- 556
- 1000
- 1000
- 1000
قسمت 62، قرائت آیات و مرور نکات
جناب آقای پورزرگری در این برنامه به تمرین تجوید و قرائت آیات و مرور نکات و دروس جلسات قبل دارند.
عوامل مؤثر در شناخت وقف و ابتدا.
عـوامـلـى چـنـد در شناخت دقیق و درست محل هاى وقف و ابتدا مؤثر است که به ترتیب اهمیت عبارتند از: 1- لغت 2ـ نحو 3ـ قرائت 4ـ تفسیر.
دانستن (معانى لغات قرآن ) اولین شرط براى فهم موارد وقف و ابتداست. کسى که معناى الفاظ و آیـات قـرآن را نـمـى دانـد نمى تواند اجزاى مختلف یک آیه را از همدیگر بازشناسد. به طور مثال: مـمـکن است کسى در سوره یونس (10) آیه65: (ولا یحزنک قولهم ان العزة للّه جمیعا هو السمیع الـعـلـیم ) و در سوره یس (36) آیه 76: (فلا یحزنک قولهم انا نعلم ما یسرون وما یعلنون ) را بدون وقـف بـرکـلمه (قولهم ) بخواند. در حالى که وقف نکردن بر آن این توهم را در ذهن شنونده پدید مى آورد که (ان العزة للّه جمیعا) و (انا نعلم ما یسرون وما یعلنون ) قول مشرکان است و حال آنکه ایـن دو عـبـارت , قـول خداوند است و در واقع ,بیان علت براى حکم قبلى است یعنى خداوند به پیامبرش مى فرماید: سخنان پوچ و بیهوده آنان تو را اندوهگین نسازد, زیرا که عزت ویژه خداونداست و هرکه را بخواهد عزیز مى کند و نیز بدیهاى آنها در حق تو از چشم مامخفى نمى ماند.
(نـحـو) نـیز نقش بسیار مؤثرى در شناخت موارد وقف و ابتدا دارد؛ زیرا بدون شناخت اجزاى یک جـمـلـه و نـقش هریک در آن نمى توان وقف و ابتداى درست را از نادرست تشخیص داد, به طور مثال , کسى که نداند در آیه (واذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات )
کلمه (ربه ) فاعل (ابتلى ) است مـمکن است بپندارد که (واذ ابتلى ابراهیم ) یک جمله کامل داراى فعل و فاعل و مفعول است و بر آن وقف کند در حالى که با این وقف بین فعل و فاعل فاصله انداخته است که وقفى قبیح است.
عـلاوه بـر ایـن گاهى اختلاف در ترکیب نحوى یک آیه موجب اختلاف در وقف و ابتداى آن نیز مـى شـود, بـه طور مثال , (الذى ) در سوره ناس (114) آیه 4 و 5:(من شر الوسواس الخناس الذى یـوسـوس فـى صدور الناس ) مى تواند یکى از این دو نقش را داشته باشد: یا صفت براى (الخناس ) بـاشد, و یا خبر براى مبتداى محذوف (هو الذى ) در صورت نخست , وقف بر آن حسن و در صورت دوم ازنوع کافى است.
(اختلاف قرائات ) نیز گاهى در وقف و ابتدا مؤثر است به طور مثال در سوره ابراهیم (14) آیه 1 و 2: (کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الى النورباذن ربهم الى صراط العزیز الحمید, اللّه الـذى لـه مـا فى السموات وما فى الارض ) اگر کسى بر لفظ (حمید) وقف کند, بنابر قرائت رفع (اللّه ) کـه قـرائت نافع و ابن عامر است این وقف تام است و بنابر قرائت بقیه قرا که (اللّه ) رامجرور خوانده اند وقف حسن است.
(اخـتـلافات تفسیرى) نیز بر وقف و ابتدا بى تاءثیر نبوده و نیست به طور مثال در مورد سوره آل عـمران (3) آیه 7: (وما یعلم تاءویله الا اللّه والراسخون فى العلم یقولون آمنا به) به نظر کسانى که معتقدند که راسخان در علم آگاه به تاءویل نیستند وقف بر اللّه تام و لازم است و به نظر کسانى که آنها را نیز آگاه به تاءویل مى دانند, چنین نیست.
بنابراین شناخت کامل معانى لغات و نقش کلمات در جمله از نظر نحوى وآشنایى با علوم قرائت و تفسیر از عوامل مهم در تشخیص موارد وقف وابتداست. ابن مجاهد
مى گوید: کـسـى بـه طور کامل از عهده شناخت وقف ها برنمى آید مگر اینکه نحوى و دانا به قرائات باشد و از تـفـسـیـر و قـصـه هـا و جدا کردن آنها از یکدیگر و زبانى که قرآن به آن نازل شده آگاهى داشته باشد.
عوامل مؤثر در شناخت وقف و ابتدا.
عـوامـلـى چـنـد در شناخت دقیق و درست محل هاى وقف و ابتدا مؤثر است که به ترتیب اهمیت عبارتند از: 1- لغت 2ـ نحو 3ـ قرائت 4ـ تفسیر.
دانستن (معانى لغات قرآن ) اولین شرط براى فهم موارد وقف و ابتداست. کسى که معناى الفاظ و آیـات قـرآن را نـمـى دانـد نمى تواند اجزاى مختلف یک آیه را از همدیگر بازشناسد. به طور مثال: مـمـکن است کسى در سوره یونس (10) آیه65: (ولا یحزنک قولهم ان العزة للّه جمیعا هو السمیع الـعـلـیم ) و در سوره یس (36) آیه 76: (فلا یحزنک قولهم انا نعلم ما یسرون وما یعلنون ) را بدون وقـف بـرکـلمه (قولهم ) بخواند. در حالى که وقف نکردن بر آن این توهم را در ذهن شنونده پدید مى آورد که (ان العزة للّه جمیعا) و (انا نعلم ما یسرون وما یعلنون ) قول مشرکان است و حال آنکه ایـن دو عـبـارت , قـول خداوند است و در واقع ,بیان علت براى حکم قبلى است یعنى خداوند به پیامبرش مى فرماید: سخنان پوچ و بیهوده آنان تو را اندوهگین نسازد, زیرا که عزت ویژه خداونداست و هرکه را بخواهد عزیز مى کند و نیز بدیهاى آنها در حق تو از چشم مامخفى نمى ماند.
(نـحـو) نـیز نقش بسیار مؤثرى در شناخت موارد وقف و ابتدا دارد؛ زیرا بدون شناخت اجزاى یک جـمـلـه و نـقش هریک در آن نمى توان وقف و ابتداى درست را از نادرست تشخیص داد, به طور مثال , کسى که نداند در آیه (واذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات )
کلمه (ربه ) فاعل (ابتلى ) است مـمکن است بپندارد که (واذ ابتلى ابراهیم ) یک جمله کامل داراى فعل و فاعل و مفعول است و بر آن وقف کند در حالى که با این وقف بین فعل و فاعل فاصله انداخته است که وقفى قبیح است.
عـلاوه بـر ایـن گاهى اختلاف در ترکیب نحوى یک آیه موجب اختلاف در وقف و ابتداى آن نیز مـى شـود, بـه طور مثال , (الذى ) در سوره ناس (114) آیه 4 و 5:(من شر الوسواس الخناس الذى یـوسـوس فـى صدور الناس ) مى تواند یکى از این دو نقش را داشته باشد: یا صفت براى (الخناس ) بـاشد, و یا خبر براى مبتداى محذوف (هو الذى ) در صورت نخست , وقف بر آن حسن و در صورت دوم ازنوع کافى است.
(اختلاف قرائات ) نیز گاهى در وقف و ابتدا مؤثر است به طور مثال در سوره ابراهیم (14) آیه 1 و 2: (کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الى النورباذن ربهم الى صراط العزیز الحمید, اللّه الـذى لـه مـا فى السموات وما فى الارض ) اگر کسى بر لفظ (حمید) وقف کند, بنابر قرائت رفع (اللّه ) کـه قـرائت نافع و ابن عامر است این وقف تام است و بنابر قرائت بقیه قرا که (اللّه ) رامجرور خوانده اند وقف حسن است.
(اخـتـلافات تفسیرى) نیز بر وقف و ابتدا بى تاءثیر نبوده و نیست به طور مثال در مورد سوره آل عـمران (3) آیه 7: (وما یعلم تاءویله الا اللّه والراسخون فى العلم یقولون آمنا به) به نظر کسانى که معتقدند که راسخان در علم آگاه به تاءویل نیستند وقف بر اللّه تام و لازم است و به نظر کسانى که آنها را نیز آگاه به تاءویل مى دانند, چنین نیست.
بنابراین شناخت کامل معانى لغات و نقش کلمات در جمله از نظر نحوى وآشنایى با علوم قرائت و تفسیر از عوامل مهم در تشخیص موارد وقف وابتداست. ابن مجاهد
مى گوید: کـسـى بـه طور کامل از عهده شناخت وقف ها برنمى آید مگر اینکه نحوى و دانا به قرائات باشد و از تـفـسـیـر و قـصـه هـا و جدا کردن آنها از یکدیگر و زبانى که قرآن به آن نازل شده آگاهى داشته باشد.
