- 518
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 4 - جایگاه حفظ قرآن
در این برنامه حجه الاسلام و المسلمین محمد حاج ابوالقاسم به موضوع ارزش حفظ قرآن می پردازند .
قرآن کریم در طی چند آیه به این مطلب پرداخته که مفسران گرانقدر هر یک به سهم خود به تبیین این آیت پرداخته اند؛ از آن جمله آیه 34 سوره احزاب است: وَاذْکُرْنَ مَا یتْلَی فِی بُیوتِکُنَّ مِنْ آیت اللَّهِ.
در این آیه خطاب به زنان پیامبر صلی الله علیه وآله است. بعد از آنکه طی دستورهایی چند، آنان را به جایگاه ویژه ایشان که منسوب به رسول خدا هستند، آگاه میسازد و آنان را به تقوای الهی توصیه میکند، در این آیه به آنان دستور میدهد تا آیت الهی را حفظ کنند: «وَاذْکُرْنَ مَا یتْلَی».
کلمه ذکر به معنی یادآوری، به یاد داشتن و همیشه در خاطر و حافظه بودن است. صاحب تفسیر مجمع البیان ذیل همین آیه به نقل از بعضی مفسران مینویسد: «أذکرن» یعنی حفظ کنید آن را و همیشه به خاطر شما باشید تا به موجب آن عمل کنید و این تأکید برای ایشان است که قرآن را حفظ و دستورها و فرامین آن را به یکدیگر یادآوری کنند.
ایشان در ادامه مینویسند: خطاب در این آیه، اگرچه به همسران پیامبر است، اما سایر مسلمانان هم در این موضوع با آنان مشارکت دارند؛ زیرا اگرچه بنا و اساس در اینگونه خطابات، نزدیکان پیامبر مخاطبان اولیه به شمار میروند، اما افراد دیگر نیز در همین حکم با آنان مساوی هستند (پس خاندان پیامبر در انجام این فرمان اولویت دارند و باید همه امت اسلام به حفظ قرآن اهمیت دهند).
علامه طباطبایی در مورد همین آیه میفرماید: «از ظاهر سیاق برمیاید که مراد از «ذکر» معنای مقابل فراموشی باشد که همان یادآوری است؛ چون این معنا مناسب تأکید و تشدیدی است که در آیت شده است (و میفهماند که مردم باید امتثال امر خدا را از شما یاد بگیرند، آن وقت سزاوار نیست شما که قرآن در خانه هایتان نازل میشود، آیت و اوامر خدا را فراموش کنید) و معنای آیه این است که شما زنان پیامبر، باید آنچه را که در خانه هایتان از آیت خدا و حکمت تلاوت میشود، حفظ کنید و همواره به خاطرتان بوده باشد تا از آن غافل نمانید و از خط سیری که خدا برایتان معین کرده تجاوز مکنید».
تفسیر مواهب علیه مینویسد: «این آیه برمی انگیزد و تشویق میکند بر حفظ قرآن و حدیث (حکمت را به معنای احادیث و حکمتهایی که پیامبر فرموده است، گرفته اند».
صاحب تفسیر منهج الصادقین علاوه بر ذکر موارد فوق مینویسد: «نزد همه علمای امامیه (شیعیان) و بعضی از عامه (اهل سنت) حفظ قرآن و حدیث، سنت (مستحب) است و نزد مالک (از بزرگان اهل سنت) واجب».
در تفسیر اثنی عشری هم میخوانیم: یکی از مفاهیمی که برای «اذکرن» در آیه گرفته اند، حفظ کردن آیت است و گرچه در آیه شریفه خطاب به همسران پیامبر است، اما از باب اشتراک در تکلیفِ غایبان با حاضران و عمومیت سخنان الهی، دیگران هم شریک در حکم هستند. بنابر این امر به حفظ قرآن و حدیث، شامل تمام امت اسلام میشود و مبنای شریعت هم بر قرآن و حدیث است و لذا تأکید در حفظ قرآن و نشر احادیث وارد شده است».
قرآن کریم در طی چند آیه به این مطلب پرداخته که مفسران گرانقدر هر یک به سهم خود به تبیین این آیت پرداخته اند؛ از آن جمله آیه 34 سوره احزاب است: وَاذْکُرْنَ مَا یتْلَی فِی بُیوتِکُنَّ مِنْ آیت اللَّهِ.
در این آیه خطاب به زنان پیامبر صلی الله علیه وآله است. بعد از آنکه طی دستورهایی چند، آنان را به جایگاه ویژه ایشان که منسوب به رسول خدا هستند، آگاه میسازد و آنان را به تقوای الهی توصیه میکند، در این آیه به آنان دستور میدهد تا آیت الهی را حفظ کنند: «وَاذْکُرْنَ مَا یتْلَی».
کلمه ذکر به معنی یادآوری، به یاد داشتن و همیشه در خاطر و حافظه بودن است. صاحب تفسیر مجمع البیان ذیل همین آیه به نقل از بعضی مفسران مینویسد: «أذکرن» یعنی حفظ کنید آن را و همیشه به خاطر شما باشید تا به موجب آن عمل کنید و این تأکید برای ایشان است که قرآن را حفظ و دستورها و فرامین آن را به یکدیگر یادآوری کنند.
ایشان در ادامه مینویسند: خطاب در این آیه، اگرچه به همسران پیامبر است، اما سایر مسلمانان هم در این موضوع با آنان مشارکت دارند؛ زیرا اگرچه بنا و اساس در اینگونه خطابات، نزدیکان پیامبر مخاطبان اولیه به شمار میروند، اما افراد دیگر نیز در همین حکم با آنان مساوی هستند (پس خاندان پیامبر در انجام این فرمان اولویت دارند و باید همه امت اسلام به حفظ قرآن اهمیت دهند).
علامه طباطبایی در مورد همین آیه میفرماید: «از ظاهر سیاق برمیاید که مراد از «ذکر» معنای مقابل فراموشی باشد که همان یادآوری است؛ چون این معنا مناسب تأکید و تشدیدی است که در آیت شده است (و میفهماند که مردم باید امتثال امر خدا را از شما یاد بگیرند، آن وقت سزاوار نیست شما که قرآن در خانه هایتان نازل میشود، آیت و اوامر خدا را فراموش کنید) و معنای آیه این است که شما زنان پیامبر، باید آنچه را که در خانه هایتان از آیت خدا و حکمت تلاوت میشود، حفظ کنید و همواره به خاطرتان بوده باشد تا از آن غافل نمانید و از خط سیری که خدا برایتان معین کرده تجاوز مکنید».
تفسیر مواهب علیه مینویسد: «این آیه برمی انگیزد و تشویق میکند بر حفظ قرآن و حدیث (حکمت را به معنای احادیث و حکمتهایی که پیامبر فرموده است، گرفته اند».
صاحب تفسیر منهج الصادقین علاوه بر ذکر موارد فوق مینویسد: «نزد همه علمای امامیه (شیعیان) و بعضی از عامه (اهل سنت) حفظ قرآن و حدیث، سنت (مستحب) است و نزد مالک (از بزرگان اهل سنت) واجب».
در تفسیر اثنی عشری هم میخوانیم: یکی از مفاهیمی که برای «اذکرن» در آیه گرفته اند، حفظ کردن آیت است و گرچه در آیه شریفه خطاب به همسران پیامبر است، اما از باب اشتراک در تکلیفِ غایبان با حاضران و عمومیت سخنان الهی، دیگران هم شریک در حکم هستند. بنابر این امر به حفظ قرآن و حدیث، شامل تمام امت اسلام میشود و مبنای شریعت هم بر قرآن و حدیث است و لذا تأکید در حفظ قرآن و نشر احادیث وارد شده است».
