را باور نمی‌کنند. 59
خدا می‌گوید: «فقط مرا بخوانید تا سریع به شما پاسخ بدهم. کسانی که خود را بالاتر از این می‌بینند که مرا بپرستند، به‌همین زودی‌ها با خفت‌وخواری وارد جهنم می‌شوند. 60
خداست که شب را تاریک آفریده است تا در آن استراحت کنید و روز را روشن تا به کار مشغول شوید. خدا به مردم لطف دارد؛ ولی بیشترِ مردم شکر نمی‌کنند!» 61
این است خدایی که صاحب‌اختیار شماست. آفرینندۀ هر چیزی است و معبودی جز او نیست. آن‌وقت چرا از مسیر حق به انحراف کشیده می‌شوید؟! 62
تمام کسانی که آیه‌های خدا را انکار میکنند، همین‌طور از مسیر حق به انحراف کشیده می‌شوند. 63
خداست که کرۀ زمین را برایتان آرام‌وقرار داد و آسمان را سقف بالای سرتان کرد و به شما شکل‌وشمایل داد، آن‌هم به‌بهترین وجه! از چیزهای پاک‌وپاکیزه هم روزی‌تان کرد. این است خدایی که صاحب‌اختیار شماست. هزار آفرین به خدا، صاحب جهانیان! 64
هم‌اوست همیشه‌زنده‌ای که معبودی جز او نیست؛ پس با گفتن الحمد لله ربّ العالمین، او را از ته دل عبادت کنید. 65
به بت‌پرست‌ها بگو: «من نهی شده‌ام از پرستش بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستید؛ چون دلیل‌های روشن از طرف خدا برایم آمده است و مأمورم که با همۀ وجود تسلیم صاحب جهانیان باشم.» 66
اوست که جدّتان آدم را از خاک آفرید. شما را هم از ذره‌ای ناچیز و بعدش از لخته‌ای خون می‌آفریند. آن‌وقت، شما را به‌صورت نوزاد به دنیا می‌آورد. کم‌کم بزرگتان می‌کند تا به جوانی برسید و دست‌آخر، پا به پیری بگذارید و به مرگ طبیعی از دنیا بروید. البته بعضی‌هایتان قبل از پیری می‌میرید. خدا زندگی‌تان را چندمرحله‌ای کرد؛ شاید عقلتان را به‌کار بیندازید! 67
هم‌اوست که زنده می‌کند و می‌میراند. وقتی چیزی را بخواهد، فقط تا فرمان بدهد: «باش»، به‌سرعت به‌وجود می‌آید. 68
کسانی که در آیه‌های ما چون‌وچرا میکنند، مگر ندیدی به کجا می‌برندشان؟! 69
همان کسانی که قرآن و آنچه پیامبرانمان را مأمور ابلاغش کردیم، دروغ دانستند. بالاخره خواهند فهمید! 70
وقتی در گردن‌هایشان غل‌وزنجیر می‌اندازند و میان مواد مذاب به این‌طرف و آن‌طرفشان می‌کشانند؛ سپس در آتش، شعله‌ورشان میکنند! 71و72
بعد،از آن‌ها می‌پرسند: «کجایند بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستیدید؟!»جواب می‌دهند:«گم‌وگور شدند ازجلوی چشم ما! ما که اصلاً چیزی قبل ازاین نمی‌پرستیده‌ایم!» بله، خدا بی‌دین‌ها را این‌طور دچار سردرگمی می‌کند.{آنقدر در دنیا به «دروغگویی» عادت کرده بوده‌اند که حتی در قیامت هم از آن دست‌بردار نیستند. } 73و74
آن عذاب برای این است که در دنیا کِیف می‌کردید از ناحقی‌ها. تازه، باد هم به غبغب می‌انداختید! 75
به طبقه‌های جهنم وارد بشوید که در جهنم ماندنی هستید و بد جایی است جایگاه متکبرها! 76
پیامبر! صبوری کن که وعدۀ خدا حق است. چه بعضى عذاب‌هایى را که به آن‌ها وعده داده‌ایم، اینجا نشانت بدهیم چه جانت را بگیریم و در قیامت نشانت بدهیم، به هرحال به‌سوی ما برِشان می‌گردانند. 77
قبل از تو پیامبرانی را فرستادیم که داستان عده‌ای از آنان را برایت گفته‌ایم و داستان عده‌ای دیگر را برایت نگفته‌ایم. بنای هیچ پیامبری این نیست که بی‌‌اجازۀ خدا عذاب بیاورد. وقتی فرمان حتمی خدا برسد، عادلانه داوری خواهد شد و آنجاست که اهل باطل می‌بینند سرمایۀ عمرشان بر باد رفته است! 78
خداست که چهارپایان را برای استفادۀ شما آفریده است تا از بعضی‌هایشان سواری بگیرید و از بعضی‌هایشان تغذیه کنید 79
و با آن‌ها به مقصد دلخواهتان برسید. البته آن‌ها برایتان منافع دیگری هم دارند. در خشکی سوار این‌ها می‌شوید و در دریا سوار کشتی‌ها. 80
بله، نشانه‌هاى یکتایی‌اش را نشانتان می‌دهد. خب کدام‌یک از نشانه‌هایش را انکار می‌کنید؟! 81
مگر به گوشه‌وکنار دنیا سفر نکرده‌اند تا ببینند آخرعاقبتِ کسانی که قبل از آن‌ها زندگی می‌کرده‌اند، چه شد؟! روی زمین، آن‌ها خیلی قوی‌تر و پیشرفته‌تر از این‌ها بودند. ولی دست‌آوردهای مادی‌شان دردی از آن‌ها دوا نکرد! 82
وقتی پیامبرانشان دلیل‌های روشن برایشان آوردند، آن‌ها به اندک توانایی‌هایی که داشتند، دل خوش کردند و بالاخره همان عذاب‌هایی به جانشان افتاد که مسخره‌اش می‌کردند. 83
همین‌که عذاب ما را دیدند، گفتند: «الان به خدای یگانه ایمان آوردیم و به بت‌هایی که شریکش کرده بودیم، کافر شدیم!» 84
ولی وقتی عذاب ما را دیدند، دیگر ایمانشان به‌دردشان نخورد. این راه‌وروش خداست که از دیرزمان در میان بندگانش جاری است. آنجاست که بی‌دین‌ها می‌بینند سرمایۀ عمرشان را باخته‌اند! 85
سوره فصلت آیات 1 تا 46
به نام خدای بزرگوار مهربان
حا، میم. 1
این قرآن فرستاده‌ای است از طرف خدای بزرگوار مهربان؛ 2
کتابی که براى مردمِ خوش‌فهم، آیه‌هایش مشروح است و به زبان رسای عربی است. 3
همچنین، مژده‌رسان است و هشدار‌دهنده؛ولی بیشترِ بی‌دین‌ها روگردان می‌شوند و در نتیجه، توفیق شنیدن آیه‌هایش را ندارند. 4
می‌گویند: «دربارۀ چیزهایی که ما را به آن دعوت می‌کنی، دل‌هایمان سفت است و گوش‌هایمان سنگین! و بین ما و تو دیوار بلند بی‌اعتمادی است؛ بنابراین تو به کار خودت مشغول باش و ما هم به کار خودمان.» 5
بگو: «من هم آدمی‌ام، مثل شما؛ با این فرق که به من وحی می‌شود: ’معبودتان معبودی یگانه است.‘ پس در پرستش او ثابت‌قدم باشید و از او آمرزش بخواهید. وای بر بت‌پرست‌ها! 6
همان کسانی که صدقه نمی‌دهند و آخرت را باور ندارند. 7
در مقابل، مسلمانانی که کارهای خوب کرده‌اند، پاداشی بی‌پایان در انتظارشان است.» 8
بگو: «آیا شما یکتاییِ کسی را انکار می‌کنید که زمین را در دو مرحله آفرید و برایش همتایانی قرار می‌دهید؟!» او صاحب‌اختیار جهانیان است. 9
در زمین و روی آن، کوه‌هایی استوار پدید آورد و زمین را سرشارِ برکت کرد و در تمام فصل‌های چهارگانه، به‌اندازۀ نیاز همۀ موجودات، مواد غذایی آفرید. 10
آن‌وقت، به آفرینش آسمان پرداخت، درحالی‌که آسمان از تودۀ گازیِ فشرده‌ای تشکیل شده بود. به آسمان و زمین فرمان داد: «خواسته و ناخواسته به صحنۀ وجود بیایید.» گفتند: «همۀ ما با کمال میل آمدیم!» 11
آن تودۀ گازی را در دو مرحله به‌صورت هفت آسمان، منظم ساخت و کارهای هر آسمان را به فرشتگان همان آسمان وحی کرد. آسمانِ دنیا را هم با چراغ ستاره‌ها چشم نواز ساختیم و از دسترس شیطان‌ها حفظش کردیم. این است اندازه‌گیریِ آن شکست‌ناپذیرِ دانا. 12
با این‌همه دلیل روشن اگر دعوتت را نپذیرفتند، بگو: «شما را می‌ترسانم از عذابی مرگ‌بار، مثل عذاب عاد و ثمود!» 13
وقتی پیامبران، ازهر راهی می‌شد، سراغشان آمدند که:«جز خدا را نپرستید» آن‌ها گفتند: «اگر خدا می‌خواست او را بپرستیم، خب فرشته‌هایی به پیامبری می‌فرستاد! ما دینی را که مأمور رساندنش هستید، باور نمی‌کنیم.»{هر پیامبری عهده‌دار رهبرى و تربیت مردم است و سرمشق عملى آنان؛ پس لازم است که از جنس خود مردم باشد و همۀ غریزه‌ها و ویژگی‌های انسانی در او جاری باشد. فرشته حتی اگر دیدنی شود، نمی‌تواند الگو باشد؛ چون نه از نیازهای انسان آگاه است، نه از گرایش‌ها و خواسته‌هاى او اطلاعی دارد.} 14
اما قوم عاد، در جامعه بی‌جهت تکبر کردند و گفتند: «از ما قوی‌تر کیست؟!» مگر نمی‌بینند خدایی که آن‌ها را آفریده، قوی‌تر از آن‌هاست؟! با همین خیال باطل، همیشه آیه‌هایمان را انکار می‌کردند. 15
سرانجام، در روزهایی نحس، تندبادی سرد و استخوان‌سوز سروقتشان فرستادیم تا در همین دنیا، بی‌آنکه یار و یاوری داشته باشند، خفت‌وخواری را به آن‌ها بچشانیم. البته که عذاب آخرت به‌مراتب خفت‌بارتر است! 16
و اما قوم ثمود: آن‌ها را هم راهنمایی کردیم؛ ولی گمراهی را برهدایت ترجیح دادند. پس به‌سزای کارهای زشتشان صاعقه‌ای مرگ‌بار و خوارکننده گریبانشان را گرفت. 17
مؤمنانی را هم که مراقب رفتارشان بودند، نجات دادیم. 18
روزی فرا برسد که دشمنان خدا را دسته‌جمعی به‌طرف آتش می‌برند و به صفشان میکنند. 19
وقتی همه در کنار آتش حاضر شوند، چشم و گوش و پوستشان دربارۀ کارهایی که می‌کرده‌اند، برضدّشان شهادت می‌دهند! 20
به پوستشان اعتراض میکنند: «چرا برضدّ ما شهادت دادید؟!» می‌گویند: «ما را خدایی به‌حرف درآورده که هر موجودی را به‌حرف درآورده است!» بله، اوست که اول‌بار آفریدتان و فقط به‌سوی او هم برِتان می‌گردانند. 21
اینکه پنهانی گناه می‌کردید، از ترس آن نبود که چشم و گوش و پوستتان برضدّتان شهادت بدهند؛ بلکه خیال می‌کردید خدا خیلی از کارهایتان را نمی‌فهمد. 22
همین خیال‌های خامتان دربارۀ خدا بود که شما را به تباهی کشاند و دست‌آخر سرمایۀ عمرتان را باختید. 23
پس صبر کنند یا نکنند، همان آتش جایگاهشان است. اگر هم فرصتی برای جبران بخواهند، تقاضایشان رد می‌شود. 24
براثر بی‌لیاقتی‌شان، همنشین‌های نابابی را دردنیا نصیبشان کردیم که لذت‌های حال و آرزوهای دورو دراز را در نظرشان رنگ‌ولعاب دادند. وعدۀ عذاب دربارۀ آن‌ها، به‌همراه گروه‌هایی از جنّیان و آدمیانِ قبلی، حتمی شد؛ چون‌که آن‌ها سرمایۀ عمرشان را باخته بودند! 25
سران بت‌پرست مکه به مردم می‌گفتند: «به این قرآن گوش ندهید و وقت قرآن‌خواندنِ محمد سروصدا راه بیندازید؛ شاید بر او غالب شوید!» 26
به چنین بی‌دین‌هایی حتماً عذابی سخت می‌چشانیم و آن‌ها را بابتِ بدترین کارهایشان حتماً مجازات می‌کنیم.{اما کارهای بدشان را ممکن است خدا از سرِ لطف و بزرگواری‌اش ببخشد!} 27
این سزای دشمنان خداست؛ همان آتشی که در آن اقامت دائم دارند، به‌سزای اینکه آیه‌های ما را انکار می‌کردند. 28
در جهنم، بی‌دین‌ها می‌گویند: «خدایا، جنّیان و آدمیانی را که گمراهمان کردند، نشانمان بده تا زیر پایمان لگدمالشان کنیم.» 29
البته کسانی که گفتند: «صاحب‌اختیارمان خداست» و پای حرفشان ایستادند، فرشتگان در هنگام مرگ بر آنان فرود می‌آیند که: «نترسید و غصه نخورید! مژده باد شما را به بهشتی که در دنیا به شما وعده می‌دادند. 30
ما دوستان شما در زندگی دنیا بودیم. در آخرت هم دوستانتان خواهیم بود. در بهشت هرچه دلتان بخواهد، برایتان مهیاست و هرچه تقاضا کنید، برایتان فراهم است. 31
ضیافتی است از طرف آمرزنده‌ای مهربان.» 32
کیست خوش‌گفتارتر از کسی که به‌طرف خدا دعوت کند و کار خوب بکند و بگوید: «من تسلیم خدایم»؟ 33
خوبی بابدی یکی نیست. جواب بدی را باخوبی بده، آن‌هم با بهترین روش. اگر این‌طور کنی، آن کسی که بین تو و او دشمنی بوده است، یک‌دفعه مثل دوستی صمیمی می‌شود! 34
این خصلت را فقط به کسانی می‌دهند که صبور باشند. یا به‌عبارتی، این را فقط به کسانی می‌دهند که از ظرفیت والای روحی برخوردار باشند. 35
اگر شیطان خواست با وسوسه‌ای زیر پایت بنشیند، به خدا پناه ببر؛ زیرا فقط اوست شنوای دعاها و دانای نیازها. 36
از نشانه‌های یکتاییِ خدا شب و روز است و خورشید و ماه. اگر می‌خواهید خدا را بندگی کنید، در برابر خورشید و ماه سجده نکنید؛ بلکه در برابر خدایی سجده کنید که آن‌ها را آفریده است.{این یکی از چهار آیۀ سجده‌دار قرآن است که اگر تمام آیه را بخوانی یا بشنوی، لازم است فوراً به سجده بروی. البته جز داشتن مُهر، شرایط دیگر سجدۀ نمازِ واجب، مثل وضو و روبه‌قبله‌بودن و...، در اینجا لازم نیست، هرچند بودنش بهتر است. خوب است در حال سجده، این ذکر را زمزمه کنی: «لا إلٰهَ إلّا اللّٰه حَقّاً حَقّاً. لا إلٰهَ الّا اللّٰه ایماناً وَ تَصدِیقاً. لا إلٰهَ إلّا اللّٰه عُبُودِیةً وَ رِقّاً. سَجَدتُ لَک یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً. لا مُستَنکفاً وَ لا مُستَکبِراً. بَل أنَا عَبدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُستَجیرٌ.»} 37
اگر بت‌پرست‌ها خودشان را بالاتر از این می‌بینند که خدا را بپرستند، نگران نباش. کسانی که به خدا نزدیک‌اند، شب و روز او را به پاکی یاد میکنند و از این کار دل‌زده نمی‌شوند. 38
از نشانه‌هایش این است که زمین را بی‌حال می‌بینی؛ ولی وقتی سیرابش می‌کنیم، به جنب‌وجوش می‌افتد. همان کسی که زمین مرده را زنده می‌کند، زنده‌کنندۀ مردگان هم هست. چون او از عهدۀ هر کاری برمی‌آید. 39
کسانی که درفهم آیه‌ها و نشانه‌های ما به بیراهه می‌روند، ازچشم ما مخفی نیستند؛ آیا آنکه در آتش انداخته می‌شود، بهتر است؟ یا آنکه به صحنۀ قیامت آسوده خاطر پا می‌گذارد؟! هر کاری می‌خواهید، بکنید. خدا کارهایتان را می‌بیند. 40
کسانی که باور نمی‌کنند قرآن آمده است تا آن‌ها را به خودشان بیاورد، جهنمی‌اند. قرآن کتابی است شکست‌ناپذیر 41
که نه حالا و نه بعدها هیچ باطلی در آن راه ندارد؛ زیرا فرستاده‌ای است از طرف کاردرستِ ستودنی. 42
هر حرفی به تو وحی می‌شود، همان حرفی است که به پیامبران قبل از تو وحی شد. آمرزش خدا گسترده است و درعین‌حال مجازاتش شدید! 43
به‌فرض، قرآن را به زبان غیرعربی می‌فرستادیم، می‌گفتند: «چرا آیه‌هایش واضح نیست؟ کتاب غیرعربی و مخاطب عرب زبان؟!» بگو: «قرآن برای مؤمنان مایۀ راهنمایی و درمان است؛ ولی برای بی‌دین‌هایی که گوش‌هایشان سنگین است، نامفهوم. انگار از جایی دور صدایشان می‌زنند!» 44
به موسی هم کتاب تورات را دادیم؛ ولی بر سرِ آن اختلاف پیش آمد. اگر خدا مقدّر نکرده بود که مردم مدتی در زمین زندگی کنند، کار یهودیان یکسره می‌شد! البته آن‌ها هنوز هم دربارۀ تورات بدجور شک دارند. 45
هرکه خوبی کند، به خودش سود می‌رساند و هرکه بدی کند، به خودش ضرر می‌زند؛ وگرنه خدا به بندگانش کمترین ظلمی نمی‌کند. 46
جزء بیست و چهارم شامل آیات زمر ٣١ تا آخر، غافر، فصلت ١ تا 46 می باشد.
آن‌وقت در روز قیامت همۀ شما پیش خدا بر سر حقانیتِ همدیگر بگومگو می‌کنید. 31
چه کسانی ستمکارتر از آن‌هایی‌اند که دروغ به خدا می‌بندند و اسلام راستین را که به‌سویشان آمده است، دروغ می‌دانند؟! آیا جایگاه چنین بی‌دین‌هایی در جهنم نیست؟! 32
ولی فقط کسانی که اسلام راستین را به صحنه بیاورند و از عمق جان هم باورش داشته باشند، خودمراقب واقعی‌اند. 33
هرچه دلشان بخواهد، پیش خدا برایشان آماده است. این است پاداش درستکاران! 34
به‌پاس صداقتشان، خدا حتی بدترین کارهایشان را نیست‌و‌نابود می‌کند و پاداششان را هم بر اساس بهترین کارهایشان می‌دهد. 35
آیا خدا کفایت‌کنندۀ بنده‌اش نیست؟! اما بت‌پرست‌ها تو را از غیرخدا می‌ترسانند. هرکه را خدا به‌حال خودش رها کند، هیچ راهبری ندارد 36
و دست هرکه را خدا بگیرد، دیگر کسی او را به بیراهه نمی‌برد. آیا خدا شکست‌ناپذیرِ انتقام‌گیرنده نیست؟! 37
اگر از آن‌ها بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده است، حتماً جواب می‌دهند: «خدا.» بگو: «اگر خدا بخواهد آسیبی به من برساند، به‌نظر شما آیا بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستید، می‌توانند آسیبش را دفع کنند؟! یا اگر بخواهد رحمتی به من برساند، آیا بت‌هایتان می‌توانند جلوی رحمتش را بگیرند؟!» بگو: «خدا برایم بس است؛ چون اهل توکل فقط به او توکل میکنند.» 38
بگو: «مردم! هر کاری از دستتان برمی‌آید، بکنید. من هم به وظیفه‌ام عمل می‌کنم. بالاخره خواهید فهمید که عذاب خوارکنندۀ دنیا سراغ چه کسی می‌آید و عذاب دائمی آخرت یقۀ چه کسی را می‌گیرد!» 39و40
ما این کتاب را برای راهنمایی مردم، حساب‌شده و هدف‌دار بر تو فرستادیم. هرکه به راه راست برود، سودش به جیب خودش می‌رود و هرکه به راه کج برود، دودش به چشم خودش می‌رود. تو همه‌کارۀ آن‌ها نیستی تا به‌زور به‌راهشان بیاوری. 41
خدا جان انسان‌ها را هنگام مرگ و هنگام خواب می‌گیرد. در حالت دوم، جان کسی که مرگش را حتمی کرده است، نگه می‌دارد و جان بقیه را برمی‌گرداند تا آن‌وقتی‌که مرگ حتمی‌شان فرا برسد. در این کار برای مردمی که فکرشان را به‌کار بیندازند، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست. 42
بت‌پرست‌ها به‌جای خدا بت‌ها را می‌پرستند، به این بهانه که آن‌ها واسطه‌اند! بگو: «حتی اگر بت‌هایتان مالک چیزی نباشند و قدرت تعقل نداشته باشند، باز هم آن‌ها را می‌پرستید؟!» 43
بگو: «شفاعت در اختیار خداست. فرمانروایی آسمان‌ها و زمین فقط در اختیار اوست و سرانجام فقط به‌سوی او برِتان می‌گردانند.» 44
هر وقت از یکتایی خدا یادی به‌میان آید، کسانی که آخرت را باور ندارند، رو ترش میکنند! ولی همین‌که به‌جای خدا از بت‌هایشان یادی شود، خوشحال می‌شوند!{مانند ذکر «لا إله إلّا الله» یا گفتن اینکه «همه چیز دست خداست» یا انجام‌دادن کاری تنها برای رضای خدا یا مؤثرندانستن غیرخدا در هستی.} 45
بگو: «خدایا، ای پدیدآورندۀ آسمان‌ها و زمین، ای دانای پنهان و پیدا، تو خودت بین بندگانت در هر چیزی که سرش اختلاف دارند، داوری می‌کنی.» 46
بدکارها اگر به‌فرض محال، دو برابرِ تمام دارایی‌های زمین راهم داشته باشند، برای رهایی ازعذابِ سختِ روز قیامت هزینه‌اش میکنند! ولی فایده ندارد. تازه، عذاب هایی از طرف خدا برایشان رونمایی می‌شود که اصلاً فکرش را هم نمی‌توانستند بکنند! 47
بله، حقیقت کارهای زشتشان برایشان رو می‌شود و همان عذاب‌هایی به جانشان می‌افتد که مسخره‌اش می‌کردند. 48
وقتی انسان مشکلی برایش پیش بیاید، ما را صدا می‌زند؛ ولی همین‌که از طرف خودمان نعمتی به او مرحمت کنیم، می‌گوید: «این با شمّ اقتصادی خودم گیرم آمده است.» نه، بلکه آزمایشی است از طرف خدا؛ ولی بیشترشان سرّش را نمی‌دانند. 49
کسانی هم که قبل از آن‌ها بودند، همین حرف را می‌زدند؛ ولی آنچه به‌دست آورده بودند، دردی از آن‌ها دوا نکرد! 50
بالاخره نتیجۀ شوم این رفتارهای ناپسند به خودشان برگشت. مردم بدکارِ این زمان هم، نتیجۀ شوم رفتارهای ناپسندشان به‌همین زودی‌ها به خودشان برمی‌گردد و نمی‌توانند حریف خدا بشوند. 51
مگر نمی‌دانند خدا روزیِ هرکه را صلاح بداند، زیاد و کم می‌کند؟! در این تقسیم حکیمانۀ روزی، نشانه‌هایی از یکتاییِ خداست برای مردمِ باایمان. 52
از طرفم بگو: «آی بندگان من که با بی‌دینی و آلودگی به گناهان به خودتان جفا کرده‌اید، از لطف خدا ناامید نشوید: خدا همۀ گناهان را با توبه می‌آمرزد. آخر، فقط اوست آمرزندۀ مهربان,1- {دارم امید عاطفتی از جناب دوست کردم جنایتی و امیدم به عفو اوست} 2- {اما بی‌توبه، همۀ گناهان جز بت‌پرستی را برای هرکه صلاح بداند، می‌آمرزد} 53
و قبل از آنکه عذاب الهی سراغتان بیاید و کسی به فریادتان نرسد، رو به‌سوی خدا کنید و در برابرش سرِ تسلیم فرود بیاورید. 54
قبل از آنکه عذاب الهی در اوج غفلت و یک‌دفعه سراغتان بیاید، از بهترین دینی پیروی کنید که از طرف خدا به‌سویتان فرستاده شده است.» 55
این‌ها را بگو، تا مبادا کسی در قیامت بگوید: «افسوس بر من از کوتاهی‌هایی که در حضور خدا کردم و آیه‌ها و احکام الهی را به‌مسخره گرفتم!» 56
یا بگوید: «اگر خدا راهنمایی‌ام می‌کرد، خودمراقب می‌شدم!» 57
یا وقتی عذاب را ببیند، بگوید: «کاش فرصتی داشتم تا به دنیا برگردم و درستکار بشوم!» 58
چرا، آیه‌ها و نشانه‌هایم سراغت آمد؛ ولی آن‌ها را دروغ دانستی و تکبر کردی و بی‌دین شدی. 59
روز قیامت کسانى را که به خدا دروغ بسته‌اند، روسیاه مى‌بینى. جایگاه چنین متکبرانی در جهنم نیست؟! 60
خدا کسانی را که مراقب رفتارشان بودند، به‌خاطر چنین سعادتی که نصیبشان شده، نجات می‌دهد. نه از بیرون آسیب می‌بینند و نه از درون غصه می‌خورند. 61
خدا آفرینندۀ هر چیزی است و او همه‌کارۀ موجودات است. 62
کلیدهای گنج‌های آسمان‌ها و زمین در اختیار اوست و کسانی که این قبیل آیه‌ها و نشانه‌های خدا را انکار میکنند، سرمایۀ عمرشان را باخته‌اند. 63
بگو: «آن‌وقت به من دستور می‌دهید که جز خدا را بپرستم، ای نادان‌ها؟!» 64
به تو و به تک‌تک پیامبران قبل از تو این‌طور وحی شده است: «اگر بت بپرستی، کارهایت هدر می‌رود و سرمایۀ عمرت را می‌بازی! 65
بلکه فقط خدا را بپرست و شکرگزار باش.» 66
بت‌پرست‌ها بزرگیِ خدا را آن‌طورکه بایدوشاید نشناخته‌اند و حال آنکه روز قیامت، زمین یکسره در مشت اوست و بساط آسمان‌ها به‌دست قدرت او برچیده می‌شود! بله، خدا پاک و برتر است از بت‌هایشان. 67
در شیپور قیامت می‌دمند. پس هرکه در آسمان‌ها و زمین است، درجا جان می‌دهد! جز هر آنکه خدا بخواهد. آن‌وقت بار دیگر در آن می‌دمند. یک‌دفعه همه‌شان بلند می‌شوند و مات‌ومبهوت نگاه میکنند. 68
صحنۀ محشر با نور خدا روشن می‌شود. کتاب به‌میان می‌آید و پیامبران و شاهدانِ اعمال را حاضر میکنند. آن‌وقت منصفانه و بی‌آنکه به آن‌ها ستم شود، بینشان داوری می‌شود؛{این کتاب مانند کتاب‌های رایج بین ما نیست؛ بلکه همان کتابِ علم خداست که شرق و غرب عالم را فراگرفته و تغییر و تحریف در آن، راه ندارد و همۀ موجودات و حرکت‌های آفرینش در آن ثبت و ضبط است. شاید این همان «لوح محفوظ»، «اُمّ‌الکتاب»، «امام مبین»، «کتاب» و «کتاب مکنون» است که در آیه‌های دیگر آمده‌اند} 69
چون کارهای هرکس را به‌طور کامل به او پس می‌دهند. تازه، خدا بهتر می‌داند که چه میکنند. 70
بی‌دین‌ها را گروه‌گروه به‌طرف جهنم روانه میکنند. وقتی به نزدیکش می‌رسند، درهایش باز می‌شود و نگهبانانش از آن‌ها می‌پرسند: «مگر پیامبرانی از جنس خودتان برای شما نیامدند که آیه‌های خدا را برایتان بخوانند و دیدار امروزتان را به شما هشدار بدهند؟!» پاسخ می‌دهند: «چرا، ولی باور نکردیم. الان هم دیگر وعدۀ عذاب دربارۀ ما بی‌دین‌ها حتمی شده.» 71
به آن‌ها گفته می‌شود: «به طبقه‌های جهنم وارد شوید که همیشه در جهنم ماندنی هستید و بد جایی است جایگاه متکبران!» 72
کسانی راهم که درحضور خدا مراقب رفتارشان بوده‌اند،گروه‌گروه به‌طرف بهشت بدرقه میکنند.وقتی به آنجا می‌رسند، درحالی‌که درهایش بازاست، باصحنه‌ای شگفت انگیز روبه‌رو می‌شوند. نگهبانانش به آنان می‌گویند: «سلام بر شما. خوش آمدید! وارد بهشت شوید که در اینجا ماندنی هستید.» 73
بهشتیان می‌گویند: «خدا را سپاس که به وعده‌اش دربارۀ ما وفا کرد و سرزمین بهشت را برای ما به‌یادگار گذاشت تا در هر نقطه‌اش که بخواهیم، بمانیم. خوب پاداشی است پاداش اهل عمل!» 74
آن روز، فرشتگان را می‌بینی که به دور مسند فرمانرواییِ جهان حلقه زده‌اند و خدا را از سرِ سپاس، به پاکی یاد میکنند. حال که داوری عادلانه بین همه تمام شد، فرشتگان و بهشتیان می‌گویند: الحمد لله ربّ العالمین 75
سوره غافر
به نام خدای بزرگوار مهربان
حا، میم. 1
این کتاب فرستادۀ خدای شکست‌ناپذیرِ داناست 2
که آمرزندۀ گناه است و توبه‌پذیر و مجازاتش شدید است و نعمت‌هایش مستمر. معبودی جز او نیست و به او ختم می‌شود آخرعاقبتِ همه. 3
غیر از بی‌دین‌ها، کسی در آیه‌های خدا چون‌وچرا نمى‌کند. پس پیشرفت‌های مادی‌شان در سرزمین‌های دیگر، مبادا تحت تأثیرت قرار بدهد! 4
قبلشان قوم نوح و بعدشان گروه‌های مخالفِ دیگر، پیامبران را دروغگو دانستند. هر ملتی توطئه می‌کردند پیامبرشان را از هر راهی محدود کنند و با حرف‌های بیهوده جاروجنجال راه می‌انداختند تا با آن، حقیقت را پایمال کنند. لذا گریبانشان را گرفتم! خب، چطور بود مجازات من؟! 5
وعدۀ خدا دربارۀ بی‌دین‌ها این‌طور حتمی شده است که آن‌ها جهنمی باشند. 6
فرشتگانی که ادارۀ جهان را به‌عهده دارند و فرشتگان مقربی که جزو حلقۀ نزدیکِ اداره‌کنندگان جهان‌اند، خدا را از سرِ سپاس به پاکی یاد میکنند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان این‌طور آمرزش می‌خواهند: «خدایا، رحمت و علم بی‌پایانت همه چیز را فرا گرفته. پس بیامرز کسانی را که توبه میکنند و دنباله‌روِ راهت هستند و از عذاب سوزان جهنم حفظشان کن. 7
خدایا، آنان را با هرکدام از پدر و مادر و همسر و بچه‌هایشان که شایسته‌اند، واردباغ‌های همیشه‌سبزی کن که به آنان وعده داده‌ای. آخر، تو شکست‌ناپذیرِ کاردرستی. 8
همچنین، از سختی‌های قیامت حفظشان کن. آن روز به آن‌هایی که از بدی‌ها حفظشان کنی، حسابی لطف کرده‌ای و این است آن کامیابی بزرگ!» 9
به بی‌دین‌ها هم خطاب می‌شود: «نفرت خدا از شما به‌مراتب شدیدتر است از نفرت شما از خودتان! چون در دنیا به ایمان دعوت می‌شدید؛ ولی باور نمی‌کردید.» 10
آن‌ها در جهنم می‌گویند: «خدایا، دو بار جانمان را گرفتی و دو بار زنده‌مان کردی. دیگر معاد را باور کردیم و به گناهانمان معترفیم. حالا، راهی هست برای خروج؟»{دو میراندن: در پایان زندگی دنیایی و در پایان زندگی برزخی. دو زنده‌کردن: در ابتدای زندگی برزخی و در ابتدای قیامت.} 11
به آن‌ها می‌گویند: «به‌هیچ‌وجه! چون‌که در دنیا هر وقت از یکتاییِ خدا یادی به‌میان می‌آمد، باور نمی‌کردید؛ اما وقتی به‌جایش حرفی از بت‌ها بود، باورتان می‌شد! پس قضاوت دربارۀ شما با خدای بلندمرتبه و بزرگ است.» 12
هم‌اوست که آیه‌ها و معجزه‌هایش را نشانتان می‌دهد و برایتان از آسمان رزق‌وروزی می‌فرستد؛ ولی جز آنکه به‌طرف خدا رو می‌آورد، کسی به‌خود نمی‌آید. 13
پس خدا را از ته دل عبادت کنید؛ هرچند بی‌دین‌ها خوششان نیاید. 14
اعلا مراتب کمال را خدا دارد، ادارۀ جهان دست اوست و روح را به‌فرمان خودش بر هرکس از بندگانش که شایسته بداند، می‌فرستد تا مردم را دربارۀ روز دیدار خدا هشدار بدهد{روح موجودی برتر از همۀ فرشتگان.} 15
همان روزی که حقیقتِ همگان رو می‌شود و چیزی از آن‌ها برای خدا پوشیده نمی‌ماند. او می‌پرسد: «امروز فرمانروایی در اختیار کیست؟» و خودش پاسخ می‌دهد: «در اختیار خدای یگانۀ مسلط بر همه.» 16
امروز هرکسی به‌سزای کارهایش جزا داده می‌شود. ذره‌ای ستم در کار نیست امروز؛ چون خدا به‌سرعت حسابرسی می‌کند. 17
آن‌ها را از روز نزدیک قیامت بترسان؛ همان وقت که جان‌ها به گلو می‌رسد، درحالی‌که از شدت غم‌وغصه خود‌خوری میکنند! بدکارها نه رفیق دلسوزی دارند و نه شفاعت کننده‌ای که حرفش خریدار داشته باشد! 18
خدا خیانت چشم‌ها و مخفی‌کاری دل‌ها را می‌داند. 19
او به‌حق داوری می‌کند؛ ولی بت‌هایی که آن‌ها به‌جای خدا صدایشان می‌زنند، اصلاً چیزی از داوری سرشان نمی‌شود. بله، تنها خدا شنوای بیناست. 20
مگر به گوشه‌وکنار دنیا سفر نکرده‌اند تا ببینند آخرعاقبتِ کسانی که قبل از آن‌ها زندگی می‌کرده‌اند، چه شد؟! روی زمین، آن‌ها خیلی قوی‌تر و پیشرفته‌تر از این‌ها بودند. خدا هم به‌سزای گناهانشان گیرشان انداخت و در برابر خدا حمایت‌کننده‌ای نداشتند. 21
این عذاب برای آن بود که پیامبرانشان دلیل‌های روشنی برایشان آوردند؛ ولی آن‌ها نپذیرفتند. خدا هم گریبانشان را گرفت. آخر، او نیرومند است و مجازاتش شدید. 22
موسی را با معجزه‌هایمان و منطق واضح به‌سوی فرعون و هامان و قارون فرستادیم. ولی آن‌ها گفتند: «او جادوگری است حسابی دروغگو.» 23و24
وقتی موسی از طرف ما حقیقت را برایشان آورد، گفتند: «از مؤمنان همراهش، مردانشان را بکشید و زنانشان را برای بهره‌کشی نگه دارید.» نقشۀ چنین بی‌دین‌هایی جز نقشی بر آب نیست.{قبل از به‌دنیاآمدن حضرت موسی(ع)، فرعونیان تصمیم گرفتند پسران بنی‌اسرائیل را بکشند تا نجات‌دهنده‌شان از بین برود. بعد از شکست ساحران هم، خواستند تمام مردان و پسران بنی‌اسرائیل را بکشند و زنانشان (زن و دختر) را برای بهره‌کشی نگه دارند.} 25
فرعون هم گفت:«بگذارید تا موسی راهم بکشم و او هرچه می‌خواهد، خدایش را برای نجات خودش صدا بزند! چون من می‌ترسم که او دینتان را تغییر بدهد یا سرزمینتان را به فساد و فتنه بکشاند.» 26
موسی گفت: «از شرّ هر متکبری که روز حساب را باور ندارد، به صاحب‌اختیار خودم و شما پناه می‌برم.» 27
در این میان، مردی مؤمن از خاندان فرعون که ایمانش را مخفی می‌کرد، گفت: «می‌خواهید کسی را به جرم این بکشید که می‌گوید: ’صاحب‌اختیارم خداست‘، حال آنکه از طرف خدا برای شما دلیل‌های روشن آورده است؟! گیرم دروغگو باشد، دروغش رسوایش می‌کند؛ اما اگر راستگو باشد، لااقل قسمتی از عذاب‌هایی که به شما وعده می‌دهد، سرتان می‌آید! چون خدا زیاده‌خواهان دروغگو را به سرمنزل مقصود نمی‌رساند. 28
آی قوم من، امروز در این سرزمین حکومت دست شماست و شما بر اوضاع مسلّطید؛ اما اگر عذاب الهی سراغمان بیاید،چه کسی از ما حمایت خواهد کرد؟!» فرعون گفت: «شما را فقط به چیزی توصیه می‌کنم که به‌صلاحتان می‌دانم و راه صواب را نشانتان می‌دهم و بس!» 29
آن مرد مؤمن ادامه داد: «آی قوم من، می‌ترسم از دچارشدنتان به سرنوشتی که برسر گروه‌های مخالف آمده است؛ 30
همان‌که بر سر قوم نوح و عاد و ثمود و اقوام بعد از آن‌ها آمد. البته خدا قصد کوچک‌ترین ظلمی به بندگانش ندارد. 31
آی قوم من، می‌ترسم از وضعیتتان در روز قیامت که صدا به صدا نمی‌رسد! 32
همان روزی که پشت می‌کنید و پا به فرار می‌گذارید؛ ولی در برابر خدا پشت‌وپناهی ندارید. بله، هرکه را خدا به‌حال خودش رها کند، هیچ راهبری ندارد. 33
البته یوسف هم، قبل از این برایتان دلیل‌های روشن آورد؛ ولی شما در آنچه او برایتان آورده بود، دائم در شک بودید. وقتی هم از دنیا رفت، مدعی شدید خدا هرگز بعد از او پیامبری نمی‌فرستد! خدا شکاک‌های هدردهندۀ نعمت را این‌طور به‌حال خودشان رها می‌کند؛ 34
همان کسانی که دربارۀ آیه‌های خدا چون‌وچرا می‌کردند، بی‌آنکه هیچ دلیلی در اختیارشان باشد. این کار، هم از نظر خدا و هم از نظر مؤمنان خیلی نفرت‌انگیز و ناپسند است. بر دل هر متکبر زورگویی خدا این‌طور مُهر بدبختی و بی‌خبری می‌زند.» 35
فرعون به وزیر خود گفت: «هامان، برای تحقیقِ بیشتر رصدخانه‌ای بزرگ برای من بساز؛ بلکه با آن از اوضاع فلکی مطلع بشوم و با آنکه فکر می‌کنم موسی دروغگو باشد، از خدایش اطلاعاتی به‌دست بیاورم.» کارهای زشت فرعون در نظرش این‌طور رنگ‌ولعاب داده شد و از راه خدا بازماند. نقشۀ فرعون جز نقشی بر آب نبود. 36و37
آن مرد مؤمن ادامه داد: «آی قوم من، دنبال من بیایید تا راه صواب را نشانتان بدهم. 38
آی قوم من، زندگی این دنیا متاعی زودگذر و ناچیز است و فقط آخرت سرای ماندنی است. 39
آن‌هایی که کار بدی بکنند، جز به‌مانندش مجازات نمی‌بینند و آنانی که کار خوبی بکنند، چه مرد باشند چه زن، به‌شرط باایمان‌بودن، وارد بهشت می‌شوند و در آنجا از روزیِ فراوان بهره‌مند می‌شوند. 40
آی قوم من، چه شده که من به‌سوی نجات دعوتتان می‌کنم و شما به‌سوی آتش دعوتم می‌کنید؟! 41
شما دعوتم می‌کنید که منکر خدای واحد شوم و چیزهایی را به‌جایش بپرستم که خبری ازآن ندارم؛ درحالی‌که من دعوتتان می‌کنم به‌سوی آن شکست‌ناپذیرِ آمرزنده. 42
بت‌هایی که به‌طرفشان دعوتم می‌کنید، بدون شک نه برای دنیا حرف مفیدی دارند و نه برای آخرت! البته برگشتن ما به‌سوی خداست. هدردهنده‌های نعمت هم همه جهنمی‌اند. 43
به‌همین زودی‌ها به حرف‌هایم می‌رسید. امور خودم را به خدا می‌سپارم، که خدا حال و روز بندگانش را می‌بیند.» 44
آخر سر، خدا او را از شرّ نقشه‌هایی که برضدّش در سر می‌پروراندند، حفظ کرد و عذابی شدید به جان فرعونیان افتاد؛ 45
همان آتشی که در عالم برزخ شبانه‌روز دچارش می‌شوند. روزی هم که قیامت برپا شود، دستور می‌آید: «فرعونیان را وارد سخت‌ترین عذاب کنید!» 46
وقتی در آتش با همدیگر بگومگو میکنند، زیردست‌ها به سرانِ خودکامه می‌گویند: «ما در دنیا دنباله‌روِ شما بودیم. در عوض، حالا شما می‌توانید قسمتی از آتش را از ما دور کنید؟!» 47
سران خودکامه می‌گویند: «فعلاً که همگی‌مان داخل آتشیم! آخر، خدا بین بنده‌هایش عادلانه قضاوت کرده است.» 48
جهنمی‌ها از نگهبانان جهنم درخواست میکنند: «از همان خدایتان بخواهید برای یک روز هم که شده، از شدت عذابمان کم کند!» 49
نگهبانان می‌گویند: «مگر پیامبرانتان دلیل‌های روشن برایتان نمی‌آوردند؟!» جهنمی‌ها می‌گویند: «چرا.» نگهبان‌ها می‌گویند: «پس خودتان از خدا بخواهید؛ ولی بدانید درخواست شما بی‌دین‌ها به جایی نمی‌رسد.» 50
پیامبرانمان و مؤمنان را در زندگی دنیا و در روزی که شاهدان اعمال برای شهادت‌دادن برمی‌خیزند، البته یاری می‌کنیم؛ 51
همان روزی که عذرخواهیِ بدکارها فایده‌ای به‌حالشان ندارد و لعنت و عاقبت‌به‌شرّی در انتظارشان است! 52
در واقع، به موسی کتاب راهنما یعنی تورات را دادیم و آن را میان بنی‌اسرائیل به‌یادگار گذاشتیم 53
که مایۀ راهنمایی و یادآوری برای مردم عاقل بود. 54
بنابراین صبوری کن که وعدۀ خدا حق است و از او بخواه که پیامدهای منفی کارهایت را بپوشاند و هر صبح و شب خدا را به پاکی یاد کن.{هر کاری «نتایج ناخواسته» دارد. حتی کارهای خوبی که انسان انجام می‌دهد، ممکن است منافع نامشروع عده‌ای را به‌خطر بیندازد یا حسادت عده‌ای دیگر را برانگیزد. در نتیجه، آن‌ها موضع‌گیری میکنند و تبلیغات منفی به‌راه می‌اندازند. برای خنثی‌کردن این توطئه‌ها و برای درامان‌ماندن از پیامدهای منفی‌اش، باید به خدا پناه برد.} 55
البته کسانی که به‌منظور پایمال‌کردن حقیقت، در آیه‌های خدا چون‌وچرا میکنند، بی‌آنکه هیچ دلیلی در اختیارشان باشد، فقط عقدۀ خودبزرگ‌بینی دارند. البته به منظورشان هم نمی‌رسند! پس پناه ببر به خدا؛ زیرا فقط اوست شنوای دعاها و دانای نیازها. 56
با اینکه آفرینش آسمان‌ها و زمین باشکوه‌تر از آفرینش انسان‌هاست، بیشترِ این مردم بی‌دین نمی‌دانند که نمی‌توانند حریف خدا بشوند! 57
نه کوردل با بینای حقیقت یکی است و نه مؤمنان درستکار با بدکارها. حیف که کمتر به‌خود می‌آیید! 58
قیامت حتماً آمدنی است و جای هیچ شک‌وشبهه‌ای در آن نیست؛ ولی بیشترِ مردم این حقیقت را باور نمی‌کنند. 59
خدا می‌گوید: «فقط مرا بخوانید تا سریع به شما پاسخ بدهم. کسانی که خود را بالاتر از این می‌بینند که مرا بپرستند، به‌همین زودی‌ها با خفت‌وخواری وارد جهنم می‌شوند. 60
خداست که شب را تاریک آفریده است تا در آن استراحت کنید و روز را روشن تا به کار مشغول شوید. خدا به مردم لطف دارد؛ ولی بیشترِ مردم شکر نمی‌کنند!» 61
این است خدایی که صاحب‌اختیار شماست. آفرینندۀ هر چیزی است و معبودی جز او نیست. آن‌وقت چرا از مسیر حق به انحراف کشیده می‌شوید؟! 62
تمام کسانی که آیه‌های خدا را انکار میکنند، همین‌طور از مسیر حق به انحراف کشیده می‌شوند. 63
خداست که کرۀ زمین را برایتان آرام‌وقرار داد و آسمان را سقف بالای سرتان کرد و به شما شکل‌وشمایل داد، آن‌هم به‌بهترین وجه! از چیزهای پاک‌وپاکیزه هم روزی‌تان کرد. این است خدایی که صاحب‌اختیار شماست. هزار آفرین به خدا، صاحب جهانیان! 64
هم‌اوست همیشه‌زنده‌ای که معبودی جز او نیست؛ پس با گفتن الحمد لله ربّ العالمین، او را از ته دل عبادت کنید. 65
به بت‌پرست‌ها بگو: «من نهی شده‌ام از پرستش بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستید؛ چون دلیل‌های روشن از طرف خدا برایم آمده است و مأمورم که با همۀ وجود تسلیم صاحب جهانیان باشم.» 66
اوست که جدّتان آدم را از خاک آفرید. شما را هم از ذره‌ای ناچیز و بعدش از لخته‌ای خون می‌آفریند. آن‌وقت، شما را به‌صورت نوزاد به دنیا می‌آورد. کم‌کم بزرگتان می‌کند تا به جوانی برسید و دست‌آخر، پا به پیری بگذارید و به مرگ طبیعی از دنیا بروید. البته بعضی‌هایتان قبل از پیری می‌میرید. خدا زندگی‌تان را چندمرحله‌ای کرد؛ شاید عقلتان را به‌کار بیندازید! 67
هم‌اوست که زنده می‌کند و می‌میراند. وقتی چیزی را بخواهد، فقط تا فرمان بدهد: «باش»، به‌سرعت به‌وجود می‌آید. 68
کسانی که در آیه‌های ما چون‌وچرا میکنند، مگر ندیدی به کجا می‌برندشان؟! 69
همان کسانی که قرآن و آنچه پیامبرانمان را مأمور ابلاغش کردیم، دروغ دانستند. بالاخره خواهند فهمید! 70
وقتی در گردن‌هایشان غل‌وزنجیر می‌اندازند و میان مواد مذاب به این‌طرف و آن‌طرفشان می‌کشانند؛ سپس در آتش، شعله‌ورشان میکنند! 71و72
بعد،از آن‌ها می‌پرسند: «کجایند بت‌هایی که به‌جای خدا می‌پرستیدید؟!»جواب می‌دهند:«گم‌وگور شدند ازجلوی چشم ما! ما که اصلاً چیزی قبل ازاین نمی‌پرستیده‌ایم!» بله، خدا بی‌دین‌ها را این‌طور دچار سردرگمی می‌کند.{آنقدر در دنیا به «دروغگویی» عادت کرده بوده‌اند که حتی در قیامت هم از آن دست‌بردار نیستند. } 73و74
آن عذاب برای این است که در دنیا کِیف می‌کردید از ناحقی‌ها. تازه، باد هم به غبغب می‌انداختید! 75
به طبقه‌های جهنم وارد بشوید که در جهنم ماندنی هستید و بد جایی است جایگاه متکبرها! 76
پیامبر! صبوری کن که وعدۀ خدا حق است. چه بعضى عذاب‌هایى را که به آن‌ها وعده داده‌ایم، اینجا نشانت بدهیم چه جانت را بگیریم و در قیامت نشانت بدهیم، به هرحال به‌سوی ما برِشان می‌گردانند. 77
قبل از تو پیامبرانی را فرستادیم که داستان عده‌ای از آنان را برایت گفته‌ایم و داستان عده‌ای دیگر را برایت نگفته‌ایم. بنای هیچ پیامبری این نیست که بی‌‌اجازۀ خدا عذاب بیاورد. وقتی فرمان حتمی خدا برسد، عادلانه داوری خواهد شد و آنجاست که اهل باطل می‌بینند سرمایۀ عمرشان بر باد رفته است! 78
خداست که چهارپایان را برای استفادۀ شما آفریده است تا از بعضی‌هایشان سواری بگیرید و از بعضی‌هایشان تغذیه کنید 79
و با آن‌ها به مقصد دلخواهتان برسید. البته آن‌ها برایتان منافع دیگری هم دارند. در خشکی سوار این‌ها می‌شوید و در دریا سوار کشتی‌ها. 80
بله، نشانه‌هاى یکتایی‌اش را نشانتان می‌دهد. خب کدام‌یک از نشانه‌هایش را انکار می‌کنید؟! 81
مگر به گوشه‌وکنار دنیا سفر نکرده‌اند تا ببینند آخرعاقبتِ کسانی که قبل از آن‌ها زندگی می‌کرده‌اند، چه شد؟! روی زمین، آن‌ها خیلی قوی‌تر و پیشرفته‌تر از این‌ها بودند. ولی دست‌آوردهای مادی‌شان دردی از آن‌ها دوا نکرد! 82
وقتی پیامبرانشان دلیل‌های روشن برایشان آوردند، آن‌ها به اندک توانایی‌هایی که داشتند، دل خوش کردند و بالاخره همان عذاب‌هایی به جانشان افتاد که مسخره‌اش می‌کردند. 83
همین‌که عذاب ما را دیدند، گفتند: «الان به خدای یگانه ایمان آوردیم و به بت‌هایی که شریکش کرده بودیم، کافر شدیم!» 84
ولی وقتی عذاب ما را دیدند، دیگر ایمانشان به‌دردشان نخورد. این راه‌وروش خداست که از دیرزمان در میان بندگانش جاری است. آنجاست که بی‌دین‌ها می‌بینند سرمایۀ عمرشان را باخته‌اند! 85
سوره فصلت آیات 1 تا 46
به نام خدای بزرگوار مهربان
حا، میم. 1
این قرآن فرستاده‌ای است از طرف خدای بزرگوار مهربان؛ 2
کتابی که براى مردمِ خوش‌فهم، آیه‌هایش مشروح است و به زبان رسای عربی است. 3
همچنین، مژده‌رسان است و هشدار‌دهنده؛ولی بیشترِ بی‌دین‌ها روگردان می‌شوند و در نتیجه، توفیق شنیدن آیه‌هایش را ندارند. 4
می‌گویند: «دربارۀ چیزهایی که ما را به آن دعوت می‌کنی، دل‌هایمان سفت است و گوش‌هایمان سنگین! و بین ما و تو دیوار بلند بی‌اعتمادی است؛ بنابراین تو به کار خودت مشغول باش و ما هم به کار خودمان.» 5
بگو: «من هم آدمی‌ام، مثل شما؛ با این فرق که به من وحی می‌شود: ’معبودتان معبودی یگانه است.‘ پس در پرستش او ثابت‌قدم باشید و از او آمرزش بخواهید. وای بر بت‌پرست‌ها! 6
همان کسانی که صدقه نمی‌دهند و آخرت را باور ندارند. 7
در مقابل، مسلمانانی که کارهای خوب کرده‌اند، پاداشی بی‌پایان در انتظارشان است.» 8
بگو: «آیا شما یکتاییِ کسی را انکار می‌کنید که زمین را در دو مرحله آفرید و برایش همتایانی قرار می‌دهید؟!» او صاحب‌اختیار جهانیان است. 9
در زمین و روی آن، کوه‌هایی استوار پدید آورد و زمین را سرشارِ برکت کرد و در تمام فصل‌های چهارگانه، به‌اندازۀ نیاز همۀ موجودات، مواد غذایی آفرید. 10
آن‌وقت، به آفرینش آسمان پرداخت، درحالی‌که آسمان از تودۀ گازیِ فشرده‌ای تشکیل شده بود. به آسمان و زمین فرمان داد: «خواسته و ناخواسته به صحنۀ وجود بیایید.» گفتند: «همۀ ما با کمال میل آمدیم!» 11
آن تودۀ گازی را در دو مرحله به‌صورت هفت آسمان، منظم ساخت و کارهای هر آسمان را به فرشتگان همان آسمان وحی کرد. آسمانِ دنیا را هم با چراغ ستاره‌ها چشم نواز ساختیم و از دسترس شیطان‌ها حفظش کردیم. این است اندازه‌گیریِ آن شکست‌ناپذیرِ دانا. 12
با این‌همه دلیل روشن اگر دعوتت را نپذیرفتند، بگو: «شما را می‌ترسانم از عذابی مرگ‌بار، مثل عذاب عاد و ثمود!» 13
وقتی پیامبران، ازهر راهی می‌شد، سراغشان آمدند که:«جز خدا را نپرستید» آن‌ها گفتند: «اگر خدا می‌خواست او را بپرستیم، خب فرشته‌هایی به پیامبری می‌فرستاد! ما دینی را که مأمور رساندنش هستید، باور نمی‌کنیم.»{هر پیامبری عهده‌دار رهبرى و تربیت مردم است و سرمشق عملى آنان؛ پس لازم است که از جنس خود مردم باشد و همۀ غریزه‌ها و ویژگی‌های انسانی در او جاری باشد. فرشته حتی اگر دیدنی شود، نمی‌تواند الگو باشد؛ چون نه از نیازهای انسان آگاه است، نه از گرایش‌ها و خواسته‌هاى او اطلاعی دارد.} 14
اما قوم عاد، در جامعه بی‌جهت تکبر کردند و گفتند: «از ما قوی‌تر کیست؟!» مگر نمی‌بینند خدایی که آن‌ها را آفریده، قوی‌تر از آن‌هاست؟! با همین خیال باطل، همیشه آیه‌هایمان را انکار می‌کردند. 15
سرانجام، در روزهایی نحس، تندبادی سرد و استخوان‌سوز سروقتشان فرستادیم تا در همین دنیا، بی‌آنکه یار و یاوری داشته باشند، خفت‌وخواری را به آن‌ها بچشانیم. البته که عذاب آخرت به‌مراتب خفت‌بارتر است! 16
و اما قوم ثمود: آن‌ها را هم راهنمایی کردیم؛ ولی گمراهی را برهدایت ترجیح دادند. پس به‌سزای کارهای زشتشان صاعقه‌ای مرگ‌بار و خوارکننده گریبانشان را گرفت. 17
مؤمنانی را هم که مراقب رفتارشان بودند، نجات دادیم. 18
روزی فرا برسد که دشمنان خدا را دسته‌جمعی به‌طرف آتش می‌برند و به صفشان میکنند. 19
وقتی همه در کنار آتش حاضر شوند، چشم و گوش و پوستشان دربارۀ کارهایی که می‌کرده‌اند، برضدّشان شهادت می‌دهند! 20
به پوستشان اعتراض میکنند: «چرا برضدّ ما شهادت دادید؟!» می‌گویند: «ما را خدایی به‌حرف درآورده که هر موجودی را به‌حرف درآورده است!» بله، اوست که اول‌بار آفریدتان و فقط به‌سوی او هم برِتان می‌گردانند. 21
اینکه پنهانی گناه می‌کردید، از ترس آن نبود که چشم و گوش و پوستتان برضدّتان شهادت بدهند؛ بلکه خیال می‌کردید خدا خیلی از کارهایتان را نمی‌فهمد. 22
همین خیال‌های خامتان دربارۀ خدا بود که شما را به تباهی کشاند و دست‌آخر سرمایۀ عمرتان را باختید. 23
پس صبر کنند یا نکنند، همان آتش جایگاهشان است. اگر هم فرصتی برای جبران بخواهند، تقاضایشان رد می‌شود. 24
براثر بی‌لیاقتی‌شان، همنشین‌های نابابی را دردنیا نصیبشان کردیم که لذت‌های حال و آرزوهای دورو دراز را در نظرشان رنگ‌ولعاب دادند. وعدۀ عذاب دربارۀ آن‌ها، به‌همراه گروه‌هایی از جنّیان و آدمیانِ قبلی، حتمی شد؛ چون‌که آن‌ها سرمایۀ عمرشان را باخته بودند! 25
سران بت‌پرست مکه به مردم می‌گفتند: «به این قرآن گوش ندهید و وقت قرآن‌خواندنِ محمد سروصدا راه بیندازید؛ شاید بر او غالب شوید!» 26
به چنین بی‌دین‌هایی حتماً عذابی سخت می‌چشانیم و آن‌ها را بابتِ بدترین کارهایشان حتماً مجازات می‌کنیم.{اما کارهای بدشان را ممکن است خدا از سرِ لطف و بزرگواری‌اش ببخشد!} 27
این سزای دشمنان خداست؛ همان آتشی که در آن اقامت دائم دارند، به‌سزای اینکه آیه‌های ما را انکار می‌کردند. 28
در جهنم، بی‌دین‌ها می‌گویند: «خدایا، جنّیان و آدمیانی را که گمراهمان کردند، نشانمان بده تا زیر پایمان لگدمالشان کنیم.» 29
البته کسانی که گفتند: «صاحب‌اختیارمان خداست» و پای حرفشان ایستادند، فرشتگان در هنگام مرگ بر آنان فرود می‌آیند که: «نترسید و غصه نخورید! مژده باد شما را به بهشتی که در دنیا به شما وعده می‌دادند. 30
ما دوستان شما در زندگی دنیا بودیم. در آخرت هم دوستانتان خواهیم بود. در بهشت هرچه دلتان بخواهد، برایتان مهیاست و هرچه تقاضا کنید، برایتان فراهم است. 31
ضیافتی است از طرف آمرزنده‌ای مهربان.» 32
کیست خوش‌گفتارتر از کسی که به‌طرف خدا دعوت کند و کار خوب بکند و بگوید: «من تسلیم خدایم»؟ 33
خوبی بابدی یکی نیست. جواب بدی را باخوبی بده، آن‌هم با بهترین روش. اگر این‌طور کنی، آن کسی که بین تو و او دشمنی بوده است، یک‌دفعه مثل دوستی صمیمی می‌شود! 34
این خصلت را فقط به کسانی می‌دهند که صبور باشند. یا به‌عبارتی، این را فقط به کسانی می‌دهند که از ظرفیت والای روحی برخوردار باشند. 35
اگر شیطان خواست با وسوسه‌ای زیر پایت بنشیند، به خدا پناه ببر؛ زیرا فقط اوست شنوای دعاها و دانای نیازها. 36
از نشانه‌های یکتاییِ خدا شب و روز است و خورشید و ماه. اگر می‌خواهید خدا را بندگی کنید، در برابر خورشید و ماه سجده نکنید؛ بلکه در برابر خدایی سجده کنید که آن‌ها را آفریده است.{این یکی از چهار آیۀ سجده‌دار قرآن است که اگر تمام آیه را بخوانی یا بشنوی، لازم است فوراً به سجده بروی. البته جز داشتن مُهر، شرایط دیگر سجدۀ نمازِ واجب، مثل وضو و روبه‌قبله‌بودن و...، در اینجا لازم نیست، هرچند بودنش بهتر است. خوب است در حال سجده، این ذکر را زمزمه کنی: «لا إلٰهَ إلّا اللّٰه حَقّاً حَقّاً. لا إلٰهَ الّا اللّٰه ایماناً وَ تَصدِیقاً. لا إلٰهَ إلّا اللّٰه عُبُودِیةً وَ رِقّاً. سَجَدتُ لَک یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً. لا مُستَنکفاً وَ لا مُستَکبِراً. بَل أنَا عَبدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُستَجیرٌ.»} 37
اگر بت‌پرست‌ها خودشان را بالاتر از این می‌بینند که خدا را بپرستند، نگران نباش. کسانی که به خدا نزدیک‌اند، شب و روز او را به پاکی یاد میکنند و از این کار دل‌زده نمی‌شوند. 38
از نشانه‌هایش این است که زمین را بی‌حال می‌بینی؛ ولی وقتی سیرابش می‌کنیم، به جنب‌وجوش می‌افتد. همان کسی که زمین مرده را زنده می‌کند، زنده‌کنندۀ مردگان هم هست. چون او از عهدۀ هر کاری برمی‌آید. 39
کسانی که درفهم آیه‌ها و نشانه‌های ما به بیراهه می‌روند، ازچشم ما مخفی نیستند؛ آیا آنکه در آتش انداخته می‌شود، بهتر است؟ یا آنکه به صحنۀ قیامت آسوده خاطر پا می‌گذارد؟! هر کاری می‌خواهید، بکنید. خدا کارهایتان را می‌بیند. 40
کسانی که باور نمی‌کنند قرآن آمده است تا آن‌ها را به خودشان بیاورد، جهنمی‌اند. قرآن کتابی است شکست‌ناپذیر 41
که نه حالا و نه بعدها هیچ باطلی در آن راه ندارد؛ زیرا فرستاده‌ای است از طرف کاردرستِ ستودنی. 42
هر حرفی به تو وحی می‌شود، همان حرفی است که به پیامبران قبل از تو وحی شد. آمرزش خدا گسترده است و درعین‌حال مجازاتش شدید! 43
به‌فرض، قرآن را به زبان غیرعربی می‌فرستادیم، می‌گفتند: «چرا آیه‌هایش واضح نیست؟ کتاب غیرعربی و مخاطب عرب زبان؟!» بگو: «قرآن برای مؤمنان مایۀ راهنمایی و درمان است؛ ولی برای بی‌دین‌هایی که گوش‌هایشان سنگین است، نامفهوم. انگار از جایی دور صدایشان می‌زنند!» 44
به موسی هم کتاب تورات را دادیم؛ ولی بر سرِ آن اختلاف پیش آمد. اگر خدا مقدّر نکرده بود که مردم مدتی در زمین زندگی کنند، کار یهودیان یکسره می‌شد! البته آن‌ها هنوز هم دربارۀ تورات بدجور شک دارند. 45
هرکه خوبی کند، به خودش سود می‌رساند و هرکه بدی کند، به خودش ضرر می‌زند؛ وگرنه خدا به بندگانش کمترین ظلمی نمی‌کند. 46