- 852
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 4 - مرور محفوظات قرآن
در این برنامه آقای کریم دولتی به بحث درباره مرور محفوظات قرآن می پردازند .
1) مرور از حافظه
بهترین و مۆثرترین روش مرور محفوظات قرآنی «مرور از حافظه» است. مرور از حافظه، زمانی رخ می‌دهد که حافظ قرآن با تکیه بر حافظه خود، سعی می‌کند محفوظات را از حفظ بخواند.
در این روش، حاف1 قرآن را می‌بندد و می‌کوشد محفوظات جدید یا قدیم را با کمک گرفتن از حافظه (و به عبارت بهتر، با کار کشیدن از حافظه) بازیابی نموده و بر زبان جاری سازد. نکته حائز اهمیت در این روش آن است که حافظ نباید بلافاصله پس از مکث یا به خاطر نیاوردن عبارات و آیات، به قرآن مراجعه کند؛ بلکه باید سعی کند با تأمل و دقت در محل قرار گرفتن آیه و عبارات قبلی و بعدی آن، و نیز ارتباطات معنایی و لفظی که در هنگام حفظ بین آیات برقرار نموده، آن‌ها را به یاد آورد و اگر این تأمل و دقت نتیجه‌بخش نبود، آنگاه به قرآن مراجعه کند.
البته این مراجعه هم باید مراجعه‌ای مۆثر و مفید باشد؛ به این معنا که صرفاً به دیدن قسمت مورد نظر بسنده نکرده و با دقت در مکان قرار گرفتن آیه و نیز ارتباطش با آیات قبل و بعد، بکوشد برای همیشه آن را در ذهن خود تثبیت نماید تا در مرورهای بعدی دوباره در به یاد آوردن آن، دچار مشکل نشود. به علاوه، به هنگام خواندن محل اشتباه هم، بهتر است خواندن خود را از یک یا چند آیه قبل و در آیات طولانی، از ابتدای آیه آغاز نماید.
یک توصیه کاربردی
در موارد بسیاری، حافظ قرآن در مرورهای خود با اشکالات مشابهی مواجه می‌شود؛ به این معنا که مثلاً در مرور سوره مبارکه «نساء»، در یادآوری انتهای آیات، به دفعات متعدد، به مشکل برمی‌خورد؛ یا در سوره مبارکه هود، در مرور و بازخوانی داستان پیامبرانی که در این سوره آمده، به جهت مشابهت آن با آیاتی که در سوره مبارکه اعراف آمده، دچار مشکل می‌شود.
یک راه‌حل کلیدی برای مواجهه با این‌گونه اشکالات، نگارش و نوشتن دقیق محل و مورد اشتباه و در صورت لزوم، مقایسه آن با قسمت‌های مشابه است. اگر حافظ قرآن، محل‌هایی را که به هنگام مرور و بازخوانی آن‌ها با مشکل مواجه می‌شود به طور منظم یادداشت نماید و در فرصتی جداگانه به بررسی موارد یادداشت شده بپردازد، بی‌تردید در مرورهای آینده با مشکلات کمتری مواجه خواهد شد.
2) مرور شنیداری
در این روش، حافظ قرآن با گوش دادن به تلاوت ترتیل قسمت‌هایی که قبلاً حفظ نموده، آن‌ها را مرور می‌کند. این روش از نظر اهمیت و فایده پس از روش نخست (مرور از حافظه) قرار می‌گیرد و تنها به منظور ایجاد تنوع در مرور توصیه می‌شود. البته حافظ باید به هنگام مرور از طریق گوش دادن به تلاوت ترتیل، «فعالانه» عمل نماید و نه «منفعلانه»؛ به این معنا که همواره یک کلمه یا عبارت از قاری مرتّل جلوتر باشد و قبل از خواندن او، کلمه یا عبارت بعدی را به خاطر آورد و اگر نتوانست، تلاوت را متوقف سازد و پس از تأمل بر قسمتی که به خاطر نمی‌آورد، ادامه آن را گوش دهد. چنانچه گفتیم، این روش مرور بهتر است صرفاً جهت تنوع بخشیدن به برنامه مرور محفوظات مورد استفاده حافظ قرار گیرد.
1) مرور از حافظه
بهترین و مۆثرترین روش مرور محفوظات قرآنی «مرور از حافظه» است. مرور از حافظه، زمانی رخ می‌دهد که حافظ قرآن با تکیه بر حافظه خود، سعی می‌کند محفوظات را از حفظ بخواند.
در این روش، حاف1 قرآن را می‌بندد و می‌کوشد محفوظات جدید یا قدیم را با کمک گرفتن از حافظه (و به عبارت بهتر، با کار کشیدن از حافظه) بازیابی نموده و بر زبان جاری سازد. نکته حائز اهمیت در این روش آن است که حافظ نباید بلافاصله پس از مکث یا به خاطر نیاوردن عبارات و آیات، به قرآن مراجعه کند؛ بلکه باید سعی کند با تأمل و دقت در محل قرار گرفتن آیه و عبارات قبلی و بعدی آن، و نیز ارتباطات معنایی و لفظی که در هنگام حفظ بین آیات برقرار نموده، آن‌ها را به یاد آورد و اگر این تأمل و دقت نتیجه‌بخش نبود، آنگاه به قرآن مراجعه کند.
البته این مراجعه هم باید مراجعه‌ای مۆثر و مفید باشد؛ به این معنا که صرفاً به دیدن قسمت مورد نظر بسنده نکرده و با دقت در مکان قرار گرفتن آیه و نیز ارتباطش با آیات قبل و بعد، بکوشد برای همیشه آن را در ذهن خود تثبیت نماید تا در مرورهای بعدی دوباره در به یاد آوردن آن، دچار مشکل نشود. به علاوه، به هنگام خواندن محل اشتباه هم، بهتر است خواندن خود را از یک یا چند آیه قبل و در آیات طولانی، از ابتدای آیه آغاز نماید.
یک توصیه کاربردی
در موارد بسیاری، حافظ قرآن در مرورهای خود با اشکالات مشابهی مواجه می‌شود؛ به این معنا که مثلاً در مرور سوره مبارکه «نساء»، در یادآوری انتهای آیات، به دفعات متعدد، به مشکل برمی‌خورد؛ یا در سوره مبارکه هود، در مرور و بازخوانی داستان پیامبرانی که در این سوره آمده، به جهت مشابهت آن با آیاتی که در سوره مبارکه اعراف آمده، دچار مشکل می‌شود.
یک راه‌حل کلیدی برای مواجهه با این‌گونه اشکالات، نگارش و نوشتن دقیق محل و مورد اشتباه و در صورت لزوم، مقایسه آن با قسمت‌های مشابه است. اگر حافظ قرآن، محل‌هایی را که به هنگام مرور و بازخوانی آن‌ها با مشکل مواجه می‌شود به طور منظم یادداشت نماید و در فرصتی جداگانه به بررسی موارد یادداشت شده بپردازد، بی‌تردید در مرورهای آینده با مشکلات کمتری مواجه خواهد شد.
2) مرور شنیداری
در این روش، حافظ قرآن با گوش دادن به تلاوت ترتیل قسمت‌هایی که قبلاً حفظ نموده، آن‌ها را مرور می‌کند. این روش از نظر اهمیت و فایده پس از روش نخست (مرور از حافظه) قرار می‌گیرد و تنها به منظور ایجاد تنوع در مرور توصیه می‌شود. البته حافظ باید به هنگام مرور از طریق گوش دادن به تلاوت ترتیل، «فعالانه» عمل نماید و نه «منفعلانه»؛ به این معنا که همواره یک کلمه یا عبارت از قاری مرتّل جلوتر باشد و قبل از خواندن او، کلمه یا عبارت بعدی را به خاطر آورد و اگر نتوانست، تلاوت را متوقف سازد و پس از تأمل بر قسمتی که به خاطر نمی‌آورد، ادامه آن را گوش دهد. چنانچه گفتیم، این روش مرور بهتر است صرفاً جهت تنوع بخشیدن به برنامه مرور محفوظات مورد استفاده حافظ قرار گیرد.
