این تلاوت شامل آیات 93 تا آخر سوره مبارکه توبه و آیات 1 تا 109( آخر) سوره مبارکه یونس و آیات 1 تا 5 سوره مبارکه هود است.
إِنَّمَا السَّبِیلُ عَلَى الَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ وَهُمْ أَغْنِیَاءُ رَضُوا بِأَنْ یَکُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿93﴾
ایراد فقط بر کسانى است که با آنکه توانگرند از تو عذر و اجازه مىخواهند و به این راضى شدهاند که با خانهنشینان باشند، و خداوند بر دلهایشان مهر [نفاق] نهاده است، از این روى در نمىیابند (93)
یَعْتَذِرُونَ إِلَیْکُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَیْهِمْ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّهُ مِنْ أَخْبَارِکُمْ وَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿94﴾
چون به سوى ایشان بازگشتید از شما عذر مىخواهند، بگو عذر نخواهید که هرگز [سخن] شما را باور نخواهیم کرد، به راستى که خداوند ما را از احوال شما آگاه ساخته است و خداوند و پیامبر او شاهد عمل شما هستند، آنگاه به سوى [خداوند] داناى پنهان و پیدا بازگردانده شوید و شما را از [نتیجه] کار و کردارتان آگاه خواهد ساخت (94)
سَیَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَکُمْ إِذَا انْقَلَبْتُمْ إِلَیْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ فَأَعْرِضُوا عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿95﴾
چون به سوى آنان بازگشتید به خداوند سوگند مىخورند که از آنان درگذرید، آرى از آنان روى بگردانید که پلیدند و به کیفر کار و کردارشان سرا و سرانجامشان جهنم است (95)
یَحْلِفُونَ لَکُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یَرْضَى عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ ﴿96﴾
براى شما سوگند یاد مىکنند که شما از ایشان راضى شوید، و اگر هم شما از ایشان راضى شوید، خداوند از نافرمانان راضى نیست (96)
الْأَعْرَابُ أَشَدُّ کُفْرًا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلَّا یَعْلَمُوا حُدُودَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿97﴾
اعرابیان کفرپیشهتر و نفاقپیشهتر [از دیگران]اند و در ندانستن چون و چند احکامى که خداوند بر پیامبرش نازل کرده است، پیشتر [از دیگران]اند، و خداوند داناى فرزانه است (97)
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ یَتَّخِذُ مَا یُنْفِقُ مَغْرَمًا وَیَتَرَبَّصُ بِکُمُ الدَّوَائِرَ عَلَیْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿98﴾
و از اعرابیان کسانى هستند که آنچه انفاق کردهاند [در حکم] تاوان مىگیرند و در حق شما انتظار حادثههاى ناگوار دارند، حادثه ناگوار نصیب خودشان باد، و خداوند شنواى داناست (98)
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَیَتَّخِذُ مَا یُنْفِقُ قُرُبَاتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ أَلَا إِنَّهَا قُرْبَةٌ لَهُمْ سَیُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِی رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿99﴾
و بعضى از اعرابیان هستند که به خداوند و روز بازپسین ایمان دارند و نفقات خود را مایه تقرب در نزد خداوند و درود و دعاى پیامبر مىشمارند، آرى آنها مایه تقرب ایشان است، زودا که خداوند ایشان را به جوار رحمت خویش در آورد، که خداوند آمرزگار مهربان است (99)
وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿100﴾
و پیشروان نخستین از مهاجران و انصار و کسانى که به نیکوکارى از ایشان پیروى کردهاند [تابعان]، خداوند از آنان خشنود است و آنان نیز از او خشنودند و براى آنان بوستانهایى آماده کرده است که جویباران از فرودست آن جارى است و جاودانه در آنند، این رستگارى بزرگ است (100)
وَمِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ یُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِیمٍ ﴿101﴾
و از اعرابیان پیرامون شما و نیز از اهل مدینه منافقانى هستند که به نفاق خوگر شدهاند، تو آنان را نمىشناسى، ما ایشان را مىشناسیم، دو بار عذابشان خواهیم کرد، سپس دچار عذابى سهمگین شوند (101)
وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿102﴾
و دیگرانى هستند که به گناهان خویش اعتراف کردهاند و کارشایسته را با ناشایسته آمیختهاند، باشد که خداوند از آنان درگذرد، چرا که خداوند آمرزگار مهربان است (102)
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلَاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿103﴾
از اموال ایشان کفارهاى بگیر که بدان پاکیزهشان کنى و در حق آنان دعا کن که دعاى تو مایه آرامش آنان است و خداوند شنواى داناست (103)
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿104﴾
آیا ندانستهاند که خداوند است که توبه بندگانش و نیز صدقات را مىپذیرد، و اینکه خداوند توبهپذیر مهربان است (104)
وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿105﴾
و بگو کارتان را بکنید به زودى خداوند و پیامبر او و مؤمنان در کار شما خواهند نگریست، و زودا که به محضر داناى پنهان و پیدا بازگردانده شوید، آنگاه شما را [از حقیقت و نتیجه] کار و کردارتان آگاه مىسازد (105)
وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿106﴾
و دیگرانى هستند که واگذاشته به امر الهىاند، یا عذابشان مىکند یا از آنان در مىگذرد، و خداوند داناى فرزانه است (106)
وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَکُفْرًا وَتَفْرِیقًا بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَیَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿107﴾
و کسانى هستند که مسجد را دستاویز زیان رساندن و کفر و تفرقهاندازى بین مؤمنان، و نیز کمینگاهى براى کسانى که پیش از آن با خداوند و پیامبر او به محاربه برخاسته بودند، ساختند، و سوگند مىخورند که هدفى جز خیر و خدمت نداریم، و خداوند گواهى مىدهد که ایشان دروغگو هستند (107)
لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ ﴿108﴾
هرگز در آن درنگ مکن، چرا که مسجدى که از روز نخست بنیادش بر تقوا بوده است، سزاوارتر است که در آن درنگ کنى [و] در آن مردانى هستند که دوست دارند که پاک و پیراسته شوند، و خداوند پاکیزگان را دوست دارد (108)
أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿109﴾
آیا کسى که بنیاد آن [مسجد] را بر خدا ترسى و خشنودى الهى گذاشته باشد بهتر است یا کسى که بنیاد آن را بر لبه پرتگاه فرو ریختنى نهاده باشد که به آتش دوزخ سرازیرش مىکند، و خداوند ستمکاران را هدایت نمىکند (109)
لَا یَزَالُ بُنْیَانُهُمُ الَّذِی بَنَوْا رِیبَةً فِی قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿110﴾
پیوسته بنیادى که بنا گذاشتهاند در دلشان شک و شبهه برمىانگیزد تا آن زمان که دلهایشان پاره و پراکنده شود، و خداوند داناى فرزانه است (110)
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿111﴾
خداوند جان و مال مؤمنان را در ازاء بهشت از آنان خریده است، همان کسانى که در راه خدا کارزار مىکنند و مىکشند و کشته مىشوند، این وعده به راستى و درستى در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست، و کیست از خداوند وفادارتر به پیمانش؟ پس به داد و ستدى که به آن دست زدهاید، شادمان باشید، و این همان رستگارى بزرگ است (111)
التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿112﴾
آنان توبهکارانند و پرستشگران و سپاسگزاران و روزهداران و نمازگزاران و اهل سجود که آمران به معروف و ناهیان از منکر و پاسداران احکام الهى هستند، و مؤمنان را بشارت ده (112)
مَا کَانَ لِلنَّبِیِّ وَالَّذِینَ آمَنُوا أَنْ یَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِکِینَ وَلَوْ کَانُوا أُولِی قُرْبَى مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ﴿113﴾
سزاوار نیست که پیامبر و مؤمنان براى مشرکان، ولو خویشاوند باشند، پس از آنکه بر ایشان آشکار شده است که آنان دوزخىاند، آمرزش بخواهند (113)
وَمَا کَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِیمَ لِأَبِیهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِیَّاهُ فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ لَأَوَّاهٌ حَلِیمٌ ﴿114﴾
و آمرزش خواهى ابراهیم براى پدرش جز به خاطر وعدهاى نبود که [ابراهیم] به او داده بود، و آنگاه که بر او آشکار شد که او دشمن خداست، از او برى و برکنار شد، چرا که ابراهیم دردمندى بردبار بود (114)
وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّى یُبَیِّنَ لَهُمْ مَا یَتَّقُونَ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿115﴾
و خداوند بر آن نیست که گروهى را پس از آنکه هدایتشان کرده است، بیراه بگذارد، مگر آنکه چیزى را که باید از آن پروا و پرهیز داشته باشند براى آنان روشن کرده باشد، که بىگمان خداوند به هر چیزى داناست (115)
إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَمَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ ﴿116﴾
همانا فرمانروایى آسمانها و زمین از آن خداوند است که زنده مىدارد و مىمیراند، و غیر از او یار و یاورى ندارید (116)
لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَالْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ فِی سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا کَادَ یَزِیغُ قُلُوبُ فَرِیقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِیمٌ ﴿117﴾
به راستى که خداوند بر پیامبر و مهاجران و انصارى که از او در هنگام سختى پیروى کردند، رحمت آورد، و آن پس از زمانى بود که نزدیک بود دلهاى گروهى از آنان [از طاعت و اطاعت] بگردد، آنگاه از آنان درگذشت چرا که او به ایشان رئوف و مهربان است (117)
وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِینَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَیْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَیْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَیْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿118﴾
و نیز بر سه تنى که [از پیوستن به مجاهدان تبوک] باز پس مانده شدند، تا آنگاه که عرصه زمین با آنکه گسترده است، بر آنان تنگ آمد، و تنگدل شدند و دانستند که پناهى از خداوند جز به او نیست، سپس به آنان توفیق توبه داد تا توبه کنند، که بىگمان خداوند توبهپذیر مهربان است (118)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ﴿119﴾
اى مؤمنان از خداوند پروا کنید و در زمره راستان باشید (119)
مَا کَانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ یَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَلَا یَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ لَا یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَطَئُونَ مَوْطِئًا یَغِیظُ الْکُفَّارَ وَلَا یَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَیْلًا إِلَّا کُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ ﴿120﴾
اهل مدینه و اعرابیان پیرامونشان را نرسد که از حکم پیامبر خدا سر پیچند و جان خود را از جان او عزیزتر بدارند، چرا که هیچ تشنگى و هیچ خستگى و هیچ گرسنگى در راه خدا به آنان نرسد و هیچ گامى به پایگاهى [از سرزمین دشمن] نگذارند که کافران را به خشم آورد، و هیچ دستبردى به هیچ دشمنى نزنند، مگر آنکه در برابر آن عمل صالحى براى آنان [در کارنامهشان] نوشته شود، زیرا که خداوند پاداش نیکوکاران را فرو نمىگذارد (120)
وَلَا یُنْفِقُونَ نَفَقَةً صَغِیرَةً وَلَا کَبِیرَةً وَلَا یَقْطَعُونَ وَادِیًا إِلَّا کُتِبَ لَهُمْ لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿121﴾
و هیچ هزینه خرد و کلانى نکنند و هیچ سرزمینى را نپیمایند، مگر آنکه به حساب آنان نوشته شود، تا سرانجام خداوند به بهتر از آنچه کردهاند، پاداششان دهد (121)
وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ﴿122﴾
و سزاوار نیست که مؤمنان همگى رهسپار [جهاد] شوند، اما چرا از هر فرقهاى از آنان گروهى رهسپار نشوند که دین پژوهى کنند و چون به نزد قومشان باز گشتند ایشان را هشدار دهند تا پروا پیشه کنند؟ (122)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ الْکُفَّارِ وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ﴿123﴾
اى مؤمنان با کسانى از کفار که نزدیک شما هستند کارزار کنید و باید که در شما درشتى بینند و بدانید که خداوند با پارسایان است (123)
وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ أَیُّکُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِیمَانًا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَهُمْ یَسْتَبْشِرُونَ ﴿124﴾
و چون سورهاى نازل گردد، بعضى از ایشان مىگویند این سوره به ایمان کدام یک از شما افزود؟ اما کسانى که ایمان آوردهاند، بر ایمانشان مىافزاید و به آن شادمانند (124)
وَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ کَافِرُونَ ﴿125﴾
و اما بیماردلان را پلیدى بر پلیدیشان مىافزاید و در حال کفر در مىگذرند (125)
أَوَلَا یَرَوْنَ أَنَّهُمْ یُفْتَنُونَ فِی کُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ لَا یَتُوبُونَ وَلَا هُمْ یَذَّکَّرُونَ ﴿126﴾
آیا نمىبینند که در هر سال یک بار یا دو بار در معرض آزمون و ابتلا در مىآیند، و باز توبه نمىکنند و پند نمىگیرند (126)
وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ هَلْ یَرَاکُمْ مِنْ أَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا یَفْقَهُونَ ﴿127﴾
و چون سورهاى نازل گردد، بعضى از آنان به بعضى دیگر بنگرند [و بپرسند که] آیا کسى شما را مىبیند؟ [و چون کسى ایشان را نبیند] بر مىگردند، خداوند دلهایشان را بگرداند، چرا که قومى بىتمیزند (127)
لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ ﴿128﴾
به راستى که پیامبرى از میان خودتان به سوى شما آمده است که هر رنج که شما مىبرید، براى او گران مىآید، و سخت هواخواه شماست و به مؤمنان رئوف و مهربان است (128)
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ ﴿129﴾
و اگر رویگردان شدند، بگو خداوند مرا کافى است، خدایى جز او نیست، بر او توکل کردم و او صاحب عرش عظیم است (129)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ ﴿1﴾
الر الف لام راء این آیات کتاب حکمتآموز است (1)
أَکَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَیْنَا إِلَى رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنْذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ قَالَ الْکَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُبِینٌ ﴿2﴾
آیا براى مردمان شگفتآور است که به مردى از ایشان وحى فرستادیم که مردم را هشدار ده و مؤمنان را بشارت ده که نزد پروردگارشان مقام و منزلتى راستین دارند، و کافران گفتند این جادوگرى آشکار است (2)
إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مَا مِنْ شَفِیعٍ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ ﴿3﴾
پروردگار شما همان کسى است که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر عرش استیلاء یافت، کار [جهان] را تدبیر مىکند، شفیعى نیست مگر پس از اذن او، چنین است خداوند، پروردگارتان، او را بپرستید، آیا پند نمىگیرید؟ (3)
إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا إِنَّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ بِالْقِسْطِ وَالَّذِینَ کَفَرُوا لَهُمْ شَرَابٌ مِنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ ﴿4﴾
بازگشت همگى شما به سوى اوست، این وعده راست و درست خداوند است، هموست که آفرینش را آغاز کرده، سپس بازش مىگرداند، تا کسانى را که ایمان آوردهاند و کارهاى شایسته کردهاند، دادگرانه جزا دهد، و کافران به خاطر کفرى که ورزیدهاند، نوشابهاى از آب گرم و عذابى دردناک [در پیش] دارند (4)
هُوَ الَّذِی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیَاءً وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَلِکَ إِلَّا بِالْحَقِّ یُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿5﴾
اوست کسى که خورشید را روشن و ماه را تابان کرد و براى آن [ماه] منزلهایى معین کرد، تا شمار سالها و حساب [زندگى خود] را بدانید، خداوند این را جز به حق نیافریده است، و براى اهل معرفت آیات خود را به روشنى بیان مىدارد (5)
إِنَّ فِی اخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَّقُونَ ﴿6﴾
در پى یکدیگر آمدن شب و روز و در آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده است، مایههاى عبرتى براى پرواپیشگان است (6)
إِنَّ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ ﴿7﴾
کسانى که به لقاى ما امید [و باور] ندارند و به زندگانى دنیا خشنودند و بر آن دل نهادهاند و هم آنان که از آیات ما غافلند (7)
أُولَئِکَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿8﴾
اینان به خاطر کار و کردارشان سرا و سرانجامشان دوزخ است (8)
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ یَهْدِیهِمْ رَبُّهُمْ بِإِیمَانِهِمْ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ ﴿9﴾
کسانى که ایمان آوردهاند و کارهاى شایسته کردهاند، پروردگارشان ایشان را به جزاى ایمانشان به بوستانهاى بهشتى پر از ناز و نعمت -که جویباران از فرودست آنان جارى استرهنمون مىگردد (9)
دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلَامٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿10﴾
ندایشان در آنجا سبحانک اللهم و تحیتشان سلام و پایان دعایشان الحمد لله رب العالمین است (10)
وَلَوْ یُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُمْ بِالْخَیْرِ لَقُضِیَ إِلَیْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ ﴿11﴾
و اگر خداوند براى مردم به همان گونه که خیر را به شتاب مىخواهند، شر را به پیش مىانداخت، اجلشان به سر مىآمد، آرى ناامیدواران به لقائمان را وامىگذاریم که در طغیانشان سرگشته باشند (11)
وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا کَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ کَأَنْ لَمْ یَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿12﴾
و چون انسان را رنجى رسد، ما را [در همه حال] چه بر پهلو خفته، چه نشسته، چه ایستاده بخواند، آنگاه چون رنجش را از او باز داریم، به راه خود رود، گویى ما را به خاطر رنجى که به او رسیده بود، به دعا نخوانده است، بدینسان در نظر اسرافکاران کار و کردارشان آراسته شده است (12)
وَلَقَدْ أَهْلَکْنَا الْقُرُونَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَجَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ وَمَا کَانُوا لِیُؤْمِنُوا کَذَلِکَ نَجْزِی الْقَوْمَ الْمُجْرِمِینَ ﴿13﴾
و به راستى اقوام پیش از شما را آنگاه که ستم پیشه کردند، نابود کردیم و پیامبرانشان برایشان معجزات آوردند ولى بر آن نبودند که ایمان بیاورند، بدینسان گناهکاران را جزا مىدهیم (13) ثُمَّ جَعَلْنَاکُمْ خَلَائِفَ فِی الْأَرْضِ مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ کَیْفَ تَعْمَلُونَ ﴿14﴾
سپس شما را پس از ایشان در این سرزمین جانشین گرداندیم، تا بنگریم که چگونه رفتار مىکنید (14)
وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ قَالَ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَیْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا یَکُونُ لِی أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقَاءِ نَفْسِی إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا یُوحَى إِلَیَّ إِنِّی أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ ﴿15﴾
و چون آیات ما که روشن و شیواست، بر آنان خوانده شود، ناامیدواران به لقائمان [به پیامبر] مىگویند قرآنى غیر از این بیاور، یا این را تغییر ده، بگو مرا نرسد که آن را از پیش خود تغییر دهم، جز از وحى که به من مىشود، از چیزى پیروى نمىکنم، من اگر از پروردگارم نافرمانى کنم، از عذاب روز سهمگین مىترسم (15)
قُلْ لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَیْکُمْ وَلَا أَدْرَاکُمْ بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِیکُمْ عُمُرًا مِنْ قَبْلِهِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿16﴾
بگو اگر خداوند مىخواست آن را بر شما نمىخواندم و خود خداوند هم شما را از آن آگاه نمىساخت، [بنگرید] که پیش از آن عمرى در میان شما به سر بردهام، چرا تعقل نمىکنید؟ (16)
فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ ﴿17﴾
بدینسان کیست ستمکارتر از کسى که بر خداوند دروغ بندد، یا آیات او را دروغ انگارد، به راستى که گنهکاران رستگار نمىشوند (17)
وَیَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ وَیَقُولُونَ هَؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللَّهَ بِمَا لَا یَعْلَمُ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یُشْرِکُونَ ﴿18﴾
و به جاى خداوند چیزى را مىپرستند که نه زیانى به آنان مىرساند و نه سودى، و مىگویند اینان شفیعان ما در نزد خداوند هستند، بگو آیا خداوند را به چیزى که در آسمانها و زمین به آن علم ندارد، آگاهى مىدهید؟ او پاک و منزه است از آنچه شریک او قرار مىدهند (18)
وَمَا کَانَ النَّاسُ إِلَّا أُمَّةً وَاحِدَةً فَاخْتَلَفُوا وَلَوْلَا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ فِیمَا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ﴿19﴾
و مردم جز امتى واحده نبودند که سپس اختلاف پیدا کردند، و اگر وعده خداوند از پیش مقرر نگشته بود [به تاخیر حکم و عذاب] بین آنان در آنچه اختلاف دارند، داورى مىشد (19)
وَیَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ ﴿20﴾
و مىگویند چرا از سوى پروردگارش معجزهاى بر او نازل نمىگردد؟ بگو [آگاهى از] غیب خاص خداوند است، پس انتظار بکشید من نیز از منتظران خواهم بود (20)
وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذَا لَهُمْ مَکْرٌ فِی آیَاتِنَا قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَکْرًا إِنَّ رُسُلَنَا یَکْتُبُونَ مَا تَمْکُرُونَ ﴿21﴾
و چون به مردم، بعد از رنجى که به ایشان رسیده است، راحتى بچشانیم، آنگاه است که در آیات ما بدسگالى مىکنند، بگو خداوند مکراندیش چابکترى است، بىگمان فرشتگان ما هر مکرى را که مىورزید مىنویسند (21)
هُوَ الَّذِی یُسَیِّرُکُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ حَتَّى إِذَا کُنْتُمْ فِی الْفُلْکِ وَجَرَیْنَ بِهِمْ بِرِیحٍ طَیِّبَةٍ وَفَرِحُوا بِهَا جَاءَتْهَا رِیحٌ عَاصِفٌ وَجَاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِیطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ لَئِنْ أَنْجَیْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ ﴿22﴾
او کسى است که شما را در خشکى و دریا سیر مىدهد و چون در کشتى نشینید، کشتیها ایشان را با بادى خوش پیش برد، و به آن شادمان شوند، [آنگاه] تندبادى بر آن بوزد و موج از هر سو به سوى آنان آید، و دانند که از هر سو گرفتار شدهاند، [آن وقت است که] خداوند را -در حالى که دین خود را براى او پاک و پیراسته دارندخوانند [و گویند] اگر از این [بلیه] نجاتمان دهى، بىشک از شاکران خواهیم بود (22)
فَلَمَّا أَنْجَاهُمْ إِذَا هُمْ یَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْیُکُمْ عَلَى أَنْفُسِکُمْ مَتَاعَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ثُمَّ إِلَیْنَا مَرْجِعُکُمْ فَنُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿23﴾
و چون نجاتشان دهد، آنگاه است که به ناحق در زمین سرکشى کنند، اى مردم بدانید که سرکشىتان به زیان شماست، بهرهورى [کوتاهى از] زندگانى دنیاست، سپس بازگشتتان به سوى ماست و شما را از [حقیقت و نتیجه] کار و کردارتان آگاه مىسازیم (23)
إِنَّمَا مَثَلُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا کَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ مِمَّا یَأْکُلُ النَّاسُ وَالْأَنْعَامُ حَتَّى إِذَا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّیَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَیْهَا أَتَاهَا أَمْرُنَا لَیْلًا أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِیدًا کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ کَذَلِکَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ﴿24﴾
همانا داستان زندگانى دنیا، همانند داستان آبى است که آن را از آسمان فرو فرستادیم و رستنیهاى خاک از آنچه مردمان یا چارپایان مىخورند، با آن درهم آمیخت [و انبوه شد] تا آنجا که زمین گل و شکوفههایش را برآورد و آراسته گشت، و سپس اهلش گمان کردند که مهار کار در دست آنان است، [آنگاه] فرمان ما در شب یا روز در رسید و آن را چون محصول درو شده گرداندیم، گویى که دیروز هیچ چیز نبوده است، بدینسان آیات [خود] را براى اندیشهوران روشن و شیوا بیان مىداریم (24)
وَاللَّهُ یَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ وَیَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿25﴾
و خداوند به سوى دارالسلام [ سراى سلامت، بهشت] مىخواند و هرکس را که بخواهد به راه راست هدایت مىکند (25)
لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنَى وَزِیَادَةٌ وَلَا یَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلَا ذِلَّةٌ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿26﴾
براى نیکوکاران بهشت و [نعمتى] افزونتر هست، و بر چهره آنان غبار [رنج] و خوارى ننشیند، اینان بهشتیانند و در آن جاودانهاند (26)
وَالَّذِینَ کَسَبُوا السَّیِّئَاتِ جَزَاءُ سَیِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ کَأَنَّمَا أُغْشِیَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِنَ اللَّیْلِ مُظْلِمًا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿27﴾
و بدکرداران [بدانند که] جزاى بدى همانند آن است، و بر چهرههاى آنان غبار خوارى نشیند، در برابر خداوند پشت و پناهى ندارند، گویى چهرههاى آنان با تکههایى از شب تاریک پوشیده شده است، اینان دوزخیانند و در آن جاودانهاند (27)
وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَکُوا مَکَانَکُمْ أَنْتُمْ وَشُرَکَاؤُکُمْ فَزَیَّلْنَا بَیْنَهُمْ وَقَالَ شُرَکَاؤُهُمْ مَا کُنْتُمْ إِیَّانَا تَعْبُدُونَ ﴿28﴾
و روزى که همگى آنان را محشور گردانیم، آنگاه به مشرکان گوییم شما و شریکانى که قائل بودید، باشید و بنگرید، سپس بین ایشان جدایى اندازیم و شریکانى که ایشان قائل بودهاند گویند شما [به حقیقت] ما را نپرستیدهاید (28)
فَکَفَى بِاللَّهِ شَهِیدًا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ إِنْ کُنَّا عَنْ عِبَادَتِکُمْ لَغَافِلِینَ ﴿29﴾
آرى خداوند بین ما و شما گواه بس که ما از عبادت شما به کلى بىخبر بودیم (29)
هُنَالِکَ تَبْلُو کُلُّ نَفْسٍ مَا أَسْلَفَتْ وَرُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿30﴾
آنجاست که هر کسى جزاى آنچه در گذشته انجام داده است، مىچشد، و به پیشگاه خداوند که سرور راستین آنهاست، بازبرده شوند، و بر ساختههایشان بر باد رود و از دید آنان ناپدید شود (30)
قُلْ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَمَّنْ یَمْلِکُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَنْ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَنْ یُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَیَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ ﴿31﴾ ب
گو چه کسى شما را از آسمان و زمین روزى مىدهد، یا کیست که بر گوشها و چشمها حاکم است؟ و کیست که زنده را از مرده و مرده را از زنده بر مىآورد، و کیست که کار [جهان] را تدبیر مىکند، زودا که خواهند گفت خدا، بگو پس چرا پروا نمىکنید؟ (31)
فَذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمُ الْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ ﴿32﴾
این چنین است خداوند که پروردگار راستین شماست، و پس از حق غیر از گمراهى چیست، پس چگونه به بیراهه مىروید (32)
کَذَلِکَ حَقَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ عَلَى الَّذِینَ فَسَقُوا أَنَّهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿33﴾
بدینسان سخن [حکم] پروردگارت بر نافرمانان تحقق یافت که ایمان نمىآورند (33)
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکَائِکُمْ مَنْ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ قُلِ اللَّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَکُونَ ﴿34﴾
بگو آیا از شریکانى که قائل شدهاید کسى هست که آفرینش را آغاز کند و سپس باز گرداند؟ بگو [فقط] خداوند است که آفرینش را آغاز مىکند و سپس باز مىگرداند، پس چگونه به بیراهه مىروید؟ (34)
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکَائِکُمْ مَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ یَهْدِی لِلْحَقِّ أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدَى فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ ﴿35﴾
بگو آیا از شریکانى که قائل شدهاید کیست که به راه حق هدایت کند؟ بگو خداوند است که به راه حق هدایت مىکند، آیا کسى که به راه حق هدایت مىکند، سزاوارتر است که از او پیروى شود یا کسى که راه نمىبرد مگر آنکه راه برده شود، شما را چه مىشود، چگونه داورى مىکنید؟ (35) وَمَا یَتَّبِعُ أَکْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَفْعَلُونَ ﴿36﴾
و بیشترینهشان جز از گمان پیروى نمىکنند و گمان حق را به بار نمىآورد، بىگمان خداوند به آنچه مىکنند داناست (36)
وَمَا کَانَ هَذَا الْقُرْآنُ أَنْ یُفْتَرَى مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَکِنْ تَصْدِیقَ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیلَ الْکِتَابِ لَا رَیْبَ فِیهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿37﴾
و نشاید که این قرآن بر ساخته و از سوى کسى غیر از خداوند باشد، بلکه همخوان با چیزى است که پیشاپیش آن است و روشنگر آن کتاب است، که در آن تردیدى نیست، [و] از پروردگار جهانیان است (37)
أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿38﴾
یا مىگویند که [پیامبر] آن را برساخته است، بگو اگر راست مىگویید سورهاى همانند آن بیاورید و هرکس را که مىتوانید، در برابر خداوند [به کمک] بخوانید (38)
بَلْ کَذَّبُوا بِمَا لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَلَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ کَذَلِکَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِینَ ﴿39﴾
حق این است که چیزى را که به شناخت آن احاطه نیافتهاند و سرانجام آن هنوز بر آنان آشکار نشده است، دروغ مىانگارند، بدینسان کسانى که پیش از اینان بودند نیز دروغ انگار بودند بنگر که سرانجام ستمکاران چگونه است (39)
وَمِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ لَا یُؤْمِنُ بِهِ وَرَبُّکَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِینَ ﴿40﴾
و از ایشان کسى هست که به آن ایمان دارد و کسى هست که به آن ایمان ندارد و پروردگارت به اهل فساد [از همه] آگاهتر است (40)
وَإِنْ کَذَّبُوکَ فَقُلْ لِی عَمَلِی وَلَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنْتُمْ بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَا بَرِیءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ ﴿41﴾
و اگر تو را دروغگو انگاشتند، بگو عمل من از آن من و عمل شما از آن شما، شما از آنچه من مىکنم برى و برکنارید و من از آنچه شما مىکنید برى و برکنارم (41)
وَمِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُونَ إِلَیْکَ أَفَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْ کَانُوا لَا یَعْقِلُونَ ﴿42﴾
و از ایشان کسانى هستند که به [ظاهر به سخن] تو گوش مىدهند اما آیا تو مىتوانى [سخنت را] به ناشنوایان بشنوانى، ولو اینکه تعقل نکنند؟ (42)
وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْظُرُ إِلَیْکَ أَفَأَنْتَ تَهْدِی الْعُمْیَ وَلَوْ کَانُوا لَا یُبْصِرُونَ ﴿43﴾
و از ایشان کسانى هستند که به [ظاهر] به تو مىنگرند، اما آیا تو مىتوانى نابینایان را هدایت کنى ولو اینکه اهل بصیرت نباشند؟ (43)
إِنَّ اللَّهَ لَا یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْئًا وَلَکِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ ﴿44﴾
خداوند هیچ ستمى بر مردم روا نمىدارد، ولى مردم خودشان بر خود ستم مىکنند (44)
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ کَأَنْ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ یَتَعَارَفُونَ بَیْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ وَمَا کَانُوا مُهْتَدِینَ ﴿45﴾
و روزى که آنان را محشور گرداند، گویى جز به اندازه ساعتى از روز [در دنیا یا در گور] به سر نبردهاند، و همدیگر را مىشناسند، به راستى کسانى که لقاى الهى را انکار کردند و رهیافته نبودند، زیانکار شدند (45)
وَإِمَّا نُرِیَنَّکَ بَعْضَ الَّذِی نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّیَنَّکَ فَإِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللَّهُ شَهِیدٌ عَلَى مَا یَفْعَلُونَ ﴿46﴾
و اگر بخشى از آنچه به ایشان وعده دادهایم، به تو بنمایانیم، یا جان تو را [پیش از آن] بگیریم، بدان که بازگشت آنان به سوى ماست، آنگاه خداوند خود گواه بر کار و کردار آنان است (46)
وَلِکُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذَا جَاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿47﴾
و هر امتى پیامبرى دارد، و چون پیامبرشان بیاید در میان آنان دادگرانه داورى شود و بر آنان ستم نرود (47)
وَیَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿48﴾
و گویند اگر راست مىگویید [سررسید] این وعده کى خواهد بود؟ (48)
قُلْ لَا أَمْلِکُ لِنَفْسِی ضَرًّا وَلَا نَفْعًا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ لِکُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَلَا یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا یَسْتَقْدِمُونَ ﴿49﴾ ب
گو براى خود اختیار زیان و سودى ندارم، مگر آنچه خدا بخواهد، هر امتى را اجلى است، و چون اجلشان فرا رسد، نه ساعتى پس افتند و نه ساعتى پیش افتند (49)
قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُهُ بَیَاتًا أَوْ نَهَارًا مَاذَا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ ﴿50﴾
بگو بیندیشید اگر عذاب او شبانه یا در روز بر شما نازل گردد [چه مىکنید؟] گناهکاران چه چیز را از او به شتاب مىخواهند (50)
أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ آمَنْتُمْ بِهِ آلْآنَ وَقَدْ کُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ ﴿51﴾
آیا آنگاه که رخ داد باورش مىکنید، آیا اکنون؟ و حال آنکه آن را به شتاب مىخواستید (51)
ثُمَّ قِیلَ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ ﴿52﴾
سپس به ستمکاران گفته شود عذاب جاودانه را بچشید، آیا غیر از جزاى کار و کردارتان را مىبینید؟ (52)
وَیَسْتَنْبِئُونَکَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِی وَرَبِّی إِنَّهُ لَحَقٌّ وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ ﴿53﴾
و از تو مىپرسند که آیا آن حق است؟ بگو آرى سوگند به پروردگارم که آن حق است، و شما گزیر و گریزى ندارید (53)
وَلَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿54﴾
و اگر آنچه در زمین هست از آن هر کسى که ستم [شرک]ورزیده است، باشد، بىشک آن را بلا گردان کند، و چون عذاب را بنگرند پشیمانى [شان] را پنهان کنند، و در میان آنان دادگرانه داورى شود و بر آنان ستم نرود (54)
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَلَا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿55﴾
بدانید که آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداوند است، بدانید که وعده الهى راست و درست است ولى بیشترینه آنان نمىدانند (55)
هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ ﴿56﴾
اوست که زنده مىدارد و مىمیراند و به سوى او باز گردانده شوید (56)
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ ﴿57﴾
اى مردم از سوى پروردگارتان پندى براى شما و شفابخش دلها و رهنمود و رحمتى براى مؤمنان آمده است (57)
قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ ﴿58﴾
بگو به فضل و رحمت خدا باید شادمانى کنند که این بهتر است از آنچه مىاندوزند (58)
قُلْ أَرَأَیْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ ﴿59﴾
بگو بیندیشید که در رزقى که خداوند برایتان فرستاده است [چرا] چیزى را حرام و چیزى را حلال مىگردانید بگو آیا خداوند به شما اجازه داده است، یا آنکه بر خداوند دروغ مىبندید؟ (59)
وَمَا ظَنُّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَشْکُرُونَ ﴿60﴾
و دروغ زنان بر خداوند در روز قیامت چه گمان دارند؟ خداوند بر مردمان بخشش و بخشایش دارد ولى بیشترشان سپاس نمىگزارند (60)
وَمَا تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ وَمَا یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِکَ وَلَا أَکْبَرَ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ ﴿61﴾
و تو در هیچ کارى نیستى و هیچ بخشى از قرآن را از سوى او نمىخوانى و شما نیز هیچ عملى نمىکنید مگر آنکه آنگاه که به آن مىپردازید ما بر شما گواهیم، و هم سنگ ذرهاى نه در زمین و نه در آسمان از پروردگارت پنهان نیست و کوچکتر و بزرگتر از این چیزى نیست مگر آنکه در کتابى مبین [لوح محفوظ] ثبت است (61)
أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿62﴾
بدانید که دوستداران خدا، نه بیمى بر آنهاست و نه اندوهگین مىشوند (62)
الَّذِینَ آمَنُوا وَکَانُوا یَتَّقُونَ ﴿63﴾ همان کسانى که ایمان آوردهاند و تقوا ورزیدهاند (63)
لَهُمُ الْبُشْرَى فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ لَا تَبْدِیلَ لِکَلِمَاتِ اللَّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿64﴾
آنان در زندگانى دنیا [رؤیاهاى] بشارتبخش دارند، و در آخرت هم [بهشت دارند]، وعدههاى الهى خلف و خلاف ندارد، این همان رستگارى بزرگ است (64)
وَلَا یَحْزُنْکَ قَوْلُهُمْ إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِیعًا هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿65﴾
و سخن ایشان تو را اندوهگین نکند، که عزت به تمامى به دست خداست، او شنواى داناست (65)
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِی الْأَرْضِ وَمَا یَتَّبِعُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ شُرَکَاءَ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ ﴿66﴾
بدانید که هرکس که در آسمانها و هرکس که در زمین است، ملک و مطیع خداوند است، و کسانى که غیر از خداوند را به دعا مىخوانند، در حقیقت از شریکانى که قائلند پیروى نمىکنند، و پیروى نمىکنند مگر از پندار، و کارى جز برساختن ندارند (66)
هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ ﴿67﴾
او کسى است که شب را براى شما آفرید تا در آن آرام گیرید و روز را چشماندازى روشن ساخت، در این عبرتها براى گروهى است که گوش شنوا دارند (67)
قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِیُّ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ إِنْ عِنْدَکُمْ مِنْ سُلْطَانٍ بِهَذَا أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿68﴾
[مشرکان] گفتند خداوند فرزندى برگزیده است، او منزه است، او بىنیاز است، او راست آنچه در آسمانها و زمین است، شما دلیلى بر این [ادعا] ندارید، آیا چیزى را که نمىدانید به خداوند نسبت مىدهید؟ (68)
قُلْ إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ لَا یُفْلِحُونَ ﴿69﴾
بگو کسانى که بر خداوند دروغ مىبندند، رستگار نمىشوند (69)
مَتَاعٌ فِی الدُّنْیَا ثُمَّ إِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِیقُهُمُ الْعَذَابَ الشَّدِیدَ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ ﴿70﴾
بهرهورى [گذرایى] در دنیاست، سپس بازگشتشان به سوى ماست، آنگاه عذاب شدید را به خاطر کفرورزیدنشان به ایشان مىچشانیم (70)
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ إِنْ کَانَ کَبُرَ عَلَیْکُمْ مَقَامِی وَتَذْکِیرِی بِآیَاتِ اللَّهِ فَعَلَى اللَّهِ تَوَکَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَکُمْ وَشُرَکَاءَکُمْ ثُمَّ لَا یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوا إِلَیَّ وَلَا تُنْظِرُونِ ﴿71﴾
و بر آنان خبر نوح را بخوان، آنگاه که به قومش گفت اى قوم من، اگر قیام من و پند دادنم به آیات الهى بر شما گران آمده است، [بدانید که من] بر خداوند توکل کردهام، شما با شریکانى که قائلید کارتان را هماهنگ و عزمتان را جزم کنید، سپس در کارتان پردهپوشى نکنید، آنگاه کار مرا یکسره کنید و مهلتم ندهید (71)
فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَمَا سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ ﴿72﴾
و اگر رویگردان شوید بدانید که من پاداشى از شما نخواستهام، چرا که پاداشم تنها بر خداوند است، و دستور یافتهام که از اهل تسلیم باشم (72)
فَکَذَّبُوهُ فَنَجَّیْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ فِی الْفُلْکِ وَجَعَلْنَاهُمْ خَلَائِفَ وَأَغْرَقْنَا الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا فَانْظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِینَ ﴿73﴾
اما او را دروغگو انگاشتند، آنگاه او و همراهانش را در کشتى نجات دادیم و آنان را جانشین [پیشینیان] گرداندیم، و دروغ انگاران آیات خود را غرقه ساختیم، پس بنگر که سرانجام هشدار یافتگان چگونه بود (73)
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ فَمَا کَانُوا لِیُؤْمِنُوا بِمَا کَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ کَذَلِکَ نَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِ الْمُعْتَدِینَ ﴿74﴾
سپس، بعد از او پیامبرانى براى قومهایشان برانگیختیم، و براى آنان معجزاتى آوردند، ولى آنان بر آن نبودند که به چیزى که از پیش انکار کرده بودند، ایمان بیاورند، بدینسان بر دلهاى تجاوزکاران مهر مىنهیم (74)
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَى وَهَارُونَ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ بِآیَاتِنَا فَاسْتَکْبَرُوا وَکَانُوا قَوْمًا مُجْرِمِینَ ﴿75﴾
سپس بعد از ایشان موسى و هارون را با معجزات خویش به سوى فرعون و بزرگان قومش فرستادیم، ولى استکبارورزیدند و قومى گناهکار بودند (75)
فَلَمَّا جَاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا إِنَّ هَذَا لَسِحْرٌ مُبِینٌ ﴿76﴾
و چون حق از جانب ما به سوى آنان آمد، گفتند بىگمان این جادویى آشکار است (76)
قَالَ مُوسَى أَتَقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءَکُمْ أَسِحْرٌ هَذَا وَلَا یُفْلِحُ السَّاحِرُونَ ﴿77﴾
موسى گفت آیا این سخن را درباره حقى که براى شما آمده است مىگویید؟ آیا این جادوست، حال آنکه جادوگران رستگار نمىشوند (77)
قَالُوا أَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَیْهِ آبَاءَنَا وَتَکُونَ لَکُمَا الْکِبْرِیَاءُ فِی الْأَرْضِ وَمَا نَحْنُ لَکُمَا بِمُؤْمِنِینَ ﴿78﴾
گفتند آیا به سراغ ما آمدهاى که ما را از شیوهاى که پدرانمان را بر آن یافته بودیم، بازدارى، و در این سرزمین ریاست از شما دو تن باشد؟ و ما [سخن] شما را باور نداریم (78) وَقَالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِی بِکُلِّ سَاحِرٍ عَلِیمٍ ﴿79﴾
و فرعون گفت همه جادوگران دانا را به نزد من آورید (79)
فَلَمَّا جَاءَ السَّحَرَةُ قَالَ لَهُمْ مُوسَى أَلْقُوا مَا أَنْتُمْ مُلْقُونَ ﴿80﴾
و چون جادوگران فرا آمدند، موسى به آنان گفت چیزى را که اندازندهاش هستید، بیندازید (80)
فَلَمَّا أَلْقَوْا قَالَ مُوسَى مَا جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لَا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ ﴿81﴾
و چون درانداختند، موسى گفت آنچه به میان آوردهاید، جادوست، که خداوند به زودى باطلش مىکند، چرا که خداوند عمل مفسدان را تایید نمىکند (81)
وَیُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ ﴿82﴾
و خداوند به کلمات خویش حق را به کرسى مىنشاند، ولو آنکه گناهکاران ناخوش داشته باشند (82)
فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلَّا ذُرِّیَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ یَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الْأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ ﴿83﴾
لذا به موسى جز زاد و رودى [اندکشمار] از قومش ایمان نیاوردند، آن هم با ترس از فرعون و بزرگان قومش که مبادا ایشان را در بلا افکند، و فرعون در آن سرزمین گردنکش بود و همو از تجاوزگران بود (83)
وَقَالَ مُوسَى یَا قَوْمِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَیْهِ تَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُسْلِمِینَ ﴿84﴾ و
موسى گفت اى قوم من، اگر به خداوند ایمان آوردهاید و اگر اهل تسلیم هستید، پس بر او توکل کنید (84)
فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَکَّلْنَا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿85﴾
در پاسخ گفتند بر خداوند توکل کردیم، پروردگارا ما را دستخوش ستمگران مگردان (85)
وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِکَ مِنَ الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ﴿86﴾
و ما را به رحمت خویش از خدانشناسان رهایى بخش (86)
وَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى وَأَخِیهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِکُمَا بِمِصْرَ بُیُوتًا وَاجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قِبْلَةً وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿87﴾
و به موسى و برادرش وحى کردیم که قومتان را در مصر در خانههایى سکنا دهید و خانههایتان را [رو به] قبله کنید و نماز را برپا دارید و مؤمنان را بشارت ده (87)
وَقَالَ مُوسَى رَبَّنَا إِنَّکَ آتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُ زِینَةً وَأَمْوَالًا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا رَبَّنَا لِیُضِلُّوا عَنْ سَبِیلِکَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُوا حَتَّى یَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ ﴿88﴾
و موسى گفت پروردگارا تو به فرعون و بزرگان قومش در زندگانى دنیا، زینت و مال و منال بخشیدى، پروردگارا، که سرانجام [مردمان را] از راه تو گمراه دارند، پروردگارا اموالشان را بىبرکت گردان و دلهایشان را سخت کن که تا زمانى که عذاب الیم را ببینند، ایمان نیاورند (88)
قَالَ قَدْ أُجِیبَتْ دَعْوَتُکُمَا فَاسْتَقِیمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِیلَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ ﴿89﴾
فرمود دعاى شما دو تن اجابت شده است، پس پایدارى کنید و از شیوه نادانان پیروى مکنید (89)
وَجَاوَزْنَا بِبَنِی إِسْرَائِیلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْیًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِیلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ ﴿90﴾
و بنى اسرائیل را از دریا گذراندیم، آنگاه فرعون و سپاهیانش از روى ظلم و تجاوز سر در پى آنان نهادند، تا آنجا که او [فرعون] غرق شدن را نزدیک دید، گفت خدایى جز آنکه بنىاسرائیل به او ایمان آوردهاند، نیست و من از اهل تسلیمم (90)
آلْآنَ وَقَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَکُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ ﴿91﴾
اینک [ایمان مىآورى]؟ و حال آنکه پیشتر سرپیچى کرده و از تبهکاران بودى (91)
فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً وَإِنَّ کَثِیرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آیَاتِنَا لَغَافِلُونَ ﴿92﴾
بدان که امروز بدنت را [از دریا] برهانیم [و بر بلندى اندازیم] تا براى آیندگانت مایه عبرت باشد، و چه بسیار از مردم از آیات ما غافلند (92)
وَلَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ فَمَا اخْتَلَفُوا حَتَّى جَاءَهُمُ الْعِلْمُ إِنَّ رَبَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ﴿93﴾
و بنىاسرائیل را در جایى درست ماوا دادیم، و از پاکیزهها روزى بخشیدیم، و بناى اختلاف ننهادند مگر زمانى که خبر وحى به آنان رسید، بىگمان پروردگارت در روز قیامت در آنچه اختلاف ورزیدهاند، بین آنان داورى خواهد کرد (93)
فَإِنْ کُنْتَ فِی شَکٍّ مِمَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ فَاسْأَلِ الَّذِینَ یَقْرَءُونَ الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکَ لَقَدْ جَاءَکَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ ﴿94﴾
و اگر از آنچه بر تو نازل کردهایم، در تردید هستى، از کسانى که پیش از تو کتاب آسمانى خواندهاند پرس و جو کن، بىشبهه حق از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است، پس هرگز از دو دلان مباش (94)
وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ فَتَکُونَ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴿95﴾
و از زمره دروغ انگاران آیات الهى مباش که از زیانکاران خواهى شد (95)
إِنَّ الَّذِینَ حَقَّتْ عَلَیْهِمْ کَلِمَتُ رَبِّکَ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿96﴾
کسانى که سخن [حکم] پروردگارت بر آنان تحقق یافته است، (96)
وَلَوْ جَاءَتْهُمْ کُلُّ آیَةٍ حَتَّى یَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ ﴿97﴾
ولو آنکه هر معجزهاى برایشان بیاید، ایمان نمىآورند، مگر زمانى که [حلول] عذاب دردناک را بنگرند (97)
فَلَوْلَا کَانَتْ قَرْیَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِیمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ یُونُسَ لَمَّا آمَنُوا کَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِینٍ ﴿98﴾
چرا اهل هیچ شهرى [بهنگام] ایمان نیاورد که ایمانش سود دهد، مگر قوم یونس که چون [بهنگام] ایمان آوردند، عذاب رسواگر را در زندگانى دنیویشان از آنان برداشتیم و آنان را تا زمانى [معین] بهرهور ساختیم (98)
وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ فِی الْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعًا أَفَأَنْتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ ﴿99﴾
و اگر پروردگارت [به اراده حتمى] مىخواست، تمامى اهل زمین ایمان مىآوردند، پس آیا تو مردم را به اکراه وامىدارى تا اینکه مؤمن شوند؟ (99)
وَمَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تُؤْمِنَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَیَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لَا یَعْقِلُونَ ﴿100﴾
و حال آنکه هیچ کسى را نرسد که جز به اذن [و توفیق] الهى ایمان آورد، و پلیدى را بر کسانى که تعقل نمىکنند، مقرر مىدارد (100)
قُلِ انْظُرُوا مَاذَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا تُغْنِی الْآیَاتُ وَالنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿101﴾
بگو [به دیده عبرت] بنگرید که در آسمانها و زمین چیست؟ و نشانههاى عبرتانگیز و نیز هشدارها سودى به حال قومى که ایمان نمىآورند، ندارد (101)
فَهَلْ یَنْتَظِرُونَ إِلَّا مِثْلَ أَیَّامِ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِهِمْ قُلْ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ ﴿102﴾
پس آیا انتظار چیزى را جز نظیر روزگار پیشینیانشان مىکشند؟ بگو پس انتظار بکشید که من نیز همراه شما از منتظرانم (102)
ثُمَّ نُنَجِّی رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا کَذَلِکَ حَقًّا عَلَیْنَا نُنْجِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿103﴾
سپس فرستادگانمان و مؤمنان را نجات مىدهیم، بدینسان بر ماست که مؤمنان را نجات دهیم (103)
قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِی شَکٍّ مِنْ دِینِی فَلَا أَعْبُدُ الَّذِینَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَکِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿104﴾
بگو اى مردم، اگر از دین من در شک هستید، بدانید که من کسانى را که به جاى خداوند مىپرستید، نمىپرستم، بلکه خدایى را مىپرستم که [به هنگام] جان شما را مىگیرد، و به من امر شده است که از مؤمنان باشم (104)
وَأَنْ أَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿105﴾ و اینکه به سوى دین پاک روى آور و هرگز از مشرکان مباش (105)
وَلَا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنْفَعُکَ وَلَا یَضُرُّکَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذًا مِنَ الظَّالِمِینَ ﴿106﴾
و به جاى خداوند چیزى را که نه سودى به تو مىرساند و نه زیانى، مپرست، و اگر چنین کردى در آن صورت از ستمکاران [مشرک] خواهى بود (106)
وَإِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا کَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ﴿107﴾
و اگر خداوند بخواهد بلایى به تو برساند، بازدارندهاى جز خود او براى آن وجود ندارد، و اگر خیرى برایت بخواهد، فضل او بازدارندهاى ندارد، که آن را به هرکس از بندگانش که بخواهد مىرساند، و او آمرزگار مهربان است (107)
قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا وَمَا أَنَا عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ ﴿108﴾
بگو اى مردم حق از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده است، پس هر کس که رهیاب شود، همانا به سود خویش رهیاب شده است، و هرکس بیراه رود، همانا به زیان خویش بیراه رفته است، و من نگهبان شما نیستم (108)
وَاتَّبِعْ مَا یُوحَى إِلَیْکَ وَاصْبِرْ حَتَّى یَحْکُمَ اللَّهُ وَهُوَ خَیْرُ الْحَاکِمِینَ ﴿109﴾
و از آنچه بر تو وحى مىشود پیروى کن و شکیبا باش، تا خداوند حکم خویش به میان آورد، و او بهترین داوران است (109)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الر کِتَابٌ أُحْکِمَتْ آیَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ ﴿1﴾
الر الف لام راء کتابى است از سوى فرزانهاى آگاه که آیات آن استوار و روشن و شیواست (1)
أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنَّنِی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ وَبَشِیرٌ ﴿2﴾
حاکى از اینکه جز خداوند را مپرستید، که من براى شما از سوى او هشداردهنده و بشارت آورندهام (2)
وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُمْ مَتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَیُؤْتِ کُلَّ ذِی فَضْلٍ فَضْلَهُ وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ کَبِیرٍ ﴿3﴾
و اینکه از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید، تا شما را [در زندگانى] تا سرآمدى معین به خیر و خوبى بهرهور گرداند، و به هرکسى که سزاوار بخشش است، حقش را ببخشد، و اگر روى بگردانید، بدانید که من بر شما از عذاب روزى سهمگین مىترسم (3)
إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿4﴾
بازگشتتان به سوى خداست و او به هر کارى تواناست (4)
أَلَا إِنَّهُمْ یَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِیَسْتَخْفُوا مِنْهُ أَلَا حِینَ یَسْتَغْشُونَ ثِیَابَهُمْ یَعْلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَمَا یُعْلِنُونَ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿5﴾
آرى آنان دل مىگردانند تا از او رازشان را پنهان دارند، بدانید آنگاه که جامههایشان را بر سر مىکشند، او هر آنچه پنهان مىدارند و هر آنچه آشکار مىدارند، مىداند، چرا که داناى راز دلهاست (5)
إِنَّمَا السَّبِیلُ عَلَى الَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ وَهُمْ أَغْنِیَاءُ رَضُوا بِأَنْ یَکُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿93﴾
ایراد فقط بر کسانى است که با آنکه توانگرند از تو عذر و اجازه مىخواهند و به این راضى شدهاند که با خانهنشینان باشند، و خداوند بر دلهایشان مهر [نفاق] نهاده است، از این روى در نمىیابند (93)
یَعْتَذِرُونَ إِلَیْکُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَیْهِمْ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّهُ مِنْ أَخْبَارِکُمْ وَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿94﴾
چون به سوى ایشان بازگشتید از شما عذر مىخواهند، بگو عذر نخواهید که هرگز [سخن] شما را باور نخواهیم کرد، به راستى که خداوند ما را از احوال شما آگاه ساخته است و خداوند و پیامبر او شاهد عمل شما هستند، آنگاه به سوى [خداوند] داناى پنهان و پیدا بازگردانده شوید و شما را از [نتیجه] کار و کردارتان آگاه خواهد ساخت (94)
سَیَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَکُمْ إِذَا انْقَلَبْتُمْ إِلَیْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ فَأَعْرِضُوا عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿95﴾
چون به سوى آنان بازگشتید به خداوند سوگند مىخورند که از آنان درگذرید، آرى از آنان روى بگردانید که پلیدند و به کیفر کار و کردارشان سرا و سرانجامشان جهنم است (95)
یَحْلِفُونَ لَکُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یَرْضَى عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ ﴿96﴾
براى شما سوگند یاد مىکنند که شما از ایشان راضى شوید، و اگر هم شما از ایشان راضى شوید، خداوند از نافرمانان راضى نیست (96)
الْأَعْرَابُ أَشَدُّ کُفْرًا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلَّا یَعْلَمُوا حُدُودَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿97﴾
اعرابیان کفرپیشهتر و نفاقپیشهتر [از دیگران]اند و در ندانستن چون و چند احکامى که خداوند بر پیامبرش نازل کرده است، پیشتر [از دیگران]اند، و خداوند داناى فرزانه است (97)
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ یَتَّخِذُ مَا یُنْفِقُ مَغْرَمًا وَیَتَرَبَّصُ بِکُمُ الدَّوَائِرَ عَلَیْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿98﴾
و از اعرابیان کسانى هستند که آنچه انفاق کردهاند [در حکم] تاوان مىگیرند و در حق شما انتظار حادثههاى ناگوار دارند، حادثه ناگوار نصیب خودشان باد، و خداوند شنواى داناست (98)
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَیَتَّخِذُ مَا یُنْفِقُ قُرُبَاتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ أَلَا إِنَّهَا قُرْبَةٌ لَهُمْ سَیُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِی رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿99﴾
و بعضى از اعرابیان هستند که به خداوند و روز بازپسین ایمان دارند و نفقات خود را مایه تقرب در نزد خداوند و درود و دعاى پیامبر مىشمارند، آرى آنها مایه تقرب ایشان است، زودا که خداوند ایشان را به جوار رحمت خویش در آورد، که خداوند آمرزگار مهربان است (99)
وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿100﴾
و پیشروان نخستین از مهاجران و انصار و کسانى که به نیکوکارى از ایشان پیروى کردهاند [تابعان]، خداوند از آنان خشنود است و آنان نیز از او خشنودند و براى آنان بوستانهایى آماده کرده است که جویباران از فرودست آن جارى است و جاودانه در آنند، این رستگارى بزرگ است (100)
وَمِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ یُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِیمٍ ﴿101﴾
و از اعرابیان پیرامون شما و نیز از اهل مدینه منافقانى هستند که به نفاق خوگر شدهاند، تو آنان را نمىشناسى، ما ایشان را مىشناسیم، دو بار عذابشان خواهیم کرد، سپس دچار عذابى سهمگین شوند (101)
وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿102﴾
و دیگرانى هستند که به گناهان خویش اعتراف کردهاند و کارشایسته را با ناشایسته آمیختهاند، باشد که خداوند از آنان درگذرد، چرا که خداوند آمرزگار مهربان است (102)
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلَاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿103﴾
از اموال ایشان کفارهاى بگیر که بدان پاکیزهشان کنى و در حق آنان دعا کن که دعاى تو مایه آرامش آنان است و خداوند شنواى داناست (103)
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿104﴾
آیا ندانستهاند که خداوند است که توبه بندگانش و نیز صدقات را مىپذیرد، و اینکه خداوند توبهپذیر مهربان است (104)
وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿105﴾
و بگو کارتان را بکنید به زودى خداوند و پیامبر او و مؤمنان در کار شما خواهند نگریست، و زودا که به محضر داناى پنهان و پیدا بازگردانده شوید، آنگاه شما را [از حقیقت و نتیجه] کار و کردارتان آگاه مىسازد (105)
وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿106﴾
و دیگرانى هستند که واگذاشته به امر الهىاند، یا عذابشان مىکند یا از آنان در مىگذرد، و خداوند داناى فرزانه است (106)
وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَکُفْرًا وَتَفْرِیقًا بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَیَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿107﴾
و کسانى هستند که مسجد را دستاویز زیان رساندن و کفر و تفرقهاندازى بین مؤمنان، و نیز کمینگاهى براى کسانى که پیش از آن با خداوند و پیامبر او به محاربه برخاسته بودند، ساختند، و سوگند مىخورند که هدفى جز خیر و خدمت نداریم، و خداوند گواهى مىدهد که ایشان دروغگو هستند (107)
لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ ﴿108﴾
هرگز در آن درنگ مکن، چرا که مسجدى که از روز نخست بنیادش بر تقوا بوده است، سزاوارتر است که در آن درنگ کنى [و] در آن مردانى هستند که دوست دارند که پاک و پیراسته شوند، و خداوند پاکیزگان را دوست دارد (108)
أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿109﴾
آیا کسى که بنیاد آن [مسجد] را بر خدا ترسى و خشنودى الهى گذاشته باشد بهتر است یا کسى که بنیاد آن را بر لبه پرتگاه فرو ریختنى نهاده باشد که به آتش دوزخ سرازیرش مىکند، و خداوند ستمکاران را هدایت نمىکند (109)
لَا یَزَالُ بُنْیَانُهُمُ الَّذِی بَنَوْا رِیبَةً فِی قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿110﴾
پیوسته بنیادى که بنا گذاشتهاند در دلشان شک و شبهه برمىانگیزد تا آن زمان که دلهایشان پاره و پراکنده شود، و خداوند داناى فرزانه است (110)
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿111﴾
خداوند جان و مال مؤمنان را در ازاء بهشت از آنان خریده است، همان کسانى که در راه خدا کارزار مىکنند و مىکشند و کشته مىشوند، این وعده به راستى و درستى در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست، و کیست از خداوند وفادارتر به پیمانش؟ پس به داد و ستدى که به آن دست زدهاید، شادمان باشید، و این همان رستگارى بزرگ است (111)
التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿112﴾
آنان توبهکارانند و پرستشگران و سپاسگزاران و روزهداران و نمازگزاران و اهل سجود که آمران به معروف و ناهیان از منکر و پاسداران احکام الهى هستند، و مؤمنان را بشارت ده (112)
مَا کَانَ لِلنَّبِیِّ وَالَّذِینَ آمَنُوا أَنْ یَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِکِینَ وَلَوْ کَانُوا أُولِی قُرْبَى مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ﴿113﴾
سزاوار نیست که پیامبر و مؤمنان براى مشرکان، ولو خویشاوند باشند، پس از آنکه بر ایشان آشکار شده است که آنان دوزخىاند، آمرزش بخواهند (113)
وَمَا کَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِیمَ لِأَبِیهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِیَّاهُ فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ لَأَوَّاهٌ حَلِیمٌ ﴿114﴾
و آمرزش خواهى ابراهیم براى پدرش جز به خاطر وعدهاى نبود که [ابراهیم] به او داده بود، و آنگاه که بر او آشکار شد که او دشمن خداست، از او برى و برکنار شد، چرا که ابراهیم دردمندى بردبار بود (114)
وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّى یُبَیِّنَ لَهُمْ مَا یَتَّقُونَ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿115﴾
و خداوند بر آن نیست که گروهى را پس از آنکه هدایتشان کرده است، بیراه بگذارد، مگر آنکه چیزى را که باید از آن پروا و پرهیز داشته باشند براى آنان روشن کرده باشد، که بىگمان خداوند به هر چیزى داناست (115)
إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَمَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ ﴿116﴾
همانا فرمانروایى آسمانها و زمین از آن خداوند است که زنده مىدارد و مىمیراند، و غیر از او یار و یاورى ندارید (116)
لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَالْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ فِی سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا کَادَ یَزِیغُ قُلُوبُ فَرِیقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِیمٌ ﴿117﴾
به راستى که خداوند بر پیامبر و مهاجران و انصارى که از او در هنگام سختى پیروى کردند، رحمت آورد، و آن پس از زمانى بود که نزدیک بود دلهاى گروهى از آنان [از طاعت و اطاعت] بگردد، آنگاه از آنان درگذشت چرا که او به ایشان رئوف و مهربان است (117)
وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِینَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَیْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَیْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَیْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿118﴾
و نیز بر سه تنى که [از پیوستن به مجاهدان تبوک] باز پس مانده شدند، تا آنگاه که عرصه زمین با آنکه گسترده است، بر آنان تنگ آمد، و تنگدل شدند و دانستند که پناهى از خداوند جز به او نیست، سپس به آنان توفیق توبه داد تا توبه کنند، که بىگمان خداوند توبهپذیر مهربان است (118)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ﴿119﴾
اى مؤمنان از خداوند پروا کنید و در زمره راستان باشید (119)
مَا کَانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ یَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَلَا یَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ لَا یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَطَئُونَ مَوْطِئًا یَغِیظُ الْکُفَّارَ وَلَا یَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَیْلًا إِلَّا کُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ ﴿120﴾
اهل مدینه و اعرابیان پیرامونشان را نرسد که از حکم پیامبر خدا سر پیچند و جان خود را از جان او عزیزتر بدارند، چرا که هیچ تشنگى و هیچ خستگى و هیچ گرسنگى در راه خدا به آنان نرسد و هیچ گامى به پایگاهى [از سرزمین دشمن] نگذارند که کافران را به خشم آورد، و هیچ دستبردى به هیچ دشمنى نزنند، مگر آنکه در برابر آن عمل صالحى براى آنان [در کارنامهشان] نوشته شود، زیرا که خداوند پاداش نیکوکاران را فرو نمىگذارد (120)
وَلَا یُنْفِقُونَ نَفَقَةً صَغِیرَةً وَلَا کَبِیرَةً وَلَا یَقْطَعُونَ وَادِیًا إِلَّا کُتِبَ لَهُمْ لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿121﴾
و هیچ هزینه خرد و کلانى نکنند و هیچ سرزمینى را نپیمایند، مگر آنکه به حساب آنان نوشته شود، تا سرانجام خداوند به بهتر از آنچه کردهاند، پاداششان دهد (121)
وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ﴿122﴾
و سزاوار نیست که مؤمنان همگى رهسپار [جهاد] شوند، اما چرا از هر فرقهاى از آنان گروهى رهسپار نشوند که دین پژوهى کنند و چون به نزد قومشان باز گشتند ایشان را هشدار دهند تا پروا پیشه کنند؟ (122)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ الْکُفَّارِ وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ﴿123﴾
اى مؤمنان با کسانى از کفار که نزدیک شما هستند کارزار کنید و باید که در شما درشتى بینند و بدانید که خداوند با پارسایان است (123)
وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ أَیُّکُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِیمَانًا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَهُمْ یَسْتَبْشِرُونَ ﴿124﴾
و چون سورهاى نازل گردد، بعضى از ایشان مىگویند این سوره به ایمان کدام یک از شما افزود؟ اما کسانى که ایمان آوردهاند، بر ایمانشان مىافزاید و به آن شادمانند (124)
وَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ کَافِرُونَ ﴿125﴾
و اما بیماردلان را پلیدى بر پلیدیشان مىافزاید و در حال کفر در مىگذرند (125)
أَوَلَا یَرَوْنَ أَنَّهُمْ یُفْتَنُونَ فِی کُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ لَا یَتُوبُونَ وَلَا هُمْ یَذَّکَّرُونَ ﴿126﴾
آیا نمىبینند که در هر سال یک بار یا دو بار در معرض آزمون و ابتلا در مىآیند، و باز توبه نمىکنند و پند نمىگیرند (126)
وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ هَلْ یَرَاکُمْ مِنْ أَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا یَفْقَهُونَ ﴿127﴾
و چون سورهاى نازل گردد، بعضى از آنان به بعضى دیگر بنگرند [و بپرسند که] آیا کسى شما را مىبیند؟ [و چون کسى ایشان را نبیند] بر مىگردند، خداوند دلهایشان را بگرداند، چرا که قومى بىتمیزند (127)
لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ ﴿128﴾
به راستى که پیامبرى از میان خودتان به سوى شما آمده است که هر رنج که شما مىبرید، براى او گران مىآید، و سخت هواخواه شماست و به مؤمنان رئوف و مهربان است (128)
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ ﴿129﴾
و اگر رویگردان شدند، بگو خداوند مرا کافى است، خدایى جز او نیست، بر او توکل کردم و او صاحب عرش عظیم است (129)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ ﴿1﴾
الر الف لام راء این آیات کتاب حکمتآموز است (1)
أَکَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَیْنَا إِلَى رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنْذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ قَالَ الْکَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُبِینٌ ﴿2﴾
آیا براى مردمان شگفتآور است که به مردى از ایشان وحى فرستادیم که مردم را هشدار ده و مؤمنان را بشارت ده که نزد پروردگارشان مقام و منزلتى راستین دارند، و کافران گفتند این جادوگرى آشکار است (2)
إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مَا مِنْ شَفِیعٍ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ ﴿3﴾
پروردگار شما همان کسى است که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر عرش استیلاء یافت، کار [جهان] را تدبیر مىکند، شفیعى نیست مگر پس از اذن او، چنین است خداوند، پروردگارتان، او را بپرستید، آیا پند نمىگیرید؟ (3)
إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا إِنَّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ بِالْقِسْطِ وَالَّذِینَ کَفَرُوا لَهُمْ شَرَابٌ مِنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ ﴿4﴾
بازگشت همگى شما به سوى اوست، این وعده راست و درست خداوند است، هموست که آفرینش را آغاز کرده، سپس بازش مىگرداند، تا کسانى را که ایمان آوردهاند و کارهاى شایسته کردهاند، دادگرانه جزا دهد، و کافران به خاطر کفرى که ورزیدهاند، نوشابهاى از آب گرم و عذابى دردناک [در پیش] دارند (4)
هُوَ الَّذِی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیَاءً وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَلِکَ إِلَّا بِالْحَقِّ یُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿5﴾
اوست کسى که خورشید را روشن و ماه را تابان کرد و براى آن [ماه] منزلهایى معین کرد، تا شمار سالها و حساب [زندگى خود] را بدانید، خداوند این را جز به حق نیافریده است، و براى اهل معرفت آیات خود را به روشنى بیان مىدارد (5)
إِنَّ فِی اخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَّقُونَ ﴿6﴾
در پى یکدیگر آمدن شب و روز و در آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده است، مایههاى عبرتى براى پرواپیشگان است (6)
إِنَّ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ ﴿7﴾
کسانى که به لقاى ما امید [و باور] ندارند و به زندگانى دنیا خشنودند و بر آن دل نهادهاند و هم آنان که از آیات ما غافلند (7)
أُولَئِکَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿8﴾
اینان به خاطر کار و کردارشان سرا و سرانجامشان دوزخ است (8)
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ یَهْدِیهِمْ رَبُّهُمْ بِإِیمَانِهِمْ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ ﴿9﴾
کسانى که ایمان آوردهاند و کارهاى شایسته کردهاند، پروردگارشان ایشان را به جزاى ایمانشان به بوستانهاى بهشتى پر از ناز و نعمت -که جویباران از فرودست آنان جارى استرهنمون مىگردد (9)
دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلَامٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿10﴾
ندایشان در آنجا سبحانک اللهم و تحیتشان سلام و پایان دعایشان الحمد لله رب العالمین است (10)
وَلَوْ یُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُمْ بِالْخَیْرِ لَقُضِیَ إِلَیْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ ﴿11﴾
و اگر خداوند براى مردم به همان گونه که خیر را به شتاب مىخواهند، شر را به پیش مىانداخت، اجلشان به سر مىآمد، آرى ناامیدواران به لقائمان را وامىگذاریم که در طغیانشان سرگشته باشند (11)
وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا کَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ کَأَنْ لَمْ یَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿12﴾
و چون انسان را رنجى رسد، ما را [در همه حال] چه بر پهلو خفته، چه نشسته، چه ایستاده بخواند، آنگاه چون رنجش را از او باز داریم، به راه خود رود، گویى ما را به خاطر رنجى که به او رسیده بود، به دعا نخوانده است، بدینسان در نظر اسرافکاران کار و کردارشان آراسته شده است (12)
وَلَقَدْ أَهْلَکْنَا الْقُرُونَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَجَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ وَمَا کَانُوا لِیُؤْمِنُوا کَذَلِکَ نَجْزِی الْقَوْمَ الْمُجْرِمِینَ ﴿13﴾
و به راستى اقوام پیش از شما را آنگاه که ستم پیشه کردند، نابود کردیم و پیامبرانشان برایشان معجزات آوردند ولى بر آن نبودند که ایمان بیاورند، بدینسان گناهکاران را جزا مىدهیم (13) ثُمَّ جَعَلْنَاکُمْ خَلَائِفَ فِی الْأَرْضِ مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ کَیْفَ تَعْمَلُونَ ﴿14﴾
سپس شما را پس از ایشان در این سرزمین جانشین گرداندیم، تا بنگریم که چگونه رفتار مىکنید (14)
وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ قَالَ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَیْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا یَکُونُ لِی أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقَاءِ نَفْسِی إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا یُوحَى إِلَیَّ إِنِّی أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ ﴿15﴾
و چون آیات ما که روشن و شیواست، بر آنان خوانده شود، ناامیدواران به لقائمان [به پیامبر] مىگویند قرآنى غیر از این بیاور، یا این را تغییر ده، بگو مرا نرسد که آن را از پیش خود تغییر دهم، جز از وحى که به من مىشود، از چیزى پیروى نمىکنم، من اگر از پروردگارم نافرمانى کنم، از عذاب روز سهمگین مىترسم (15)
قُلْ لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَیْکُمْ وَلَا أَدْرَاکُمْ بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِیکُمْ عُمُرًا مِنْ قَبْلِهِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿16﴾
بگو اگر خداوند مىخواست آن را بر شما نمىخواندم و خود خداوند هم شما را از آن آگاه نمىساخت، [بنگرید] که پیش از آن عمرى در میان شما به سر بردهام، چرا تعقل نمىکنید؟ (16)
فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ ﴿17﴾
بدینسان کیست ستمکارتر از کسى که بر خداوند دروغ بندد، یا آیات او را دروغ انگارد، به راستى که گنهکاران رستگار نمىشوند (17)
وَیَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ وَیَقُولُونَ هَؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللَّهَ بِمَا لَا یَعْلَمُ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یُشْرِکُونَ ﴿18﴾
و به جاى خداوند چیزى را مىپرستند که نه زیانى به آنان مىرساند و نه سودى، و مىگویند اینان شفیعان ما در نزد خداوند هستند، بگو آیا خداوند را به چیزى که در آسمانها و زمین به آن علم ندارد، آگاهى مىدهید؟ او پاک و منزه است از آنچه شریک او قرار مىدهند (18)
وَمَا کَانَ النَّاسُ إِلَّا أُمَّةً وَاحِدَةً فَاخْتَلَفُوا وَلَوْلَا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ فِیمَا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ﴿19﴾
و مردم جز امتى واحده نبودند که سپس اختلاف پیدا کردند، و اگر وعده خداوند از پیش مقرر نگشته بود [به تاخیر حکم و عذاب] بین آنان در آنچه اختلاف دارند، داورى مىشد (19)
وَیَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ ﴿20﴾
و مىگویند چرا از سوى پروردگارش معجزهاى بر او نازل نمىگردد؟ بگو [آگاهى از] غیب خاص خداوند است، پس انتظار بکشید من نیز از منتظران خواهم بود (20)
وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذَا لَهُمْ مَکْرٌ فِی آیَاتِنَا قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَکْرًا إِنَّ رُسُلَنَا یَکْتُبُونَ مَا تَمْکُرُونَ ﴿21﴾
و چون به مردم، بعد از رنجى که به ایشان رسیده است، راحتى بچشانیم، آنگاه است که در آیات ما بدسگالى مىکنند، بگو خداوند مکراندیش چابکترى است، بىگمان فرشتگان ما هر مکرى را که مىورزید مىنویسند (21)
هُوَ الَّذِی یُسَیِّرُکُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ حَتَّى إِذَا کُنْتُمْ فِی الْفُلْکِ وَجَرَیْنَ بِهِمْ بِرِیحٍ طَیِّبَةٍ وَفَرِحُوا بِهَا جَاءَتْهَا رِیحٌ عَاصِفٌ وَجَاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِیطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ لَئِنْ أَنْجَیْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ ﴿22﴾
او کسى است که شما را در خشکى و دریا سیر مىدهد و چون در کشتى نشینید، کشتیها ایشان را با بادى خوش پیش برد، و به آن شادمان شوند، [آنگاه] تندبادى بر آن بوزد و موج از هر سو به سوى آنان آید، و دانند که از هر سو گرفتار شدهاند، [آن وقت است که] خداوند را -در حالى که دین خود را براى او پاک و پیراسته دارندخوانند [و گویند] اگر از این [بلیه] نجاتمان دهى، بىشک از شاکران خواهیم بود (22)
فَلَمَّا أَنْجَاهُمْ إِذَا هُمْ یَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْیُکُمْ عَلَى أَنْفُسِکُمْ مَتَاعَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ثُمَّ إِلَیْنَا مَرْجِعُکُمْ فَنُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿23﴾
و چون نجاتشان دهد، آنگاه است که به ناحق در زمین سرکشى کنند، اى مردم بدانید که سرکشىتان به زیان شماست، بهرهورى [کوتاهى از] زندگانى دنیاست، سپس بازگشتتان به سوى ماست و شما را از [حقیقت و نتیجه] کار و کردارتان آگاه مىسازیم (23)
إِنَّمَا مَثَلُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا کَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ مِمَّا یَأْکُلُ النَّاسُ وَالْأَنْعَامُ حَتَّى إِذَا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّیَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَیْهَا أَتَاهَا أَمْرُنَا لَیْلًا أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِیدًا کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ کَذَلِکَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ﴿24﴾
همانا داستان زندگانى دنیا، همانند داستان آبى است که آن را از آسمان فرو فرستادیم و رستنیهاى خاک از آنچه مردمان یا چارپایان مىخورند، با آن درهم آمیخت [و انبوه شد] تا آنجا که زمین گل و شکوفههایش را برآورد و آراسته گشت، و سپس اهلش گمان کردند که مهار کار در دست آنان است، [آنگاه] فرمان ما در شب یا روز در رسید و آن را چون محصول درو شده گرداندیم، گویى که دیروز هیچ چیز نبوده است، بدینسان آیات [خود] را براى اندیشهوران روشن و شیوا بیان مىداریم (24)
وَاللَّهُ یَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ وَیَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿25﴾
و خداوند به سوى دارالسلام [ سراى سلامت، بهشت] مىخواند و هرکس را که بخواهد به راه راست هدایت مىکند (25)
لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنَى وَزِیَادَةٌ وَلَا یَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلَا ذِلَّةٌ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿26﴾
براى نیکوکاران بهشت و [نعمتى] افزونتر هست، و بر چهره آنان غبار [رنج] و خوارى ننشیند، اینان بهشتیانند و در آن جاودانهاند (26)
وَالَّذِینَ کَسَبُوا السَّیِّئَاتِ جَزَاءُ سَیِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ کَأَنَّمَا أُغْشِیَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِنَ اللَّیْلِ مُظْلِمًا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿27﴾
و بدکرداران [بدانند که] جزاى بدى همانند آن است، و بر چهرههاى آنان غبار خوارى نشیند، در برابر خداوند پشت و پناهى ندارند، گویى چهرههاى آنان با تکههایى از شب تاریک پوشیده شده است، اینان دوزخیانند و در آن جاودانهاند (27)
وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَکُوا مَکَانَکُمْ أَنْتُمْ وَشُرَکَاؤُکُمْ فَزَیَّلْنَا بَیْنَهُمْ وَقَالَ شُرَکَاؤُهُمْ مَا کُنْتُمْ إِیَّانَا تَعْبُدُونَ ﴿28﴾
و روزى که همگى آنان را محشور گردانیم، آنگاه به مشرکان گوییم شما و شریکانى که قائل بودید، باشید و بنگرید، سپس بین ایشان جدایى اندازیم و شریکانى که ایشان قائل بودهاند گویند شما [به حقیقت] ما را نپرستیدهاید (28)
فَکَفَى بِاللَّهِ شَهِیدًا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ إِنْ کُنَّا عَنْ عِبَادَتِکُمْ لَغَافِلِینَ ﴿29﴾
آرى خداوند بین ما و شما گواه بس که ما از عبادت شما به کلى بىخبر بودیم (29)
هُنَالِکَ تَبْلُو کُلُّ نَفْسٍ مَا أَسْلَفَتْ وَرُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿30﴾
آنجاست که هر کسى جزاى آنچه در گذشته انجام داده است، مىچشد، و به پیشگاه خداوند که سرور راستین آنهاست، بازبرده شوند، و بر ساختههایشان بر باد رود و از دید آنان ناپدید شود (30)
قُلْ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَمَّنْ یَمْلِکُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَنْ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَنْ یُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَیَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ ﴿31﴾ ب
گو چه کسى شما را از آسمان و زمین روزى مىدهد، یا کیست که بر گوشها و چشمها حاکم است؟ و کیست که زنده را از مرده و مرده را از زنده بر مىآورد، و کیست که کار [جهان] را تدبیر مىکند، زودا که خواهند گفت خدا، بگو پس چرا پروا نمىکنید؟ (31)
فَذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمُ الْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ ﴿32﴾
این چنین است خداوند که پروردگار راستین شماست، و پس از حق غیر از گمراهى چیست، پس چگونه به بیراهه مىروید (32)
کَذَلِکَ حَقَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ عَلَى الَّذِینَ فَسَقُوا أَنَّهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿33﴾
بدینسان سخن [حکم] پروردگارت بر نافرمانان تحقق یافت که ایمان نمىآورند (33)
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکَائِکُمْ مَنْ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ قُلِ اللَّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَکُونَ ﴿34﴾
بگو آیا از شریکانى که قائل شدهاید کسى هست که آفرینش را آغاز کند و سپس باز گرداند؟ بگو [فقط] خداوند است که آفرینش را آغاز مىکند و سپس باز مىگرداند، پس چگونه به بیراهه مىروید؟ (34)
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکَائِکُمْ مَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ یَهْدِی لِلْحَقِّ أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدَى فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ ﴿35﴾
بگو آیا از شریکانى که قائل شدهاید کیست که به راه حق هدایت کند؟ بگو خداوند است که به راه حق هدایت مىکند، آیا کسى که به راه حق هدایت مىکند، سزاوارتر است که از او پیروى شود یا کسى که راه نمىبرد مگر آنکه راه برده شود، شما را چه مىشود، چگونه داورى مىکنید؟ (35) وَمَا یَتَّبِعُ أَکْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَفْعَلُونَ ﴿36﴾
و بیشترینهشان جز از گمان پیروى نمىکنند و گمان حق را به بار نمىآورد، بىگمان خداوند به آنچه مىکنند داناست (36)
وَمَا کَانَ هَذَا الْقُرْآنُ أَنْ یُفْتَرَى مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَکِنْ تَصْدِیقَ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیلَ الْکِتَابِ لَا رَیْبَ فِیهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿37﴾
و نشاید که این قرآن بر ساخته و از سوى کسى غیر از خداوند باشد، بلکه همخوان با چیزى است که پیشاپیش آن است و روشنگر آن کتاب است، که در آن تردیدى نیست، [و] از پروردگار جهانیان است (37)
أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿38﴾
یا مىگویند که [پیامبر] آن را برساخته است، بگو اگر راست مىگویید سورهاى همانند آن بیاورید و هرکس را که مىتوانید، در برابر خداوند [به کمک] بخوانید (38)
بَلْ کَذَّبُوا بِمَا لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَلَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ کَذَلِکَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِینَ ﴿39﴾
حق این است که چیزى را که به شناخت آن احاطه نیافتهاند و سرانجام آن هنوز بر آنان آشکار نشده است، دروغ مىانگارند، بدینسان کسانى که پیش از اینان بودند نیز دروغ انگار بودند بنگر که سرانجام ستمکاران چگونه است (39)
وَمِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ لَا یُؤْمِنُ بِهِ وَرَبُّکَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِینَ ﴿40﴾
و از ایشان کسى هست که به آن ایمان دارد و کسى هست که به آن ایمان ندارد و پروردگارت به اهل فساد [از همه] آگاهتر است (40)
وَإِنْ کَذَّبُوکَ فَقُلْ لِی عَمَلِی وَلَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنْتُمْ بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَا بَرِیءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ ﴿41﴾
و اگر تو را دروغگو انگاشتند، بگو عمل من از آن من و عمل شما از آن شما، شما از آنچه من مىکنم برى و برکنارید و من از آنچه شما مىکنید برى و برکنارم (41)
وَمِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُونَ إِلَیْکَ أَفَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْ کَانُوا لَا یَعْقِلُونَ ﴿42﴾
و از ایشان کسانى هستند که به [ظاهر به سخن] تو گوش مىدهند اما آیا تو مىتوانى [سخنت را] به ناشنوایان بشنوانى، ولو اینکه تعقل نکنند؟ (42)
وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْظُرُ إِلَیْکَ أَفَأَنْتَ تَهْدِی الْعُمْیَ وَلَوْ کَانُوا لَا یُبْصِرُونَ ﴿43﴾
و از ایشان کسانى هستند که به [ظاهر] به تو مىنگرند، اما آیا تو مىتوانى نابینایان را هدایت کنى ولو اینکه اهل بصیرت نباشند؟ (43)
إِنَّ اللَّهَ لَا یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْئًا وَلَکِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ ﴿44﴾
خداوند هیچ ستمى بر مردم روا نمىدارد، ولى مردم خودشان بر خود ستم مىکنند (44)
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ کَأَنْ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ یَتَعَارَفُونَ بَیْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ وَمَا کَانُوا مُهْتَدِینَ ﴿45﴾
و روزى که آنان را محشور گرداند، گویى جز به اندازه ساعتى از روز [در دنیا یا در گور] به سر نبردهاند، و همدیگر را مىشناسند، به راستى کسانى که لقاى الهى را انکار کردند و رهیافته نبودند، زیانکار شدند (45)
وَإِمَّا نُرِیَنَّکَ بَعْضَ الَّذِی نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّیَنَّکَ فَإِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللَّهُ شَهِیدٌ عَلَى مَا یَفْعَلُونَ ﴿46﴾
و اگر بخشى از آنچه به ایشان وعده دادهایم، به تو بنمایانیم، یا جان تو را [پیش از آن] بگیریم، بدان که بازگشت آنان به سوى ماست، آنگاه خداوند خود گواه بر کار و کردار آنان است (46)
وَلِکُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذَا جَاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿47﴾
و هر امتى پیامبرى دارد، و چون پیامبرشان بیاید در میان آنان دادگرانه داورى شود و بر آنان ستم نرود (47)
وَیَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿48﴾
و گویند اگر راست مىگویید [سررسید] این وعده کى خواهد بود؟ (48)
قُلْ لَا أَمْلِکُ لِنَفْسِی ضَرًّا وَلَا نَفْعًا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ لِکُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَلَا یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا یَسْتَقْدِمُونَ ﴿49﴾ ب
گو براى خود اختیار زیان و سودى ندارم، مگر آنچه خدا بخواهد، هر امتى را اجلى است، و چون اجلشان فرا رسد، نه ساعتى پس افتند و نه ساعتى پیش افتند (49)
قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُهُ بَیَاتًا أَوْ نَهَارًا مَاذَا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ ﴿50﴾
بگو بیندیشید اگر عذاب او شبانه یا در روز بر شما نازل گردد [چه مىکنید؟] گناهکاران چه چیز را از او به شتاب مىخواهند (50)
أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ آمَنْتُمْ بِهِ آلْآنَ وَقَدْ کُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ ﴿51﴾
آیا آنگاه که رخ داد باورش مىکنید، آیا اکنون؟ و حال آنکه آن را به شتاب مىخواستید (51)
ثُمَّ قِیلَ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ ﴿52﴾
سپس به ستمکاران گفته شود عذاب جاودانه را بچشید، آیا غیر از جزاى کار و کردارتان را مىبینید؟ (52)
وَیَسْتَنْبِئُونَکَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِی وَرَبِّی إِنَّهُ لَحَقٌّ وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ ﴿53﴾
و از تو مىپرسند که آیا آن حق است؟ بگو آرى سوگند به پروردگارم که آن حق است، و شما گزیر و گریزى ندارید (53)
وَلَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿54﴾
و اگر آنچه در زمین هست از آن هر کسى که ستم [شرک]ورزیده است، باشد، بىشک آن را بلا گردان کند، و چون عذاب را بنگرند پشیمانى [شان] را پنهان کنند، و در میان آنان دادگرانه داورى شود و بر آنان ستم نرود (54)
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَلَا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿55﴾
بدانید که آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداوند است، بدانید که وعده الهى راست و درست است ولى بیشترینه آنان نمىدانند (55)
هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ ﴿56﴾
اوست که زنده مىدارد و مىمیراند و به سوى او باز گردانده شوید (56)
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ ﴿57﴾
اى مردم از سوى پروردگارتان پندى براى شما و شفابخش دلها و رهنمود و رحمتى براى مؤمنان آمده است (57)
قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ ﴿58﴾
بگو به فضل و رحمت خدا باید شادمانى کنند که این بهتر است از آنچه مىاندوزند (58)
قُلْ أَرَأَیْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ ﴿59﴾
بگو بیندیشید که در رزقى که خداوند برایتان فرستاده است [چرا] چیزى را حرام و چیزى را حلال مىگردانید بگو آیا خداوند به شما اجازه داده است، یا آنکه بر خداوند دروغ مىبندید؟ (59)
وَمَا ظَنُّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَشْکُرُونَ ﴿60﴾
و دروغ زنان بر خداوند در روز قیامت چه گمان دارند؟ خداوند بر مردمان بخشش و بخشایش دارد ولى بیشترشان سپاس نمىگزارند (60)
وَمَا تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ وَمَا یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِکَ وَلَا أَکْبَرَ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ ﴿61﴾
و تو در هیچ کارى نیستى و هیچ بخشى از قرآن را از سوى او نمىخوانى و شما نیز هیچ عملى نمىکنید مگر آنکه آنگاه که به آن مىپردازید ما بر شما گواهیم، و هم سنگ ذرهاى نه در زمین و نه در آسمان از پروردگارت پنهان نیست و کوچکتر و بزرگتر از این چیزى نیست مگر آنکه در کتابى مبین [لوح محفوظ] ثبت است (61)
أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿62﴾
بدانید که دوستداران خدا، نه بیمى بر آنهاست و نه اندوهگین مىشوند (62)
الَّذِینَ آمَنُوا وَکَانُوا یَتَّقُونَ ﴿63﴾ همان کسانى که ایمان آوردهاند و تقوا ورزیدهاند (63)
لَهُمُ الْبُشْرَى فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ لَا تَبْدِیلَ لِکَلِمَاتِ اللَّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿64﴾
آنان در زندگانى دنیا [رؤیاهاى] بشارتبخش دارند، و در آخرت هم [بهشت دارند]، وعدههاى الهى خلف و خلاف ندارد، این همان رستگارى بزرگ است (64)
وَلَا یَحْزُنْکَ قَوْلُهُمْ إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِیعًا هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿65﴾
و سخن ایشان تو را اندوهگین نکند، که عزت به تمامى به دست خداست، او شنواى داناست (65)
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِی الْأَرْضِ وَمَا یَتَّبِعُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ شُرَکَاءَ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ ﴿66﴾
بدانید که هرکس که در آسمانها و هرکس که در زمین است، ملک و مطیع خداوند است، و کسانى که غیر از خداوند را به دعا مىخوانند، در حقیقت از شریکانى که قائلند پیروى نمىکنند، و پیروى نمىکنند مگر از پندار، و کارى جز برساختن ندارند (66)
هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ ﴿67﴾
او کسى است که شب را براى شما آفرید تا در آن آرام گیرید و روز را چشماندازى روشن ساخت، در این عبرتها براى گروهى است که گوش شنوا دارند (67)
قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِیُّ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ إِنْ عِنْدَکُمْ مِنْ سُلْطَانٍ بِهَذَا أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿68﴾
[مشرکان] گفتند خداوند فرزندى برگزیده است، او منزه است، او بىنیاز است، او راست آنچه در آسمانها و زمین است، شما دلیلى بر این [ادعا] ندارید، آیا چیزى را که نمىدانید به خداوند نسبت مىدهید؟ (68)
قُلْ إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ لَا یُفْلِحُونَ ﴿69﴾
بگو کسانى که بر خداوند دروغ مىبندند، رستگار نمىشوند (69)
مَتَاعٌ فِی الدُّنْیَا ثُمَّ إِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِیقُهُمُ الْعَذَابَ الشَّدِیدَ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ ﴿70﴾
بهرهورى [گذرایى] در دنیاست، سپس بازگشتشان به سوى ماست، آنگاه عذاب شدید را به خاطر کفرورزیدنشان به ایشان مىچشانیم (70)
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ إِنْ کَانَ کَبُرَ عَلَیْکُمْ مَقَامِی وَتَذْکِیرِی بِآیَاتِ اللَّهِ فَعَلَى اللَّهِ تَوَکَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَکُمْ وَشُرَکَاءَکُمْ ثُمَّ لَا یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوا إِلَیَّ وَلَا تُنْظِرُونِ ﴿71﴾
و بر آنان خبر نوح را بخوان، آنگاه که به قومش گفت اى قوم من، اگر قیام من و پند دادنم به آیات الهى بر شما گران آمده است، [بدانید که من] بر خداوند توکل کردهام، شما با شریکانى که قائلید کارتان را هماهنگ و عزمتان را جزم کنید، سپس در کارتان پردهپوشى نکنید، آنگاه کار مرا یکسره کنید و مهلتم ندهید (71)
فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَمَا سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ ﴿72﴾
و اگر رویگردان شوید بدانید که من پاداشى از شما نخواستهام، چرا که پاداشم تنها بر خداوند است، و دستور یافتهام که از اهل تسلیم باشم (72)
فَکَذَّبُوهُ فَنَجَّیْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ فِی الْفُلْکِ وَجَعَلْنَاهُمْ خَلَائِفَ وَأَغْرَقْنَا الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا فَانْظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِینَ ﴿73﴾
اما او را دروغگو انگاشتند، آنگاه او و همراهانش را در کشتى نجات دادیم و آنان را جانشین [پیشینیان] گرداندیم، و دروغ انگاران آیات خود را غرقه ساختیم، پس بنگر که سرانجام هشدار یافتگان چگونه بود (73)
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ فَمَا کَانُوا لِیُؤْمِنُوا بِمَا کَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ کَذَلِکَ نَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِ الْمُعْتَدِینَ ﴿74﴾
سپس، بعد از او پیامبرانى براى قومهایشان برانگیختیم، و براى آنان معجزاتى آوردند، ولى آنان بر آن نبودند که به چیزى که از پیش انکار کرده بودند، ایمان بیاورند، بدینسان بر دلهاى تجاوزکاران مهر مىنهیم (74)
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَى وَهَارُونَ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ بِآیَاتِنَا فَاسْتَکْبَرُوا وَکَانُوا قَوْمًا مُجْرِمِینَ ﴿75﴾
سپس بعد از ایشان موسى و هارون را با معجزات خویش به سوى فرعون و بزرگان قومش فرستادیم، ولى استکبارورزیدند و قومى گناهکار بودند (75)
فَلَمَّا جَاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا إِنَّ هَذَا لَسِحْرٌ مُبِینٌ ﴿76﴾
و چون حق از جانب ما به سوى آنان آمد، گفتند بىگمان این جادویى آشکار است (76)
قَالَ مُوسَى أَتَقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءَکُمْ أَسِحْرٌ هَذَا وَلَا یُفْلِحُ السَّاحِرُونَ ﴿77﴾
موسى گفت آیا این سخن را درباره حقى که براى شما آمده است مىگویید؟ آیا این جادوست، حال آنکه جادوگران رستگار نمىشوند (77)
قَالُوا أَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَیْهِ آبَاءَنَا وَتَکُونَ لَکُمَا الْکِبْرِیَاءُ فِی الْأَرْضِ وَمَا نَحْنُ لَکُمَا بِمُؤْمِنِینَ ﴿78﴾
گفتند آیا به سراغ ما آمدهاى که ما را از شیوهاى که پدرانمان را بر آن یافته بودیم، بازدارى، و در این سرزمین ریاست از شما دو تن باشد؟ و ما [سخن] شما را باور نداریم (78) وَقَالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِی بِکُلِّ سَاحِرٍ عَلِیمٍ ﴿79﴾
و فرعون گفت همه جادوگران دانا را به نزد من آورید (79)
فَلَمَّا جَاءَ السَّحَرَةُ قَالَ لَهُمْ مُوسَى أَلْقُوا مَا أَنْتُمْ مُلْقُونَ ﴿80﴾
و چون جادوگران فرا آمدند، موسى به آنان گفت چیزى را که اندازندهاش هستید، بیندازید (80)
فَلَمَّا أَلْقَوْا قَالَ مُوسَى مَا جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لَا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ ﴿81﴾
و چون درانداختند، موسى گفت آنچه به میان آوردهاید، جادوست، که خداوند به زودى باطلش مىکند، چرا که خداوند عمل مفسدان را تایید نمىکند (81)
وَیُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ ﴿82﴾
و خداوند به کلمات خویش حق را به کرسى مىنشاند، ولو آنکه گناهکاران ناخوش داشته باشند (82)
فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلَّا ذُرِّیَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ یَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الْأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ ﴿83﴾
لذا به موسى جز زاد و رودى [اندکشمار] از قومش ایمان نیاوردند، آن هم با ترس از فرعون و بزرگان قومش که مبادا ایشان را در بلا افکند، و فرعون در آن سرزمین گردنکش بود و همو از تجاوزگران بود (83)
وَقَالَ مُوسَى یَا قَوْمِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَیْهِ تَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُسْلِمِینَ ﴿84﴾ و
موسى گفت اى قوم من، اگر به خداوند ایمان آوردهاید و اگر اهل تسلیم هستید، پس بر او توکل کنید (84)
فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَکَّلْنَا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿85﴾
در پاسخ گفتند بر خداوند توکل کردیم، پروردگارا ما را دستخوش ستمگران مگردان (85)
وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِکَ مِنَ الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ﴿86﴾
و ما را به رحمت خویش از خدانشناسان رهایى بخش (86)
وَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى وَأَخِیهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِکُمَا بِمِصْرَ بُیُوتًا وَاجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قِبْلَةً وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿87﴾
و به موسى و برادرش وحى کردیم که قومتان را در مصر در خانههایى سکنا دهید و خانههایتان را [رو به] قبله کنید و نماز را برپا دارید و مؤمنان را بشارت ده (87)
وَقَالَ مُوسَى رَبَّنَا إِنَّکَ آتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُ زِینَةً وَأَمْوَالًا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا رَبَّنَا لِیُضِلُّوا عَنْ سَبِیلِکَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُوا حَتَّى یَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ ﴿88﴾
و موسى گفت پروردگارا تو به فرعون و بزرگان قومش در زندگانى دنیا، زینت و مال و منال بخشیدى، پروردگارا، که سرانجام [مردمان را] از راه تو گمراه دارند، پروردگارا اموالشان را بىبرکت گردان و دلهایشان را سخت کن که تا زمانى که عذاب الیم را ببینند، ایمان نیاورند (88)
قَالَ قَدْ أُجِیبَتْ دَعْوَتُکُمَا فَاسْتَقِیمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِیلَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ ﴿89﴾
فرمود دعاى شما دو تن اجابت شده است، پس پایدارى کنید و از شیوه نادانان پیروى مکنید (89)
وَجَاوَزْنَا بِبَنِی إِسْرَائِیلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْیًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِیلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ ﴿90﴾
و بنى اسرائیل را از دریا گذراندیم، آنگاه فرعون و سپاهیانش از روى ظلم و تجاوز سر در پى آنان نهادند، تا آنجا که او [فرعون] غرق شدن را نزدیک دید، گفت خدایى جز آنکه بنىاسرائیل به او ایمان آوردهاند، نیست و من از اهل تسلیمم (90)
آلْآنَ وَقَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَکُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ ﴿91﴾
اینک [ایمان مىآورى]؟ و حال آنکه پیشتر سرپیچى کرده و از تبهکاران بودى (91)
فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً وَإِنَّ کَثِیرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آیَاتِنَا لَغَافِلُونَ ﴿92﴾
بدان که امروز بدنت را [از دریا] برهانیم [و بر بلندى اندازیم] تا براى آیندگانت مایه عبرت باشد، و چه بسیار از مردم از آیات ما غافلند (92)
وَلَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ فَمَا اخْتَلَفُوا حَتَّى جَاءَهُمُ الْعِلْمُ إِنَّ رَبَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ﴿93﴾
و بنىاسرائیل را در جایى درست ماوا دادیم، و از پاکیزهها روزى بخشیدیم، و بناى اختلاف ننهادند مگر زمانى که خبر وحى به آنان رسید، بىگمان پروردگارت در روز قیامت در آنچه اختلاف ورزیدهاند، بین آنان داورى خواهد کرد (93)
فَإِنْ کُنْتَ فِی شَکٍّ مِمَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ فَاسْأَلِ الَّذِینَ یَقْرَءُونَ الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکَ لَقَدْ جَاءَکَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ ﴿94﴾
و اگر از آنچه بر تو نازل کردهایم، در تردید هستى، از کسانى که پیش از تو کتاب آسمانى خواندهاند پرس و جو کن، بىشبهه حق از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است، پس هرگز از دو دلان مباش (94)
وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ فَتَکُونَ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴿95﴾
و از زمره دروغ انگاران آیات الهى مباش که از زیانکاران خواهى شد (95)
إِنَّ الَّذِینَ حَقَّتْ عَلَیْهِمْ کَلِمَتُ رَبِّکَ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿96﴾
کسانى که سخن [حکم] پروردگارت بر آنان تحقق یافته است، (96)
وَلَوْ جَاءَتْهُمْ کُلُّ آیَةٍ حَتَّى یَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ ﴿97﴾
ولو آنکه هر معجزهاى برایشان بیاید، ایمان نمىآورند، مگر زمانى که [حلول] عذاب دردناک را بنگرند (97)
فَلَوْلَا کَانَتْ قَرْیَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِیمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ یُونُسَ لَمَّا آمَنُوا کَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِینٍ ﴿98﴾
چرا اهل هیچ شهرى [بهنگام] ایمان نیاورد که ایمانش سود دهد، مگر قوم یونس که چون [بهنگام] ایمان آوردند، عذاب رسواگر را در زندگانى دنیویشان از آنان برداشتیم و آنان را تا زمانى [معین] بهرهور ساختیم (98)
وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ فِی الْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعًا أَفَأَنْتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ ﴿99﴾
و اگر پروردگارت [به اراده حتمى] مىخواست، تمامى اهل زمین ایمان مىآوردند، پس آیا تو مردم را به اکراه وامىدارى تا اینکه مؤمن شوند؟ (99)
وَمَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تُؤْمِنَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَیَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لَا یَعْقِلُونَ ﴿100﴾
و حال آنکه هیچ کسى را نرسد که جز به اذن [و توفیق] الهى ایمان آورد، و پلیدى را بر کسانى که تعقل نمىکنند، مقرر مىدارد (100)
قُلِ انْظُرُوا مَاذَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا تُغْنِی الْآیَاتُ وَالنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿101﴾
بگو [به دیده عبرت] بنگرید که در آسمانها و زمین چیست؟ و نشانههاى عبرتانگیز و نیز هشدارها سودى به حال قومى که ایمان نمىآورند، ندارد (101)
فَهَلْ یَنْتَظِرُونَ إِلَّا مِثْلَ أَیَّامِ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِهِمْ قُلْ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ ﴿102﴾
پس آیا انتظار چیزى را جز نظیر روزگار پیشینیانشان مىکشند؟ بگو پس انتظار بکشید که من نیز همراه شما از منتظرانم (102)
ثُمَّ نُنَجِّی رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا کَذَلِکَ حَقًّا عَلَیْنَا نُنْجِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿103﴾
سپس فرستادگانمان و مؤمنان را نجات مىدهیم، بدینسان بر ماست که مؤمنان را نجات دهیم (103)
قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِی شَکٍّ مِنْ دِینِی فَلَا أَعْبُدُ الَّذِینَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَکِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿104﴾
بگو اى مردم، اگر از دین من در شک هستید، بدانید که من کسانى را که به جاى خداوند مىپرستید، نمىپرستم، بلکه خدایى را مىپرستم که [به هنگام] جان شما را مىگیرد، و به من امر شده است که از مؤمنان باشم (104)
وَأَنْ أَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿105﴾ و اینکه به سوى دین پاک روى آور و هرگز از مشرکان مباش (105)
وَلَا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنْفَعُکَ وَلَا یَضُرُّکَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذًا مِنَ الظَّالِمِینَ ﴿106﴾
و به جاى خداوند چیزى را که نه سودى به تو مىرساند و نه زیانى، مپرست، و اگر چنین کردى در آن صورت از ستمکاران [مشرک] خواهى بود (106)
وَإِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا کَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ﴿107﴾
و اگر خداوند بخواهد بلایى به تو برساند، بازدارندهاى جز خود او براى آن وجود ندارد، و اگر خیرى برایت بخواهد، فضل او بازدارندهاى ندارد، که آن را به هرکس از بندگانش که بخواهد مىرساند، و او آمرزگار مهربان است (107)
قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا وَمَا أَنَا عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ ﴿108﴾
بگو اى مردم حق از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده است، پس هر کس که رهیاب شود، همانا به سود خویش رهیاب شده است، و هرکس بیراه رود، همانا به زیان خویش بیراه رفته است، و من نگهبان شما نیستم (108)
وَاتَّبِعْ مَا یُوحَى إِلَیْکَ وَاصْبِرْ حَتَّى یَحْکُمَ اللَّهُ وَهُوَ خَیْرُ الْحَاکِمِینَ ﴿109﴾
و از آنچه بر تو وحى مىشود پیروى کن و شکیبا باش، تا خداوند حکم خویش به میان آورد، و او بهترین داوران است (109)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الر کِتَابٌ أُحْکِمَتْ آیَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ ﴿1﴾
الر الف لام راء کتابى است از سوى فرزانهاى آگاه که آیات آن استوار و روشن و شیواست (1)
أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنَّنِی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ وَبَشِیرٌ ﴿2﴾
حاکى از اینکه جز خداوند را مپرستید، که من براى شما از سوى او هشداردهنده و بشارت آورندهام (2)
وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُمْ مَتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَیُؤْتِ کُلَّ ذِی فَضْلٍ فَضْلَهُ وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ کَبِیرٍ ﴿3﴾
و اینکه از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید، تا شما را [در زندگانى] تا سرآمدى معین به خیر و خوبى بهرهور گرداند، و به هرکسى که سزاوار بخشش است، حقش را ببخشد، و اگر روى بگردانید، بدانید که من بر شما از عذاب روزى سهمگین مىترسم (3)
إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿4﴾
بازگشتتان به سوى خداست و او به هر کارى تواناست (4)
أَلَا إِنَّهُمْ یَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِیَسْتَخْفُوا مِنْهُ أَلَا حِینَ یَسْتَغْشُونَ ثِیَابَهُمْ یَعْلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَمَا یُعْلِنُونَ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿5﴾
آرى آنان دل مىگردانند تا از او رازشان را پنهان دارند، بدانید آنگاه که جامههایشان را بر سر مىکشند، او هر آنچه پنهان مىدارند و هر آنچه آشکار مىدارند، مىداند، چرا که داناى راز دلهاست (5)
