- 832
- 1000
- 1000
- 1000
سبک شناسی در هنر تلاوت قرآن کریم
جلسه بیست و هفتم، به کارشناسی استاد غلامرضا شاه میوه اصفهانی
در برنامه امروز به بررسی ویژگی های سبکی مرحوم محمد عمران که یکی از نوابغ انشاد دینی و تلاوت قرآن است، می پردازیم. وی قطعا یکی از نوابغ در حوزه موسیقی تلاوت، ابتهال و انشاد دینی و اذان است که قدرت بسیار زیاد و خارق العاده ای در ابداع و خلق آهنگ ها و ملودی ها داشته و در تلاوت و ابتهال از جمله افرادی است که ابداعات بسیار زیادی را به علاقمندان هنر تلاوت و ابتهال نشان داده است.
وی نزدیک به پانزده اذان مختلف در مقامات گوناگون همچون بیات، حجاز، راست و ... داشته که تماما ثبت و ضبط شده و یکی از گنیجنه های بسیار قوی در حوزه اذان می باشد. با وجود اینکه ایشان متأسفانه عمر بسیار کوتاهی داشتند ولی آثار بسیار خوبی در حوزه انشاد دینی، تلاوت قرآن، اذان و ابتهال از خود به یادگار گذاشتند. سبک ایشان متأثر از سبک محمود رمضان است که مکتب مستقلی در عالم تلاوت می باشد و می توان گفت محمد عمران در همان مکتب ایشان صاحب سبک می باشد.
وی دارای یکی از زیباترین صداها از منظر اهل فن و کارشناسان موسیقی عرب می باشد که از حیث زنگ و رنگ مناسب در تمامی طبقات کاملا یک دست و با زیبایی کامل است. صدای محمد عمران از حیث حجم و قدرت جزو صداهای خارق العاده جهان تلاوت بوده و به لحاظ تحرک و انعطاف با توجه به اینکه صدای ایشان در حوزه اصوات باس است، انعطاف، تحریر و تحرک فوق العاده ای را از خود نشان داده و در حد صدای حصان و صیاد می باشد.
صدای ایشان از حیث وسعت یکی از صداهای کامل و صدایی که خیلی بیشتر از آنچه در تلاوت قرآن مورد استفاده قرار می گیرد، می باشد که یکی از عجایب صدا در حوزه وسعت می باشد. در بخش بافت لحنی، استفاده از نغمات یا ریزنغمه‌ها و مقامات مرکب، وی از جمله قاریانی است که جشنواره کاملی از الحان و نغمات را در تلاوت و ابتهال خود به نمایش گذاشته است و با توجه به اینکه یک مبتهل بسیار مبرز و قوی است، ابتهالات او در شیوه خواندنش مؤثر بوده که این امر را در برخی از ریزنغمه ها و پاره ای ازغفلات او مشاهده می کنیم. استفاده از طیف گسترده ای از مقامات شامل تقریبا همه مقامات اصلی، بیش از 70 درصد مقامات فرعی و مرکب نشان می دهد که رویکرد وی بیشتر بر اجرای نمایشی مقامات بوده و در پاره ای از تلاوت ها مشاهده می شود که خیلی در قید و بند القاء معانی نبوده است.
مرحوم عمران از جمله قاریانی است که در حوزه استفاده از نغمات و مقامات اصلی و مرکب تمایل زیادی به استفاده از طبقات مختلف از جمله جواب الجوابات داشته و به خوبی در اکثر تلاوت های خود آن را نشان داده است ولی از مدل مشخصی در ارائه مقامات بهره نجسته و در استفاده از مقامات تنوع دارد که کمتر در دیگر قاریان مشاهده می کنیم. وی یکی از قاریانی است که تمایل زیادی به استفاده از مقامات مرکب در دل مقامات اصلی است که در تلاوت ایشان بارها دیده شده و در ارائه دو مقام کرد و اثرکرد نیز با دیگر قاریان کاملا تفاوت دارد.
ایشان در بخش استفاده از روش های متنوع در تلاوت جزو قاریانی است که از روش های متنوع اتصال درجات، انتقال پلکانی و فواصل به یک اندازه استفاده نموده که سبب تنوع تلاوت ایشان در حوزه الحان و به همین ترتیب جذب طرفداران بیشتر شده است. شیوه اوج گیری وی غالبا به شکل اکتاوی یعنی از درجه هشتم بیات اول اوج گیری خود را انجام داده و در بسیاری از تلاوت ها نیز درجه هفتم یا چهارم نیز چه در مقام بیات و چه در مقام راست دیده می شود. در حوزه استفاده از تحریرها جزو قاریانی است که از انواع تحریرهای مختلف با تنوع زیاد استفاده نموده ولی بیشترین استفاده او از تحریرهای گلویی در فضای گلو یا تحریرهای حلقی و سایشی است که نوع استفاده او از تحریرهای سایشی، وی را از دیگر قاریان متمایز نموده است.
مدل دیگری که در حوزه استفاده از تحریرها در تلاوت او دیده می شود، استفاده از تحریرهای انتقالی است که از درجات بالا یا پرده های بالا به سمت پرده های پایین به سمت اجرای تحریرها در تلاوت خود انجام می دهد. سرعت تلاوت وی متوسط یا میانه است که تمایل به کندخوانی در ابتدای تلاوت وی نسبت به پرده های اوج بیشتر است. بدون شک وی از جمله قاریان مبدع و خلاق در حوزه ارائه ردیف ها و نغمات است که تعداد زیادی از ریدف ها و نغماتی که امروزه مورد استفاده قاریان قرار می گیرد، ساخت و ابداع ایشان است.
مرحوم محمد عمران در بخش غفله پردازی و موتیف سازی جزو قاریان بسیار پرکار و با کارنامه درخشان است. وی از جمله افرادی است که هم تأکید بر جملات لحنی، ملودی های خلاقانه و ابداعاتی که در آن حوزه است و هم در حوزه غفله پردازی بسیار فعال بوده است.
در برنامه امروز به بررسی ویژگی های سبکی مرحوم محمد عمران که یکی از نوابغ انشاد دینی و تلاوت قرآن است، می پردازیم. وی قطعا یکی از نوابغ در حوزه موسیقی تلاوت، ابتهال و انشاد دینی و اذان است که قدرت بسیار زیاد و خارق العاده ای در ابداع و خلق آهنگ ها و ملودی ها داشته و در تلاوت و ابتهال از جمله افرادی است که ابداعات بسیار زیادی را به علاقمندان هنر تلاوت و ابتهال نشان داده است.
وی نزدیک به پانزده اذان مختلف در مقامات گوناگون همچون بیات، حجاز، راست و ... داشته که تماما ثبت و ضبط شده و یکی از گنیجنه های بسیار قوی در حوزه اذان می باشد. با وجود اینکه ایشان متأسفانه عمر بسیار کوتاهی داشتند ولی آثار بسیار خوبی در حوزه انشاد دینی، تلاوت قرآن، اذان و ابتهال از خود به یادگار گذاشتند. سبک ایشان متأثر از سبک محمود رمضان است که مکتب مستقلی در عالم تلاوت می باشد و می توان گفت محمد عمران در همان مکتب ایشان صاحب سبک می باشد.
وی دارای یکی از زیباترین صداها از منظر اهل فن و کارشناسان موسیقی عرب می باشد که از حیث زنگ و رنگ مناسب در تمامی طبقات کاملا یک دست و با زیبایی کامل است. صدای محمد عمران از حیث حجم و قدرت جزو صداهای خارق العاده جهان تلاوت بوده و به لحاظ تحرک و انعطاف با توجه به اینکه صدای ایشان در حوزه اصوات باس است، انعطاف، تحریر و تحرک فوق العاده ای را از خود نشان داده و در حد صدای حصان و صیاد می باشد.
صدای ایشان از حیث وسعت یکی از صداهای کامل و صدایی که خیلی بیشتر از آنچه در تلاوت قرآن مورد استفاده قرار می گیرد، می باشد که یکی از عجایب صدا در حوزه وسعت می باشد. در بخش بافت لحنی، استفاده از نغمات یا ریزنغمه‌ها و مقامات مرکب، وی از جمله قاریانی است که جشنواره کاملی از الحان و نغمات را در تلاوت و ابتهال خود به نمایش گذاشته است و با توجه به اینکه یک مبتهل بسیار مبرز و قوی است، ابتهالات او در شیوه خواندنش مؤثر بوده که این امر را در برخی از ریزنغمه ها و پاره ای ازغفلات او مشاهده می کنیم. استفاده از طیف گسترده ای از مقامات شامل تقریبا همه مقامات اصلی، بیش از 70 درصد مقامات فرعی و مرکب نشان می دهد که رویکرد وی بیشتر بر اجرای نمایشی مقامات بوده و در پاره ای از تلاوت ها مشاهده می شود که خیلی در قید و بند القاء معانی نبوده است.
مرحوم عمران از جمله قاریانی است که در حوزه استفاده از نغمات و مقامات اصلی و مرکب تمایل زیادی به استفاده از طبقات مختلف از جمله جواب الجوابات داشته و به خوبی در اکثر تلاوت های خود آن را نشان داده است ولی از مدل مشخصی در ارائه مقامات بهره نجسته و در استفاده از مقامات تنوع دارد که کمتر در دیگر قاریان مشاهده می کنیم. وی یکی از قاریانی است که تمایل زیادی به استفاده از مقامات مرکب در دل مقامات اصلی است که در تلاوت ایشان بارها دیده شده و در ارائه دو مقام کرد و اثرکرد نیز با دیگر قاریان کاملا تفاوت دارد.
ایشان در بخش استفاده از روش های متنوع در تلاوت جزو قاریانی است که از روش های متنوع اتصال درجات، انتقال پلکانی و فواصل به یک اندازه استفاده نموده که سبب تنوع تلاوت ایشان در حوزه الحان و به همین ترتیب جذب طرفداران بیشتر شده است. شیوه اوج گیری وی غالبا به شکل اکتاوی یعنی از درجه هشتم بیات اول اوج گیری خود را انجام داده و در بسیاری از تلاوت ها نیز درجه هفتم یا چهارم نیز چه در مقام بیات و چه در مقام راست دیده می شود. در حوزه استفاده از تحریرها جزو قاریانی است که از انواع تحریرهای مختلف با تنوع زیاد استفاده نموده ولی بیشترین استفاده او از تحریرهای گلویی در فضای گلو یا تحریرهای حلقی و سایشی است که نوع استفاده او از تحریرهای سایشی، وی را از دیگر قاریان متمایز نموده است.
مدل دیگری که در حوزه استفاده از تحریرها در تلاوت او دیده می شود، استفاده از تحریرهای انتقالی است که از درجات بالا یا پرده های بالا به سمت پرده های پایین به سمت اجرای تحریرها در تلاوت خود انجام می دهد. سرعت تلاوت وی متوسط یا میانه است که تمایل به کندخوانی در ابتدای تلاوت وی نسبت به پرده های اوج بیشتر است. بدون شک وی از جمله قاریان مبدع و خلاق در حوزه ارائه ردیف ها و نغمات است که تعداد زیادی از ریدف ها و نغماتی که امروزه مورد استفاده قاریان قرار می گیرد، ساخت و ابداع ایشان است.
مرحوم محمد عمران در بخش غفله پردازی و موتیف سازی جزو قاریان بسیار پرکار و با کارنامه درخشان است. وی از جمله افرادی است که هم تأکید بر جملات لحنی، ملودی های خلاقانه و ابداعاتی که در آن حوزه است و هم در حوزه غفله پردازی بسیار فعال بوده است.
