- 961
- 1000
- 1000
- 1000
سبک شناسی در هنر تلاوت قرآن کریم
جلسه یازدهم، به کارشناسی استاد غلامرضا شاه میوه اصفهانی
در این برنامه قصد داریم تا به ویژگی های سبکی مرحوم استاد طه الفشنی بپردازیم. بدون شک او جزو بزرگترین و ماندگارترین چهره های عالم انشاد و تلاوت قرآن کریم است و مانند استادش شیخ علی محمود ید طولایی در انشاد دینی، ابتهالات و تواشیح داشته که همین تسلط نوعی رنگ آمیزی لحنی را در شیوه تلاوت او به نمایش گذاشته و از جمله قاریانی است که به دلیل تسلط بر انشاد و ابتهال سبک خاصی را در تلاوت قرآن ارائه نموده است. یکی از مشهورترین ابتهالات یا تواشیح او یا ایها المختار است که بارها از رادیو و تلویزیون پخش شده است.
سبک او را می توان از زیر شاخه های سبک شیخ علی محمود نام برد ولی وقتی کمی عمیق تر نگاه می کنیم، می بینیم که از نظر سبکی دارای استقلال بوده و برخی از انتقالات و تنقلات را در تلاوت خود به نمایش گذاشته که در تلاوت استادش نبوده است. رنگ خاصی نیز در صدایش وجود دارد که او را از دیگر قاریان متمایز نموده و شاید چنین صدایی در میان قراء دیگر در عالم قرائت هرگز تکرار نشده است. صدایی که شبیه صدای زیر مردان و دارای گرفتگی خاصی است که حلاوت و شیرینی خاصی به آن بخشیده است.
مرحوم طه الفشنی از حیث وسعت هرچند جزو اصوات زیر است اما دارای 15 درجه است که همه را در تلاوت های خود به نمایش گذاشته است. از دیگر ویژگی های صدای او، قدرت منحصر به فرد در اجرای نوت های سریع به سالمترین و بهترین شکل ممکن است. در حقیقت او در حوزه انعطاف و تحریر جزو صداهای کاملا ممتاز است و نمونه های فراوانی از تحریرهای ریز و سریع یا انتقال درجات به شکل سریع و چالاک در تلاوت‌هایش وجود دارد.
از حیث حجم و قدرت صدا نیز می توانیم او را جزو صداهای متوسط به حساب آوریم که در عین حال از این حجم به بهترین شکل استفاده نموده و در بسیاری از موارد از کم و زیاد کردن ولوم به بهترین شکل استفاده نموده است. در حوزه بافت لحنی نیز از تنوع بسیار بالایی برخوردار بوده و در اجرایش بسیاری از مقامات اصلی، فرعی و مرکب را به کار گرفته است.
طه الفشنی نیز همچون قراء نسل اول تقید خاصی به اجرای کامل یک مقام ندارد و در تلاوت او دائما تحرک از یک مقام به مقام دیگر یا از یک جنس به جنس دیگر وجود دارد. برخی از منابع او را جزو قراء نسل اول به حساب می آورند اما به لحاظ سنی و چون شاگرد شیخ علی محمود بوده باید او را جزو قراء نسل دوم بدانیم.
او سیر کاملا مشخص و از قبل تعیین شده ای در تلاوت خود ندارد و در برخی از فرازهای تلاوت او دیده شده که سه یا چهار فراز را در یک نفس در کنار هم قرار داده و در عین حال در این انتقالات از شیوه علی محمود کاملا تقلید نکرده و ابداعات خود را دارد.
طه الفشنی در سال‌هایی که همراه مرحوم مصطفی اسماعیل در قصر ملکی به اجرای برنامه می پرداخت، تا حد زیادی از سبک او نیز تأثیر پذیرفته است و سبکش مبتنی بر برداشت هایش از سبک شیخ علی محمود و مصطفی اسماعیل است که در نهایت، برداشت شخصی او و تسلطش بر الحان و انشاد دینی، منهجی را در تلاوت قرآن ارائه نموده است که خاص اوست.
از جمله تفاوت های بارز او با استادش شیخ علی محمود در حوزه غفلات است و او هم در این حوزه و هم در حوزه جملات لحنی، کارنامه پرباری دارد. میزان استفاده کمتر از فاصله ها و استفاده از تحریرهای بیشتر در حوزه الحان و توجه بیشتر در بحث معنا و تلاوت معناگرایانه، از دیگر تفاوت های سبک او با استادش است.
یکی از نکات بارز سبک او، استفاده از مدلاسیون های متفاوت و مکرر در تلاوت است که این امر باعث شده سبک زیر و بمی تلاوت او دائما تغییر کند و کار را برای مقلدان او بسیار مشکل نموده است.
یکی از نکات بارز سبک طه الفشنی در بحث انتقالات این است که او از درجه پنجم مقامات از خاصیت غماز به بهترین شکل استفاده نموده و بسیاری از انتقالات او بر اساس نوت پنجم مقامات شکل می گیرد. او شیوه های مختلفی در اوج گیری دارد و بیشتر متأثر از مصطفی اسماعیل است و علیرغم اشتراکات زیاد، در ادامه تلاوت چون او قاری کلاسیک خوان نیست، هیچ تقیدی به استفاده از مقام بیات را در ادامه ندارد.
یکی از مشخصه های سبکی قاریانی که بیشتر روی جملات لحنی خود تأکید داشته و از انتقالات فراوان در اجرا استفاده می کنند، این است که تمایل زیادی به موتیف سازی و تکرار آن در تلاوت هایشان دیده نمی شود. طه الفشنی نیز کمتر از آن استفاده نموده است. غفلات طه الفشنی نیز بسیار زیبا است و هم از غفلات ساده و مستقیم و هم از غفلات پرتحریر استفاده نموده است.
در این برنامه قصد داریم تا به ویژگی های سبکی مرحوم استاد طه الفشنی بپردازیم. بدون شک او جزو بزرگترین و ماندگارترین چهره های عالم انشاد و تلاوت قرآن کریم است و مانند استادش شیخ علی محمود ید طولایی در انشاد دینی، ابتهالات و تواشیح داشته که همین تسلط نوعی رنگ آمیزی لحنی را در شیوه تلاوت او به نمایش گذاشته و از جمله قاریانی است که به دلیل تسلط بر انشاد و ابتهال سبک خاصی را در تلاوت قرآن ارائه نموده است. یکی از مشهورترین ابتهالات یا تواشیح او یا ایها المختار است که بارها از رادیو و تلویزیون پخش شده است.
سبک او را می توان از زیر شاخه های سبک شیخ علی محمود نام برد ولی وقتی کمی عمیق تر نگاه می کنیم، می بینیم که از نظر سبکی دارای استقلال بوده و برخی از انتقالات و تنقلات را در تلاوت خود به نمایش گذاشته که در تلاوت استادش نبوده است. رنگ خاصی نیز در صدایش وجود دارد که او را از دیگر قاریان متمایز نموده و شاید چنین صدایی در میان قراء دیگر در عالم قرائت هرگز تکرار نشده است. صدایی که شبیه صدای زیر مردان و دارای گرفتگی خاصی است که حلاوت و شیرینی خاصی به آن بخشیده است.
مرحوم طه الفشنی از حیث وسعت هرچند جزو اصوات زیر است اما دارای 15 درجه است که همه را در تلاوت های خود به نمایش گذاشته است. از دیگر ویژگی های صدای او، قدرت منحصر به فرد در اجرای نوت های سریع به سالمترین و بهترین شکل ممکن است. در حقیقت او در حوزه انعطاف و تحریر جزو صداهای کاملا ممتاز است و نمونه های فراوانی از تحریرهای ریز و سریع یا انتقال درجات به شکل سریع و چالاک در تلاوت‌هایش وجود دارد.
از حیث حجم و قدرت صدا نیز می توانیم او را جزو صداهای متوسط به حساب آوریم که در عین حال از این حجم به بهترین شکل استفاده نموده و در بسیاری از موارد از کم و زیاد کردن ولوم به بهترین شکل استفاده نموده است. در حوزه بافت لحنی نیز از تنوع بسیار بالایی برخوردار بوده و در اجرایش بسیاری از مقامات اصلی، فرعی و مرکب را به کار گرفته است.
طه الفشنی نیز همچون قراء نسل اول تقید خاصی به اجرای کامل یک مقام ندارد و در تلاوت او دائما تحرک از یک مقام به مقام دیگر یا از یک جنس به جنس دیگر وجود دارد. برخی از منابع او را جزو قراء نسل اول به حساب می آورند اما به لحاظ سنی و چون شاگرد شیخ علی محمود بوده باید او را جزو قراء نسل دوم بدانیم.
او سیر کاملا مشخص و از قبل تعیین شده ای در تلاوت خود ندارد و در برخی از فرازهای تلاوت او دیده شده که سه یا چهار فراز را در یک نفس در کنار هم قرار داده و در عین حال در این انتقالات از شیوه علی محمود کاملا تقلید نکرده و ابداعات خود را دارد.
طه الفشنی در سال‌هایی که همراه مرحوم مصطفی اسماعیل در قصر ملکی به اجرای برنامه می پرداخت، تا حد زیادی از سبک او نیز تأثیر پذیرفته است و سبکش مبتنی بر برداشت هایش از سبک شیخ علی محمود و مصطفی اسماعیل است که در نهایت، برداشت شخصی او و تسلطش بر الحان و انشاد دینی، منهجی را در تلاوت قرآن ارائه نموده است که خاص اوست.
از جمله تفاوت های بارز او با استادش شیخ علی محمود در حوزه غفلات است و او هم در این حوزه و هم در حوزه جملات لحنی، کارنامه پرباری دارد. میزان استفاده کمتر از فاصله ها و استفاده از تحریرهای بیشتر در حوزه الحان و توجه بیشتر در بحث معنا و تلاوت معناگرایانه، از دیگر تفاوت های سبک او با استادش است.
یکی از نکات بارز سبک او، استفاده از مدلاسیون های متفاوت و مکرر در تلاوت است که این امر باعث شده سبک زیر و بمی تلاوت او دائما تغییر کند و کار را برای مقلدان او بسیار مشکل نموده است.
یکی از نکات بارز سبک طه الفشنی در بحث انتقالات این است که او از درجه پنجم مقامات از خاصیت غماز به بهترین شکل استفاده نموده و بسیاری از انتقالات او بر اساس نوت پنجم مقامات شکل می گیرد. او شیوه های مختلفی در اوج گیری دارد و بیشتر متأثر از مصطفی اسماعیل است و علیرغم اشتراکات زیاد، در ادامه تلاوت چون او قاری کلاسیک خوان نیست، هیچ تقیدی به استفاده از مقام بیات را در ادامه ندارد.
یکی از مشخصه های سبکی قاریانی که بیشتر روی جملات لحنی خود تأکید داشته و از انتقالات فراوان در اجرا استفاده می کنند، این است که تمایل زیادی به موتیف سازی و تکرار آن در تلاوت هایشان دیده نمی شود. طه الفشنی نیز کمتر از آن استفاده نموده است. غفلات طه الفشنی نیز بسیار زیبا است و هم از غفلات ساده و مستقیم و هم از غفلات پرتحریر استفاده نموده است.
