فهرست
تلاوت ترتیل عبدالله خیاط (تحدیر) - جزء 7

تلاوت ترتیل عبدالله خیاط تلاوت ترتیل عبدالله خیاط (تحدیر) - جزء 7

  • 41 دقیقه مدت
  • 315 دریافت شده
تلاوت: غیر ایرانی متقدم
تلاوت: تقطیع
تلاوت: استودیویی
ملیت قاری: عربستانی
آیات 82 تا 120 سوره مبارکه مائده و آیات 1 تا 110 سوره مبارکه انعام، با ترجمه استاد شیخ حسین انصاریان
لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ ﴿82﴾



یهودیان و مشرکان را دشمن‏ترین مردم نسبت به مؤمنان [مسلمانان‏] مى‏یابى، همچنین مهربان‏ترین مردم را نسبت به مؤمنان [مسلمانان‏] کسانى مى‏یابى که مى‏گویند ما مسیحى هستیم، این از آن است که در میان ایشان کشیشان و راهبانى [حق‏پرست‏] هستند و نیز از آن روى است که کبرنمى‏ورزند (82)



وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ ﴿83﴾



و [اینان‏] چون آنچه به پیامبر [اسلام‏] نازل شده است، بشنوند، مى‏بینى که چشمانشان از اشک لبریز مى‏شود از آنکه حق را مى‏شناسند، [و] مى‏گویند پروردگارا ما ایمان آورده‏ایم، ما را در زمره گواهان بنویس‏ (83)



وَمَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَنْ یُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِینَ ﴿84﴾



و چرا به خداوند و حق و حقیقتى که براى همه ما نازل شده است، ایمان نیاوریم و حال آنکه امید داریم که پروردگارمان ما را در زمره شایستگان درآورد (84)



فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَذَلِکَ جَزَاءُ الْمُحْسِنِینَ ﴿85﴾



و خداوند نیز به پاداش این سخن که گفتند بوستانهایى که جویباران از فرودست آن جارى است، نصیبشان مى‏سازد که جاودانه در آن خواهند بود و این پاداش نیکوکاران است‏ (85)



وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ﴿86﴾



و کسانى که کفرورزیدند و آیات ما را دروغ انگاشتند، دوزخى‏اند (86)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَیِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ ﴿87﴾



اى مؤمنان چیزهاى پاک و پسندیده‏اى را که خداوند بر شما روا داشته است، ناروا مشمارید، و از حد مگذرید که خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد (87)



وَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَیِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ﴿88﴾



و از آنچه خداوند به شما روزى داده است و پاک و پاکیزه است بخورید و از خداوندى که به او ایمان دارید پروا داشته باشید (88)



لَا یُؤَاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِی أَیْمَانِکُمْ وَلَکِنْ یُؤَاخِذُکُمْ بِمَا عَقَّدْتُمُ الْأَیْمَانَ فَکَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاکِینَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِیکُمْ أَوْ کِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِیرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ ذَلِکَ کَفَّارَةُ أَیْمَانِکُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَاحْفَظُوا أَیْمَانَکُمْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿89﴾



خداوند شما را در سوگندهاى بیهوده [و بى‏اختیار] بازخواست نمى‏کند، ولى در سوگندهایى که [آگاهانه‏] مى‏خورید [و مى‏شکنید] مؤاخذه مى‏کند، کفاره [شکستن‏] آن اطعام ده بینواست از میانگین آنچه به خانواده خود مى‏خورانید، یا لباس آنان، یا آزاد کردن یک برده، و هرکس که [اینها را] نیابد، بر اوست که سه روز روزه بگیرد، این کفاره سوگندهاى شماست که مى‏خورید [و مى‏شکنید]، سوگندهاى خود را حفظ کنید، خداوند بدین گونه آیات خویش را بر شما روشن مى‏سازد، باشد که سپاس بگزارید (89)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿90﴾



اى مؤمنان شراب و قمار و انصاب و ازلام پلید و عمل شیطانى است، از آن پرهیز کنید باشد که رستگار شوید (90)



إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ﴿91﴾



همانا شیطان مى‏خواهد در پرداختن به شراب و قمار، بین شما دشمنى و کینه بیندازد، و شما را از یاد خداوند و از نماز بازدارد، آیا دست‏بردار هستید؟ (91)



وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ ﴿92﴾



و از خداوند و پیامبر اطاعت کنید و پروا داشته باشید، و اگر رویگردان شدید بدانید که وظیفه پیامبر ما پیام‏رسانى آشکار است‏ (92)



لَیْسَ عَلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِیمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ ﴿93﴾



بر کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند، چون تقوا ورزند و ایمان داشته باشند و کارهاى شایسته کنند، سپس همچنان تقوا ورزند و ایمان داشته باشند، و همواره تقوا ورزیده و نیکوکارى کنند، در آنچه در گذشته [خمر] خورده‏اند، گناهى بر آنان نیست، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد (93)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللَّهُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنَالُهُ أَیْدِیکُمْ وَرِمَاحُکُمْ لِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَخَافُهُ بِالْغَیْبِ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِکَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿94﴾



اى مؤمنان خداوند شما را به صیدى که در دسترس و نیزه‏رس شما هست، مى‏آزماید، تا معلوم بدارد که چه کسى در نهان از او مى‏ترسد، و هرکس که پس از این از حد درگذرد، عذابى دردناک [درپیش‏] دارد (94)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْکُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ یَحْکُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْکُمْ هَدْیًا بَالِغَ الْکَعْبَةِ أَوْ کَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاکِینَ أَوْ عَدْلُ ذَلِکَ صِیَامًا لِیَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ وَمَنْ عَادَ فَیَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ وَاللَّهُ عَزِیزٌ ذُو انْتِقَامٍ ﴿95﴾



اى مؤمنان در حالى که محرم هستید شکار را نکشید و هرکس از شما که عمدا آن را بکشد، بر اوست که به کیفر این کار نظیر آنچه کشته است از چارپایان، که دو [داور] عادل از شما به همانندى آن حکم دهند، در حول و حوش کعبه قربانى کند، یا باید کفاره‏اى بدهد [که عبارت است از] طعام [شصت‏] بینوا یا برابر با آن [شصت روز] روزه بگیرد، تا کیفر کار [نادرست‏] خود را بچشد، و خداوند از گذشته‏ها گذشته است، ولى هرکس که بازگردد، خداوند از او انتقام مى‏گیرد، و خداوند پیروزمند دادستان است‏ (95)



أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَکُمْ وَلِلسَّیَّارَةِ وَحُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ﴿96﴾



صید دریایى و خوردن آن براى شما حلال شده است، تا هم شما و هم کاروانیان [غیر محرم‏] از آن برخوردار شوید، و صید بیابانى مادام که محرم هستید، بر شما حرام است، و از خدایى که به نزد او محشور مى‏شوید پروا داشته باشید (96)



جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ قِیَامًا لِلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْیَ وَالْقَلَائِدَ ذَلِکَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿97﴾



خداوند [زیارت‏] کعبه را که بیت‏الحرام است، و نیز ماه‏[هاى‏] حرام را و [رسم‏] قربانیهاى نشاندار و قربانیهاى قلاده‏دار، همه را مایه قوام [دین و دنیاى‏] مردم قرار داده است، آرى تا بدانید خداوند هر چه را که در آسمانها و زمین است مى‏داند و به هر چیزى آگاه است‏ (97)



اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ وَأَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿98﴾



بدانید که خداوند سخت کیفر و همچنین خداوند آمرزگار مهربان است‏ (98)



مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَکْتُمُونَ ﴿99﴾



جز پیام‏رسانى چیزى بر عهده پیامبر نیست، و خداوند آنچه آشکار مى‏دارید و آنچه پنهان مى‏دارید، مى‏داند (99)



قُلْ لَا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَالطَّیِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ فَاتَّقُوا اللَّهَ یَا أُولِی الْأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿100﴾



بگو پلید و پاک برابر نیستند ولو اینکه فراوانى پلید تو را به شگفتى اندازد، اى خردمندان از خداوند پروا کنید باشد که رستگار شوید (100)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْیَاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ وَإِنْ تَسْأَلُوا عَنْهَا حِینَ یُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَکُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْهَا وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِیمٌ ﴿101﴾



اى مؤمنان از چیزهایى پرس و جو نکنید که چون بر شما آشکار شود، شما را اندوهگین کند، و اگر در زمانى که قرآن نازل مى‏گردد، پرس و جو کنید، [حکم و تکلیف شاق آن‏] بر شما آشکار مى‏گردد، خداوند از گذشته‏ها گذشته است و خدا آمرزگار مهربان است‏ (101)



قَدْ سَأَلَهَا قَوْمٌ مِنْ قَبْلِکُمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِهَا کَافِرِینَ ﴿102﴾



قومى که پیش از شما بودند، نظیر آن [مساله‏] ها را پرسیدند، سپس به همان سبب کافر شدند (102)



مَا جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِیرَةٍ وَلَا سَائِبَةٍ وَلَا وَصِیلَةٍ وَلَا حَامٍ وَلَکِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ وَأَکْثَرُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ ﴿103﴾



خداوند نه در مورد بحیره و نه سائبه و نه وصیله، و نه حامى حکمى مقرر نداشته است، ولى کافران بر خداوند دروغ مى‏بندند و بیشترشان تعقل نمى‏کنند (103)



وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَى مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُوا حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَیْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ کَانَ آبَاؤُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ شَیْئًا وَلَا یَهْتَدُونَ﴿104﴾



و چون به ایشان گفته شود از آنچه خداوند نازل کرده است و از پیامبر پیروى کنید، گویند آنچه نیاکانمان را بر آن یافته‏ایم، براى ما کافى است، حتى اگر نیاکانشان چیزى ندانسته و راهى نیافته باشند؟ (104)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لَا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴿105﴾



اى مؤمنان شما مسؤولیت [حفظ و هدایت‏] خودتان را دارید، چون شما راهیافته باشید، کسى که به بیراهه رفته باشد، زیانى به شما نمى‏رساند، بازگشت همگى شما به سوى خداوند است، آنگاه شما را از [حقیقت و نتیجه‏] آنچه انجام داده‏اید، آگاه مى‏سازد (105)



یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَیْنِکُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ حِینَ الْوَصِیَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْکُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَیْرِکُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِی الْأَرْضِ فَأَصَابَتْکُمْ مُصِیبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَیُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِی بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَلَا نَکْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ الْآثِمِینَ ﴿106﴾



اى مؤمنان چون یکى از شما را مرگ فرا رسد، به هنگام وصیت باید دو تن از عادلان خودتان [مسلمانان‏]، یا اگر در سفر دچار مصیبت مرگ شدید، دو تن از غیر خودتان [اهل کتاب‏] شاهد و حاضر باشند، و اگر در حق آنان شک دارید، آنان را نگاه دارید تا بعد از نماز به خداوند سوگند یاد کنند که ما آن [شهادت یا سوگند خود] را به هیچ قیمتى نمى‏فروشیم، اگر چه به سود خویشاوندمان باشد، و شهادت الهى را پنهان نمى‏کنیم، که در غیر این صورت از گناهکاران خواهیم بود (106)



فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ یَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِینَ اسْتَحَقَّ عَلَیْهِمُ الْأَوْلَیَانِ فَیُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَیْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِینَ ﴿107﴾



و اگر معلوم شود که آنان مرتکب گناه [خیانت‏] شده‏اند، آنگاه دو تن از کسانى که بر آنان جفا رفته است و از نزدیکان [متوفى‏] هستند به جاى آنان قیام کنند، و به خداوند سوگند بخورند که شهادت ما از شهادت آن دو درست‏تر است و ما از حق تجاوز نمى‏کنیم و در غیر این صورت از ستمکاران خواهیم بود (107)



ذَلِکَ أَدْنَى أَنْ یَأْتُوا بِالشَّهَادَةِ عَلَى وَجْهِهَا أَوْ یَخَافُوا أَنْ تُرَدَّ أَیْمَانٌ بَعْدَ أَیْمَانِهِمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاسْمَعُوا وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ ﴿108﴾



این نزدیکتر است به آنکه شهادت چنانکه باید و شاید ادا شود، یا شاهدان بترسند که مبادا سوگندى بعد از سوگند آنان [و بر خلاف آنان‏] به میان آید، و از خداوند پروا کنید و گوش شنوا داشته باشید و [بدانید که‏] خداوند نافرمانان را هدایت نمى‏کند (108)



یَوْمَ یَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَیَقُولُ مَاذَا أُجِبْتُمْ قَالُوا لَا عِلْمَ لَنَا إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ ﴿109﴾



روزى [فرارسد] که خداوند پیامبران را گرد آورد و بپرسد که [امتتان‏] چه پاسخى به شما دادند؟ گویند ما علمى [به حقیقت امر] نداریم، تویى که داناى رازهاى نهانى‏ (109)



إِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ اذْکُرْ نِعْمَتِی عَلَیْکَ وَعَلَى وَالِدَتِکَ إِذْ أَیَّدْتُکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَکَهْلًا وَإِذْ عَلَّمْتُکَ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِیلَ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ بِإِذْنِی فَتَنْفُخُ فِیهَا فَتَکُونُ طَیْرًا بِإِذْنِی وَتُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِی وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَى بِإِذْنِی وَإِذْ کَفَفْتُ بَنِی إِسْرَائِیلَ عَنْکَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِینٌ ﴿110﴾



چنین بود که خداوند گفت اى عیسى بن مریم نعمتم را بر خود و بر مادرت به یادآور که تو را به روح‏القدس یارى دادم که در گهواره [به اعجاز] و در میانسالى [به وحى‏] با مردم سخن گفتى، و یاد کن که به تو کتاب و حکمت و تورات و انجیل آموختم، و یاد کن که به اذن من از گل چیزى به هیئت پرنده مى‏ساختى و در آن مى‏دمیدى و آن به اذن من پرنده [اى جاندار] مى‏شد و به اذن من نابیناى مادرزاد و پیس را بهبود مى‏بخشیدى و یاد کن که مردگان را به اذن من زنده [از گور] بیرون مى‏آوردى، و یاد کن که چون براى بنى‏اسرائیل معجزاتى آوردى [آسیب و آزار] آنان را از تو بازداشتم، آنگاه کفرپیشگان ایشان مى‏گفتند این جز جادوى آشکار نیست‏ (110)



وَإِذْ أَوْحَیْتُ إِلَى الْحَوَارِیِّینَ أَنْ آمِنُوا بِی وَبِرَسُولِی قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ ﴿111﴾



و چنین بود که به حواریون الهام کردم که به من و پیامبرم ایمان آورید، گفتند ایمان آوردیم و گواه باش که ما فرمانبرداریم‏ (111)



إِذْ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطِیعُ رَبُّکَ أَنْ یُنَزِّلَ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ﴿112﴾



و چنین بود که حواریون گفتند اى عیسى بن مریم آیا پروردگارت مى‏تواند براى ما مائده‏اى از آسمان نازل کند؟ گفت اگر مؤمنید از خداوند پروا کنید (112)



قَالُوا نُرِیدُ أَنْ نَأْکُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَکُونَ عَلَیْهَا مِنَ الشَّاهِدِینَ ﴿113﴾



گفتند مى‏خواهیم از آن بخوریم و دلهایمان آرام گیرد و بدانیم که به ما راست گفته‏اى و خود از گواهان آن باشیم‏ (113)



قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِنْکَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ﴿114﴾



عیسى بن مریم گفت بار پروردگارا براى ما مائده‏اى از آسمان نازل فرما که عیدى براى امروزیان و آیندگانمان و معجزه‏اى از تو باشد، و به ما روزى ببخش که تو بهترین روزى‏دهندگانى‏ (114)



قَالَ اللَّهُ إِنِّی مُنَزِّلُهَا عَلَیْکُمْ فَمَنْ یَکْفُرْ بَعْدُ مِنْکُمْ فَإِنِّی أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِینَ ﴿115﴾



خداوند گفت من فرو فرستنده آن بر شما هستم، ولى پس از آن اگر کسى از شما انکارورزد او را به چنان عذابى دچار مى‏سازم که هیچ‏یک از جهانیان را نکرده باشم‏ (115)



وَإِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَأُمِّیَ إِلَهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَکَ مَا یَکُونُ لِی أَنْ أَقُولَ مَا لَیْسَ لِی بِحَقٍّ إِنْ کُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَلَا أَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِکَ إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ ﴿116﴾



و چنین بود که خداوند گفت اى عیسى بن مریم آیا تو به مردم گفتى که من و مادرم را همچون دو خدا به جاى خداوند بپرستید؟ گفت پاکا که تویى مرا نرسد که چیزى را که حد من و حق من نیست گفته باشم، اگر گفته بودم بى‏شک مى‏دانستى که آنچه در ذات من است مى‏دانى و من آنچه در ذات توست نمى‏دانم، تویى که داناى رازهاى نهانى‏ (116)



مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِی بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَرَبَّکُمْ وَکُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیدًا مَا دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَأَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ ﴿117﴾



به آنان چیزى جز آنچه به من فرمان داده‏اى نگفته‏ام گفته‏ام که خداوند را که پروردگار من و پروردگار شماست بپرستید، و مادام که در میان آنان بودم بر آنان شاهد و ناظر بودم و چون روح مرا گرفتى تو خود [ناظر و] نگاهبان آنان بودى و تو بر همه چیز شاهدى‏ (117)



إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُکَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ﴿118﴾



اگر آنان را عذاب کنى، بندگان تو هستند، و اگر از آنان درگذرى تو پیروزمند فرزانه‏اى‏ (118)



قَالَ اللَّهُ هَذَا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿119﴾



خداوند فرمود امروز روزى است که راستگویان را راستى و درستى‏شان سود رساند، براى آنان بوستانهایى [بهشتى‏] است که جویباران از فرودست آن جارى است، و جاودانه در آنند و هم خداوند از آنان خشنود است و هم آنان از خداوند خشنودند، و این رستگارى بزرگ است‏ (119)



لِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا فِیهِنَّ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ﴿120﴾



فرمانروایى آسمانها و زمین و آنچه در میان آنهاست، از آن خداوند است، و او بر هر کارى تواناست‏ (120)



بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان



الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ ﴿1﴾



سپاس خداوندى را که آسمانها و زمین را آفرید و تاریکى و روشنایى را پدید آورد، آنگاه کافران براى پروردگارشان شریک قائل مى‏شوند (1)



هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ طِینٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ ﴿2﴾



او کسى است که شما را از گل آفرید، سپس [شما را در دنیا] عمرى مقرر داشت، و [براى آخرت‏] سر رسیدى در علم اوست، آنگاه [بعضى از شما] تردید مى‏ورزید (2)



وَهُوَ اللَّهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَفِی الْأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّکُمْ وَجَهْرَکُمْ وَیَعْلَمُ مَا تَکْسِبُونَ ﴿3﴾



و او در آسمانها و زمین خداست، نهان و آشکاراى شما و کار و کردارتان را مى‏داند (3)



وَمَا تَأْتِیهِمْ مِنْ آیَةٍ مِنْ آیَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا کَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِینَ ﴿4﴾



هیچ آیه‏اى از آیات پروردگارشان براى آنان [مشرکان‏] نیامد مگر آنکه از آن رویگردان بودند (4)



فَقَدْ کَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ فَسَوْفَ یَأْتِیهِمْ أَنْبَاءُ مَا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿5﴾



و حق را چون بر ایشان نازل شد، دروغ انگاشتند، به زودى [حقیقت‏] اخبار آنچه بدان استهزاء کردند، بر ایشان آشکار خواهد شد (5)



أَلَمْ یَرَوْا کَمْ أَهْلَکْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَکِّنْ لَکُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَیْهِمْ مِدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَکْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِینَ ﴿6﴾



آیا نیندیشیده‏اند که پیش از آنان چه بسیار اقوامى را که به آنان در روى زمین امکان و اقتدارى داده بودیم که به شما نداده بودیم، نابود کردیم و براى آنان بسى باران [و برکت‏] از آسمان نازل کردیم و چه رودها که از براى آنان جارى ساختیم، آنگاه آنان را به کیفر گناهانشان نابود کردیم و بعد از آنان قومى دیگر پدید آوردیم‏ (6)



وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَیْکَ کِتَابًا فِی قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَیْدِیهِمْ لَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِینٌ ﴿7﴾



و اگر کتابى نوشته بر کاغذ بر تو نازل مى‏کردیم و آنان با دستان خویش آن را لمس مى‏کردند، باز هم کافران مى‏گفتند این جز جادوى آشکارى نیست‏ (7)



وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ مَلَکٌ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَکًا لَقُضِیَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا یُنْظَرُونَ ﴿8﴾



و گفتند چرا فرشته‏اى بر او نازل نمى‏شود؟ و اگر فرشته‏اى نازل مى‏کردیم، کار به پایان رسیده بود، و دیگر مجال و مهلتى نمى‏یافتند (8)



وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَکًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَیْهِمْ مَا یَلْبِسُونَ ﴿9﴾



و اگر او [پیامبر] را فرشته‏اى مى‏گرداندیم، آن [فرشته‏] را به صورت مردى در مى‏آوردیم، و امر را همچنان بر آنان مشتبه مى‏ساختیم‏ (9)



وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِکَ فَحَاقَ بِالَّذِینَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿10﴾



و پیش از تو پیامبرانى را که بودند استهزاء کردند، و کیفر استهزایشان بر سر ریشخندکنندگانشان فرود آمد (10)



قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ ﴿11﴾



بگو در زمین سیر و سفر کنید، سپس بنگرید که سرانجام دروغ انگاران چگونه بوده است‏ (11)



قُلْ لِمَنْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ کَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَیْبَ فِیهِ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿12﴾



بگو آنچه در آسمانها و زمین است از آن کیست؟ [و در پاسخ‏] بگو از آن خداوند است، که بر خود رحمت را مقرر داشته است، [و] در روز قیامت، که در فرارسیدن آن شکى نیست، شما را گرد مى‏آورد، کسانى که بر خود زیان زده‏اند، ایمان نمى‏آورند (12)



وَلَهُ مَا سَکَنَ فِی اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿13﴾



و آنچه در شب و روز آرام [و تکاپو] دارد از آن اوست، و او شنواى داناست‏ (13)



قُلْ أَغَیْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِیًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ یُطْعِمُ وَلَا یُطْعَمُ قُلْ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿14﴾



بگو آیا غیر از خداوند را سرور خود گیرم که آفرینشگر آسمانها و زمین است؟ و کسى است که به همگان روزى مى‏خوراند و خود روزى نمى‏خورد بگو به من فرمان داده شده است که نخستین کسى باشم که سر [به طاعت و توحید] مى‏نهد و [به من گفته شده است که‏] هرگز از مشرکان مباش‏ (14)



قُلْ إِنِّی أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ ﴿15﴾



بگو اگر از حکم پروردگارم سرکشى کنم از عذاب روز بزرگ مى‏ترسم‏ (15)



مَنْ یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِکَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ ﴿16﴾



هرکس که در چنین روزى [بلا] از او بگردد، به راستى [خداوند] بر او رحمت آورده است، و این رستگارى آشکارى است‏ (16)



وَإِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا کَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ یَمْسَسْکَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿17﴾



و اگر خداوند بلایى به تو برساند، بازدارنده‏اى جز خود او براى آن وجود ندارد، و اگر بخواهد خیرى به تو برساند بدان که او بر هر کارى تواناست‏ (17)



وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ ﴿18﴾



و او بر بندگان خود چیره است و او فرزانه آگاه است‏ (18)



قُلْ أَیُّ شَیْءٍ أَکْبَرُ شَهَادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِیدٌ بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ أَئِنَّکُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُلْ لَا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِی بَرِیءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ﴿19﴾



بگو [و بپرس‏] شهادت چه کسى برتر است، بگو خدا که بین ما و شما گواه است، و این قرآن بر من وحى مى‏شود که بدان شما را و هر کس را که [این پیام‏] به او برسد، هشدار دهم، آیا شما شهادت مى‏دهید که خدایان دیگرى در جنب خداوند وجود دارد؟ بگو من چنین شهادتى نمى‏دهم، بگو همانا او خداى یگانه است، و من از شریکى که مى‏آورید، برى و برکنارم‏ (19)



الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿20﴾



اهل کتاب او [پیامبر] را به همان گونه مى‏شناسند که فرزندانشان را مى‏شناسند، کسانى که بر خود زیان زده‏اند ایمان نمى‏آورند (20)



وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿21﴾



و کیست ستمکارتر از کسى که بر خداوند دروغ بندد یا آیات او را دروغ انگارد، آرى ستمکاران [مشرکان‏] رستگار نمى‏شوند (21)



وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَکُوا أَیْنَ شُرَکَاؤُکُمُ الَّذِینَ کُنْتُمْ تَزْعُمُونَ ﴿22﴾



و روزى که همه آنان را گرد آوریم، آنگاه به مشرکان گوییم که شرکایتان که ادعا مى‏کردید کجا هستند؟ (22)



ثُمَّ لَمْ تَکُنْ فِتْنَتُهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا وَاللَّهِ رَبِّنَا مَا کُنَّا مُشْرِکِینَ ﴿23﴾



آنگاه عاقبت شرک آنان جز این نیست که مى‏گویند سوگند به خدا، پروردگارمان که ما مشرک نبودیم‏ (23)



انْظُرْ کَیْفَ کَذَبُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿24﴾



بنگر چگونه بر خود دروغ مى‏بندند و بر ساخته‏هایشان بر باد رفته است‏ (24)



وَمِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُ إِلَیْکَ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِنْ یَرَوْا کُلَّ آیَةٍ لَا یُؤْمِنُوا بِهَا حَتَّى إِذَا جَاءُوکَ یُجَادِلُونَکَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ ﴿25﴾



و از ایشان کسانى هستند که [به ظاهر] به تو گوش مى‏دهند، و ما بر دلهایشان پرده‏هایى کشیده‏ایم که آن را درنیابند و در گوش آنان سنگینى‏اى نهاده‏ایم، و اگر هر معجزه‏اى ببینند به آن ایمان نمى‏آورند، و چون به نزد تو آیند با تو مجادله مى‏کنند و کافران مى‏گویند این جز افسانه‏هاى پیشینیان نیست‏ (25)



وَهُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَیَنْأَوْنَ عَنْهُ وَإِنْ یُهْلِکُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ﴿26﴾



و ایشان [دشمنان را] از او [پیامبر] دور مى‏دارند ولى خود نیز از او دور مى‏مانند، جز خود را به نابودى نمى‏اندازند ولى نمى‏دانند (26)



وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا یَا لَیْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُکَذِّبَ بِآیَاتِ رَبِّنَا وَنَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿27﴾



و اگر آنان را بینى که بر آتش دوزخ بداشته‏اند [شگرفیها خواهى دید] و گویند کاش ما را باز مى‏گرداندند و دیگر آیات پروردگارمان را انکار نمى‏کردیم و از مؤمنان مى‏شدیم‏ (27)



بَلْ بَدَا لَهُمْ مَا کَانُوا یُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ وَلَوْ رُدُّوا لَعَادُوا لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿28﴾



آرى آنچه در گذشته پنهان مى‏داشتند بر آنان آشکار شد و اگر باز گردانده مى‏شدند، بى‏شک به همانچه از آن نهى شده بودند، بر مى‏گشتند و آنان دروغگو هستند (28)



وَقَالُوا إِنْ هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِینَ ﴿29﴾



و مى‏گفتند حیاتى جز همین زندگى دنیویمان در کار نیست و ما برانگیختنى نیستیم‏ (29)



وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى رَبِّهِمْ قَالَ أَلَیْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُوا بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ ﴿30﴾



و اگر بنگرى آنگاه که ایشان را در پیشگاه پروردگارشان نگاه داشته‏اند [به آنان‏] گوید آیا این حق نیست؟ گویند چرا سوگند به پروردگارمان گوید پس به خاطر کفرى که مى‏ورزیدید عذاب را بچشید (30)



قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ حَتَّى إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا یَا حَسْرَتَنَا عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِیهَا وَهُمْ یَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلَا سَاءَ مَا یَزِرُونَ ﴿31﴾



کسانى که لقاى الهى را دروغ انگاشتند، زیانکار شدند، و آنگاه که قیامت بناگهان فرارسد، گویند دریغ بر ما که چه بسیار غفلت و قصور کردیم، و اینان بار گناهانشان را به دوش کشند، آرى چه بد است آنچه بر دوش کشند (31)



وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿32﴾



و زندگانى دنیا جز بازیچه و سرگرمى نیست، و سراى آخرت براى پرهیزگاران بهتر است، آیا نمى‏اندیشید؟ (32)



قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُکَ الَّذِی یَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لَا یُکَذِّبُونَکَ وَلَکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیَاتِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ ﴿33﴾



نیک مى‏دانیم که آنچه ایشان مى‏گویند اندوهگینت مى‏کند، بدان که ایشان تو را دروغگو نمى‏انگارند بلکه کفرپیشگان آیات الهى را انکار مى‏کنند (33)



وَلَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلَى مَا کُذِّبُوا وَأُوذُوا حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِ اللَّهِ وَلَقَدْ جَاءَکَ مِنْ نَبَإِ الْمُرْسَلِینَ ﴿34﴾



و پیامبران پیش از تو نیز دروغگو انگاشته شدند، ولى بر آن انکار و آزارى که دیدند شکیبایى‏ورزیدند تا یارى ما به دادشان رسید، و کلمات الهى دگرگون‏کننده‏اى ندارد و به راستى اخبار پیامبران به تو رسیده است‏ (34)



وَإِنْ کَانَ کَبُرَ عَلَیْکَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِیَ نَفَقًا فِی الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِی السَّمَاءِ فَتَأْتِیَهُمْ بِآیَةٍ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِینَ ﴿35﴾



و اگر رویگردانى آنان بر تو گران مى‏آید، در صورتى که مى‏توانى نقبى در زمین یا نردبانى در آسمان بجویى و براى آنان معجزه‏اى بیاورى [چنین کن‏] و اگر خداوند مى‏خواست آنان را بر طریق هدایت فرا مى‏آورد، پس از نادانان مباش‏ (35)



إِنَّمَا یَسْتَجِیبُ الَّذِینَ یَسْمَعُونَ وَالْمَوْتَى یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ ثُمَّ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ﴿36﴾



فقط کسانى که گوش شنوا[ى حق‏] دارند، لبیک اجابت مى‏گویند، و مردگان را خداوند بر مى‏انگیزد، سپس [همگان‏] به سوى او بازگردانده مى‏شوند (36)



وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ یُنَزِّلَ آیَةً وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿37﴾



و گویند چرا بر او معجزه‏اى از سوى پروردگارش نازل نمى‏شود؟ بگو بى‏گمان خداوند تواناى آن هست که معجزه‏اى نازل کند ولى بیشتر آنان نمى‏دانند (37)



وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُکُمْ مَا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَابِ مِنْ شَیْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ ﴿38﴾



و هیچ جنبنده‏اى در زمین و هیچ پرنده‏اى نیست که با دو بال خویش مى‏پرد، مگر آنکه امتهایى همانند شما هستند، ما هیچ چیز را در کتاب [لوح محفوظ] فروگذار نکرده‏ایم، آنگاه همه به نزد پروردگارشان محشور مى‏گردند (38)



وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا صُمٌّ وَبُکْمٌ فِی الظُّلُمَاتِ مَنْ یَشَإِ اللَّهُ یُضْلِلْهُ وَمَنْ یَشَأْ یَجْعَلْهُ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿39﴾



و دروغ‏انگاران آیات ما ناشنوا و گنگ و در تاریکى [سرگشته‏]اند، خداوند هرکس را بخواهد بیراه مى‏گذارد، و هرکس را بخواهد بر راه راست مى‏دارد (39)



قُلْ أَرَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْکُمُ السَّاعَةُ أَغَیْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿40﴾



بگو بیندیشید اگر عذاب الهى یا قیامت فرارسد، آیا اگر راست مى‏گویید کسى جز خدا را مى‏خوانید؟ (40)



بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شَاءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تُشْرِکُونَ﴿41﴾



آرى تنها او را [به دعا] مى‏خوانید و اگر او بخواهد رنج و بلا را از شما دور مى‏گرداند و شما شریکى را که براى او قائل شده‏اید، از یاد مى‏برید (41)



وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ ﴿42﴾



پیش از تو [پیامبرانى‏] به سوى امتها[ى پیشین‏] فرستادیم و آنان را به تنگدستى و ناخوشى دچار ساختیم تا زارى و خاکسارى کنند (42)



فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿43﴾



پس چرا هنگامى که عذاب ما به سراغشان آمد زارى و خاکسارى نکردند؟ زیرا دلهایشان سخت شده و شیطان کار و کردارشان را در نظرشان آراسته بود (43)



فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً فَإِذَا هُمْ مُبْلِسُونَ ﴿44﴾



آنگاه چون پند و هشدارها را فراموش کردند، درهاى نعمت را بر آنان گشودیم و چون بدانچه دریافته بودند سرمست شدند، ناگهان فرو گرفتیمشان و آنگاه بود که نومید شدند (44)



فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿45﴾



و ریشه ستمکاران [مشرک‏] برکنده شد، و سپاس خداوند را که پروردگار جهانیان است‏ (45)



قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَکُمْ وَأَبْصَارَکُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِکُمْ مَنْ إِلَهٌ غَیْرُ اللَّهِ یَأْتِیکُمْ بِهِ انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ ثُمَّ هُمْ یَصْدِفُونَ﴿46﴾



بگو بیندیشید اگر خداوند شنوایى و دیدگان شما را بگیرد و بر دلهایتان مهر نهد، چه خدایى غیر از خداوند آنها را به شما برمى‏گرداند؟ بنگر که چگونه آیات را گونه‏گونه بیان مى‏داریم، آنگاه ایشان رویگردانند (46)



قُلْ أَرَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ یُهْلَکُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ ﴿47﴾



بگو بیندیشید اگر عذاب الهى ناگهان [در شب‏] یا آشکارا [در روز] به سراغتان بیاید آیا [قومى‏] جز قوم ستمکار [مشرک‏] نابود مى‏شوند؟ (47)



وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿48﴾



و ما پیامبران را جز مژده‏آور و هشداردهنده نمى‏فرستیم، و کسانى که ایمان آورند و نیکوکارى کنند نه بیمى بر آنهاست و نه اندوهگین مى‏شوند (48)



وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا یَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا کَانُوا یَفْسُقُونَ ﴿49﴾



و دروغ‏انگاران آیات ما به خاطر نافرمانیشان گرفتار عذاب گردند (49)



قُلْ لَا أَقُولُ لَکُمْ عِنْدِی خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَیْبَ وَلَا أَقُولُ لَکُمْ إِنِّی مَلَکٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا یُوحَى إِلَیَّ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمَى وَالْبَصِیرُ أَفَلَا تَتَفَکَّرُونَ ﴿50﴾



بگو من به شما نمى‏گویم که خزاین الهى نزد من است، و غیب نیز نمى‏دانم، و به شما نمى‏گویم که من فرشته‏اى هستم، من از هیچ چیز پیروى نمى‏کنم جز از آنچه به من وحى مى‏شود، بگو آیا نابینا و بینا برابرند، آیا نمى‏اندیشید؟ (50)



وَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَنْ یُحْشَرُوا إِلَى رَبِّهِمْ لَیْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِیٌّ وَلَا شَفِیعٌ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿51﴾



و کسانى را که از محشور شدن به نزد پروردگارشان اندیشناکند، به آن [قرآن‏] هشدار بده، در برابر او [خداوند] یاور و شفیعى ندارند باشد که پروا پیشه کنند (51)



وَلَا تَطْرُدِ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَیْکَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَیْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِکَ عَلَیْهِمْ مِنْ شَیْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَکُونَ مِنَ الظَّالِمِینَ ﴿52﴾



و کسانى را که پروردگارشان را بامدادان و شامگاهان [به نیایش‏] مى‏خوانند و خشنودى او را مى‏جویند[از خود] مران، چیزى از حساب آنان بر تو و چیزى از حساب تو بر آنان نیست که برانى‏شان و از ستمکاران شوى‏ (52)



وَکَذَلِکَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِیَقُولُوا أَهَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنْ بَیْنِنَا أَلَیْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاکِرِینَ ﴿53﴾



و این چنین بعضى از آنان را به بعضى دیگر آزمودیم، تا سرانجام بگویند آیا اینانند که خداوند از میان همه ما فقط بر آنان منت نهاده [و نعمت داده‏] است، آیا خداوند خود به احوال سپاسگزاران آگاه‏تر نیست؟ (53)



وَإِذَا جَاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿54﴾



و چون کسانى که به آیات ما ایمان دارند، به نزد تو آیند، بگو سلام بر شما، پروردگارتان رحمت را بر خود مقرر داشته است، هرکس از شما که از روى نادانى مرتکب کار ناشایستى شود، سپس توبه و درستکارى کند و به صلاح آید [بداند که‏] خداوند آمرزگار مهربان است‏ (54)



وَکَذَلِکَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ وَلِتَسْتَبِینَ سَبِیلُ الْمُجْرِمِینَ ﴿55﴾



و بدین‏سان آیات خود را به روشنى بیان مى‏داریم، تا راه و رسم گناهکاران آشکار گردد (55)



قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لَا أَتَّبِعُ أَهْوَاءَکُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِینَ ﴿56﴾



بگو مرا نهى کرده‏اند که مبادا آنچه را به جاى خدا مى‏پرستید، بپرستم بگو از هوى و هوسهاى شما پیروى نمى‏کنم، و اگر پیروى کنم به گمراهى افتاده‏ام و از رهیافتگان نیستم‏ (56)



قُلْ إِنِّی عَلَى بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّی وَکَذَّبْتُمْ بِهِ مَا عِنْدِی مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ یَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَیْرُ الْفَاصِلِینَ ﴿57﴾



بگو من حجت آشکارى از پروردگارم دارم و شما آن را دروغ مى‏انگارید، آنچه با [شدت و] شتاب از من مى‏خواهید در اختیار من نیست، حکم جز به دست خداوند نیست، که گویاى حق و حقیقت و بهترین داوران است‏ (57)



قُلْ لَوْ أَنَّ عِنْدِی مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِیَ الْأَمْرُ بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِینَ ﴿58﴾



بگو اگر آنچه با [شدت و] شتاب از من مى‏خواهید، در اختیار من بود، بین من و شما کار یکسره مى‏شد و خداوند به ستمکاران آگاه‏تر است‏ (58)



وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ ﴿59﴾



و کلیدهاى [گنجینه‏هاى‏] غیب نزد اوست و هیچ‏کس جز او آن را نمى‏داند، و آنچه در خشکى و دریاست مى‏داند و هیچ برگى [از درخت‏] نمى‏افتد مگر آنکه آن را مى‏داند، و هیچ دانه‏اى در تاریکیهاى [توبرتوى‏] زمین و هیچ تر و خشکى نیست مگر آنکه در کتاب مبینى [مسطور] است‏ (59)



وَهُوَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ وَیَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ یَبْعَثُکُمْ فِیهِ لِیُقْضَى أَجَلٌ مُسَمًّى ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿60﴾



و او کسى است که روح شما را در شب [به هنگام خواب‏] مى‏گیرد و مى‏داند که در روز چه کرده‏اید، سپس در آن شما را [از خواب‏] بر مى‏انگیزد تا مهلت معینى سرآید، آنگاه بازگشت شما به سوى اوست و آنگاه شما را از [حقیقت‏] کار و کردارتان آگاه مى‏گرداند (60)



وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَیُرْسِلُ عَلَیْکُمْ حَفَظَةً حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لَا یُفَرِّطُونَ ﴿61﴾



و او بر بندگان خود چیره است و بر شما نگهبانانى مى‏فرستد، و چون مرگ یکى از شما فرارسد، فرشتگان ما روح او را مى‏گیرند و فروگذار نمى‏کنند (61)



ثُمَّ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ أَلَا لَهُ الْحُکْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ﴿62﴾



آنگاه به سوى خداوند، که سرور راستینشان است، بازگردانده مى‏شوند، بدانید که حکم او راست و او سریع‏ترین حسابرسان است‏ (62)



قُلْ مَنْ یُنَجِّیکُمْ مِنْ ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً لَئِنْ أَنْجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ ﴿63﴾



بگو چه کسى شما را از تاریکیها [و شداید] خشکى و دریا مى‏رهاند، [زمانى‏] که او را به زارى و پنهانى مى‏خوانید [و مى‏گویید] اگر ما را از این [مهلکه‏] نجات داد، بى‏گمان از سپاسگزاران خواهیم شد (63)



قُلِ اللَّهُ یُنَجِّیکُمْ مِنْهَا وَمِنْ کُلِّ کَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِکُونَ ﴿64﴾



بگو خداوند شما را از آن نجات مى‏دهد و نیز از هر گرفتارى، و باز شما شرک مى‏ورزید (64)



قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذَابًا مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعًا وَیُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ ﴿65﴾



بگو او تواناست به اینکه به شما عذابى از فراز یا فرودتان برانگیزد یا شما را گرفتار اختلاف کلمه کند و به بعضى از شما شر و بلاى بعضى دیگر را بچشاند، بنگر چگونه آیات را گونه‏گون بیان مى‏داریم تاایشان دریابند (65)



وَکَذَّبَ بِهِ قَوْمُکَ وَهُوَ الْحَقُّ قُلْ لَسْتُ عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ ﴿66﴾



و قوم تو آن را دروغ انگاشتند و حال آنکه آن حق است، بگو من نگهبان شما نیستم‏ (66)



لِکُلِّ نَبَإٍ مُسْتَقَرٌّ وَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿67﴾



هر خبرى سرانجامى دارد، و به زودى خواهید دانست‏ (67)



وَإِذَا رَأَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ وَإِمَّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿68﴾



و چون کسانى را که در آیات ما کندوکاو مى‏کنند دیدى از آنان روى بگردان تا به سخنى غیر از آن بپردازند و اگر شیطان تو را به فراموشى انداخت، بعد از آنکه به یاد آوردى با قوم ستمکار [مشرک‏] منشین‏ (68)



وَمَا عَلَى الَّذِینَ یَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَیْءٍ وَلَکِنْ ذِکْرَى لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿69﴾



و از حساب آنان چیزى بر عهده پرهیزگاران نیست، ولى این یادآورى است، تا پروا پیشه کنند (69)



وَذَرِ الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَذَکِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا کَسَبَتْ لَیْسَ لَهَا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیٌّ وَلَا شَفِیعٌ وَإِنْ تَعْدِلْ کُلَّ عَدْلٍ لَا یُؤْخَذْ مِنْهَا أُولَئِکَ الَّذِینَ أُبْسِلُوا بِمَا کَسَبُوا لَهُمْ شَرَابٌ مِنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ ﴿70﴾



و کسانى را که دینشان را [چون‏] بازى و سرگرمى گرفته‏اند و زندگانى دنیا فریبشان داده است، رها کن و به آن پند بده، تا مبادا کسى به سبب کار و کردارش به مهلکه افتد، که او را در برابر خداوند نه یاورى هست و نه شفیعى، و اگر هر فدیه‏اى بدهد، از او پذیرفته نمى‏شود، اینان کسانى هستند که به سبب کار و کردارشان به مهلکه افتاده‏اند، و به خاطر کفرى که ورزیده‏اند، نوشابه‏اى از آب گرم و عذابى دردناک [در پیش‏] دارند (70)



قُلْ أَنَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنْفَعُنَا وَلَا یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّهُ کَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَاطِینُ فِی الْأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ یَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿71﴾



بگو آیا به جاى خداوند چیزى را بپرستیم که نه سودى به ما مى‏رساند و نه زیانى، و آیا بعد از آنکه خداوند هدایتمان کرد از عقیده خود بازگردیم، همانند کسى که شیطان راهش را زده باشد، که در بیابان [سرگشته و] حیران ماند و یارانى داشته باشد که او را به هدایت بخوانند [و به او گویند] به سوى ما بیا، بگو بى‏گمان هدایت، بخوانند [و به او گویند] به سوى ما بیا، بگو بى‏گمان هدایت، همان هدایت الهى است، و به ما فرمان داده شده است که در برابر پروردگار جهانیان تسلیم باشیم‏ (71)



وَأَنْ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَاتَّقُوهُ وَهُوَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ﴿72﴾



و اینکه نماز را برپا دارید و از او پروا کنید و اوست که به نزد او محشور مى‏شوید (72)



وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَیَوْمَ یَقُولُ کُنْ فَیَکُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَلَهُ الْمُلْکُ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ ﴿73﴾



و اوست که آسمانها و زمین را به حق آفرید و روزى که بگوید موجود شو، بى‏درنگ موجود شود، سخن او حق است، و روزى که در صور دمیده شود، فرمانروایى از آن اوست، اوست که داناى پنهان و پیداست، و اوست که فرزانه آگاه است‏ (73)



وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّی أَرَاکَ وَقَوْمَکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ ﴿74﴾



و چنین بود که ابراهیم به پدرش آزر گفت آیا بتان را به خدایى مى‏گیرى؟ من تو و قومت را در گمراهى آشکار مى‏بینم‏ (74)



وَکَذَلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ ﴿75﴾



و بدین‏سان ملکوت آسمانها و زمین را به ابراهیم مى‏نمایانیم تا از اصحاب یقین گردد (75)



فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ رَأَى کَوْکَبًا قَالَ هَذَا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَا أُحِبُّ الْآفِلِینَ ﴿76﴾



زمانى که شب بر او پرده انداخت، ستاره‏اى دید و گفت این پروردگار من است، آنگاه چون افول کرد، گفت افول‏کنندگان را دوست ندارم‏ (76)



فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَذَا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِنْ لَمْ یَهْدِنِی رَبِّی لَأَکُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّینَ ﴿77﴾



آنگاه چون ماه را تابان دید، گفت این پروردگار من است، و چون افول کرد گفت اگر پروردگارم مرا راهنمایى نکند بى‏گمان از گمراهان خواهم شد (77)



فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَذَا رَبِّی هَذَا أَکْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ یَا قَوْمِ إِنِّی بَرِیءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ ﴿78﴾



آنگاه چون خورشید را تابان دید گفت این پروردگار من است، این بزرگتر است، و چون افول کرد گفت اى قوم من، من از شرکى که مى‏ورزید، برى و برکنارم‏ (78)



إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِیفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿79﴾



من پاکدینانه روى دل مى‏نهم به سوى کسى که آسمانها و زمین را آفریده است، و من از مشرکان نیستم‏ (79)



وَحَاجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَاجُّونِّی فِی اللَّهِ وَقَدْ هَدَانِ وَلَا أَخَافُ مَا تُشْرِکُونَ بِهِ إِلَّا أَنْ یَشَاءَ رَبِّی شَیْئًا وَسِعَ رَبِّی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمًا أَفَلَا تَتَذَکَّرُونَ﴿80﴾



و قوم او با او محاجه مى‏کردند، او به ایشان گفت آیا درباره خداوند با من محاجه مى‏کنید، و حال آنکه مرا به راه راست هدایت کرده است و از [شر] شرک شما نمى‏ترسم مگر آنکه پروردگارم چیزى [و خوف و خطرى برایم‏] خواسته باشد، پروردگار من بر همه چیز احاطه علمى دارد، آیا پند نمى‏گیرید؟ (80)



وَکَیْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَکْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّکُمْ أَشْرَکْتُمْ بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ عَلَیْکُمْ سُلْطَانًا فَأَیُّ الْفَرِیقَیْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ﴿81﴾



و چگونه از آنچه [براى خدا] شریک مى‏آورید، بترسم در حالى که شما از اینکه براى خداوند شریک آورده‏اید، و هیچ حجتى در این باره به دست شما نداده است، نمى‏ترسید، پس اگر مى‏دانید کدامیک از دو گروه سزاوارتر به امن [و امان‏] است؟ (81)



الَّذِینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إِیمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ﴿82﴾



کسانى که ایمان آورده‏اند و ایمانشان را به شرک نیالوده‏اند، آنانند که امن [و امان‏] دارند و آنانند که رهیافته‏اند (82)



وَتِلْکَ حُجَّتُنَا آتَیْنَاهَا إِبْرَاهِیمَ عَلَى قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَنْ نَشَاءُ إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ ﴿83﴾



و این حجت ماست که به ابراهیم در برابر قومش بخشیدیم، درجات هرکس را که بخواهیم فرا مى‏بریم، بى‏گمان پروردگار تو فرزانه داناست‏ (83)



وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ کُلًّا هَدَیْنَا وَنُوحًا هَدَیْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَکَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ ﴿84﴾



و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را هدایت کردیم، و نیز پیش از آن نوح را راه نمودیم و داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسى و هارون را که از زاد و رود او بودند، و بدین‏سان نیکوکاران را جزا مى‏دهیم‏ (84)



وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَى وَعِیسَى وَإِلْیَاسَ کُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ ﴿85﴾



و نیز زکریا و یحیى و عیسى و الیاس را، که همگى از شایستگان بودند (85)



وَإِسْمَاعِیلَ وَالْیَسَعَ وَیُونُسَ وَلُوطًا وَکُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿86﴾



و نیز اسماعیل و الیسع و یونس و لوط را و همگیشان را بر جهانیان برترى دادیم‏ (86)



وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّیَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَیْنَاهُمْ وَهَدَیْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿87﴾



و برخى از پدرانشان و فرزندانشان و برادرانشان را، و آنان را برگزیدیم و به راهى راست هدایت کردیم‏ (87)



ذَلِکَ هُدَى اللَّهِ یَهْدِی بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَکُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿88﴾



این هدایت الهى است که هرکس از بندگانش را که بخواهد به آن راه مى‏نماید، و اگر شرک ورزیده بودند، اعمالشان تباه شده بود (88)



أُولَئِکَ الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِنْ یَکْفُرْ بِهَا هَؤُلَاءِ فَقَدْ وَکَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَیْسُوا بِهَا بِکَافِرِینَ ﴿89﴾



اینان کسانى هستند که بدیشان کتاب و حکمت و نبوت بخشیدیم، اگر اینان [معاصران پیامبر] به آن [شریعت الهى‏] کفرورزند، قومى را بر آن گماریم که به آن کافر نباشند (89)



أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرَى لِلْعَالَمِینَ ﴿90﴾



اینان کسانى هستند که خداوند هدایتشان کرده است، پس به هدایت آنان اقتداء کن، بگو براى آن از شما مزدى نمى‏طلبم، این جز پندآموزى براى جهانیان نیست‏ (90)



وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى بَشَرٍ مِنْ شَیْءٍ قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْکِتَابَ الَّذِی جَاءَ بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِیسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ کَثِیرًا وَعُلِّمْتُمْ مَا لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ وَلَا آبَاؤُکُمْ قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ ﴿91﴾



و خداوند را چنانکه سزاوار ارج اوست، ارج نگذاشتند چرا که گفتند خداوند هیچ چیز بر هیچ بشرى نازل نکرده است، بگو کتابى را که موسى آورد و روشنگر و رهنمودى براى مردم بود و آن را بر کاغذها نوشته بودید و [بعضى را] آشکار و بسیارى از آن را پنهان مى‏دارید چه کسى نازل کرده است؟ و آنچه شما و پدرانتان نمى‏دانستید به شما در آموخته‏اند، بگو خدا [آن را نازل کرده است‏]، سپس آنان را در کند و کاوشان رها کن که بازى کنند (91)



وَهَذَا کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ مُصَدِّقُ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ ﴿92﴾



و این کتابى است مبارک که فرو فرستاده‏ایم، و همخوان با کتابى است که پیشاپیش آن است، تا [مردم‏] مکه و پیرامونیان آن را هشدار دهى و مؤمنان به آخرت، به آن ایمان مى‏آورند و آنان مواظبت بر نمازهاى خویش دارند (92)



وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِیَ إِلَیَّ وَلَمْ یُوحَ إِلَیْهِ شَیْءٌ وَمَنْ قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِی غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِکَةُ بَاسِطُو أَیْدِیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَکُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا کُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَکُنْتُمْ عَنْ آیَاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ ﴿93﴾



و کیست ستمکارتر از کسى که بر خداوند دروغ بندد، یا بگوید بر من وحى شده است و چیزى بر او وحى نشده باشد، و کسى که گوید به زودى نظیر آنچه خداوند نازل کرده است، نازل مى‏کنم، و اگر بنگرى که ستمکاران [مشرکان‏] در سکرات مرگ‏اند و فرشتگان [بر آنان‏] دست گشوده‏اند که جانهایتان را تسلیم کنید، امروز به سبب آنچه به ناحق به خداوند نسبت مى‏دادید و در برابر آیات او کبر مى‏ورزیدید، به کیفر عذاب خوارکننده مى‏رسید (93)



وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى کَمَا خَلَقْنَاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَکْتُمْ مَا خَوَّلْنَاکُمْ وَرَاءَ ظُهُورِکُمْ وَمَا نَرَى مَعَکُمْ شُفَعَاءَکُمُ الَّذِینَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِیکُمْ شُرَکَاءُ لَقَدْ تَقَطَّعَ بَیْنَکُمْ وَضَلَّ عَنْکُمْ مَا کُنْتُمْ تَزْعُمُونَ﴿94﴾



و به نزد ما یکه و تنها آمده‏اید، چنانکه نخستین بار نیز شما را همین‏گونه آفریده بودیم، و آنچه از ناز و نعمت که به شما بخشیده بودیم در پس پشت خود رها کرده‏اید و شفیعانتان را که گمان مى‏کردید با [خدا در عبادت‏] شما شریک هستند، همراه شما نمى‏بینیم، پیوند بین شما گسسته شد و آنچه [شریک و شفیع‏] مى‏انگاشتید، بر باد رفت‏ (94)



إِنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ ذَلِکُمُ اللَّهُ فَأَنَّى تُؤْفَکُونَ ﴿95﴾



خداوند شکافنده دانه و هسته است، زنده را از مرده بیرون مى‏آورد و بیرون آورنده مرده از زنده است، چنین است خداى شما، چگونه به بیراهه مى‏روید؟ (95)



فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّیْلَ سَکَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ ﴿96﴾



[هموست که‏] شکافنده صبح است و شب را آرام‏بخش گردانده است، و خورشید و ماه را شمارى مقرر داشته است، تقدیر [خداوند] پیروزمند دانا چنین است‏ (96)



وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِی ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿97﴾



و هموست که ستارگان را براى شما آفرید تا در تاریکیهاى خشکى و دریا راه خود را پیدا کنید، به راستى که آیات [خود] را براى اهل معرفت به روشنى بیان کرده‏ایم‏ (97)



وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَفْقَهُونَ ﴿98﴾



و اوست که شما را از تن یگانه‏اى پدید آورد و آنگاه [شما را] قرارگاه و ودیعت گاهى است، به راستى که آیات [خود] را براى قومى که درمى‏یابند به روشنى بیان کرده‏ایم‏ (98)



وَهُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ کُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاکِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ انْظُرُوا إِلَى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ إِنَّ فِی ذَلِکُمْ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ﴿99﴾



و اوست که از آسمان، آبى فروفرستاد و بدان هرگونه گیاه برآوردیم و از آن جوانه سبز رویاندیم و از آن دانه‏هاى درهم رسته بیرون آوریم، و از شکوفه خرما خوشه‏هاى دسترس و باغهاى انگور و [درختان‏] زیتون و انار [پدید آوردیم‏] که همانند و ناهمانند هستند، به میوه‏هاى آن چون میوه دهد و برسد بنگرید، در این براى اهل ایمان، مایه‏هاى عبرت است‏ (99)



وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکَاءَ الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِینَ وَبَنَاتٍ بِغَیْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یَصِفُونَ ﴿100﴾



و [مشرکان‏] براى خداوند از جن شریکانى قائل شده‏اند، حال آنکه [خداوند] آنان را آفریده است، و براى او از روى نادانى [فرزندان‏] پسر و دختر بر مى‏سازند، او بسى پاک و فراتر است از آنچه مى‏گویند (100)



بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنَّى یَکُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَکُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿101﴾



نوپدیدآورنده آسمانها و زمین است، چگونه فرزندى داشته باشد در حالى که همسرى ندارد، و همه چیز را آفریده است، و به هر چیزى داناست‏ (101)



ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ وَکِیلٌ ﴿102﴾



چنین است خداوند که پروردگار شماست، خدایى جز او نیست، آفریدگار همه چیز است، پس او را بپرستید، و او بر همه چیز نگهبان است‏ (102)



لَا تُدْرِکُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ ﴿103﴾



دیدگان او را درنیابد و او دیدگان را دریابد، و اوست باریک بین آگاه‏ (103)



قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا وَمَا أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ ﴿104﴾



به راستى روشنگریهایى از سوى پروردگارتان براى شما آمده است، پس هرکس به دیده بصیرت بنگرد به سود خود اوست، و هرکس از سر بصیرت ننگرد به زیان خود اوست، و من نگهبان شما نیستم‏ (104)



وَکَذَلِکَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ وَلِیَقُولُوا دَرَسْتَ وَلِنُبَیِّنَهُ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿105﴾



و بدین‏سان آیات [خود] را گونه‏گون بیان مى‏داریم براى آنکه مبادا بگویند درس گرفته‏اى، و براى آنکه آن را به روشنى براى اهل معرفت باز مى‏گوییم‏ (105)



اتَّبِعْ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ﴿106﴾



از آنچه از پروردگارت به تو وحى مى‏شود پیروى کن، خدایى جز او نیست، و از مشرکان روى بگردان‏ (106)



وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا أَشْرَکُوا وَمَا جَعَلْنَاکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظًا وَمَا أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَکِیلٍ ﴿107﴾



و اگر خداوند مى‏خواست، شرک نمى‏ورزیدند، ولى تو را نگهبان آنان نگماشته‏ایم و تو کارساز آنان نیستى‏ (107)



وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿108﴾



و کسانى را که به جاى خداوند مى‏پرستند، دشنام ندهید، چرا که از سر دشمنى و نادانى خداوند را دشنام مى‏دهند، بدین‏سان عمل هر امتى را در چشمشان آراستیم، سپس بازگشتشان به سوى پروردگارشان است و او ایشان را از [حقیقت‏] کار و کردارشان آگاه مى‏سازد (108)



وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ لَئِنْ جَاءَتْهُمْ آیَةٌ لَیُؤْمِنُنَّ بِهَا قُلْ إِنَّمَا الْآیَاتُ عِنْدَ اللَّهِ وَمَا یُشْعِرُکُمْ أَنَّهَا إِذَا جَاءَتْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿109﴾



و [اینان‏] سخت‏ترین سوگندهایشان را به نام خدا خوردند که اگر معجزه‏اى برایشان بیاید به آن ایمان مى‏آورند، بگو معجزات در اختیار خداوند است، و چه دانید که چون [معجزه‏اى هم‏] بیاید به آن ایمان نمى‏آورند (109)



وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ کَمَا لَمْ یُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ ﴿110﴾



و دلها و دیدگانشان را [از قبول آن‏] بر مى‏گردانیم همچنانکه نخستین بار هم به آن ایمان نیاوردند، و ایشان را در طغیانشان سرگشته رها مى ‏سازیم‏ (110)

قطعات صوتی

  • عنوان
    زمان
  • 41:20

مشخصات

سایر مشخصات

تصاویر

تلاوت‌هایی از این قاری

پایگاه قرآن