فهرست
قسمت 72، وقف حسن

قسمت 72، وقف حسن

  • 13 دقیقه مدت
  • 211 دریافت شده
جناب آقای پورزرگری در این برنامه به مروری بر وقف حسن می پردازد و مروری بر دروس جلسات قبل دارند.
تعریف وقف حسن: هرگاه دو عبارت به گونه اى باشد که عبارت اول دال بر معناى مقصود، و عبارت دوم از نظر لفظ و معنا بدان وابسته باشد، وقف بر عبارت اول را (وقف حسن) مى نامند: مانند وقف بر (الحمدللّه ) و وقف بر (رب العالمین )، وقف بر چنین مواردى صحیح و نیکوست ، اما ابتداى به آن پسندیده نیست.
ملاک وقف حسن.
عبارتى داراى وقف حسن است که داراى دو خصوصیت باشد:
1 ـ داراى معناى مفید باشد، پس وقف بر امثال (الحمد)، (ایاک ) و (غیر) در سوره حمد، وقف حسن نمى باشد، چون داراى معناى مفید نیست.
2 ـ مـعـنـایـش مـقـصود نیز باشد، عباراتى چون (لا تقربوا الصلوة ) داراى معناى کامل است ، ولى مقصود خداوند نیست، لذا وقف بر آنها قبیح است.
حکم وقف حسن
وقف بر عبارت اول، مطلقا صحیح است، اما ابتدا به عبارت دوم صحیح نیست، مگر در دو مورد:
1 ـ راءس آیه باشد، به دلیل سنت پیامبر که گفته شده : ایشان بر راءس آیات وقف مى کردند.
2 ـ وصل آن موجب توهم معناى خلاف مقصود شود، که در این صورت، وقف لازم است.
مثالها: بسم اللّه * الرحمن * الرحیم.
(بـسم) جار و مجرور متعلق به فعل محذوف است که بسیارى از مفسران، فعل (ابتداء) را در تقدیر مى دانند، لذا (بسم اللّه)، یعنى (ابتداء بسم اللّه، با نام خدا آغاز مى کنم).
بـنـابراین، (بسم اللّه) داراى معنایى مفید و مستقل است و فى حد نفسه به کلمه یاعبارت دیگرى احـتـیـاج نـدارد، لذا وقف بر آن صحیح است ، اما کلمه (الرحمن)مجرور است و هیچ جمله اى در عـربى با اسم مجرور آغاز نمى شود، پس کلمه (الرحمن) نمى تواند آغاز یک جمله مفید دیگر باشد، بلکه صرفا مى تواند صفت براى (اللّه) باشد، بنابراین از نظر اعراب، وابسته به موضوعش (اللّه) است.
کلمه (الرحیم) نیز همین طور است، یعنى صفت براى (اللّه) است، لذا هم وقف بر(اللّه) و هم وقف بـر (الـرحـمن) حسن است، زیرا کلمه بعد از هر یک از این دو کلمه، از نظر لفظى و معنوى به آنها وابسته است.
(الحمدللّه * رب العالمین * الرحمن * الرحیم * مالک یوم الدین).
وقـف بـر (الحمدللّه وقف حسن است ، زیرا خود کلامى مفید است ، ولى از آنجاکه (رب العالمین) صـفـت بـراى (اللّه) اسـت، وقـف آن حسن است، یعنى نمى توان به مابعدش ابتدا کرد، زیرا از نظر لـفـظى و مـعـنوى به موصوفش (اللّه ) وابسته است، همین طور وقف بر (الحمدللّه رب العالمین) حـسـن اسـت، زیـرا داراى مـعـنـاى مـفید و مقصود است و (الرحمن) صفت (اللّه) است ، وقف بر (الحمدللّه رب العالمین الرحمن ) نیز حسن است ، زیرا (الرحیم) نیز صفت (اللّه) است، و همین طور وقف بر (الرحیم) نیز حسن است، زیرا (مالک) نیز صفت (اللّه) است ،تنها وقف بر (مالک یوم الدین) تـام است ، زیرا هیچ گونه وابستگى لفظى و معنایى به جمله بعد ندارد و جمله بعدى اش نیز هیچ گونه وابستگى لفظى ومعنایى به آن ندارد.

قطعات صوتی

  • عنوان
    زمان
  • 13:07

مشخصات

سایر مشخصات

تصاویر

قسمت‌های دیگر

پایگاه قرآن