- 938
- 1000
- 1000
- 1000
سبک شناسی در هنر تلاوت قرآن کریم
جلسه دهم، به کارشناسی استاد غلامرضا شاه میوه اصفهانی
در این برنامه نیز در ادامه برنامه قبل به بررسی ابعاد سبکی استاد مصطفی اسماعیل می پردازیم. در حوزه انتقالات ایشان قاری کلاسیک خوان است و از شیوه اجرای مقام به مقام به شکل مستقل استفاده نموده و مسیر مشخصی را در تلاوت خود طی می کند.
به طور مثال گاهی از مقام بیات به حجاز روی درجه اول بیات فرود می آید و از درجه 4 حجاز شروع می کند. گاهی پس از آنکه از بیات فرود آمده و می خواهد حجاز را آغاز کند، مقامی واسطه را به نام حجاز در این بین ایجاد نموده و گاهی در فرود بیات روی نوت حجاز می نشیند و در ادامه هم حجاز را می خواند.
پس فرم های مختلفی برای ورود به یک مقام در تلاوت وی مشاهده می شود. در حالیکه در تلاوت برخی از قراء مصری مثل عبدالباسط همیشه یک کلیشه مشخص وجود دارد. وقتی برای اولین بار در قاهره تلاوت او را شنیدند، پس از آنکه اراده فرود پیدا می کرد، به او اجازه فرود نمی دادند وی در این اولین اجرای قاهره بیش از سه ساعت اجرا داشت که مردم به ایشان اجازه فرود نمی دادند.
از دیگر ویژگی‌های سبک او این است که از نفس های بلند استفاده نموده و هیجان در تلاوت خود ایجاد می کند که این یک ویژگی بارز اوست. از جمله ویژگی های او در حوزه برنامه ها شیوه اوج گیری اوست که به نظر می رسد ابداعی است که در دوره او صورت گرفته است. در حالیکه قراء نسل قبل تر شیوه اوج گیری دیگری دارند.
یکی دیگر از نقاط قابل ذکر در خصوص روش ایشان در حوزه برنامه ها استفاده از تکنیک های سه گانه اجرای مقامات است که از جمله آنها تکنیک فاصله موسیقایی، استفاده از انتقال پلکانی درجات یک مقام و انتقال نوت ها در اجرای مقامات است. یکی از فاصله های مشهور او در مقام نهاوند است که پس از شروع، یک برگشت به فاصله پنجم از نوت قرار نهاوند به پایین تر دارد.
بحث تتابع یکی از قواعد موسیقی است. وقتی یک قاری یک ملودی را چندبار پشت سر هم با فاصله های مختلف اجرا می کند، نوعی زیبایی به تلاوت خود می بخشد که مصطفی اسماعیل از این تکنیک در فرودهای مقام های حجاز و بیات استفاده نموده است.
مصطفی اسماعیل در عین توجه به اکمال مقامات و استفاده از شیوه کلاسیک در تلاوت قرآن و توجه به مفاهیم و تعبیرات مختلف قرآنی، در عین رعایت نظم در تلاوت با استفاده از فضای نغمات و خاصیت عاطفی آنها، برای بیان مفاهیم آیات استفاده می نماید.
مصطفی اسماعیل بزرگترین روایتگر قصه های قرآنی است و اگر علاقمند به تلاوت قرآن هستیم و بخواهیم قصه های قرآن را به شیرین ترین شکل ممکن بشنویم، باید تلاوت های اسماعیل را گوش کنیم. تلاوت سور مبارکه مریم، قصص و آل عمران، بزرگترین آثار باقی مانده از ایشان در حوزه روایتگری قصه های قرآن است.
استفاده از فنونی مثل مواکبه، تشویق و اشباع، جمله بندی های لحنی، تفکیک عبارات از یکدیگر در تلاوت های ایشان اشاره کنیم. عجین کردن ویژگی های روایت با لحن زیبا نکته ای است که در تلاوت او به زیباترین شکل می بینیم.
مصطفی اسماعیل علاوه بر اینکه در تلاوت های خودش از فرودهای مختلفی در بیات استفاه می کند، اما در برخی از تلاوت ها از فرودهایی در مقام های راست، عجم یا مجاز استفاده نموده است. او در حوزه فرود تلاوت نیز دست به ابتکار و نوآوری های زیادی زده است و در خود مقام بیات نیز چندین فرود متنوع دارد.
در این برنامه نیز در ادامه برنامه قبل به بررسی ابعاد سبکی استاد مصطفی اسماعیل می پردازیم. در حوزه انتقالات ایشان قاری کلاسیک خوان است و از شیوه اجرای مقام به مقام به شکل مستقل استفاده نموده و مسیر مشخصی را در تلاوت خود طی می کند.
به طور مثال گاهی از مقام بیات به حجاز روی درجه اول بیات فرود می آید و از درجه 4 حجاز شروع می کند. گاهی پس از آنکه از بیات فرود آمده و می خواهد حجاز را آغاز کند، مقامی واسطه را به نام حجاز در این بین ایجاد نموده و گاهی در فرود بیات روی نوت حجاز می نشیند و در ادامه هم حجاز را می خواند.
پس فرم های مختلفی برای ورود به یک مقام در تلاوت وی مشاهده می شود. در حالیکه در تلاوت برخی از قراء مصری مثل عبدالباسط همیشه یک کلیشه مشخص وجود دارد. وقتی برای اولین بار در قاهره تلاوت او را شنیدند، پس از آنکه اراده فرود پیدا می کرد، به او اجازه فرود نمی دادند وی در این اولین اجرای قاهره بیش از سه ساعت اجرا داشت که مردم به ایشان اجازه فرود نمی دادند.
از دیگر ویژگی‌های سبک او این است که از نفس های بلند استفاده نموده و هیجان در تلاوت خود ایجاد می کند که این یک ویژگی بارز اوست. از جمله ویژگی های او در حوزه برنامه ها شیوه اوج گیری اوست که به نظر می رسد ابداعی است که در دوره او صورت گرفته است. در حالیکه قراء نسل قبل تر شیوه اوج گیری دیگری دارند.
یکی دیگر از نقاط قابل ذکر در خصوص روش ایشان در حوزه برنامه ها استفاده از تکنیک های سه گانه اجرای مقامات است که از جمله آنها تکنیک فاصله موسیقایی، استفاده از انتقال پلکانی درجات یک مقام و انتقال نوت ها در اجرای مقامات است. یکی از فاصله های مشهور او در مقام نهاوند است که پس از شروع، یک برگشت به فاصله پنجم از نوت قرار نهاوند به پایین تر دارد.
بحث تتابع یکی از قواعد موسیقی است. وقتی یک قاری یک ملودی را چندبار پشت سر هم با فاصله های مختلف اجرا می کند، نوعی زیبایی به تلاوت خود می بخشد که مصطفی اسماعیل از این تکنیک در فرودهای مقام های حجاز و بیات استفاده نموده است.
مصطفی اسماعیل در عین توجه به اکمال مقامات و استفاده از شیوه کلاسیک در تلاوت قرآن و توجه به مفاهیم و تعبیرات مختلف قرآنی، در عین رعایت نظم در تلاوت با استفاده از فضای نغمات و خاصیت عاطفی آنها، برای بیان مفاهیم آیات استفاده می نماید.
مصطفی اسماعیل بزرگترین روایتگر قصه های قرآنی است و اگر علاقمند به تلاوت قرآن هستیم و بخواهیم قصه های قرآن را به شیرین ترین شکل ممکن بشنویم، باید تلاوت های اسماعیل را گوش کنیم. تلاوت سور مبارکه مریم، قصص و آل عمران، بزرگترین آثار باقی مانده از ایشان در حوزه روایتگری قصه های قرآن است.
استفاده از فنونی مثل مواکبه، تشویق و اشباع، جمله بندی های لحنی، تفکیک عبارات از یکدیگر در تلاوت های ایشان اشاره کنیم. عجین کردن ویژگی های روایت با لحن زیبا نکته ای است که در تلاوت او به زیباترین شکل می بینیم.
مصطفی اسماعیل علاوه بر اینکه در تلاوت های خودش از فرودهای مختلفی در بیات استفاه می کند، اما در برخی از تلاوت ها از فرودهایی در مقام های راست، عجم یا مجاز استفاده نموده است. او در حوزه فرود تلاوت نیز دست به ابتکار و نوآوری های زیادی زده است و در خود مقام بیات نیز چندین فرود متنوع دارد.
